Promocja i wydarzenia kulturalne w Polsce wschodniej jako próba ograniczenia

Pierwsze informacje dotyczące promocji regionu pojawiły się w dyskursie publicznym późno, bo dopiero w 2007 roku. Jest to tym dziwniejsze, że konferencje, czy debaty na temat Polski wschodniej opisywane wcześniej wskazywały na potrzebę promocji Podlasia wśród innych regionów, także wizyty zagraniczne mające wypromować region. W tym podrozdziale zostanie także przedstawiona część artykułów zamieszczonych w prasie i mówiących o wydarzeniach kulturalnych w mieście, które też promują region.

Ograniczenie mitu może występować poprzez literaturę. Artykuł zachęca do przeczytania dwóch książek: „Śmierć w klasztorze” Adrianny Ewy Stawskiej oraz „Tu, gdzie

126 ich korzenie” Olgierda Buderowicza312. Pierwsza jest kryminałem, druga to swoisty rodzaj gawędy reporterskiej. Obie łączy to, że ich autorzy opisują Podlasie, a właściwie akcję tych książek osadzają właśnie na tych terenach. Autor artykułu opowiada o fabule książek i zachęca do ich nabycia.

Teksty ograniczające mit są także widoczne w większych kampaniach promocyjnych. Autorami jednej z pierwszych była grupa Eskadra, która wcześniej organizowała kampanie promocyjne w innych większych miastach Polski. Artykuł³¹³ opowiada o haśle promocyjnym, nad którym dyskutowano podczas konsultacji społecznych w Białymstoku. Z pięciu propozycji mieszkańcy wybrali „Raising Białystok”, który według zwolenników był najpełniej wyrażającym wszystkie aspekty miasta. Inny artykuł dotyczy planowanej promocji województwa organizowanej przez WYG International314. Spotkanie dotyczyło konsultacji społecznych i poznaniu dobrych i negatywnych skojarzeń z województwem. Mieszkańcy uczestniczący w spotkaniu częściej wypowiadali się negatywnie o województwie: podkreślali zacofanie regionu, brak rozpoznawalności lub brak infrastruktury. Jednak pojawiały się też dobre opinie: Polacy dobrze znają Białowieżę, Supraśl, Augustów, czy Tykocin.

Inicjatywy ponad wojewódzkie również wpływają na ograniczenia mitu Polski wschodniej. Teksty te opowiadają o konkretnych działaniach, które podjęło wspólnie pięć województw Polski wschodniej uważanych za najbiedniejsze. Pierwszym było utworzenie Domu Polski Wschodniej w Brukseli³¹⁵. Znajduje się on w śródmieściu niedaleko biura Komisji Europejskiej. Zadaniem tej placówki była organizacja konferencji, seminariów, ale także zabieganie o unijne pieniądze, informowanie europejskich przedsiębiorców o możliwościach inwestycyjnych, czyli promocja Polski wschodniej. Innym działaniem było zlecenie Promocji Polski wschodniej Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych³¹⁶. Promocja ta miała by dotyczyć tylko gospodarki. Jej główny cel to przyciągnięcie jak największej liczby firm, które inwestowałyby w Polsce wschodniej. Agencja ma już konkretne plany dotyczące wielu dziedzin gospodarki, które są konkurencyjne w stosunku do innych regionów kraju np. przemysł spożywczy, drzewny, meblarski. Kolejne wydarzenie było opisywane w obu gazetach: „Kurierze Porannym”³¹⁷ i

312 Uroki Podlasia w gawędzie i kryminale, „Kurier Poranny”, z dn. 30 maja 2007, s.7.

313 W Białymstoku, czyli na wschodzie, „Gazeta Wyborcza”, dod. Białystok, z dn. 29 – 30 marca 2008, s.2.

314 Jak nas widzą inni, „Kurier Poranny”, z dn. 20 grudnia 2008, s.3.

315

Pięć województw otworzyło Dom Polski Wschodniej w Brukseli, „Kurier Poranny”, z dn. 23 lutego 2010, s.1.

316

Polska Wschodnia czeka na inwestorów, „Kurier Poranny”, z dn. 29 marca 2010, s.3.

127 „Gazecie Wyborczej”318. Prezydenci pięciu stolic województw Polski wschodniej podpisali porozumienie o współpracy. Głównym celem jest realizacja wspólnych inwestycji: trasa rowerowa, droga krajowa nr 19, czy szerokopasmowy Internet. Wydaje się, że kilka osób może stworzyć coś bardziej innowacyjnego, niż jedna. Chodzi także o siłę. Dzięki porozumieniu Polska wschodnia będzie lepiej reprezentowana także za granicą. Taką decyzję chwalą specjaliści między innymi Bożena Czaja z Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych³¹⁹. Innym elementem promocyjnym był tekst dodatku do „Gazety Wyborczej” „Wschód dobry kierunek”320

. W artykule szeroko omówiono infrastrukturę i inwestycje osiągnięcia Polski wschodniej, a także walory przyrodnicze. Nie zabrakło artykułów promujących kultury i aktywnego wypoczynku.

Kolejne trzy kampanie dotyczą Podlasia. Pierwsza miała miejsce w 2010 i była skierowana głównie do mieszkańców województwa321. Kampania ma na celu informację mieszkańców województwa o ich własnym regionie poprzez koncerty, konkursy, pikniki rodzinne. Najlepszą promocję stanowią sami mieszkańcy, ich opowieści i opinie na temat miejsca zamieszkania. Dlatego samorządy powinny się postarać, aby mieszkańcom Podlasia żyło się jak najlepiej. Drugą w kolejności była kampania zewnętrzna, która miała dotrzeć do wielu miejsc w kraju. Ruszyła w 2011 roku i miała na celu dotarcie do jak największej grupy turystów, którzy w okresie wiosennym szukają możliwości spędzenia wolnego czasu322

. Kampania ma się opierać na nowym logo województwa. Wśród miejsc, do których kampania ma dotrzeć, wymienia się Warszawę. Jest to ciągle najważniejszy, bo największy rynek z punktu widzenia województwa podlaskiego. Trzeci i ostatnia kampania promocyjna dotyczy wyjścia z promocją województwa poza granice kraju323

. Władze województwa planują połączyć to z Polską prezydencją. Województwo przygotuje spoty reklamowe, reportaż fotograficzny, a także konferencję na temat Partnerstwa Wschodniego. Kampania ma być przeprowadzona nie tylko w Brukseli, ale także na Białorusi, czy Litwie. W tekście poinformowano jaką kwotę wydano: 3,5 mln zł „tyle pieniędzy zostało wydanych na promocję województwa w ciągu ostatnich dwóch lat”324

.

Ostatnim dość ważnym wydarzeniem obecnym w dyskursie publicznym była wielka konferencja / debata na temat Polski Wschodniej. Odbyła się 2 września 2011 roku, a jej tytuł

318 Wędkarze Polski Wschodniej, „Gazeta Wyborcza”, dod. Białystok, z dn. 28 – 29 maja 2011, s.4.

319 Pięć miast Polski Wschodniej połączyło siły,... s.3.

320 Wschód dobry kierunek, „Gazeta Wyborcza”, dodatek, z dn. 22 lutego 2011.

321 Zakochajmy się w Podlasiu. Wtedy inni je pokochają, „Kurier Poranny”, Magazyn, z dn. 6 sierpnia 2010, s.1.

322

Województwo podlaskie będzie się promować w Polsce, „Kurier Poranny”, z dn. 18 stycznia 2011, s.1.

323

Podlaskie chce zdobyć Brukselę i Białoruś, „Kurier Poranny”, z dn. 15 września 2011, s.1.

128 to „Prawdziwa Europa Regionów, a Rozwój Polski Wschodniej”325. Wcześniej, informowano mieszkańców, że takie wydarzenie będzie miało miejsce. Powodem jej zorganizowania była nowa perspektywa budżetowa Unii Europejskiej na lata 2014 – 2020, a także promocja Polski wschodniej na arenie międzynarodowej. „... 2 września do Białegostoku przyjadą przedstawiciele władz pięciu wschodnich województw; ministrowie, europarlamentarzyści. Przyjedzie też Jerzy Buzek, przewodniczący Parlamentu Europejskiego”326

. O debacie informowały obie gazety, także „Gazeta Wyborcza”327. Na początku tekstu przedstawiono wszystkich organizatorów. Następnie podano cel, jakim jest znalezienie nowego modelu współpracy między województwami Polski Wschodniej. Tydzień później na łamach wymienionych gazet prezentowano wypowiedzi zaproszonych gości m.in. przewodniczącego i członka Parlamentu Europejskiego, czy szefa Izby Przemysłowo – Handlowej328

. Dzień po konferencji w „Kurierze Porannym” opublikowano artykuł, w którym autor relacjonował wrażenia i oceny uczestników oraz zaproszonych gości329. Do tekstu zostały dołączone zdjęcia wykonane podczas debaty. Ostatni cytowany artykuł informował o założeniach jakie udało się uzyskać w wyniku rozmów podczas spotkania330

. Szef Izby Przemysłowo - Handlowej zapewnił o współpracy regionów Polski Wschodniej w wielu dziedzinach. Członek Parlamentu Europejskiego uważa, że te regiony mają wiele do zaoferowania Unii Europejskiej. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego stwierdził, że będzie propagował koncepcję makroregionu Polski Wschodniej, co pomoże w uzyskaniu większego dofinansowania dla tej części kraju.

Inną sferą, w której dyskurs publiczny stara się ograniczyć mit Polski wschodniej to kultura. Pierwszym był projekt Macieja Ranta oraz Krzysztofa Sienkiewicza z Białostockiego Ośrodka Kultury (BOK): „Filmowe Podlasie atakuje” (FPA). Projekt polegał na prezentowaniu publiczności niszowych filmów pochodzących z Podlasia. W roku 2008 zwycięzcy mogli zaprezentować się na festiwalu filmowym, który odbywa się w Janowcu, a jego dyrektorem jest znana prezenterka telewizyjna Grażyna Torbicka331

. W artykule zaprezentowano oryginalność, także opis tego projektu. W listopadzie opublikowano kolejny

325

Debata jakiej nie było. Razem walczymy o Polskę Wschodnią, „Kurier Poranny”, „Magazyn”, z dn. 2 września 2011, s.1.

326 W Białymstoku odbędzie się wielka konferencja na temat Polski Wschodniej, „Kurier Poranny”, z dn. 27 sierpnia 2011, s.3.

327 Rozmowy o Polsce Wschodniej, „Gazeta Wyborcza”, dod. Białystok, z dn. 27-28 sierpnia 2011, s.4.

328 Debata wokół Polski wschodniej, „Gazeta Wyborcza”, dod. Białystok, z dn. 3-4 września 2011, s.3.

329

Wschodnia piątka mówi jednym głosem, „Kurier Poranny”, z dn. 3 września 2011, s.3.

330

Polska Wschodnia promowana jako nowy model Unii, „Kurier Poranny”, z dn. 5 września 2011, s.3.

129 artykuł, który mówił o kolejnej odsłonie konkursu Filmowe Podlasie atakuje. Prezentowane są filmy, które zdobyły pierwszą nagrodę jak i te, które najbardziej podobały się publiczności332. W 2012 roku odbyła się ostatnia edycja konkursu. Był to projekt, który promował Podlasie. „FPA było jedną z najbardziej rozpoznawalnych akcji BOK, nie tylko w mieście ani nawet w Polsce. Pokazy filmowe odbyły się w ponad 80 miastach naszego kraju, a także m.in. Stanach Zjednoczonych. Meksyku, na Litwie i w Niemczech333

.

Kolejnym wydarzeniem organizowanym także przez Białostocki Ośrodek Kultury, który miał także na celu promocję regionu to Podlasie makes me happy czyli: Podlasie czyni mnie szczęśliwym. W tekście artykułu omawiano pomysł polegający na stworzeniu przez 8 reżyserów filmowych noweli o Podlasiu334. Udział w nim mieli wziąć aktorzy amatorzy. W artykule przedstawiono i streszczano kolejne nowele filmowe w prezentowanym pomyśle. Pomimo niezbyt wysokiego poziomu artystycznego, autor chwali organizatorów za pomysł.

Kolejnym pomysłem było wsparcie Lublina (miasta także na wschodzie) przez Białystok w staraniach o miano Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Artykuł opisuje wizytę studyjną przedstawicieli z Lublina w Białymstoku w formie wywiadu ze Sławomirem Mojsiuszko³³⁵. Białystok może sporo zaoferować Lublinowi w ramach współpracy wschodniej w obszarze kultury. Posiada bardzo dobrze działające środowisko filmowe. Ponadto miasto promuje się poprzez sztukę: wystawy w Galerii Arsenał, czy muzycznie poprzez Węglową na terenie której odbywa się impreza „Up to date”.

Kolejnym elementem kultury, który miał także za zadanie promocję miasta była wystawa „Podróż na wschód”336. Wystawa była prezentowana w ramach projektu „Partnerstwa wschodniego”. W treści artykułu szczegółowo relacjonowano wystawę i pracę tam zamieszczone. Do tekstu dodano kilka prac, które były prezentowane na tej wystawie. Kolejnym artykułem jest wywiad z dyrektor Galerii Arsenał, kuratorem wystawy Moniką Szewczyk³³⁷. Jest to opowiadanie o samej wystawie, a także pewna próba jej interpretacji. Oprócz prac prezentowanych w Galerii, kilka było też obecnych w przestrzeni miejskiej. Na koniec Monika Szewczyk wyjaśnia, skąd został zaczerpnięty tytuł wystawy. W kolejnym artykule wspomina o promocji wystawy w Programie Trzecim Polskiego Radia w audycji

332 Atak na Podlasie, „Kurier Poranny”, z dn. 17 listopada 2008, s.2.

333 Filmowe Podlasie już nie zaatakuje, „Kurier Poranny”, z dn. 22 października 2012, s.6.

334 Goście, czyli na wschodnich bezdrożach, „Gazeta Wyborcza”, dod. Białystok, z dn. 9 listopada 2009, s.5.

335 Kulturalna ściana wschodnia, „Gazeta Wyborcza”, dod. Białystok, z dn. 29 – 30 styczni 2011, s.2.

336

Wyjątkowa wystawa w Galerii Arsenał w Białymstoku „Podróż na wschód”, „Gazeta Wyborcza”, dod. Podróż na Wschód, z dn. 29 lipca 2011, s. 2 – 3.

130 „Radiowy Dom Kultury”338. Cały program będzie poświęcony wystawie, która została pokazana w Białymstoku. Zamieszczono tam informacje o projekcie, którego wystawa jest elementem, a także o dacie emisji audycji na antenie Programu Trzeciego Polskiego Radia.

Działania promocyjne, a także kulturalne wydarzenia były wprost wymierzone w mit Polski wschodniej. Chciały powstrzymać odbiór społeczny miasta, a także regionu jako zacofanego, prowincjonalnego, niedoinwestowanego, w którym żyją mieszkańcy o zaściankowej kulturze politycznej339. Działania promocyjne zbiegły się w czasie z zakończeniem pierwszych ważnych inwestycji od chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej. Było to działanie celowe. Powodem było wyeksponowanie i pokazanie miejsc, czy obszarów, które są atrakcyjne pod względem wizualnym. Przejawy kilku działań kulturalnych miały dopełniać obraz Białegostoku, a także Podlasia jako regionu, który jest nie tylko ładny, ale także otwarty na nowe, ciekawe, oryginalne wydarzenia kulturalne. Zaprezentowane wydarzenia kulturalne miały na celu promocję Białegostoku jako ośrodka nowoczesnego i dlatego zostały połączone w jednym podrozdziale.