Nagórska jako animatorka życia kulturalno-oświatowego Nagórska obok F. Popławskiej Szlege były niestrudzonymi

propagatorkami kultury ojczystej i tzw. „żywego słowa” oraz uroczystego upamiętniania ważnych rocznic narodowych. Już 3 V 1921 r. prof. A.A. Na-górska i prof. F.A. Popławska były inicjatorkami i autorkami scenariusza obchodów Rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 V 1791 r. Prof. A.A. Nagórska

7 APO, Zespół SN w Leśnej Podlaskiej, Księga protokołów Rady Pedagogicznej, R. 1927/28, sygn. 38, k. 394.

obok przygotowania części artystycznej miała też stosowną pogadankę⁸. Dzięki zainteresowaniu pozostałego grona pedagogicznego w roku szkolnym 1922/23 doszło do pierwszych prób przyszłego zespołu teatralnego PSN.

Kulturę „żywego słowa” w postaci przedstawień scen z bajek polskich reżyserowała i przygotowywała prof. A.A. Nagórska dla dzieci Szkoły Ćwi-czeń PSN w Leśnej Podlaskiej. Można przyjąć, że prof. A.A. Nagórska i prof.

F.A. Popławska były w spół reżyserkami sztuki pt. „Złoty wóz”, której pre-miera miała miejsce 9 XI 1923 r. w sali rekreacyjnej PSN. Sztukę tę wysta-wiano następnie 13, 16 i 23 XII 1923 r. W dniu 24 I 1924 r. była premiera sztuki szkolnego teatru PSN pt. „Chłopi arystokracji” w reżyserii prof.

A.A. Nagórskiej i prof. F.A. Popławskiej. W dniach 08 III i 26 IV 1925 r.

teatr szkoły wystawił po raz pierwszy komedię Aleksandra Fredry „Posażna Jedynaczka” w reżyserii prof. A.A. Nagórskiej. Po raz pierwszy zespół tea-tralny PSN sztukę zaprezentował okolicznej społeczności okolicznych wsi Witulina, Bordziłówki Starej, Komarna i Starej Kornicy⁹.

Prof. A.A. Nagórska chcąc zjednać grono pedagogiczne PSN obok prof. F.A. Popławskiej przy wsparciu dyrektora PSN A.T Koziary zainicjowa-ły powołanie Koła Nauczycieli Języka Polskiego z dniem 23 I 1923 r. z zada-niem popularyzacji piękna języka ojczystego poprzez prezentację „żywych obrazów” i organizację konkursów mowy polskiej¹⁰.

Chcąc zaktywizować życie kulturalne szkoły sam osobiście dyrektor PSN T.A. Koziara wiosną 1926 r. zaproponował zagranie nowej sztuki scenicz-nej we własscenicz-nej reżyserii o udziale chłopca z Francji Contitoua w I wojnie świa-towej, do której scenariusz został przygotowany następnie przez zespół teatru szkolnego i która została wystawiona z dużym powodzeniem społeczności szkolnej seminarium leśniańskiego. W dniu 13 VI 1926 r. zespół teatralny wy-stawił sztukę „Zaczarowana fujarka”, a 7 XI 1926 r. komedię „Łobuz”.

Prof. A.A. Nagórska w dniu 3 V 1927 r. ponownie była współinicjator-ką i współorganizatorwspółinicjator-ką obchodów Rocznicy Uchwalenia Konstytucji 3 V 1791 r. Odpowiadała za część artystyczną i wystąpiła ze stosowną mową.

W dniu 09 VI 1927 r. była współorganizatorką Akademii z okazji sprowadze-nia zwłok Juliana Słowackiego do Polski z deklamacją wierszy wieszcza w wykonaniu dzieci Szkoły Ćwiczeń przez prof. A.A. Nagórską przygotowa-nych. Była prof. A.A. Nagórska główną organizatorką obchodzonych w

8 APO, Zespół SN w Leśnej Podlaskiej, sygn. 37, k. 14-15, Protokół nr 6 Rady Peda-gogicznej PSN z 27 IV 1921 r.

9 Szerzej o działalności teatralnej słuchaczy PSN: T. Demidowicz, Życie teatralne w Państwowym Seminarium Męskim im. Mieczysława Brzezińskiego w Leśnej Podla-skiej w latach 1919-1937, „Echo Leśniaków” 2018, nr 22, s. 12-20.

10 APO, Zespół SN w Leśnej Podlaskiej, sygn. 37, Protokoły Rad Pedagogicznych nr 8 z 12 II 1923 r., k. 78-79.

śnej Podlaskiej dorocznie bardzo uroczyście rocznic odzyskania niepodległości przez Polskę. Z upoważnienia Rady Pedagogicznej PSN z dnia 26 X 1928 r.

była główną odpowiedzialną za Akademię dwukrotnie przygotowaną 10 i 11 XI 1928 r. dla uczczenia 10-lecia Odzyskania Niepodległości przez Polskę. Miała referat główny na tej akademii i była autorką scenariusza ode-grania „Dialogów”.

Jako członkini Komitetu Organizacyjnego Tygodnika Dziecka przygo-towała według swojego scenariusza i swojej reżyserii Poranek ku czci Matki.

Była autorką pogadanki i reżyserką wystawienia obrazu scenicznego pt. „Matka” wystawionego 22 i 23 XI 1928 r. Była wraz z profesorami prof.

F.A. Popławską i prof. Bronisławem Lubicz-Nyczem, aktorką teatralną w spektaklu „Reduta”, była pedagogiem i profesorem języka polskiego w PSN w Leśnej Podlaskiej od 1 IX 1928 r. Była też autorką sztuk scenicznych, obra-zów żywego słowa, cieni artystycznych przygotowanych przez poszczególne roczniki słuchaczy leśniańskiej szkoły pedagogicznej i Szkoły Ćwiczeń po-święconych swoim patronom – wybitnym Polakom. Profesor A.A. Nagórska wraz z prof. F.A. Popławską-Szlege była od IX 1929 r. współorganizatorką tzw. Wieczornic Wigilijnych w stołówce szkolnej PSN z udziałem całego grona pedagogicznego i słuchaczy PSN i organizatorką wieczorów kolęd.

Wreszcie trzeba wspomnieć o prof. A.A. Nagórskiej jako poetce i miło-śniczce pięknego słowa. Prof. A.A. Nagórska zorganizowała w PSN w Leśnej

Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Leśnej Podlaskiej – lata międzywojnia

Podlaskiej Kółko Literackie, a właściwie Kółko Poetów, którzy debiutowali z dużym powodzeniem na łamach czasopisma szkolnego PSN „Łącznik”.

Niektórzy z nich byli wierni poezji przez całe życie, jak np. Stanisław Anto-niak (1907-1984) absolwent leśniańskiego PSN im. Mieczysława Brzeziń-skiego z 1931 r. (VIII Komplet, kurs im. Jana Kasprowicza). Piękną kartę zapisał jako oficer AK, był współredaktorem konspiracyjnego czasopisma

„Odwety”. Po wojnie został profesorem języka polskiego znanego Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Białej Podlaskiej, autorem siedmiu tomików poezji¹¹.

Podsumowując, prof. A.A. Nagórska prof. PSN im. Mieczysława Brze-zińskiego w Leśnej Podlaskiej w latach 1920-1930 pozostawiła trwały ślad w powstaniu, a następnie funkcjonowaniu tej szkoły kształcenia nauczycieli na Południowym Podlasiu. Kulturalna, uprzejma, o wyrobionych manierach, inteligentna, o szeregu zainteresowań, wniosła powiew „kultury wysokiej”.

Jednocześnie jako patriotka „zaraziła” młodzież leśniańską chłopców i dziewczęta kulturą ojczystą, historią, poezją, prozą, przez scenografię i reży-serię szeregu sztuk scenicznych. Miała odwagę godną podziwu by swoje umiejętności i talenty przekazać młodzieży w zdecydowanej większości chłopskiej, chcącej uczyć się w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim im. Mieczysława Brzezińskiego zlokalizowanym w małej osadzie gminnej Leśnej Podlaskiej na Południowym Podlasiu.

Tekstem tym, gdzie przypominam prof. A.A. Nagórską jako pedagoga i animatorkę kultury i oświaty na Południowym Podlasiu oddaję głęboki ukłon i podziękowanie. Czynię to z dużą satysfakcją, gdyż jestem absolwen-tem z 1968 r. tej pięknej szkoły.

11 T. Demidowicz, Antoniak Stanisław (1907-1984), „Echo Leśniaków” 2011-2016, nr 15-20, s. 31-32

rzecz o sztuce