Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013

W nowym okresie planistycznym 2007-2013 Słowenia wdraża działania za-chęcające do konkurencyjności w rolnictwie, przetwórstwie spożywczym i leśnictwie w ramach pierwszej i trzeciej osi rozwojowej Programu Rozwoju Obszarów Wiej-skich. Zorientowane są one przede wszystkim na modernizację i restrukturyzację rol-nictwa, zwiększenie wartości dodanej i jakości produkcji artykułów rolnych, wyrobów przetwórstwa żywności i leśnictwa, oraz na wzrost możliwości zatrudnienia w rolnic-twie, leśnictwie i przetwórstwie żywności, z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju i zachowaniem norm ochrony środowiska (ekologicznych). Tabela poniżej przedstawia działania, oczekiwane wyniki na koniec okresu i środki dotacji celowych przeznaczonych na poszczególne działania.

79

Z Tabeli 12 wyraźnie wynika, że większość pieniędzy przeznaczono na Mo-dernizację gospodarstw rolnych i Dodawanie wartości do produktów rolnictwa i le-śnictwa. Wsparcie dla modernizacji gospodarstw rolnych ma na celu zwiększenie wy-dajności gospodarowania poprzez wprowadzanie nowych produktów i technologii, spełnianie norm UE oraz stabilizację dochodów gospodarstw rolnych. W ramach dzia-łania Dodawanie wartości do produktów rolnictwa i leśnictwa, wsparcie udzielane jest na inwestycje i remonty budynków, inwestycje w zakupy maszyn i urządzeń.

Tabela 12. Działania, wskaźniki, wartości docelowe i fundusze przeznaczone w ramach Osi 1 w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich Słowenii

2007-2013

Źródło: Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Działanie Wskaźnik Cel do

2013

Wartość (mln euro) Liczba uczestników szkoleń 15 500 Szkolenie osób czynnych

w rolnictwie i leśnictwie Liczba otrzymanych dni szkoleń 5 000 13,6 Początkowe zagospodarowanie

się młodych rolników

Łączna liczba młodych rolników,

którzy otrzymali pomoc 1 200 35,3 Wczesne emerytury rolnicze Łączna liczba rolników, którzy

prze-szli na wcześniejszą emeryturę 210 38,1 Modernizacja gospodarstw

rol-nych Łączna liczba gospodarstw rolnych,

które otrzymały pomoc 2 450 164,7 Poprawa wartości gospodarczej

lasów

Łączna liczba właścicieli lasów,

którzy otrzymali pomoc 3 276 49,9 Łączna liczba mikroprzedsiębiorstw

i gospodarstw rolnych, które otrzy-mały pomoc

450 227,1 Dodawanie wartości do

produk-tów rolnictwa

i leśnictwa Liczba zakładów spożywczych,

któ-re uzyskały wsparcie 126 Liczba wspartych przedsięwzięć

(nawadnianie, hydro-melioracje) 45 26,2 Poprawa i rozwój infrastruktury

związanej

z rozwojem i adaptacją rolnic-twa Wsparcie grup producenckich

w zakresie działań informacyj-nych i promocyjinformacyj-nych dotyczą-cych produktów objętych pro-gramami jakości żywności

Liczba projektów, które otrzymały

wsparcie 50 18,6

Wsparcie zakładania grup produ-cenckich

Liczba wspartych grup

producenc-kich 30 2,9

Oś Rozwojowa 3: Jakość życia na wsi i dywersyfikacja gospodarki wiej-skiej, wywiera pośrednio wpływ na poprawę wydajności i wyników ekono-micznych gospodarstw rolnych. Za pomocą działań objętych tą osią (tabela 13) Słowenia pobudza zatrudnienie i tworzenie miejsc pracy w działalności poza-rolniczej i związanej z rolnictwem. Większość pieniędzy przeznaczona jest tu na inwestycje w tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, zwłaszcza w dzie-dzinie turystyki. Rozwój mikro-przedsiębiorstw jest szczególnie ważny dla ob-szarów peryferyjnych o ograniczonych możliwościach zatrudnienia. W tabeli zamieszczonej poniżej przedstawiono odpowiednie działania, oczekiwane wy-niki na koniec okresu i środki przeznaczone na działania w ramach Osi 3 Pro-gramu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013.

Tabela 13. Działania, wskaźniki, wartości docelowe i fundusze przewidziane w ramach Osi 3 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Słowenii 2007-2013

Źródło: Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Wnioski

Trudne uwarunkowania produkcyjne i strukturalne, luka technologiczna, niski poziom kwalifikacji zawodowych oraz szczególnie niekorzystna struktura gospodarstw rolnych, wywierały znaczny wpływ na wydajność ekonomiczną i konkurencyjność słoweńskich gospodarstw rolnych. Zatrudnienie poza rolnic-twem (w przemyśle i usługach) stanowi główną działalność dodatkową ludności wiejskiej w Słowenii. Bardziej efektywna alokacja siły roboczej w gospodar-stwach rolnych stanowi główny cel polityki rolnej Słowenii. W ostatniej

deka-Liczba beneficjentów 360

Liczba wspartych projektów w dziedzinie turystyki

i związanych z turystyką 200 63,1

Dywersyfikacja w kierunku dzia-łalności

pozarol-niczej Liczba uczestników, którzy z powodzeniem

prze-szli szkolenia 50

Liczba mikroprzedsiębiorstw, które uzyskały

wsparcie 900

Liczba projektów turystycznych i związanych

z turystyką, które otrzymały wsparcie 150 Wsparcie

zakła-dania i rozwoju

mikro-przedsiębiorstw Liczba uczestników, którzy z powodzeniem

prze-szli szkolenia 50

111,0

Liczba projektów, które uzyskały wsparcie 200 Odnowa i

roz-wój wsi Liczba wsi, które uzyskały wsparcie 550 60,5 Konserwacja

i podnoszenie walorów dzie-dzictwa kultury na wsi

Liczba projektów, które uzyskały wsparcie 250 29,4

81

dzie, a zwłaszcza po przystąpieniu do Unii Europejskiej, struktura agrarna zaczęła się poprawiać. Jest to widoczne zwłaszcza w postaci postępów koncentracji grun-tów i – w jej następstwie – powiększenia przeciętnych rozmiarów podmiogrun-tów czynnych w rolnictwie, dzięki zmniejszaniu się liczby gospodarstw rolnych.

Można konkludować, że działania polityki strukturalnej w Słowenii były prowadzone w sposób ciągły od czasu uruchomienia krajowej polityki rolnej.

Działania, które zachęcały do podnoszenia wydajności i konkurencyjności sek-tora rolnictwa były wdrażane przez cały rozpatrywany okres, a tylko priorytety i rodzaje działań podlegały zmianom. Z pomocą przedakcesyjnego Programu SAPARD opracowano i koncepcję i ustanowiono obecny system działań. Można zaobserwować, że działania te były wzajemnie komplementarne przez cały roz-patrywany okres oraz że są coraz bardziej nastawione na ustalone cele.

Około 900 mln euro środków ze źródeł publicznych i prywatnych, które zostaną przeznaczone na działania poprawiające sprawność ekonomiczną i kon-kurencyjność w latach 2007-2013, jest świadectwem gotowości i wagi przywią-zywanej do polityki rolnej z determinacją zmierzającej do stworzenia konkuren-cyjnego i wydajnego sektora rolnictwa.

Literatura:

1. MKGP, Strategija razvoja slovenskega kmetijstva. 1992. Ljubljana, Mini-strstvo za kmetijstvo, gozdarstvo in prehrano: 88 str.

2. MKGP, Poročilo o stanju kmetijstva, živilstva in gozdarstva v letu 2006.

2007. Ljubljana, Ministrstvo za kmetijstvo, gozdarstvo in prehrano: 162 str.

3. SURS, Popis kmetijskih gospodarstev, Slovenija, 2000, 2002. Ljubljana, Sta-tistični urad republike Slovenije, 256 str.

4. SURS, Struktura kmetijskih gospodarstev, 1.6.2007 Začasni podatki http://www.stat.si/novica_prikazi.aspx?id=1219 30.10. 2007

5. OECD, Pregled kmetijske politike Slovenija. 2001. Ljubljana, Ministrstvo za kmetijstvo, gozdarstvo in prehrano, 184 str.

6. MKGP, Rural development programme of the Republic of Slovenia 2007-2013 [Program rozwoju obszarów wiejskich Republiki Słowenii 2007-2007-2013].

2007. Ljubljana, Ministrstvo za kmetijstvo, gozdarstvo in prehrano: 323 str.

7. MKGP, National strategy plan for ruraral development 2007-2013 [Naro-dowy plan strategii rozwoju obszarów wiejskich 2007-2013]. 2007. Ljublja-na, Ministrstvo za kmetijstvo, gozdarstvo in prehrano: 55 str.

8. MKGP, Program razvoja podeželja za Republiko Slovenijo 2004-2006. 2004.

Ljubljana, Ministrstvo za kmetijstvo, gozdarstvo in prehrano: 205 str.

9. SURS, Farm structure survey 1.6.2005 [Badanie struktury gospodarstw rol-nych 1.6.2005]. 2006, Ljubljana, Statistical Office of the Republic of Slove-nia [Urząd Statystyczny Republiki Słowenii], 26 str.

Ligita Melice, Dina Romanowa

Łotewski Państwowy Instytut Ekonomiki Rolnictwa Ryga, Łotwa