Większość nieprzewidzianych zdarzeń, jakie wystąpiły w łańcuchu dostaw w wyniku działalności przestępczej można zakwalifikować jako efekt występowania najsłabszego ogniwa. Takie słabe strony można zidentyfikować na wielu płaszczyznach. Na poziomie pojedynczego przedsiębiorstwa mogą one wynikać z braku procedur bezpieczeństwa lub ich niedoskonałości, braku odpowiedniego zabezpieczenia przechowywanych in-formacji lub obiektu firmy przed dostępem niepowołanych osób. Najczęściej jako słabe ogniwo wymienia się jednak człowieka [Jażdżewska-Gutta 2016]. W przypadku łańcucha dostaw najsłabszym ogniwem może być podmiot, który nie przestrzega procedur bez-pieczeństwa. Natomiast w przypadku krajowego i międzynarodowego otoczenia łańcu-chów dostaw każdy element całego systemu może stać się źródłem zakłócenia.
Przykładów najsłabszych ogniw można szukać w przeszłych zdarzeniach związanych z funkcjonowaniem łańcuchów dostaw. Brak odpowiednich procedur i szczegółowej kontroli osób wsiadających do samolotu był przyczyną ataku terrorystycznego z 2001 r. na World Trade Center w Nowym Jorku, w wyniku którego życie straciło wiele osób oraz poniesiono znaczne straty finansowe. Brak odpowiednich zabezpieczeń był przyczyną ataku za pomocą złośliwego oprogramowania na system komputerowy firmy AP Moller- -Maersk w 2017 r., w wyniku którego zakłócone zostało funkcjonowanie m.in. systemu bukingowego firmy. Ze względu na brak odpowiedniego zabezpieczenia w czasie po-stoju, kierowca pojazdu ciężarowego stał się atrakcyjnym celem dla terrorysty, który przeprowadził następnie atak na jarmark bożonarodzeniowy w Berlinie w 2016 r.
Zakończenie
Przedstawiona analiza wykazała, że najsłabsze ogniwo rzeczywiście determinuje poziom bezpieczeństwa międzynarodowych przepływów towarów i informacji, przy czym nie jest ono wyłącznie sprawą uczestników łańcucha dostaw. Ze względu na charakter zagrożeń, dotyczy ono również otoczenia łańcucha dostaw i poprzez występowanie efektów ze-wnętrznych może być rozpatrywane jako dobro publiczne. Przytoczone w ostatniej sekcji przykłady wskazują, że najsłabsze ogniwo na podstawowym poziomie, jak np. nieuwaga człowieka lub brak procedur, może spowodować zakłócenia i straty w całym łańcuchu do-staw, a nawet stać się źródłem zagrożenia dla społeczeństwa i funkcjonowania państwa.
55 Znaczenie najsłabszego ogniwa dla bezpieczeństwa międzynarodowych łańcuchów dostaw
Bibliografia
Baiman S., Netessine S., Kunreuther H. (2004), Procurement in Supply Chains when the End-Product Exhibits the „Weakest Link” Property, The Wharton School Working Paper, Philadelphia. Burns M. (2013), Estimating the impact of maritime security: financial tradeoffs between security and efficiency, „Journal of Transportation Security”, vol. 6.
Burns M. (2016), Logistics and Transportation Security: A Strategic, Tactical, and Operational Guide to Resilience, Taylor&Francis Group, Boca Raton.
Button K. (2012), Putting Economics into the Security of the Transportation Supply Chain: Some Reflections, „Logistics & Sustainable Transport”, vol. 3, no. 2.
Button K. (2016), The Economics and Political Economy of Transportation Security, Edward Elgar Publishing, Cheltenham-Northampton.
Closs D.J., McGarrel E.F. (2004), Enhancing Security Throughout the Supply Chain, The IBM Center for the Business of Government.
Cornes R., Sandler T. (1996), The Theory of Externalities, Public Goods, and Club Goods, Cam-bridge University Press, CamCam-bridge.
Dulbecco P., Laporte B. (2005), How can Security in International Trade be Financed in Developing Countries? A Global Public Good Approach, „World Development”, vol. 33, no. 8.
Fischer R.J., Halibozek E.P., Walters D.C. (2013), Introduction to Security, Butterworth-Heine-mann, Oxford.
Hirshleifer J. (1983), From weakest-link to best-shot: The voluntary provision of public goods, „Pub-„Pub- Pub-lic Choice”, vol. 41.
Ivanov D., Sokolov B. (2010), Adaptive Supply Chain Management, Springer Verlag, London. Jażdżewska-Gutta M. (2011), Zagadnienie bezpieczeństwa jako bariera funkcjonowania między-narodowych łańcuchów dostaw, „Zeszyty Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Han-dlowej”, Warszawa.
Jażdżewska-Gutta M. (2016), Who is responsible? The roles of the supply chain participants in the area of supply chain security, Proceedings of IAC-MEM 2016 in Bratislava, Czech Institute of Aca-demic Education, Vestec.
Jażdżewska-Gutta M. (2017), Zmiany w zakresie bezpieczeństwa łańcucha dostaw w latach 2001–2016, „Studia Ekonomiczne: zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowi-cach”, nr 315.
Jüttner U. (2005), Supply chain risk management, „The International Journal of Logistics Manage-„The International Journal of Logistics Manage-The International Journal of Logistics Manage-ment”, vol. 16, iss. 1.
Kaul I., Grundberg I., Stern M.A. (1999), Defining Global Public Goods [w:] I. Kaul, I. Grundberg, M.A. Stern (red.), Global Public Goods. International Cooperation in 21st Century, red., Oxford Uni-versity Press, New York – Oxford.
Kleindorfer P.R., Saad G.H. (2005), Managing Disruption Risks in Supply Chains, „Production and Operations Management”, vol. 14, no. 1.
Krugman P., Wells R. (2012), Mikroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Kunreuther H., Heal G. (2003), Interdependent Security, „The Journal of Risk and Uncertainty”, vol. 26, iss. 2/3.
Park K., Min H., Min S. (2016), Inter-relationship among risk taking propensity, supply chain secu-rity practices, and supply chain disruption occurrence, „Journal of Purchasing&Supply Chain Man-„Journal of Purchasing&Supply Chain Man-Journal of Purchasing&Supply Chain Man-agement”, vol. 22.
Price W. (2004), Reducing the Risk of Terror Events at Seaports, „Review of Policy Research”, vol. 21, iss. 3.
Sandler T., Arce D.G. (2003), Pure Public Goods versus Commons: Benefit-Cost Duality, „Land Eco-„Land Eco-Land Eco-nomics”, vol. 79, no. 3.
Urciuoli L., Paulraj A., Näslund D. (2013), The role of the law enforcement agencies in transport security, a survey with Swedish operators, „Logistics Research”, vol. 6, iss. 4.
57 Znaczenie najsłabszego ogniwa dla bezpieczeństwa międzynarodowych łańcuchów dostaw
Varian H. (2004), System reliability and free riding [w:] L. J. Camp, S. Lewis (red.) Economics of Infor-mation Security, Kluwer Academic Publishers, Boston 2004.
Waters D. (2007), Supply Chain Risk Management. Vulnerability and Resilience in Logistics, Kogan Page, London and Philadelpia.
Woo G. (2002), Quantifying Insurance Terrorism Risk [w:] M. Lane (red.), Alternative Risk Strategies, Risk Waters Group, London.
Woo G. (2009), Terrorism Threat Assessment and Management, „Defence Against Terrorism Re-„Defence Against Terrorism Re-Defence Against Terrorism Re-view”, vol. 2, no. 1.
Małgorzata Poniatowska-Jaksch |
mponia@sgh.waw.plSzkoła Główna Handlowa w Warszawie, Instytut Rynków i Konkurencji