Jakie wnioski z omawianego badania mogą być użyteczne dla osób zaj-mujących się upowszechnianiem i promocją nauki? Warunek konieczny dalsze-go rozwoju inicjatyw upowszechniających naukę stanowi zrozumienie, że budo-wanie powszechnej świadomości naukowej jest inwestycją w rozwój społeczeństwa. Niezbędne okazuje się także poszerzanie grona świadomych od-biorców tego typu inicjatyw — zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w działaniach popularyzatorskich i wykorzystywania ich w indywidualnym pro-cesie long life learning. Należy jeszcze raz podkreślić, że znaczny odsetek osób, które czują się niedoinformowane na temat współczesnej nauki, wskazuje na potrzebę intensywniejszego kierowania informacji o nauce zarówno do ogółu społeczeństwa, jak i do grupy osób szczególnie zainteresowanych tą tematyką.
Media masowe ze względu na swój zasięg pozostają głównym źródłem informa-cji o nauce i najbardziej pożądaną formą kontaktu z naukowcami dla ogółu społeczeństwa. Badani pozytywnie oceniają jakość informacji o nauce w czaso-pismach i telewizji, gorzej natomiast w prasie codziennej i radiu. Ich zdaniem jednak ilość informacji o polskiej nauce w mediach nie jest wystarczająca. Bez-pośredni kontakt z naukowcami ma niewielka grupa osób, z wyjątkiem tych, którzy są szczególnie zainteresowani nauką. Tymczasem zgodnie z europejskimi i światowymi trendami w popularyzacji kładzie się nacisk na organizację bez-pośrednich spotkań naukowców ze społeczeństwem, będących okazją nie tylko do przekazywania wiedzy, ale także do dialogu twórców i odbiorców nauki.
W Polsce także powinno się zatem zachęcać społeczeństwo do uczestniczenia w bezpośrednich spotkaniach z nauką i naukowcami. Wzrost aktywności w tym zakresie jest możliwy pod warunkiem przygotowania atrakcyjnej oferty takich spotkań, a przede wszystkim zwiększenia dostępności tych kontaktów także dla osób mieszkających poza głównymi ośrodkami miejskimi i naukowymi.
Nauka i społeczeństwo... 71
Inny ważny wniosek z przeprowadzonego badania dotyczy potrzeby więk-szego niż do tej pory zaangażowania naukowców w komunikowanie ze spo-łeczeństwem. Wskazane jest zatem motywowanie naukowców do podejmowania większej aktywności na tym polu (lub raczej motywowanie większej liczby na-ukowców do rozpoczęcia takiej działalności) oraz do doskonalenia umiejętności komunikacyjnych, zarówno w bezpośrednim kontakcie ze słuchaczami, jak i w relacjach z mediami. Istotne znaczenie ma zaobserwowana silna zależność między wzrostem zainteresowania nauką i aktywności w poszukiwaniu informa-cji o nauce a rosnącymi oczekiwaniami wobec nauki i naukowców oraz wobec informowania o nauce. Oznacza to, że grupa aktywnych, zainteresowanych nauką osób powinna otrzymywać informacje wysokiej jakości z mediów i mieć możliwość bezpośredniego kontaktu z naukowcami. Nie należy również bagate-lizować potrzeb informacyjnych przeciętnych obywateli, także tych słabiej wy-kształconych, nieposzukujących aktywnie kontaktu z nauką. Aktywność w za-kresie upowszechniania nauki powinna zatem iść dwutorowo: po pierwsze — ukierunkowana na przekonanie liderów opinii o wysokiej jakości i możliwo-ściach polskiej nauki pomimo niesprzyjających uwarunkowań poprzez dogłębną i wysokiej jakości informację, po drugie — ciekawe i łatwe do zrozumienia in-formacje skierowane do przeciętnego obywatela, mające na celu zwiększenie zainteresowania nauką, zachęcenie do aktywnego poszukiwania informacji i wykorzystywania zdobytej wiedzy w codziennym życiu.
Katarzyna Pietruszyńska
The promotion of science in Poland — opinions and needs of receivers S u m m a r y
The lecture presents results of a survey on science popularisation that has been carried on by Ośrodek Przetwarzania Informacji (Information Processing Center). The aim of the survey was to find out what are opinions and attitudes towards popularisation of science in Polish society (are people interested in science, how do they use different sources of information, which forms of contact with scientists do they find suitable) and what are opinions about Polish science (compe-tencies of scientists, their achievements, conditions of research work, commitment of scientists into dialogue with society). The comparison between results obtained in two groups is to be pre-sented: the sample representative of Polish society and the audience of IX Warsaw Science Festi-val, as well as recommendations for scientists and everyone engaged in science popularisation.
Katarzyna Pietruszyńska
Popularisation de la science en Pologne — opinions et besoins des destinataires R é s u m é
L’auteur présente des résultats de sondage de l’opinion publique sur la popularisation de la science réalisé par le Centre de la Transformation des informations. L’objectif du sondage était la perception des opinions et des attitudes de la société polonaise envers la popularisation de la science (intérêt pour la science, profiter de sources d’informations sur la science, formes les plus précieuses du contact avec des savants) et des opinions sur la science polonaise (compétences des universitaires polonais, leurs succès dans les recherches, conditions du travail scientifique, enga-gement des universitaires dans le dialogue avec la société). L’auteur montre la comparaison des résultats obtenus sur un échantillon représentatif pour l’ensemble de la société et sur un échantil-lon cible — des participants du IX Festival de la Science à Varsovie, de même que des conclu-sions qui résultent de ses recherches pour les scientifiques et tous ceux qui s’engagent à la popularisation de la science.
Nauka i społeczeństwo... 73
nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacjazarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka izarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka nauka informacja zarządzanie informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka zarządzanie nauka zarządzanie nauka informacja zarządzanie nauka informacja nauka informacja zarządzanie informacj