Podręcznik dla klasy I szkoły podstawowej Jezus nas kocha

Dla klasy I został przygotowany podręcznik pod tytułem Jezus nas kocha. Jego atrakcyjna forma zachęca katechizowanych do aktywnej pracy na lekcji oraz w domu. Jest bogaty w kolorowe ilustracje a poszczególne czynności takie jak śpiewanie, kolorowanie, naklejanie, pisanie, czytanie, wycinanie, wklejanie i wezwanie do przemyślenia zostały oznaczone stałymi elementami graficznymi, co ma pomóc dzieciom w rozpoznaniu i wykonaniu zleconych przez katechetę zadań. W podręczniku nie zabrakło także fragmentów zaczerpniętych z Pisma Świętego. Wszystkie jednostki lekcyjne zawierają tak zwane „Słowo dnia”, które podsumowuje treści poznane na lekcji religii i jest jednocześnie zaproszeniem do rozmów na temat wiary z rodzicami. Warto zaznaczyć, iż katecheta ma do dyspozycji płytę CD z opowiadaniami i piosenkami, które są do wykorzystania w czasie lekcji religii oraz podręcznik metodyczny153, który ma posłużyć lepszemu przygotowaniu pierwszoklasistów do głębszego przeżywania prawd wiary. Uczniowie klasy I w ciągu roku katechetycznego przy pomocy podręcznika poznają podstawowe prawdy wiary, gesty liturgiczne oraz proste modlitwy154.

Analizując strukturę podręcznika należy zaznaczyć, że składa się on z 56 jednostek lekcyjnych nie podzielonych na rozdziały. Podział ten natomiast występuje w podręczniku metodycznym. A poszczególne części posiadają następujące tytuły: I. Ja i

mój Bóg, II. Jezus przychodzi do nas, III. Jezus uczy nas posłuszeństwa Ojcu, IV. Przeżywamy radość z Jezusem Zmartwychwstałym, V. Z Jezusem i Jego Matką, VI. Katechezy dodatkowe. Analizując tytuły tych rozdziałów, które podaje podręcznik

152 Zob. Wzrastamy w przyjaźni z Jezusem. Podręcznik do religii dla klasy III szkoły

podstawowej. Red. J. Czerkawski, E. Kondrak. B. Nosek. Kielce 2012.

153 Zob. Przewodnik metodyczny. Jezus nas kocha. Klasa I szkoły podstawowej. Red. E. Kondrak, J. Czerkawski. Kielce 2007.

120 metodyczny przeznaczony dla katechetów uczących pierwszoklasistów można stwierdzić, iż w treści całości przekazu katechetycznego występują katechezy odwołujące się do Najświętszej Maryi Panny, co szczególnie potwierdza tytuł V rozdziału. Warto jednak podkreślić, iż w podręczniku można odnaleźć 7 jednostek lekcyjnych akcentujących recepcję mariologii. Są nimi katechezy o następujących tytułach: 2 – Bóg jest w moim domu, 15 – Bóg wybiera Maryję na Matkę Zbawiciela, 19 – Narodzenia Pana Jezusa, 21 – Jezus objawia się wszystkim ludziom, 44 – Maryja jest

naszą Matką i Królową, 45 – Duch Święty – pierwszy dar uwielbionego Pana Jezusa,

51 – W październiku pozdrawiamy Maryję – modlitwa różańcowa.

Pierwsza z wymienionych jednostek mimo, że wprost nie podaje treści związanych z Najświętszą Maryją Panną, to zamieszczona w niej ilustracja, wskazuje wyraźnie na maryjny akcent. Obrazek przedstawia wspólnie modlących się na klęczało członków rodziny, którzy trzymają w dłoni różaniec. Katecheta ma dobrą okazję, aby nawiązać do osoby Maryi, która sama prosiła o taką formę modlitwy, gdyż wypowiadając słowa Zdrowaś Maryjo, wierzący oddają chwałę Bogu, który obdarował Ją pełnią łaski.

Następna w podręczniku katecheza z wątkiem maryjnym została zatytułowana

Bóg wybiera Maryję na Matkę Zbawiciela. Autorzy podręcznika jako wiodący cel

katechezy wskazali na „poznanie Maryi jako Tej, która zgodziła się zostać Matką Jezusa, z radością Go oczekiwała, a dziś uczy Go kochać”155. Uczniowie w niniejszej jednostce zapoznają się z modlitwą Zdrowaś Maryjo oraz mają okazję poznać z czym związany jest okres adwentu. Tak jak Maryja od momentu spotkania z aniołem cierpliwie oczekiwała na narodzenie Jezusa, tak katechizowani wezwani są do przeżywania adwentu wraz z Maryją, by lepiej przygotować się do świąt Narodzenia Pańskiego. Katechizowani dowiadują się ponadto, że roraty to szczególna Msza św. o Najświętszej Maryi Pannie a zaświecona roratka podczas tej Eucharystii to świeca, która Ją symbolizuje.

Z kolei w jednostkach zatytułowanych Narodzenia Pana Jezusa i Jezus objawia

się wszystkim ludziom został zamieszczone ilustracje, które przestawią scenę Bożego

narodzenia, betlejemską stajenkę a w niej Maryję i Józefa pochylonych nad Dzieciątkiem Jezus. Autorzy podręcznika dają tym do zrozumienia, że Maryja ze względów naturalnych jest zawsze blisko Jezusa. Wskazuje to jednocześnie na

121 odwołanie się do chrystologicznych uwarunkować maryjnej katechezy. Podkreślają również, że na pamiątkę narodzenia Pana Jezusa śpiewa się radosne pieśni, które zostały nazwane kolędami i proponują dzieciom, aby nauczyć się śpiewać jedną z nich, na przykład Wśród nocnej ciszy.

Niemałym źródłem informacji o Najświętszej Maryi Pannie jest jednostka lekcyjna o tytule Maryja jest naszą Matką i Królową. Dostrzec można w niej eklezjalny format mariologii. Katechizowani dowiadują się z niniejszej katechezy, że maj jest miesiącem w sposób szczególny poświęconym Maryi. W tych dniach wierzący przychodzą do kościoła lub do kapliczek na modlitwę Litanią Loretańską, aby przez wstawiennictwo Najświętszej Maryi Panny, którą Kościół obdarzył wieloma tytułami, wypraszać u Boga Ojca potrzebne łaski156. Twórcy podręcznika uświadamiają dzieciom również, że każdy człowiek jest dzieckiem Boga Ojca, a Maryja jest Matką. W podręczniku zamieszczony jest wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej, której pierwszoklasiści mają za zadanie nakleić koronę dla podkreślenia, że Maryja jest także Królową. Nad obrazkiem Matki Bożej zamieszczony jest także napis „Oto Matka Twoja”. Dla podkreślenia, że Kościół obdarzył Maryję wieloma tytułami, w niniejszej jednostce dzieci mogą odczytać fragment Litanii Loretańskiej, który ukazuje, że Maryja jest Matką Chrystusową, Uzdrowieniem chorych, Królową Aniołów, Królową Różańca świętego oraz Królową Polski.

Następna jednostka katechetyczna zatytułowana Duch Święty – pierwszy dar

uwielbionego Pana Jezusa wyraźnie wskazuje na odwołanie się autorów podręcznika

do pneumatologicznych fundamentów katechezy maryjnej. Uzasadnia to ilustracja zamieszczona pod tematem, przedstawiająca modlącą się Maryję wraz z uczniami Jej Syna w Wieczerniku a nad obrazkiem komentarz: „Gdy Maryja modliła się wraz z apostołami, przyszedł do nich Duch Święty”157. Katechizowani mogą przekonać się, że tam, gdzie jest Najświętsza Maryja Panna, tam zstępuje Duch Boży. On natomiast uzdalnia do dawania świadectwa o Jezusie, tak jak było to w przypadku późniejszego życia apostołów.

Ostatnią katechezą maryjną w podręczniku, która została usytuowana w rozdziale katechez dodatkowych jest W październiku pozdrawiamy Maryję – modlitwa

różańcowa. Autorzy podręcznika informują pierwszoklasistów, że modląc się na

różańcu stwarzają dla siebie dobrą okazję, aby zagłębić się w wydarzenia z życia Maryi

156 Por. tamże s. 236.

122 i Jej Syna Jezusa. Chwile z ich życia, określane są jako tajemnice radosne, światła, bolesne i chwalebne. Nazwane są tajemnicami, ponieważ człowiek nie zrozumie ich do końca. Twórcy uświadamiają dzieci na podstawie treści z podręcznika, że modląc się na różańcu wzywają Maryję, aby Ona wstawiała się u Boga w ich intencjach158. Warto zaznaczyć, iż zaznajomienie katechizowanych z rozważaniami różańcowymi wskazuje na uwzględnienie przez autorów podręcznika zasad trynitarnych, chrystologicznych, pneumatologicznych i eklezjalnych w recepcji posoborowej mariologii.

5.2. Podręcznik dla klasy II szkoły podstawowej Jezus przychodzi do nas