Motywacja do świadczenia usług publicznych i orientacja na współpracę

już 80 lat temu c j friedrich⁵ wskazywał, że realizacja celów publicznych zależy od stopnia, w jakim urzędnicy internalizują zakres norm utożsamiany z celami publicz‑

nymi⁶ podstaw działań podejmowanych przez partnerstwa można się doszukiwać w wartościach – rozpatrywanych na poziomie zarówno człowieka, jak i organizacji – aktorów zaangażowanych w ich działanie predyspozycje jednostek do kierowania się

3 zob Partnerstwo lokalne jako strategia rozwiązywania problemów społecznych, red a frączkiewicz‑

‑Wronka, uniwersytet ekonomiczny, katowice 2010; a frączkiewicz ‑Wronka, Usługi społeczne reali‑

zowane w partnerstwie. Międzyorganizacyjne aspekty zarządzania, przedsiębiorcza uczelnia Wsp tWp, katowice–łazy 2012; a frączkiewicz ‑Wronka, Zarządzanie usługami społecznymi. Studium partnerstw publiczno ‑społecznych, diffin, Warszawa (w druku); a austen, Wyzwania badawcze w obszarze pomiaru efektywności partnerstw lokalnych, „Współczesne zarządzanie” 2012, nr 3, s 172–181

4 a frączkiewicz ‑Wronka, Zarządzanie usługami społecznymi , op cit

5 c j friedrich, Public Policy and the Nature of Administrative Responsibility, w: Public Policy, eds c j friedrich, e s mason, harvard university press, cambridge 1940, s 3–24

6 zob e h schein, Organizational Culture and Leadership, jossey ‑bass, san francisco–london 1986

motywami utożsamianymi z sektorem publicznym można określić mianem motywacji do świadczenia usług publicznych⁷ menedżerowie z wyższym poziomem motywacji do świadczenia usług publicznych bardziej niż inne wartości cenią takie, jak zaufa‑

nie i współpraca w świadczeniu usług publicznych⁸ prymat celów publicznych nad celami biznesowymi implikuje potrzebę wzmacniania kultury organizacyjnej, która sprzyja tego typu wartościom

W badaniach, których wyniki są przedstawione w niniejszym rozdziale, przyjęto założenie, że aktorów organizacyjnych zaangażowanych w działanie partnerstw cechuje relatywnie wysoki poziom motywacji do świadczenia usług publicznych do weryfikacji postawionej tezy w przeprowadzonym procesie badawczym⁹ wyko‑

rzystano dwa wymiary z zaproponowanej przez j l perry’ego¹⁰ skali pozwalającej na pomiar motywacji do świadczenia usług publicznych: zaangażowanie w interes publiczny i współczucie każdemu z wymiarów przypisano zmienne, z których 4 pierwsze operacjonalizują pierwszy z wymiarów, a kolejne 3 – drugi statystyki opisowe (po zmianie skali dla ostatniego pytania) zawarto w tabeli 8 1

tabela 8.1. Statystyki opisowe motywacji do świadczenia usług publicznych

Pytanie Średnia Mediana Dominanta Odchylenie

standardowe Wolę zobaczyć, jak przedstawiciele rządu robią to, co najlepsze

dla społeczności, nawet jeśli szkodzi to interesom ich samych 5,86 6 7 1,17

Służba publiczna jest dla mnie bardzo ważna 5,78 6 6 1,10

Wolę, aby urzędnicy czynili to, co jest najlepsze dla

społeczności, nawet jeśli to szkodzi moim interesom 3,97 4 4 1,66

Uważam, że służba publiczna jest moim obowiązkiem 5,48 6 6 1,31

Trudno jest mi opanowywać emocje, jeśli widzę cierpiących ludzi 5,05 6 7 1,80 Codzienne zdarzenia przypominają mi, jak jesteśmy zależni od

siebie nawzajem 5,37 6 6 1,36

Mam niewiele współczucia dla tych, którzy nie potrafią zrobić

pierwszego kroku, aby odmienić swoje życie 5,29 6 7 1,63

Ogółem 5,26 6 6 1,56

uwaga: N = 207

Źródło: opracowanie własne

7 j l perry, l r Wise, The Motivational Bases of Public Service, „public administration review”

1990, vol 50(3), s 368

8 e c stazyk, s d randall, p sanabria, s pettijohn, Working in the Hollow State: Exploring the Links between Public Service Motivation, Contracting, and Collaboration, w: Public Administration Reformation:

Market Demand from Public Organizations, eds y k dwivedi, m a shareef, s k pandey, V kumar, routledge, new york 2013

9 badania przeprowadzono na grupie 69 partnerstw; odpowiedzi udzielało po 3 respondentów reprezen‑

tujących organizacje partnerskie, łącznie uzyskano 207 ankiet; więcej na temat próby badawczej zob a austen, Efektywność sieci publicznych – podejście wielopoziomowe, c h beck, Warszawa (w druku)

10 d h coursey, s k pandey, Public Service Motivation Measurement. Testing an Abridged Version of Perry’s Proposed Scale, „administration & society” 2007, vol 39, s 547–568

Aldona Frączkiewicz ‑Wronka, Agata Austen

98

analiza danych zawartych w tabeli 8 1 wskazuje na relatywnie wysoką deklaro‑

waną motywację do świadczenia usług publicznych średnia wartość dla wszystkich pytań wyniosła 5,27, a dominanta 6

przedmiotem zainteresowania badawczego były także perspektywy strategiczne uczestników partnerstwa, dotyczące zjawiska współpracy perspektywa strategiczna jest spójnym zbiorem przekonań, wartości i norm, dzięki któremu możliwe jest wyjaśnianie i reagowanie na wszystkie kwestie strategiczne¹¹

podobnie jak w przypadku motywacji, założono, że wystąpi relatywnie wysoki poziom orientacji na współpracę W tabeli 8 2 przedstawiono statystyki opisowe dotyczące odpowiedzi respondentów w zakresie postrzegania przez nich współ‑

pracy¹²

tabela 8.2. Statystyki opisowe orientacji na współpracę

Zmienna Średnia Mediana Dominanta Odchylenie

standardowe

Zwiększenie zdolności do osiągania celów 5,59 6 7 1,44

Nastawienie na realizację wspólnych celów 5,62 6 7 1,29

Sposób osiągania celów: poprzez trwałą

współpracę 5,67 6 7 1,29

Ogółem 5,61 6 7 1,34

uwaga: N = 207

Źródło: a austen, Efektywność sieci publicznych – podejście wielopoziomowe, c h beck, Warszawa (w druku)

jak wynika z analizy danych tabeli 8 2, przekonania aktorów zaangażowanych w partnerstwa, dotyczące współpracy, można określić jako relatywnie silne

biorąc pod uwagę sugerowaną zależność między motywacją do świadczenia usług publicznych a orientacją na współpracę, postawiono pytanie o poziom powiązania dwóch konstruktów Wykazano zależność między motywacją do świadczenia usług publicznych a nastawieniem na współpracę, której poziom można określić jako średni (tabela 8 3)

11 r meyer, Mapping the Mind of the Strategist a Quantitative Methodology for Measuring the Strategic Beliefs of Executives, erasmus university, erasmus institute of management, rotterdam 2007, s 23

12 a austen, Efektywność sieci publicznych , op cit

tabela 8.3. wyniki analizy korelacji Pearsona między motywacją do świadczenia usług publicznych a orientacją na współpracę

Motywacja do świadczenia usług

publicznych

Przekonania odnośnie do współpracy

Motywacja do świadczenia usług publicznych

korelacja Pearsona 1 0,450a

istotność (dwustronna) 0,000

N 207 207

Przekonania odnośnie do współpracy

korelacja Pearsona 0,450a 1

istotność (dwustronna) 0,000

N 207 207

a korelacja jest istotna na poziomie 0,01 (dwustronnie) Źródło: jak tabeli 8 1