Ludność pracująca na Dolnym Śląsku w 2007 roku

Statystki GUS-u do populacji pracujących zaliczają „wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które w okresie badanego tygodnia:

- wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód,

- nie wykonywały pracy (np. z powodu choroby, urlopu, przerwy w działalności zakładu, trudnych warunków atmosferycznych, strajku), ale formalnie miały pracę jako pracownicy najemni bądź pracujący na własny rachunek” (Rocznik Statystyczny Województw 2008, GUS).

km wskaźnik zatrudnienia (%)

pon. 45 45 - 47 47 - 50 pow. 50

0 50 100 150

Ryc.5. Wskaźnik zatrudnienia w Polsce według województw w 2007 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Aktywność ekonomiczna ludności na Dolnym Śląsku w 2007 roku 45

W 2007 roku w województwie dolnośląskim liczba pracujących w gospodarce narodowej wynosiła 970 842 osób, co w relacji do liczby ludności dawało wskaźnik zatrudnienia na poziomie 46,5% (wzrost z poziomu 40,3% dla roku 2002). Wartość ta była niższa niż średnia krajowa wynosząca 48,6%. Województwo dolnośląskie znajdowało się zatem dopiero na jedenastym miejscu na tle pozostałych województw, wyprzedzając jedynie województwo opolskie, kujawsko – pomorskie, pomorskie i zachodniopomorskie.

3.1. Ludność pracująca według płci i wieku

Wskaźnik zatrudnienia na Dolnym Śląsku był wśród kobiet ogólnie niższy niż wśród mężczyzn. Dla populacji mężczyzn w wieku 15 lat i więcej jego wartość równa była 55,6%, zaś dla populacji kobiet 38,3%. Zauważalna była zatem spora rozbieżność między wartościami tego wskaźnika ze względu na płeć. Oba wskaźniki wzrosły w porównaniu do roku 2002, jednak dla populacji mężczyzn wzrost ten był wyraźniejszy (o 10 pkt. proc) niż dla populacji kobiet (niecałe 3 pkt. proc.). Czynnikiem nieco mniej różnicującym poszczególne grupy ludności pod tym względem okazało się miejsce zamieszkania. Ogółem dla miast wskaźnik zatrudnienia wynosił 46,6%, natomiast dla wsi 45,2% (obie wartości wzrosły od 2002 roku o około 6 pkt. proc.).

W odniesieniu do ludności w wieku produkcyjnym wskaźnik zatrudnienia sięgał poziomu 59,6%, przy czym dla mężczyzn wynosił on 66,3% a dla kobiet 52,6% (ryc.6). Zatem ogólna tendencja zauważalna w przypadku ludności aktywnej zawodowo została zachowana (wśród kobiet w wieku nieprodukcyjnym rzadsze jest zjawisko podejmowania pracy niż w analogicznej grupie mężczyzn).

Analizując wskaźnik zatrudnienia dla poszczególnych grup wiekowych możemy zauważyć, zgodnie z oczekiwaniami, że najwyższy jest on dla wieku typowo produkcyjnego, czyli do 50 roku życia, zawsze odznaczający się największa aktywnością zawodową w każdej populacji (ryc. 7). Niższe wartości dla grup wiekowych do 30 roku życia i powyżej 50 lat są związane z kontynuacją nauki przez ludzi młodych w pierwszej grupie oraz z nabywaniem praw emerytalnych w drugiej grupie.

20%

30%

40%

50%

60%

70%

ogółem mężczyźni kobiety ogółem mężczyźni kobiety

ludność pow. 15 roku życia ludność w wieku produkcyjnym

Ryc.6. Wskaźnik zatrudnienia dla ludności powyżej 15 roku życia oraz dla ludności w wieku produkcyjnym w województwie dolnośląskim w 2007 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Warto przyjrzeć się rozkładowi wartości wskaźnika zatrudnienia w poszczególnych kategoriach wiekowych według płci. Otóż o ile w każdej grupie wiekowej wskaźnik zatrudnienia dla mężczyzn jest wyższy niż dla kobiet, o tyle największa różnica zaznacza się w grupie między 30 i 39 rokiem życia oraz powyżej 50 roku życia. Prawdopodobnie ma to związek z macierzyństwem kobiet oraz z niższą dla kobiet niż dla mężczyzn granicą wieku emerytalnego.

Iwona Boguszyńska

Ryc.7. Wskaźnik zatrudnienia według grup wieku i płci w województwie dolnośląskim w 2007 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

3.2. Ludność pracująca według poziomu wykształcenia

Poziom wykształcenia jest istotnym czynnikiem wpływającym na aktywność zawodową ludności. Zdecydowanie najwyższym wskaźnikiem zatrudnienia odznacza się grupa osób z wyższym wykształceniem, co potwierdza powszechne mniemanie, iż absolwenci wyższych uczelni mają większe szanse na znalezienie pracy. Wśród osób z wykształceniem wyższym wartość tego wskaźnika sięga aż 73,2% (Ryc.8). Tymczasem najniższy wskaźnik zatrudnienia 13,8% zanotowano dla grupy ludności z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym. Stosunkowo niski wskaźnik został zaobserwowany również dla ludności z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (34,9%). Pozostałe grupy (policealne i średnie zawodowe oraz zasadnicze) charakteryzowały się zatrudnieniem powyżej średniej dla województwa (kolejno: 59,5% i 56,5%).

0%

Ryc.8. Wskaźnik zatrudnienia według poziomu wykształcenia w województwie dolnośląskim w 2007 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Warto zauważyć, że generalnie stopień wykształcenia w bardzo znaczny sposób wpływa i kształtuje sytuację na rynku pracy. Jak już wspomniano sytuacja ta jest stosunkowo gorsza dla osób z niższym wykształceniem. Ma to kilka potencjalnych przyczyn. Po pierwsze osoby lepiej wykształcone są bardziej mobilne, dzięki wyższym umiejętnościom zdobywania i przetwarzania informacji (w tym także z ofert pracy). Tymczasem niskim kwalifikacjom często towarzyszy także niewielka zdolność do ich podnoszenia, w ślad za zmieniającymi się wymogami pracodawców.

Ponadto osoby z niższym poziomem kwalifikacji zawodowych mają mniejszy zakres możliwości wyborów spośród istniejących ofert pracy (zatem trudniej im znaleźć pracę -pozostają bezrobotne dłużej lub w ogóle rezygnują z poszukiwania pracy). Po drugie osoby z wyższymi kwalifikacjami

Aktywność ekonomiczna ludności na Dolnym Śląsku w 2007 roku 47

z reguły charakteryzują się wyższą produktywnością pracy, dzięki czemu mogą oczekiwać wyższych wynagrodzeń. Tymczasem podjęcie pracy przez osobę z niższymi kwalifikacjami często nie wiąże się z odczuwalną poprawą sytuacji finansowej (ze względu na niskie płace), dlatego atrakcyjnym rozwiązaniem dla takiej osoby są alternatywne źródła dochodu -zwłaszcza transfery socjalne.

Wszystko to sprawia, że osoby z niższymi kwalifikacjami częściej zasilają grupę osób bezrobotnych, a także nierzadko pracują w tzw. szarej strefie, ukrywając swoje rzeczywiste dochody. Następnie zaznaczyć trzeba, że osoby z wyższym wykształceniem cechują się przedsiębiorczością, są gotowi podjąć ryzyko związane z prowadzeniem własnego biznesu i dlatego to oni często zakładają nowe firmy, tworząc kolejne miejsca pracy (Bukowski 2005).