Podręcznik dla klasy VI szkoły podstawowej Uświęceni w Duchu Świętym

Świętym

Podręcznik dla klasy VI zatytułowany Uświęceni w Duchu Świętym jest ostatnim z cyklu materiałów dla poziomu nauczania starszych klas szkoły podstawowej. Z okładki, która jest pierwszym nośnikiem informacji dla ucznia, można wywnioskować, z jakimi treściami będzie miał do czynienia katechizowany. Przedstawia ona duży płomień – symbol Ducha Świętego. Od tego płomienia odrywają się mniejsze iskry, które z kolei symbolizują ludzi obdarowanych obecnością Bożego Ducha141. Zawartość merytoryczna podręcznika uświadamia katechizowanych – jak to podkreśla ks. bp Kazimierz Nycz w słowie skierowanym do szóstoklasistów, zamieszczonym na początku książki – „uświęcające działanie Ducha Świętego w życiu Kościoła i każdego,

140 F. Rancan. Wyznania Matki Bożej. Najświętsza Maryja Panna zwierza się swoim dzieciom. Częstochowa 2017 s. 148.

141 Por. Uświęceni w Duchu Świętym. Szósta klasa szkoły podstawowej. Przewodnik metodyczny. Red. J. Szpet. D. Jackowiak. Poznań 2004 s. 3.

116 kto dzięki sakramentowi chrztu świętego został włączony do tej chrześcijańskiej społeczności”142.

Podręcznik zawiera 51 jednostek katechetycznych, podzielonych na następujące działy: I. W poszukiwaniu własnego miejsca w życiu, II. Duch Święty daje nam nowe

życie, III. W Chrzcie rodzimy się na nowo, IV. Jesteśmy włączeni w dziedzictwo, V. Być mocnym w wierze – moje zadania w życiu Kościoła, VI. Chrześcijanin wobec konfliktów, VII. Modlitwa jednoczy nas we wspólnocie Kościoła, VIII. Czynić świat szczęśliwym. Pomocny dla katechizujących w zgłębianiu tych wszystkich treści jest

dostępny również w klasie VI podręcznik metodyczny143.

W podręczniku do lekcji religii przeznaczonym dla szóstoklasisty nie zabrakło katechez związanych z osobą Najświętszej Maryi Panny. Są nimi 3 jednostki lekcyjne zatytułowane w następujący sposób: 13 – Maryja Matką Kościoła, 14 – Kościół XXI

wieku składa hołd Maryi, 27 – Maryja: Orędowniczka, Wspomożycielka, Pośredniczka.

W pierwszej z nich autorzy podręcznika uświadamiają uczniom, co to znaczy, że Maryja jest Matką Kościoła, kiedy zostało ogłoszone, że Maryja jest Matką Kościoła i w jakim dniu wierzący obchodzą święto ku Jej czci, obdarzonej tym tytułem. Katechizowani zostają poinformowani, że moment śmierci Pana Jezusa na krzyżu był istotny w otrzymaniu przez Maryję tytułu Matki. Maryja odegrała także znaczącą rolę w początkach istnienia Kościoła, modląc się wraz z Apostołami przed zesłaniem Ducha Świętego i tworząc tym samym niejako pierwszą wspólnotę rodzącego się Kościoła. Twórcy podręcznika, przekazując prawdę, że Najświętsza Maryja Panna jest Matką Kościoła wskazują na następujące argumenty: dlatego, że jest Matką Chrystusa Odkupiciela, który założył Kościół; ponieważ jest dla wspólnoty osób wierzących wzorem wiary i miłości; jest dla niego drogowskazem; ukierunkowuje na Boga Ojca; uczy wytrwałości przy Nim; chroni przed alienacją, smutkiem i lękiem144. Twórcy podręcznika ponadto uświadamiają katechizowanych, że Kościół ogłosił Maryję Matką Kościoła na prośbę biskupów polskich 21 listopada 1964 roku i wyznaczył święto Maryi Matki Kościoła na poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Pouczają również dzieci, że Maryja jest Matką każdego człowieka i zawsze można

142 K. Nycz. Drodzy Uczniowie! W: Uświęceni w Duchu Świętym. Podręcznik do nauki religii s. 5.

143 Zob. Uświęceni w Duchu Świętym. Szósta klasa szkoły podstawowej. Przewodnik metodyczny. Red. J. Szpet. D. Jackowiak. Poznań 2004.

117 zwracać się do Niej w różnych potrzebach145. Można wnioskować więc z analizy niniejszej jednostki, że mocno zaakcentowany jest w niej eklezjalny format.

Kolejna maryjna katecheza w podręczniku nosi tytuł Kościół XXI wieku składa

hołd Maryi. Autorzy podręcznika, zauważając negatywne przemiany, które mają

miejsce w świecie współczesnym, zachęcają katechizowanych, aby mieć zawsze wzrok skierowany na Najświętszą Maryję Pannę, która od dwóch tysięcy lat prowadzi Kościół i wstawia się za nim u Boga. Uczy w sposób właściwy oddawać chwałę Stwórcy i żyć w radosnej zażyłości z Nim. Przez swoją pokorną postawę wskazuje permanentnie na Boga, który rządzi światem. Katechizowani z niniejszej jednostki dowiadują się ponadto, w jaki sposób wyrazić miłość do Najświętszej Maryi Panny. Autorzy wskazują, że Kościół XXI wieku na różne sposoby to okazuje. Chociażby przez liczne modlitwy podczas nabożeństw ku Jej czci, kościoły, sanktuaria, kaplice Jej poświęcone146. To wszystko wyraża również wielkie zaufanie do Niepokalanej, jako Matki i Królowej, że Jej wstawiennictwo przed Bogiem jest zawsze skuteczne.

Trzecią i ostatnią katechezą w podręczniku dla klasy VI, odwołującą się do Najświętszej Maryi Panny jest 27 jednostka zatytułowana Maryja: Orędowniczka,

Wspomożycielka, Pośredniczka. Katechizowani mają okazję dowiedzieć się, że Maryja

została na przestrzeni dziejów określana wieloma tytułami. Wśród nich są: Bogarodzica, Dziewica, Orędowniczka, Wspomożycielka, Pośredniczka. Określenia te zrodziły się na bazie trudnych doświadczeń, w których znalazł się człowiek i zawierzając to wszystko Maryi, otrzymał skuteczną Jej pomoc i obronę. Autorzy także ukazują szóstoklasistom konkretne maryjne nabożeństwo Nowennę do Matki Bożej

Nieustającej Pomocy jako pewny sposób wyproszenia przez wstawiennictwo Maryi

wybranej łaski. Informują jeszcze, że są w Polsce szczególne miejsca, gdzie naród polski oddaje cześć swojej Pani i Królowej. Najbardziej znane to: Jasna Góra w Częstochowie i Stary Licheń koło Konina. Nie można pominąć także przydrożnych kapliczek i figur, przed którymi wierni śpiewają „majówki” oraz odmawiają różaniec oddając tym sposobem cześć Najświętszej Maryi Pannie.

Podsumowując analizę podręcznika przeznaczonego dla uczniów klasy VI szkoły podstawowej należy stwierdzić, iż treść w nim zawarta wyraźnie ukazuje recepcję posoborowej mariologii. W znacznym stopniu można zauważyć eklezjalny format katechezy maryjnej. Nie było by to zapewne możliwe, gdyby nie uświęcająca

145 Por. tamże s. 41. 146 Por. tamże s. 43.

118 rola Ducha Świętego, który jest obecny w Kościele, prowadzi go i uświęca, co wskazuje również na pneumatologiczne fundamenty w maryjnym przekazie katechetycznym. Warto podkreślić jeszcze, że autorzy prawie w każdym z podręczników serii poznańskiej przeznaczonych dla uczniów klas I-VI szkoły podstawowej zawarli w większym lub mniejszym stopniu treści, wskazujące na przyjęcie posoborowej nauki o Najświętszej Maryi Pannie. Najmniej jednak zostało zamieszczonych w podręczniku dla klasy IV zatytułowanym Powołani przez Boga Ojca, w którym ani razu nie ma użytego słowa „Maryja”.