Biorąc pod uwagę stopień naukowy respondentów, największe różnice odno-towano pomiędzy magistrami i osobami ze stopniem doktora habilitowanego i profesora (tabele 3. i 4.). Dotyczyły one zarówno znaczenia, jak i dostępu do następujących źródeł:
— z dokumentów pochodnych:
•
strony WWW innych (poza macierzystą) bibliotek — im wyższy stopień, tym niższe oceny znaczenia oraz dostępności,•
bibliograficzne bazy danych — im wyższy stopień, tym wyższe oceny znaczenia oraz łatwości dostępu,•
bibliografie w wersji drukowanej — podobne oceny znaczenia, ale dostęp najtrudniejszy dla magistrów,•
komputerowe katalogi biblioteczne — im wyższy stopień, tym niższa ocena znaczenia;— z nieformalnych kanałów komunikowania: kontakty z innymi pracownikami naukowymi — łatwiejsza dostępność dla profesorów, niż doktorów i magi-strów (w 2 ostatnich grupach oceny utrzymują się na tym samym poziomie);
— miejsce zaspokajania potrzeb — oceny ich znaczenia były podobne, różnice wystąpiły w ocenach dostępu do:
•
Internetu — łatwo dostępny, szczególnie zdaniem magistrów,Znaczenie i dostępność źródeł informacji... 125
TABELA3
Oceny znaczenia i dostępu do źródeł informacji według pracowników naukowych UWM — porównanie pod względem stopnia naukowego
Analiza wariancji (Test F; p — poziom istotności)
Źródło informacji Mgr Dr Dr hab.
/ Prof. F p
Wydawnictwa książkowe znaczenie 4,34 4,32 4,11 0,67 0,509
dostęp 2,98 3,01 3,26 0,89 0,412 Materiały z konferencji znaczenie 4,06 3,82 3,73 1,28 0,279 dostęp 2,61 2,77 2,73 0,43 0,649 Czasopisma naukowe w wersji
drukowanej
znaczenie 4,46 4,59 4,64 0,79 0,454 dostęp 2,95 3,15 3,17 0,85 0,426 Czasopisma naukowe w wersji
elektronicznej
znaczenie 4,05 4,20 4,55 1,31 0,274 dostęp 3,20 3,75 3,55 1,89 0,156
Wydawnictwa specjalne znaczenie 2,68 2,82 3,17 0,93 0,397
dostęp 2,55 2,76 2,70 0,44 0,640 Materiały niepublikowane znaczenie 3,60 3,19 3,09 2,09 0,127 dostęp 2,12 2,01 2,47 1,18 0,307 Dokumenty niepiśmiennicze znaczenie 2,94 2,80 2,88 0,13 0,875 dostęp 2,50 2,52 2,76 0,36 0,696 Bibliografie w wersji drukowanej znaczenie 3,92 3,72 3,46 0,70 0,496 dostęp 3,04 3,96 3,46 4,43 0,015 Bibliograficzne, abstraktowe bazy
danych
znaczenie 3,74 4,20 4,57 3,68 0,029 dostęp 3,16 3,76 4,21 4,17 0,018
Bazy specjalistyczne znaczenie 3,25 3,62 3,87 0,67 0,513
dostęp 3,08 3,50 4,12 1,59 0,217 Kartkowe katalogi biblioteczne znaczenie 3,17 3,49 3,47 1,04 0,356 dostęp 3,80 3,87 4,09 0,60 0,547 Komputerowe katalogi biblioteczne znaczenie 4,43 4,02 3,85 3,75 0,025 dostęp 4,08 4,11 4,20 0,10 0,898 Strony WWW Biblioteki UWM znaczenie 3,85 3,83 3,82 0,00 0,994 dostęp 4,21 4,35 4,34 0,31 0,729 Strony WWW innych bibliotek znaczenie 4,47 3,97 3,12 7,02 0,001 dostęp 4,40 4,12 3,25 3,98 0,022 Internet (oprócz stron bibliotek) znaczenie 4,25 4,11 4,41 0,62 0,539 dostęp 4,53 4,30 4,41 1,03 0,359 Listy dyskusyjne w Internecie znaczenie 1,66 2,32 1,75 2,97 0,057 dostęp 3,60 3,17 3,75 0,94 0,392 Udział w konferencjach, seminariach
naukowych
znaczenie 4,36 4,33 4,07 0,94 0,390 dostęp 3,04 3,39 3,46 2,30 0,102 Indywidualne kontakty z innymi
pracownikami
znaczenie 4,24 4,16 4,33 0,29 0,745 dostęp 3,67 3,65 4,50 6,57 0,001 Kontakty z pracownikami bibliotek
itp.
znaczenie 3,56 3,28 3,28 0,93 0,396 dostęp 3,05 3,15 3,55 1,26 0,285
•
prywatnych, nieoficjalnych kontaktów — im wyższy stopień, tym łatwiej dostępne,•
zbiorów Głównej Biblioteki Uniwersyteckiej — im wyższy stopień, tym łatwiej dostępne,•
zagranicznych podróży — łatwiej dostępne dla profesorów niż dla magi-strów i doktorów (oceny utrzymują się na tym samym poziomie).Najwięcej różnic dotyczyło ocen dostępu do źródeł informacji. W przypad-ku tej zmiennej niezależnej dosyć często obserwowano zależności liniowe — im wyższy stopień naukowy, tym większa łatwość dostępu do źródeł informacji.
Było to widoczne szczególnie w stosunku do tradycyjnych źródeł informacji, oraz źródeł interpersonalnych. Podobnie jak w przypadku płci nie zaobserwo-wano różnic w obrębie dokumentów prymarnych.
TABELA4
Oceny znaczenia i dostępu do źródeł informacji: instytucjonalnych, prywatnych, personal-nych oraz Internetu według pracowników naukowych UWM — porównanie pod względem stopnia naukowego
Analiza wariancji (Test F; p — poziom istotności)
Źródło informacji Mgr Dr Dr hab.
/ Prof. F p
Zbiory Głównej Biblioteki Uniwersyteckiej
znaczenie 3,44 3,44 3,54 0,05 0,948 dostęp 3,51 3,79 4,27 4,24 0,016 Zbiory Biblioteki
Wydziałowej / Instytutowej
znaczenie 3,88 3,62 3,31 1,61 0,203 dostęp 3,55 3,91 4,00 1,63 0,199 Usługi Oddziałów Informacji
Naukowej
znaczenie 3,41 3,60 3,94 1,14 0,322 dostęp 3,35 3,74 4,05 2,67 0,073 Zbiory innych bibliotek olsztyńskich znaczenie 3,41 3,59 3,66 0,16 0,848 dostęp 3,00 3,40 4,00 2,67 0,077 Krajowe podróże do
bibliotek / ośrodków naukowych
znaczenie 4,69 4,25 4,16 2,67 0,075 dostęp 3,00 2,88 2,75 0,23 0,790 Zagraniczne podróże
do bibliotek / ośrodków naukowych
znaczenie 3,71 4,08 3,90 0,34 0,713 dostęp 1,85 1,88 2,90 3,29 0,044
Zbiory własne znaczenie 4,01 3,90 3,96 0,17 0,836
dostęp 4,46 4,69 4,88 3,11 0,047 Prywatne / nieoficjalne kontakty znaczenie 4,02 3,95 3,87 0,17 0,837 dostęp 3,18 3,61 4,00 4,66 0,010
Internet znaczenie 3,91 3,68 4,22 1,89 0,153
dostęp 4,49 3,93 4,04 5,52 0,004
Wiek
Wiek respondentów, podobnie jak stopień naukowy, najbardziej różnicował odpowiedzi pomiędzy dwiema skrajnymi grupami, czyli osób do 35 lat i po-wyżej 55 lat (tabele 5. i 6.). Istotne statystycznie różnice zaobserwowano w sto-sunku do takich źródeł informacji, jak:
— z dokumentów prymarnych:
•
książki — im starszy pracownik, tym wyższe oceny dostępu,•
czasopisma w wersji drukowanej — znaczenie wyżej ocenione przez naj-starszych pracowników nauki, szczególnie w porównaniu z najmłodszy-mi,•
wydawnictwa specjalne — znaczenie wyżej ocenione przez najstarszych pracowników w porównaniu z innymi grupami respondentów,•
materiały niepublikowane — znaczenie wyżej ocenione przez najstar-szych pracowników w porównaniu z innymi grupami;— z dokumentów pochodnych:
•
bibliografie drukowane — najwyższe oceny zarówno znaczenia, jak i do-stępu, przyznane przez najbardziej doświadczonych pracowników nauko-wo-dydaktycznych,•
katalogi kartkowe — najwyższa ocena znaczenia w przypadku najstarszej grupy wiekowej,•
Internet — dostępność znacząco niżej oceniona przez najstarszych re-spondentów;— z nieformalnych kanałów komunikowania:
•
kontakty z innymi pracownikami naukowymi — im starszy pracownik, tym łatwiejszy dostęp,•
kontakty z bibliotekarzami — im starszy respondent, tym wyższa ocena łatwości dostępu;— z miejsc zaspokajania potrzeb informacyjnych — różnice dotyczyły takich źródeł, jak:
•
prywatne, nieoficjalne kontakty — znacząco łatwiej dostępne dla najstar-szych, szczególnie w porównaniu z osobami z najmłodszej grupy wieko-wej,•
znaczenie zbiorów bibliotek uniwersyteckich — najmniejsze dla najstar-szych respondentów.Pracownicy naukowo-dydaktyczni mający najdłuższy staż przypisują więk-sze znaczenie konwencjonalnym źródłom informacji oraz takim dokumentom prymarnym, jak wydawnictwa specjalne i materiały niepublikowane. Na pod-stawie zaznaczanych przez nich odpowiedzi można wysnuć wniosek o wykorzy-stywaniu przez nich w dużej mierze własnych zbiorów lub materiałów otrzymy-wanych za pośrednictwem „niewidzialnych kolegiów”. Otrzymane odpowiedzi
Znaczenie i dostępność źródeł informacji... 127
TABELA5
Oceny znaczenia i dostępu do źródeł informacji według pracowników naukowych UWM — porównanie pod względem wieku
Analiza wariancji (Test F; p — poziom istotności) Źródło informacji Do 35
Wydawnictwa książkowe znaczenie 4,25 4,14 4,58 4,30 1,71 0,165 dostęp 2,95 2,78 3,41 3,60 4,37 0,005 Materiały z konferencji znaczenie 4,04 3,48 4,08 3,70 3,21 0,024 dostęp 2,65 2,63 2,91 2,80 0,61 0,605 Czasopisma naukowe
w wersji drukowanej
znaczenie 4,42 4,47 4,85 4,90 4,08 0,007 dostęp 2,98 3,17 3,14 3,30 0,54 0,650 Czasopisma naukowe
w wersji elektronicznej
znaczenie 4,13 4,20 4,58 3,80 1,04 0,376 dostęp 3,43 3,76 3,23 3,80 0,85 0,469 Wydawnictwa specjalne znaczenie 2,92 2,19 3,19 4,00 4,64 0,004 dostęp 2,62 2,68 2,61 3,50 0,94 0,421 Materiały niepublikowane znaczenie 3,58 3,06 2,92 3,83 3,04 0,031 dostęp 2,01 2,27 2,11 2,66 0,78 0,505 Dokumenty niepiśmiennicze znaczenie 2,93 2,51 3,00 3,80 2,19 0,092 dostęp 2,48 2,53 2,68 2,80 0,23 0,872 Bibliografie w wersji
drukowanej
znaczenie 3,70 3,36 4,21 4,60 2,96 0,038 dostęp 2,96 3,64 4,21 4,40 4,88 0,003 Bibliograficzne, abstraktowe
bazy danych
znaczenie 3,97 4,00 4,46 4,33 0,92 0,433 dostęp 3,39 3,78 3,86 3,66 0,72 0,542 Bazy specjalistyczne znaczenie 3,35 3,33 4,11 4,00 0,93 0,433 dostęp 3,21 3,75 3,55 4,00 0,40 0,748 Kartkowe katalogi
biblioteczne
znaczenie 3,13 3,17 3,96 4,00 4,08 0,008 dostęp 3,78 3,97 3,96 4,00 0,34 0,792 Komputerowe katalogi
biblioteczne
znaczenie 4,33 3,77 4,34 3,83 3,29 0,022 dostęp 4,12 4,10 4,07 4,16 0,02 0,993 Strony WWW Biblioteki
UWM
znaczenie 3,87 3,88 3,82 3,16 0,59 0,617 dostęp 4,25 4,48 4,31 3,83 0,79 0,497 Strony WWW innych
bibliotek
znaczenie 4,38 3,70 4,00 3,50 2,65 0,053 dostęp 4,27 4,12 4,00 3,50 0,47 0,698 Internet (oprócz stron
bibliotek)
znaczenie 4,16 4,23 4,35 3,00 0,75 0,520 dostęp 4,40 4,60 4,30 2,00 3,56 0,016 Listy dyskusyjne
w Internecie
znaczenie 1,92 1,83 1,81 3,50 1,42 0,243 dostęp 3,65 2,88 3,72 3,00 1,54 0,210 Udział w konferencjach,
seminariach naukowych
znaczenie 4,32 4,15 4,50 4,10 1,06 0,366 dostęp 3,11 3,35 3,41 3,90 2,06 0,106 Indywidualne kontakty
z innymi pracownikami
znaczenie 4,24 3,95 4,50 4,25 1,94 0,124 dostęp 3,53 3,90 4,12 4,37 3,61 0,014 Kontakty z pracownikami
bibliotek itp.
znaczenie 3,50 3,05 3,59 3,37 1,45 0,228 dostęp 2,94 3,10 3,66 3,87 3,45 0,018
potwierdzają większy dostęp tychże pracowników — w porównaniu z najmłod-szymi — do osobistych kontaktów z innymi pracownikami naukowymi, ale także z bibliotekarzami, archiwistami czy pracownikami ośrodków informacji.
W zakresie ocen dostępu do nieformalnych kanałów komunikowania wystąpi-ły zależności liniowe — im starszy pracownik, tym wyższa ocena łatwości dostępu.