Struktura wydatków budżetu Unii Europejskiej
8.5. Propozycje zmian struktury dochodów budżetu Unii EuropejskiejUnii Europejskiej
Kształt obecnych fi nansów Unii Europejskiej determinuje ewolucja wspólnych polityk, począwszy od wspólnej polityki rolnej. Jednocześnie wzrastała rola UE we wszystkich obszarach rozwoju gospodarczego, tj. transportu, przestrzeni kos-micznej, ochronie zdrowia, edukacji, kulturze, ochronie konsumentów, ochronie środowiska, badań naukowych, współpracy wymiarów sprawiedliwości oraz w po-lityce zagranicznej. Od 2000 r. budżet UE kształtowało przystąpienie do Unii no-wych państw członkowskich będących w różnej sytuacji społeczno-ekonomicznej, a także kolejne strategie UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Środki europejskie wspierały także rosnącą rolę Unii na arenie międzynarodowej, jako or-ganizacji biorącej czynny udział na rzecz walki ze zmianą klimatu oraz jako głów-nego darczyńcy pomocy humanitarnej i rozwojowej na świecie. Aktualnie wydatki budżetu Unii Europejskiej koncentrują się w coraz większym stopniu na badaniach naukowych, sieciach transeuropejskich oraz działaniach zewnętrznych, a także na programach zarządzanych bezpośrednio na szczeblu europejskim. Obok ww. wska-zanych wydatków, ze środków budżetu UE fi nansowano także działania związane ze złagodzeniem kryzysu uchodźczego oraz ze zwalczaniem przestępczości zorgani-zowanej i działalności terrorystycznej. W odniesieniu do kryzysu uchodźczego środ-ki przeznaczone na bezpieczeństwo i migrację zostały podwojone w celu wsparcia np. nowej Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz udzielenia pomocy państwom członkowskim, do których przybywa znaczna liczba uchodźców15. Wraz ze wzrostem potrzeb fi nansowania nowych wyzwań na poziomie regionu oraz wy-zwań międzynarodowych, pojawia się potrzeba tworzenia, obok budżetu, nowych instrumentów, które umożliwiłyby fi nansowanie tychże wyzwań (rysunek 8.1). Sam budżet unijny to wciąż tylko niewielka część łącznych wydatków publicznych w UE.
Stanowi on mniej niż 1% dochodów i jedynie około 2% wydatków publicznych we wszystkich państwach członkowskich UE16.
Od ponad dekady trwają dyskusje na temat konieczności wprowadzenia nowych reform dotyczących pozyskiwania środków na fi nansowanie Unii Europejskiej i re-alizację jej zadań. Parlament Europejski, który ma niewielki wpływ na kształt strony dochodów w budżecie UE, od dawna sygnalizował konieczność wprowadzenia re-formy systemu zasobów własnych. Parlament podkreślał, że celem rere-formy nie jest podniesienie poziomu wydatków UE, ale poprawa sposobu pozyskiwania środków na ich fi nansowanie. Najnowsza propozycja reform została wysunięta przez Komisję Europejską w 2011 r., w ramach pakietu propozycji wieloletnich ram fi nansowych
15 Dokument otwierający debatę na temat przyszłości finansów UE, Komisja Europejska, COM(2017) 358 z dnia 28 czerwca 2017 r., s. 6-7.
16 Communication From The Commission To The European Parliament, The European Council And The Coun-cil, A new, modern Multiannual Financial Framework for a European Union that delivers efficiently on its priorities post-2020, European Commission, Brussels, 14.2.2018 COM(2018) 98 final, s. 2.
8. Rola budżetu Unii Europejskiej w fi nansowaniu procesu integracji europejskiej
191 Rysunek 8.1. Finanse Unii Europejskiej – ujęcie całościowe Wykaz skrótów: SRF – Jednolity Fundusz Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji Banków EBC – Europejski Bank Centralny EFR – Europejski Fundusz Rozwoju FRT – Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji IF i udziały EFI – Instrumenty Finansowe (kapitałowe i dłużne) dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz gwarancje kredytowe na innowacyjne projekty Europejskie- go Funduszu Inwestycyjnego EFZR (G) – Gwarancja Europejskiego Funduszu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju EFIS – Europejski Fundusz na Rzecz Inwestycji Strategicznych BOP – pożyczki mające na celu wsparcie bilansu płatniczego EFSM – Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej ELM – upoważnienie EBI do udzielania pożyczek państwom trzecim MFA – pożyczki w ramach makroekonomicznej pomocy finansowej Źródło: opracowanie własne na podstawie: Dokument otwierający debatę na temat przyszłości finansów UE, Komisja Europejska, COM(2017) 358 z dnia 28 czerwca 2017 r., s. 9.
192
UE na lata 2014-2020, której celem było przekształcenie systemu i usprawnienie jego funkcjonowania poprzez rozwiązanie niektórych słabych punktów. W szczególności chodziło o wprowadzenie nowych, oryginalnych środków własnych, aby zmniejszyć rolę, jaką aktualnie odgrywają składki krajowe17. Potrzeba wprowadzenia nowych źródeł fi nansowania zadań Unii Europejskiej wynika także z tego, że w ostatnich latach liczba zaległych płatności, wzrosła do poziomu 24,7 mld EUR w końcu 2014 r.
Przypadek opóźnień w płatnościach podkreśla, że budżet fi nansowany jest głównie z wkładów państw członkowskich, co jest mocno powiązane ze stanem ich fi nansów publicznych. Dlatego nowe zasoby powinny być tak skonstruowane, aby zapewnić większą autonomię budżetową Unii Europejskiej w celu zagwarantowania, że wszel-kie programy Unii Europejswszel-kiej będą mogły być realizowane. W dniu 25 lutego 2014 r.
w Strasburgu powołano Grupę Wysokiego Szczebla, w skład której weszli członko-wie trzech instytucji, tj. Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej oraz Rady.
W raporcie i rekomendacji z posiedzenia Grupy Wysokiego Szczebla w grudniu 2016 r. zaproponowano nowe źródła pozyskiwania środków fi nansowych, tj.:
• opłatę za CO2 / cena węgla,
• opłaty związane z systemem handlu uprawnieniami do emisji w UE,
• opłatę za paliwo silnikowe (podatki od paliw kopalnych / akcyza),
• zasób własny oparty na zasadzie opodatkowania energii elektrycznej,
• CCCTB (Common Consolidated Corporate Tax Base Including Consolida-tion Regime and ApporConsolida-tionment Mechanism), wspólna jednolita podstawa opodatkowania osób prawnych, w tym system konsolidacji i mechanizmu podziału głosów,
• podatek od transakcji fi nansowych lub alternatywna opcja,
• podatek od banków lub podatek od działalności fi nansowej,
• zreformowany zasób własny oparty na VAT oraz
• seigniorage – jest to dochód banku centralnego lub dochód rządu wynika-jący z różnicy między wartością nominalną banknotów i monet będących w obiegu, a ich kosztami produkcji. W strefi e euro (EA) ten dochód jest obecnie gromadzony przez Europejski Bank Centralny (EBC)18.
Przedstawione wyżej propozycje wprowadzenia nowych źródeł pozyskania środ-ków fi nansowych praktycznie nie są nowe. Co jakiś następuje powrót do nich w za-leżności od uwarunkowań politycznych i gospodarczych państw członkowskich oraz ogólnego klimatu politycznego Unii Europejskiej. Wprowadzenie opłaty opartej na emisji CO2, podatku korporacyjnego od osób prawnych, modyfi kacji podatku VAT były już podnoszone przez Komisję w roku 1998 oraz 200419.
17 A. D’Alfonso, Monti’ Group’s first assessment of EU own resources, Briefing February 2015, PE 548.979 European Parliamentary Research Service, European Parliament, s. 2.
18 M. Monti, Future Financing of the EU. Final report and recommendations of the High Level Group on Own Resources, December 2016, Brussel, s. 40-55.
19 J. Núñez Ferrer, J. Le Cacheux, G. Benedetto and M. Saunier, Study on the Potential and Limitations of Reforming the Financing of the EU Budget, Expertise commissioned by the European Commission on behalf of the High Level Group on Own Resources under service contract No 14/PO/04, 3 June 2016, s. 77.
8. Rola budżetu Unii Europejskiej w fi nansowaniu procesu integracji europejskiej
193 Dokonując analizy trafności ww. propozycji nowych źródeł fi nansowania budże-tu UE należy brać pod uwagę akbudże-tualne uwarunkowania wewnętrzne UE. 1 marca 2017 r. Komisja Europejska przedstawiała tzw. Białą Księgę dotyczącą przyszłości Unii (White Paper on the future of Europe: Avenues for unity for the EU at 27), w któ-rej opisano pięć scenariuszy dla 27 państw (już bez Wielkiej Brytanii) do 2025 r.:
1. UE-27 kontynuuje realizację pozytywnego programu reform.
2. UE-27 wspólnie podejmuje mniej działań we wszystkich obszarach polityki.
3. UE-27 pozwala grupom państw członkowskich podejmować więcej działań w określonych obszarach.
4. UE-27 podejmuje więcej działań w niektórych obszarach, w innych zaś mniej.
5. UE-27 postanawia podejmować wspólnie więcej działań we wszystkich ob-szarach polityki.
Tabela 8.2. Pięć scenariuszy dla UE-27 do 2025 r.
1. UE-27 kontynuuje realizację pozytywnego programu reform
Ogólne zasady:
Zasadniczo stabilny budżet.
Odzwierciedla obecny program reform UE-27.
Niższe relatywne udziały polityki spójności i polityki rolnej w celu finansowania nowych priorytetów.
Większe wykorzystanie instrumentów finansowych i gwarancji.
2. UE-27 wspólnie podejmuje mniej działań we wszystkich obszarach polityki
Ogólne zasady:
Znacząco ograniczony budżet.
Nacisk na funkcjonowanie rynku wewnętrznego.
Znacząco ograniczone kwoty na politykę spójności i politykę rolną.
Znacznie większe wykorzystanie instrumentów finansowych i gwarancji.
3. UE-27 pozwala grupom państw członkowskich podejmować wię-cej działań w określonych obsza-rach (Europa różnych prędkości)
Ogólne zasady:
Zasadniczo stabilny budżet z możliwością zwiększenia go celem objęcia obsza-rów wspólnego działania.
Większe wykorzystanie instrumentów finansowych i gwarancji.
4. UE-27 podejmuje więcej działań w niektórych obszarach, w innych zaś mniej
Ogólne zasady:
Mniejszy budżet.
Ograniczony udział polityki spójności i wspólnej polityki rolnej.
Skupienie się na priorytetach o bardzo dużej europejskiej wartości dodanej.
Znacznie większe wykorzystanie instrumentów finansowych i gwarancji.
5. UE-27 postanawia podejmować wspólnie więcej działań we wszystkich obszarach polityki
Ogólne zasady:
Znacząco zwiększony budżet.
Znaczące dodatkowe finansowanie nowych priorytetów i działań zewnętrznych.
Większe wykorzystanie instrumentów finansowych i gwarancji.
Podwyższenie pułapu zasobów własnych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Dokument otwierający debatę na temat przyszłości finansów UE, Komisja Europejska, COM(2017) 358 z dnia 28 czerwca 2017 r., s. 31-35.
Każda z ww. propozycji niesie ze sobą inne konsekwencje dla budżetu UE. Wer-sja nr 5 (federalistyczna) oznacza znaczące zwiększenie i zapewnienie Unii wła-snych źródeł przychodów – być może nawet w formie podatku europejskiego. Naj-mniejsze zmiany byłyby w scenariuszu nr 1, gdzie wspólny budżet miałby zostać
„częściowo zmodernizowany i dostosowany do reform ustalonych w gronie państw
194
członkowskich”. Wybór jakiejkolwiek z pozostałych opcji prowadziłby do zmiany celów, na które będą wydawane wspólne fundusze. Może zaistnieć sytuacja, że za-miast wspierać biedniejsze państwa, Unia będzie dofi nansowywać nowoczesne fi r-my technologiczne lub rozbudowę sieci światłowodowej i drogowej. W przypadku wyboru scenariusza nr 3, czyli „Europy różnych prędkości”, kraje chętne do głębszej współpracy w jakiejś dziedzinie musiałby asygnować na ten cel dodatkowe środ-ki20. Ewentualne wystąpienie Wielkiej Brytanii z Unii oznaczać będzie utratę waż-nego płatnika netto, mającego wkład w fi nansowanie unijnych polityk i programów.
W praktyce oznaczać to będzie konieczność przeanalizowania, w których obszarach można poczynić oszczędności i efektywniej realizować założone priorytety. Dlatego też kluczowe są ostateczne decyzje dotyczące tego, w jakim obszarze nastąpi zamro-żenie bądź zmniejszenie wydatków21.
2 maja 2018 r. Komisja Europejska przedstawiła propozycję dotyczącą kształtu przyszłych siedmioletnich ram budżetowych UE na lata 2021-2027. Zakłada ona cał-kowitą sumę zobowiązań w tym okresie na kwotę 1,279 bln EUR, zaś sumę płatności na 1,246 bln EUR. Wzrost ten w porównaniu z latami 2013-2020 jest jednak pozorny, ponieważ liczby bezwzględne nie uwzględniają wskaźnika infl acji z ostatnich sied-miu lat. Jeśli by doliczyć infl ację, unijny budżet na lata 2021-2017 będzie mniejszy.
To też skutek brexitu. Szacuje się, że wyjście Wielkiej Brytanii z UE pozostawi w unij-nym budżecie dziurę w wysokości 12-13 mld EUR rocznie, a to prawie 10% całego unijnego budżetu. Dlatego też Komisja zaproponowała zwiększenie wnoszonych do budżetu UE wpłat państw członkowskich. W przypadku zobowiązań wyniosą one 1,11% DNB (dochodu narodowego brutto) państw członkowskich, zaś w przypadku płatności – 1,08% DNB. W nowej unijnej perspektywie budżetowej uwzględniono nowe wyzwania, czyli kwestie migracji i zabezpieczenia granic oraz bezpieczeństwa i obronności. Dodatkowo pojawić ma się dział zatytułowany Spójność i wartości, któ-ry ma służyć dodatkowemu wyrównywaniu różnic między regionami UE. Na te cele na lata 2021-2027 ma znaleźć się 442 mld EUR, z czego 372 mld EUR miałoby zostać wydane na spójność społeczną, gospodarczą i terytorialną. Należy przy tym pamię-tać, że przedstawiony plan jest jedynie początkiem dalszej dyskusji zanim zamieni się on w konkretne uzgodnione ramy fi nansowe22.
Jak dotąd nie przedstawiono podziału środków w ramach następnych wielo-letnich ram fi nansowych, zatem nie jest jeszcze znana kwota środków, która przy-padną poszczególnym państwom członkowskim. Jest za to propozycja powiązania
20 A. Godlewski, Scenariusze przyszłości Unii Europejskiej, Obserwator Finansowy, 22.03.2017 r., https://
www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/scenariusze-przyszlosci-unii-europejskiej/
(dostęp 01.05.2017).
21 K. Stańko, Budżet UE musi przejść zmiany, Obserwator Finansowy, 19 kwietnia 2018 r. https://www.obser-watorfinansowy.pl/forma/rotator/budzet-ue-musi-przejsc-zmiany/ (dostęp 25.04.2018).
22 M. Strzałkowski, KE przedstawiła projekt budżetu UE na lata 2021-2027, Euractiv, 02 maja 2018 r., https://
www.euractiv.pl/section/instytucje-ue/news/ke-przedstawila-projekt-budzetu-ue-na-lata-2021-2027/ (dostęp 03.05.2018); KE przyjęła projekt budżetu UE na lata 2021-2027, Obserwator Finansowy, 02 maja 2018 r.
https://www.obserwatorfinansowy.pl/dispatches/ke-przyjela-projekt-budzetu-ue-na-lata-2021-2027/ (dostęp 03.05.2018).
8. Rola budżetu Unii Europejskiej w fi nansowaniu procesu integracji europejskiej
195 dostępu do funduszy z praworządnością. Z informacji podanych przez KE wynika, że w wieloletnich ramach fi nansowych na lata 2021-2027 przewidziano wynoszące około 7% cięcia w polityce spójności i około 5% cięcia we Wspólnej Polityce Rolnej (WPR). Ponadto polityka spójności ma odgrywać ważniejszą rolę we wspieraniu reform strukturalnych i długoterminowej integracji migrantów23.
* * *
Budżet Unii Europejskiej jest instrumentem zapewniającym realizację wszelkich zadań i funkcji instytucji unijnych, w tym w ramach prowadzonych polityk UE. Nie można jednoznacznie wskazań stałych źródeł dochodów tego budżetu, które zapew-niałyby dochód na stałym poziomie i który byłby wystarczający na realizację zadań.
Budżet Unii Europejskiej jest specyfi cznym planem fi nansowym, którego nie można porównać do budżetu tradycyjnego, realizowanego na poziomie państwa członkow-skiego. Jest on swego rodzaju budżetem inwestycyjnym, a pozyskanie dochodów jest zadaniem dość skomplikowanym, biorąc pod uwagę stosowanie w państwach człon-kowskich zróżnicowanych instrumentów kształtujących fi nanse tych państw, m.in.
stawek podatkowych, zachęt inwestycyjnych dla inwestorów zagranicznych, czy też rozwiązań w zakresie ochrony środowiska. Dlatego też istnieją ograniczone obszary, z których można byłoby pozyskać środki fi nansowe na fi nansowanie potrzeb unijnych.
Wprowadzenie takich zmian wymaga wcześniejszych pogłębionych analiz odnośnie do skutków jakie wywołałyby te nowe rozwiązania na poziomie poszczególnych państw członkowskich oraz na poziomie Unii. Dlatego też wraz z pojawieniem się no-wych wyzwań, pojawiają się nowe potrzeby uregulowań prawnych i wskazania źródeł jego fi nansowania. Z tego samego powodu problematyka związana z jakością pro-wadzonej polityki budżetowej na poziomie unijnym będzie podlegała stałej ewolucji.
Bibliografia
Cieślukowski M., Budżet Unii Europejskiej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2006.
Decyzja Rady z dnia 26 maja 2014 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej (2014/335/UE, Euratom).
D’Alfonso A., Monti’ Group’s fi rst assessment of EU own resources, Briefi eng February 2015, PE 548.979 European Parliamentary Research Service, European Parliament.
EU budget 2015, http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eu-annual-budget/eu-budget 2015/
(dostęp 02.05.2017).
23 J. Kwieciński, Projekt KE początkiem dyskusji nt. budżetu unijnego, Obserwator Finansowy, 02 maja 2018 r., https://www.obserwatorfinansowy.pl/dispatches/kwiecinski-propozycje-ke-poczatkiem-dyskusji-nt-wspolnego-budzetu/ (dostęp 03.05.208).
196
EU annual-budget 2016, http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eu-annual-budget/2016/
(dostęp 02.05.2017).
EU annual-budget 2017, http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eu-annual-budget/2017/
(dostęp 02.05.2017).
European Commission, Communication From The Commission To The European Parliament, The Euro-pean Council And The Council, A new, modern Multiannual Financial Framework for a EuroEuro-pean Union that delivers effi ciently on its priorities post-2020, Brussels, 14.2.2018 COM(2018) 98 fi nal.
European Commission, European Union Public Finance, 5th Edition, Luxembourg: Publications Offi ce of the European Union, 2014.
Godlewski A., Scenariusze przyszłości Unii Europejskiej, Obserwator Finansowy, 22.03.2017 r., https://www.obserwatorfi nansowy.pl/tematyka/makroekonomia/scenariusze-przyszlosci-unii--europejskiej/ (dostęp 01.05.2017 r.)
http://uniaeuropejska.org/agenda-2000/ (dostęp 29.04.2018).
KE przyjęła projekt budżetu UE na lata 2021-2027, Obserwator Finansowy, 02 maja 2018 r., https://
www.obserwatorfinansowy.pl/dispatches/ke-przyjela-projekt-budzetu-ue-na-lata-2021-2027/
(dostęp 03.05.2018).
Komisja Europejska, Dokument otwierający debatę na temat przyszłości fi nansów UE, COM(2017) 358 z dnia 28 czerwca 2017 r.
Kwieciński J., Projekt KE początkiem dyskusji nt. budżetu unijnego, Obserwator Finansowy, 02 maja 2018 r., https://www.obserwatorfi nansowy.pl/dispatches/kwiecinski-propozycje-ke-poczatkiem-dyskusji-nt-wspolnego-budzetu/ (dostęp 03.05.2018).
Latoszek E., Integracja europejska perspektywie XXI wieku. Wyzwania dla Polski, D.W. Elipsa, War-szawa 2003.
Monti M., Future Financing of the EU. Final report and recommendations of the High Level Group on Own Resources, December 2016, Brussel.
Núñez Ferrer J., Le Cacheux J., Benedetto G. and Saunier M., Study on the Potential and Limita-tions of Reforming the Financing of the EU Budget, Expertise commissioned by the European Commission on behalf of the High Level Group on Own Resources under service contract No 14/PO/04, 3 June 2016.
Proczek M., Perspektywa fi nansowa Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem lat 2007-2013, Zeszyty Naukowe. Kolegium Gospodarki Światowej, nr 24, Ofi cyna Wydawnicza SGH, Warsza-wa 2009.
Proczek M., Środki fi nansowe otrzymywane z budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich przez Polskę od 1 maja 2004 r. do końca 2006 r., Zeszyty Naukowe. Kolegium Gospodarki Światowej, nr 16, Ofi cyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2004.
Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) Nr 1311/2013 z dnia 2 grudnia 2013 r. określające wieloletnie ramy fi nansowe na lata 2014-2020, Dz. Urz. UE 2013 L 347/884.
Russel P., Nowa perspektywa fi nansowa Unii Europejskiej, [w:] Polityki unijne, red. G. Gołębiowski, Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, Warszawa 2011.
Soboń J., Budżet Unii Europejskiej, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu, Warsza-wa 2008.
Stańko K., Budżet UE musi przejść zmiany, Obserwator Finansowy, 19 kwietnia 2018 r., https://www.
obserwatorfi nansowy.pl/forma/rotator/budzet-ue-musi-przejsc-zmiany/.
Strzałkowski M., KE przedstawiła projekt budżetu UE na lata 2021-2027, Euractiv, 02 maja 2018 r., https://www.euractiv.pl/section/instytucje-ue/news/ke-przedstawila-projekt-budzetu-ue-na--lata-2021-2027/.
8. Rola budżetu Unii Europejskiej w fi nansowaniu procesu integracji europejskiej
197
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), Dz. Urz. UE 2012 C 326/47.
Żukrowska K., Budżet ogólny Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, War-szawa 2009.
Część metodyczna
Wybrana literatura
Bieżące dokumenty dotyczące budżetu ogólnego publikowane na stronie internetowej http://www.consi-lium.europa.eu/pl/policies/eu-annual-budget/2018/
Komisja Europejska Dokument otwierający debatę na temat przyszłości fi nansów UE, COM(2017) 358 z dnia 28 czerwca 2017 r.
Owsiak, S. Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2017.
Soboń J., Budżet Unii Europejskiej, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu, Warszawa 2008.
Żukrowska K., Budżet ogólny Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
Proponowany scenariusz zajęć
Ogólna charakterystyka zajęć
Podczas zajęć słuchacze zapoznają się z problematyką związaną z budżetem Unii Eu-ropejskiej. Poznają źródła jego fi nansowania, zasady konstrukcji, kierunek wydatkowania środków. Ponadto dowiedzą się na czym polega różnica między planowaniem wieloletnich ram fi nansowych a planowaniem rocznego budżetu unijnego oraz jakie proponuje się aktu-alnie zmiany w pozyskiwaniu dochodów, z których fi nansowane byłyby nowe wyzwania UE.
Cele zajęć
• przedstawienie uczestnikom zajęć specyfi ki budżetu Unii Europejskiej oraz wskazanie jego miejsca w ujęciu całościowym fi nansów Unii Europejskiej,
• zapoznanie uczestników zajęć z zasadami planowania i realizacji budżetu,
• zrozumienie na czym polega powiązanie budżetu rocznego z wieloletnimi ramami fi nansowymi,
• wykształcenie umiejętności analizy danych fi nansowych w zakresie planowania zo-bowiązań i płatności w ramach budżetu Unii Europejskiej.
Kluczowe słowa
• budżet Unii Europejskiej,
• źródła fi nansowania budżetu Unii Europejskiej,
• struktura i zasady budżetu Unii Europejskiej,
• wieloletnie ramy fi nansowe.
198
Metody realizacji zajęć
• dyskusja,
• prezentacja multimedialna,
• praca w grupach (burza mózgów).
Przebieg zajęć
1. Na wstępie przekaż uczestnikom zajęć, że zapoznają się z pojęciem i zasadami bu-dżetu Unii Europejskiej, jego konstrukcją, źródłami jego fi nansowania, kierunkiem wydatkowania oraz wskazaniem zmian w źródłach fi nansowania budżetu Unii Euro-pejskiej, które odpowiadałyby fi nansowaniu nowych wyzwań.
2. Zaproponuj najpierw krótką dyskusję na temat budżetu Unii Europejskiej. Zapytaj słuchaczy, czy wiedzą co oznacza słowo „budżet”, z czym się kojarzy, a później, co rozumieją pod pojęciem „Unia Europejska” i „budżet UE”?
3. Następnie przeprowadź syntetyczną prezentację multimedialną zgodnie z tematyką.
4. W dalszej kolejności podziel słuchaczy na pięć grup. Każdej grupie przydziel jeden scenariusz przyszłości UE-27. Poproś o przeczytanie scenariuszy, a następnie, po 10-minutowym zastanowieniu się i wymianie zdań w grupie, poproś o przedsta-wienie swoich przemyśleń na temat skutków każdego ze scenariuszy dla Unii i/lub dla Polski.
5. Przeprowadź z uczestnikami zajęć dyskusję na temat czynników, które wpływają na całościowy kształt fi nansów Unii Europejskiej, zapytaj czy te czynniki się zmieniają i dlaczego.
6. Przeprowadź z uczestnikami zajęć dyskusję na temat zasad stosowanych przy plano-waniu i realizacji budżetu Unii Europejskiej. Zapytaj czy zapewniają one efektywne i celowe wydatkowanie środków dla podniesienia wzrostu gospodarczego i spójności państw członkowskich?
7. Na zakończenie zajęć przeprowadź burzę mózgów na temat skutków dla państw
7. Na zakończenie zajęć przeprowadź burzę mózgów na temat skutków dla państw