Ochrona lasów

28 września 1991 r. Sejm uchwalił ustawę o lasach (Dz.U. Nr 101, poz. 444, z późniejszymi zmianami). Ustawa określa zasady zachowania, ochrony i powięk-szania zasobów leśnych oraz gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową. Szczegółowe cele gospodarki leśnej ujęte zo-stały jako (art. 7):

• Zachowanie lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, gle-bę, warunki życia i zdrowie człowieka oraz na równowagę przyrodniczą.

• Ochrona lasów stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub la-sów szczególnie cennych ze względu na zachowanie leśnych zasobów gene-tycznych, walory krajobrazowe, potrzeby nauki.

• Ochrona gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie albo o specjalnym znaczeniu społecznym.

• Produkcja drewna na zasadzie najwyższej opłacalności oraz surowców i pro-duktów ubocznego użytkowania lasu.

Ustawa określa rodzaj lasów, które poddaje się ochronie ze względu na funkcje, jakie spełniają. Są to lasy, które (art. 15):

• chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwa-nie się ziemi, obrywausuwa-nie się skał lub lawin;

Elementy polskiego ustawodawstwa 97

• chronią brzegi wód przed obrywaniem, a źródła rzek przed zasypywaniem;

• ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków;

• stanowią drzewostany uszkodzone na skutek działalności przemysłu;

• stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej;

• mają szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe lub dla obronności kraju i bezpieczeństwa Państwa;

• są położone: w granicach administracyjnych miast; w odległości 10 km od granic miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców; w strefach ochronnych wokół sanatoriów i uzdrowisk; w górnej strefie lasów.

Ustawa reguluje także zasady udostępniania lasów, czynności zabronione na terenach leśnych, plan urządzania lasu oraz zasady funkcjonowania państwowych gospodarstw leśnych „Lasy Państwowe” i służby leśnej.

Obszary leśne objęte stałym zakazem wstępu obejmują uprawy leśne do 4 m wysokości, powierzchnie doświadczalne i nasienne drzewostany, będące ostoją zwierząt. Stały zakaz wstępu dotyczy także lasów stanowiących źródliska rzek i potoków czy narażonych na erozję. Okresowy zakaz wstępu do lasu wprowa-dzany jest gdy wystąpiło zniszczenie lub znaczne uszkodzenie drzewostanów czy degradacja runa leśnego, gdy występuje znaczne zagrożenie pożarowe lub są wy-konywane zabiegi gospodarcze związane z hodowlą, ochroną lasu lub pozyska-niem drewna (art. 26).

Plan urządzania lasu sporządza się z uwzględnieniem przyrodniczych i ekono-micznych warunków gospodarki leśnej, jej celów i zasad, sposobów jej realizacji, określanych dla każdego drzewostanu i urządzanego obiektu, z uwzględnieniem lasów ochronnych. Plan obejmuje: opis lasów i gruntów przeznaczonych do zale-sienia, zestawienie ich powierzchni wraz z leśną roślinnością (według gatunków drzew w drzewostanie, klas wieku, klas bonitacji drzewostanów oraz funkcji lasów), analizę leśnej gospodarki w okresie minionym, program ochrony przyrody i zada-nia przewidziane do realizacji w przyszłości (ilość przewidzianego do pozyskazada-nia drewna, zalesień i odnowień, pielęgnowania i ochrony lasu, gospodarki łowieckiej, potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej) (art.18).

W skład lasów państwowych wchodzą jednostki organizacyjne: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, dyrekcje regionalne, nadleśnictwa oraz inne jed-nostki organizacyjne, nie posiadające osobowości prawnej. Ich zadaniem jest inicjo-wanie, koordynoinicjo-wanie, nadzór i zarządzanie zasobami leśnymi (gruntami i innymi nabytymi nieruchomościami), przedsięwzięciami na rzecz ochrony lasów, racjonal-ną gospodarką leśracjonal-ną i rozwojem leśnictwa.

Służbę leśną tworzą osoby zajmujące się zarządzaniem lasów, prowadzeniem gospodarki leśnej i ochroną lasów, zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego i innymi czynnościami.

98 Ewa Jadwiga Lipińska

***

Omówione powyżej akty prawne nie obejmują całości tematyki i problemów związanych z prawem ochrony środowiska w Polsce. Jest to tylko ogólny przegląd wybranych zagadnień, ważnych dla zrozumienia jak szerokim zakresem jest pro-blem utrzymania w równowadze propro-blematyki społeczno-gospodarczo-środowisko-wej i prowadzenia zrównoważonego rozwoju.

Czytelnika zachęcam do przestudiowania przepisów prawa: Kodeks cywilny (ustawa z 23 kwietnia 1964 r., Dz.U. nr 16, poz. 93); Kodeks karny (ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., Dz.U. nr 88, poz. 553); Kodeks spółek handlowych (ustawa z dnia 8 listopada 2000 r., Dz.U. nr 94, poz. 1037); Kodeks pracy (ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy, Dz.U. nr 154, poz. 1805.); Prawo dzia-łalności gospodarczej (ustawa z dnia 19 listopada 1999 r., Dz.U. nr 101, poz. 1178);

Prawo geodezyjne i kartograficzne (ustawa z dnia 17 maja 1989 r., Dz.U. nr 30, poz.

163); Prawo budowlane (ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., Dz.U. nr 89, poz. 414); usta-wa z dnia 27 marca 2003 r. o planousta-waniu i zagospodarousta-waniu przestrzennym (Dz.U.

nr 80, poz. 717); ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. nr 118, poz. 561); ustawa z dnia 26 listopa-da 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w wa-runkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych (Dz.U. nr 162, poz. 1112); ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. nr 81, poz. 351); ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o do-stępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. nr 109, poz. 1157); ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. nr 162, poz. 1568); ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administra-cji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa (Dz.U. nr 106, poz. 668) – i ich modyfikacje. Szczególnie ważne są akty prawne powstałe po 1999 roku, któ-re wprowadzają istotne zmiany w zakktó-resie działania urzędów ochrony środowiska, urzędów górniczych, przedsiębiorstw i zakładów produkcyjnych zarówno państwo-wych, jak i prywatnych oddziałujących na środowisko.

Dostosowanie prawa środowiskowego w Polsce do wymogów stawianych przez Unię Europejską jest priorytetem zapewniającym przyjęcie naszego kraju w jej szeregi.

Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń.

Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi Ojciec Święty Jan Paweł II (Zamość, 12 czerwca 1999 r.)

Rozdział 5

ŚRODOWISKO W NAUCZANIU KOŚCIOŁA