Programy i usługi skierowane do osób starszych na szczeblu lokalnym – case study miasta Berkeley w stanie

„słonecznych miast” do coraz większej różnorodności społecznej i kulturowej seniorów. Stany Zjednoczone są przykładem kraju, w którym od niedawna funkcjonują wspólnoty osób starszych przeznaczone dla społeczności LGBT, takie jak Rainbow Vision w Nowym Meksyku lub Gay & Lesbian Elder Housing w Los Angeles w Kalifornii.

1.7.4. Programy i usługi skierowane do osób starszych

liczebnej osób młodych w mieście funkcjonują dwa lokalne oddziały Centrum Seniora, które są głównymi ośrodkami oferującymi usługi osobom starszym.

Rozłożenie terytorialne i podział na oddział północny i południowy zapew-niają relatywną bliskość centrów seniora od miejsca zamieszkania i ułatwiają korzystanie z ich usług nawet kilka razy w ciągu dnia. Dane na temat oferty pro-gramów edukacyjnych, zdrowotnych, rekreacyjnych, żywnościowych i rozryw-kowych świadczonych przez te placówki zostały zgromadzone i przedstawione w sposób syntetyczny w tabeli 1.9.

Tabela 1.9. Przegląd programów i usług skierowanych do osób starszych – oferta lokalnego Centrum Seniora w mieście Berkeley w stanie Kalifornia

(według danych z 2012 roku)

Kate-goria Typ usługi Opis usługi, kryteria

kwalifikacji

1 2 3 4

EDUKACJA

1. Nauka obsługi komputera

• Wszystkie zajęcia edukacyjne odbywają się w  lokalnym Cen-trum Seniora według tygodnio-wego grafiku, w  przedziale go-dzinowym 8.00–16.00.

• W  zależności od  typu zajęć (warsztaty/ wykłady) jednorazowe spotkanie trwa od 90 do 120 mi-nut.

• Zajęcia prowadzone są  przez wolontariuszy oraz pracowników lokalnej szkoły dla dorosłych.

• Kryterium kwalifikacji: wiek 55 lat lub więcej (dotyczy wszyst-kich usług oferowanych przez lo-kalne oddziały Centrum Seniora).

2.

Nauka języków obcych:

hiszpańskiego, francuskiego, rosyjskiego, dialektu

mandaryńskiego

3. Wykłady z historii sztuki i kultury Chin

4. Wykłady z astronomii i astrologii

5. Wykłady na temat Rewolucji Amerykańskiej

6. Wykłady z filozofii współczesnej 7. Warsztaty pisania wspomnień

8. Warsztaty pisania spontanicznego

9. Zajęcia poświęcone problemowi pogarszania się słuchu 10. Nauka języka migowego 11. Warsztaty technik pamięciowych

1 2 3 4

ZDROWI E I REKREACJA

1. Joga

• Zajęcia gimnastyczne oferowa-ne są na różnych poziomach za-awansowania (na  przykład joga dla początkujących, Tai Chi dla średniozaawansowanych)

• Grupowa obserwacja ptaków odbywa się w plenerze we wczes-nych godzinach poranwczes-nych. Spot-kania odbywają się niezależnie od pogody.

• Kryterium kwalifikacji: wiek 55 lat lub więcej, posiadanie okre-ślonego schorzenia w przypadku zajęć terapeutycznych.

2. Stretching

3. Tai Chi

4. Akupresura dla osób z artretyzmem

5. Nauka tańca choreograficznego i folklorystycznego

6. Birdwatching – grupowa obserwacja ptaków

7. Gimnastyka z wykorzystaniem krzeseł

8. Medytacja i warsztaty holistycznego dobrostanu

9. Zajęcia ruchowe dla osób z chorobą Parkinsona

GRUPY WSPARCIA

1.

Poradnictwo w kwestiach ubezpieczenia zdrowotnego (w ramach Health Insurance Counseling & Advocacy Program

– HICAP)

• Oprócz regularnych spotkań grup wsparcia Centrum Seniora organizuje również gościnne wy-kłady i spotkania ze specjalistami, którzy służą wsparciem psycho-logicznym (na  przykład „Jak po-godzić się z utratą bliskiej osoby?

Wykład na temat cyklu żałoby”) 2.

Grupa wsparcia dla opiekunów osób dotkniętych chorobą

Parkinsona

3.

Grupa wsparcia dla osób pragnących dokonać zmian/

doświadczających zmian w swoim życiu (Life Transitions

Support Group)

4.

Grupa wsparcia dla osób/

opiekunów osób dotkniętych neuropatią

1 2 3 4

SZTUKA I ROZRYWKA

1. Nauka malarstwa

• Zajęcia poświęcone sztuce (malarstwo, poezja, gra na instru-mentach i inne) dzielą się na spot-kania poświęcone nauce oraz na spotkania kreatywne, podczas których uczestnicy mogą za-prezentować własną twórczość.

Umożliwia to  seniorom nie tylko zdobywanie nowych umiejętno-ści, lecz pozwala również czerpać przyjemność ze wspólnego śpie-wania, uczestniczenia w  wieczo-rach poetyckich lub prezentowa-nia własnego rękodzieła

• Pokazy filmów fabularnych od-bywają się raz w tygodniu, w piąt-ki, w godzinach popołudniowych.

Północny oddział Centrum Senio-ra oferuje również pokazy słyn-nych oper.

2. Nauka gry na pianinie 3. Warsztaty lepienia z gliny 4. Nauka robienia na drutach

i szydełkowania 5. Nauka gry na ukulele

6. Karaoke

7. Warsztaty poezji 8. Spotkania chóru żeńskiego

9. Nauka baletu

10. Nauka stepowania 11. Gra w ping-ponga

12. Gra w szachy

13. Gra w brydża

14. Gra w Bingo

15. Scribble Art Therapy (tak zwana sztuka bazgrołów) 16. Pokazy filmów fabularnych

ŻYWIENI E

1.

Stacjonarny program żywnościowy (serwowanie

ciepłych posiłków od poniedziałku do piątku

o godzinie 12.00)

• Kryterium kwalifikacji: osoby po-wyżej 60. roku życia mogą korzy-stać z obiadów w cenie 3 dolarów (opłata jest dobrowolna). Sugero-wana cena za posiłek dla osób po-niżej 60. roku życia to 5 dolarów.

• Na  początku każdego miesią-ca Centrum Seniora publikuje newsletter, który zawiera menu na poszczególne dni.

2.

Program Meals-on-Wheels (dostarczanie posiłków bezpośrednio do domostw osób

starszych)

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w lokalnym Centrum

SeniorawBerkeley(wrzesień–październik2012).

Powyższe zestawienie wskazuje na niespotykane bogactwo oferty progra-mów i usług skierowanych do osób starszych w Berkeley. Zaproponowany przeze mnie podział na pięć różnych kategorii zajęć świadczy o holistycznym podejściu do potrzeb seniorów i równoczesnej dbałości o ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Realizowane od poniedziałku do piątku cykliczne spotkania peł-nią szereg istotnych funkcji:

a) aktywizują społecznie, dają poczucie uczestniczenia i przynależności do grupy;

b) stymulują rozwój zainteresowań i hobby;

c) wyposażają w wiedzę na temat popularnych dolegliwości zdrowotnych i metod radzenia sobie z nimi;

d) pozwalają zachować aktywność fizyczną adekwatną do stanu zdrowia i wieku;

e) dają upust twórczej ekspresji, uczą wyrażania emocji;

f) pełnią funkcję terapeutyczną, zapewniają wsparcie psychologiczne;

g) realizują założenia koncepcji kształcenia ustawicznego (life long learning);

h) wpływają na poprawę jakości relacji międzypokoleniowych i między-ludzkich;

i) chronią przed ryzykiem niedożywienia lub niewłaściwej diety na starość.

Mimo iż oba oddziały lokalnego Centrum Seniora wyposażone są w pod-jazdy dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim, oferta skierowana jest przede wszystkim do osób samodzielnie poruszających się. Pewną słaboś-cią lokalnego programu jest brak możliwości aktywizacji osób pozostających we własnych domach, na przykład poprzez odwiedziny wolontariuszy w celu wspólnego czytania literatury, gry w karty lub nauki gry na instrumencie.

W chwili obecnej jedynym programem oferowanym niesamodzielnym osobom starszym w ramach działalności lokalnego Centrum Seniora w Berkeley jest program żywnościowy Meals-on-Wheels.

Omawianą lokalną ofertę programów i usług skierowanych do osób star-szych oceniam jako bogatą i zaspokajającą wiele potrzeb seniorów jednocześnie.

Z zestawienia wynika, że dominują w niej zajęcia o charakterze artystycznym i rozrywkowym. Może to świadczyć o zapotrzebowaniu osób starszych na te for-my aktywności, które pozwalają wypełnić czas wolny i zmniejszyć poczucie osamotnienia. Szeroki wybór zajęć edukacyjnych świadczy o gotowości osób starszych do poszerzania horyzontów i zdobywania wiedzy niezależnie od wie-ku. Zajęcia terapeutyczne, gimnastyka pod okiem specjalisty, a także możliwość

spożywania pełnowartościowych posiłków to czynniki, które mogą pomóc od-łożyć w czasie decyzję o zamieszkaniu w placówce opiekuńczej. Z punktu wi-dzenia dostępności usług oraz kryteriów kwalifikacji bogata oferta lokalnego Centrum Seniora jest przykładem dobrej praktyki skierowanej przede wszyst-kim do seniorów mieszkających we własnych domach, samodzielnych zarówno w zakresie podstawowych (ADL), jak i funkcjonalnych (IADL) codziennych czynności, niewykazujących poważnych dolegliwości w zakresie zdrowia psy-chicznego. Potencjalnym obszarem wymagającym dalszego rozwoju może być dotarcie z ofertą programów i usług do najstarszych (85+), niesamodzielnych lub przewlekle chorych osób starszych.

1.7.5. Amerykańskie Stowarzyszenie Emerytów (AARP)