Wykład pierwszy — prowadzony przez Marzannę Baś z Oddziału Informa-cji Naukowej i Katalogów — jest skierowany przede wszystkim do osób, które nigdy nie korzystały z katalogów Biblioteki Jagiellońskiej, oraz do wszystkich, którzy chcieliby udoskonalić swoje umiejętności w zakresie wyszukiwania lite-ratury w różnych rodzajach katalogów. W trakcie prezentacji zostaje szcze-gółowo omówiony przede wszystkim najpopularniejszy Komputerowy Katalog Zbiorów Bibliotek Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym miejscu następuje rów-nież krótkie omówienie katalogów kartkowych dla publiczności znajdujących się w salach katalogowych. Szczególna uwaga zostaje zwrócona na uświado-mienie potencjalnym czytelnikom zakresów chronologicznych omawianych ka-talogów wraz z różnymi wyjątkami. Często brak tej podstawowej wiedzy pro-wadzi czytelników do mylnego przekonania, że jeśli ich poszukiwania nie przynoszą rezultatu w postaci znalezionego dzieła, to Biblioteka Jagiellońska nie posiada go wcale. Okazuje się natomiast, że poszukiwane dzieło ze względu na rok wydania zostało uwzględnione w innym katalogu. W tym miejscu pre-zentowany jest również krótki wyciąg z Regulaminu Udostępniania Zbiorów w Bibliotece Jagiellońskiej, dotyczący kategorii dzieł, które są udostępnianie tylko prezencyjnie, nie powinny więc być w ogóle zamawiane przez czytelni-ków do wypożyczalni. Znajomość tych przepisów oszczędza przede wszystkim czas użytkowników oraz nie powoduje przykrych rozczarowań związanych z niemożnością wypożyczenie do domu danego dzieła.
W dalszej części wykładu zostaje bardzo dokładnie omówiony interfejs ka-talogu komputerowego. Następnie prowadząca wykład analizuje poszczególne metody wyszukiwania zarówno książek, jak i czasopism oraz sposoby zamawia-nia dzieł z tego katalogu. Zostają przedstawione pokrótce sposoby wyszukiwa-nia według autorów i tytułu oraz nieco szerzej według haseł przedmiotowych lub słów kluczowych. Po wyszukaniu przykładowych pozycji uczestnicy wykładu mają okazję zapoznać się z przykładowym opisem bibliograficznym, stosowanym na poszczególnych ekranach w systemie.
Druga część prelekcji jest poświęcona Katalogowi Podstawowemu Druków do 1949 roku, tzw. Staremu Katalogowi. Ze względu na bardziej
skompliko-Ars Quaerendi, czyli sztuka wyszukiwania informacji bez tajemnic 191
waną procedurę wyszukiwawczą szczególną uwagę zwraca się na specyfikę tego katalogu, składającego się w wersji elektronicznej z zeskanowanych kart katalogowych dużego formatu. Ze względu na stałe udoskonalanie procedury zamówień dzieł z magazynów ogólnych podczas wykładu duży nacisk zostaje położony na umiejętność odpowiedniego zamówienia dzieła, aby użytkownik miał jak najmniej problemów ze skorzystaniem z poszukiwanej pozycji.
Wykład drugi cyklu Ars Quaerendi — prowadzony przez Barbarę Bułat z Oddziału Informacji Naukowej i Katalogów — dotyczy bibliograficznych baz danych Biblioteki Narodowej dostępnych w Internecie. Pełni on funkcję infor-macyjną o możliwościach poszukiwania literatury poza Biblioteką Jagiellońską, szczególnie wówczas, gdy danego dzieła nie ma w zbiorach naszej biblioteki.
W świetle ustawy o egzemplarzu obowiązkowym Biblioteka Jagiellońska po-winna, oczywiście, posiadać egzemplarz każdej publikacji, lecz w praktyce tak nie jest.
Wykład ten składa się z paru części. W pierwszej zostają omówione bazy wchodzące w skład bibliografii narodowej oraz bibliografie specjalne. Następuje tu prezentacja następujących baz: „Książki polskie od 1976 r.”, „Artykuły z cza-sopism polskich 1996—2004 oraz od 2005 r.”, „Artykuły z gazet i tygodników polskich 1996—2004 oraz od 2005 r.”, a także „Polonica zagraniczne”. W dru-giej części przedstawione są katalogi centralne, czyli bazy: „Centralny katalog książek zagranicznych 1975—1986”, „Centralny katalog książek zagranicznych od 1987 r.”, „Centralny katalog czasopism zagranicznych” oraz „Centralny kata-log czasopism polskich”. Podczas wykładu zostają omówione przede wszystkim zakresy tematyczne poszczególnych baz oraz sposoby wyszukiwania.
Podczas trzeciego wykładu naszego cyklu — wygłaszanego przez Ewę Bąkowską, kierownika Oddziału Informacji Naukowej i Katalogów — prezento-wane są inne polskie bibliografie i informatory dostępne w Internecie. Wykład jest oparty na materiałach zgromadzonych na stronie domowej Biblioteki Jagiel-lońskiej (odnośnik Bazy danych — Wolny dostęp — Polskie). Strona została opracowana i jest stale uaktualniania przez prowadzącą wykład oraz przez in-nych pracowników OINKA. Zgromadzenie w jednym miejscu wielu intere-sujących i ważnych dla użytkowników źródeł ma ułatwić poszukiwania literatu-ry w zasobach polskiego Internetu. Oczywiście, pracownicy Biblioteki zdają sobie sprawę, że nie sposób śledzić na bieżąco absolutnie wszystkich spisów baz danych zamieszczanych w Internecie przez rozmaite instytucje. Zarówno w trakcie wykładu, jak i w formie informacji na stronie użytkownicy są zachę-cani do zgłaszania pracownikom Biblioteki interesujących baz, które znaleźli w trakcie swoich poszukiwań w sieci, a które nie znajdują się na naszych stro-nach.
Wykład czwarty dotyczy zagranicznych baz danych oraz czasopism elektro-nicznych prenumerowanych przez Uniwersytet Jagielloński. Podczas wykładu
— prowadzonego przeze mnie — przedstawiane są poszczególne kroki, jakie
powinien podjąć użytkownik chcący skorzystać z tychże baz i czasopism. Zo-staje szczegółowa omówiona droga „kliknięć” od strony domowej Biblioteki Jagiellońskiej aż do odnalezienia konkretnych artykułów na dany temat. Ponie-waż liczba baz danych oraz czasopism elektronicznych stale ulega zmianom, każdy wykład, oprócz pewnego stałego zakresu tematycznego, jest uzupełniany o prezentację nowych baz, szczególnie takich, do których Uniwersytet ma do-stęp testowy zwykle na niedługi okres. Podczas prelekcji zostają zaprezento-wane szczegółowo przykładowe bazy. Ze względu na ograniczenie czasowe (1,5 h) nie ma, oczywiście, możliwości bardzo dokładnego omówienia wszyst-kich baz. Celem wykładu jest przede wszystkim prezentacja bardzo już dużych zasobów elektronicznych prenumerowanych przez Uniwersytet Jagielloński. Ma on również zachęcić czytelników do korzystania z tej formy źródeł informacji.
Podczas prezentacji omówione zostają strategie wyszukiwania kategorii doku-mentów. Zaprezentowane są również inne ważne zagadnienia, pomocne pod-czas wyszukiwania dokumentów elektronicznych. Szczególnie pomocne dla użytkowników jest nabycie przez nich takich umiejętności, jak zapisywanie do-kumentów, drukowanie oraz wysyłanie pocztą elektroniczną uzyskanych wyni-ków wyszukiwania. W chwili obecnej, gdy znajomość języka angielskiego staje się coraz bardziej powszechna, takie bazy obejmujące piśmiennictwo głównie w języku angielskim powinny być jak najszerzej propagowane, przede wszyst-kim w środowisku akademicwszyst-kim.
Aby nie zaburzać całego cyklu wykładów, które odbywają się w każdy wto-rek, wykład piąty jest przeprowadzany rzadziej, tylko jeśli w danym miesiącu jest pięć wtorków. Podczas tego wykładu staramy się pokazać i zebrać informa-cje omawiane na wcześniejszych wykładach. Prowadząca prelekcję Barbara Bułat prezentuje kolejne kroki, które powinna uczynić osoba rozpoczynająca pi-sanie jakiejś pracy i poszukująca w tym celu materiałów z różnych źródeł.
Wykład jest traktowany jako podsumowanie całego cyklu.
Wykład na temat języka haseł przedmiotowych KABA rozwija umiejętności sprawnego wyszukiwania literatury w taki sposób otwiera przed użytkownikami całkiem nowe, nieznane dotąd możliwości. W trakcie wykładu następuje pre-zentacja języka KABA (Katalogi Automatyczne Bibliotek Akademickich), jego historii, a przede wszystkim omówiona zostaje budowa hasła przedmiotowego według prawideł tego języka. Następnie pokazywane są przykłady wyszukiwa-nia w katalogu komputerowym. Dokładnie prezentowany jest sposób poruszawyszukiwa-nia się w indeksie haseł przedmiotowych.
Ars Quaerendi, czyli sztuka wyszukiwania informacji bez tajemnic 193
13 Zarządzanie...
Statystyka
W 2005 roku odbyło się 17 wykładów na temat katalogów Biblioteki Jagielloń-skiej, 8 — o bibliograficznych bazach danych Biblioteki Narodowej, 6 — do-tyczących polskich bibliografii i informatorów w Internecie, 8 — prezentujących zagraniczne bazy danych oraz czasopisma elektroniczne, 3 — omawiające strate-gie wyszukiwania. Łącznie daje to liczbę 42 wykładów, w których uczestniczyło 840 osób. W 2006 r. odbyło się 37 wykładów, w których uczestniczyło 651 osób.
Te dane obejmują wszystkie wykłady (czyli planowane, dodatkowe oraz na zamó-wienie). Przedstawione dane statystyczne są trochę zaniżone, ponieważ opierają się na listach obecności, na które nie zawsze wpisują się wszyscy uczestnicy wykładu.
Część osób bierze udział w kilku wykładach w ciągu roku.