Ranking polskiej branży odlewniczej na świecie i w Europie

40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 inne stopy stopy cynku stopy magnezu stopy aluminiowe stopy miedzi staliwo żeliwo ciągliwe żeliwo sferoidalne zeliwo szare

Rysunek 26. Struktura produkcji polskiej branży odlewniczej według tworzyw odlewniczych w latach 1990-2010

Źródło: opracowanie własne w oparciu o Modern Casting [1990-2010]

Pozycja polskiego odlewnictwa zdefiniowana przez wielkość eksportu odlewów, a więc jej siły konkurencyjnej w zdobywaniu udziałów rynkowych wskazuje na wzrost ekspansji eksportowej w latach 1992-2009. Z 9% - owego udziału eksportu w produkcji odlewniczej w Polsce w roku 1992, w roku 2009 osiągnięto współczynnik eksportu na poziomie 51,4 % produkcji odlewów ogółem. Towarzyszył temu wzrost wielkości eksportu w jednostakach naturalnych, gdyż odnotowano wzrost eksportu odlewów z poziomu 70 000 ton do 550 000 ton w roku 2008, ze spadkiem do 415 000 ton w roku 2009. Oznacza, że polska branża odlewnicza utrzymała w analizowanym okresie poziom produkcji odlewniczej na stabilnym poziomie tylko dzięki otwartości gospodarki i zwiększaniu swoich udziałów w międzynarodowej wymianie handlowej wyrobami odlewanymi. Największym zagranicznym rynkiem zbytu dla polskich odlewów są kraje Europy. Ogółem szacuje się, że eksport odlewów z Polski do krajów Europy wynosi ok. 90 % całego eksportu [Sobczak 2011; GUS 2010]. Struktura odbiorców odlewów eksportowanych wskazuje, że 55% calego eksportu odlewów to odlewy przeznaczone dla przemyslu motoryzacyjnego [Tybulczuk, Martynowicz-Lis, 2004; 2006].

3.1.14. Ranking polskiej branży odlewniczej na świecie i w Europie

Pozycja polskiego odlewnictwa na świecie w analizowanym przedziale czasowym tj. w latach 1990-2010 ulegała zmianie, i tak Polska z 13-tej pozycji w roku 1990, przesunęła się na 18-te miejsce w roku 2000, by w roku 2010 odbudować swą pozycję poprzez zajęcie

130 16-tego miejsca w rankingu światowych producentów odlewów [Modern Casting 1990-2010].

Rysunek 27. Produkcja polskiej branży odlewniczej na tle wiodących krajów świata 2010 r. [mln ton]

Źródło: opracowanie własne w oparciu o Modern Casting [2010]

Analiza miejsca polskiej branży odlewniczej w Europie wskazuje na jej siódmą pozycję za Niemcami, Rosją, Włochami i Hiszpanią. Polska posiada ponad 5-cio procentowy udział w produkcji odlewów w Europie. Bezpośrednimi konkurentami Polski w walce o rynek europejski są Czechy, Szwecja, Wlk. Brytania, Ukraina, a przede wszystkim Hiszpania i Francja. Pozycję polskiego odlewnictwa w Europie w latach 1990- 2010 można określić jako stabilną.

131 Rosja ; 22,7% pozostałe; 13,6% Włochy ; 10,7% Francja; 10,6% Niemcy; 25,9% Polska; 5,0% Hiszpania; 6,2% Ukraina; 5,4%

Rysunek 28. Podział europejskiego rynku odlewów w 2010 r.

Źródło: opracowanie własne w oparciu o Modern Casting [2010]

Z uwagi na liczbę zakładów odlewniczych Polska zajmuje 18-te miejsce w świecie. Pod względem wydajności zakładów odlewniczych, mierzonych jako tonaż odlewów przypadających na jedną odlewnię, Polska zajmuje 19-tą pozycję w świecie [Modern Casting 2010]. Największy tonaż przypada na jedną odlewnię w Hiszpanii (ponad 8000 ton), następnie Niemcy (7800 tys. ton), następne w kolejności Dania i Austria, nie wchodzące w skład pierwszej dziesiątki światowych producentów odlewów wytwarzają odpowiednio (ok. 7000 i 5000 tys. ton). We Francji i Stanach Zjednoczonych na jedną odlewnię przypada produkcja ok. 4000 tys. ton. Rocznie [CAEF 2010]. W Japonii na jeden zakład odlewniczy przypada ok. 3000 tys. ton rocznie, w Polsce zaś ok. 2200 tys. ton. Jednocześnie analiza danych prezentowanych w statystykach branżowych [CAEF, 2010] pozwala na stwierdzenie, że jej pozycja jest lepsza niż znajdujących się w czołówce światowych producentów odlewów takich państw jak: Indie, Włochy, czy też Chiny. Zestawienie średniego tonażu przypadającego na jedną odlewnię w poszczególnych krajach świata i w Polsce przedstawia rysunek 37.

132

Rysunek 29. Produkcja przypadająca na odlewnię w wybranych krajach świata w 2010r. [ton]

Zródło: opracowanie własne w oparciu o Modern Casting [2010]

Natomiast pod względem wydajności produkcji odlewniczej, wynoszącej w 2010 roku 40 ton na jednego zatrudnionego, Polska zajmuje dopiero 11-te miejsce w Europie. Liderami w europejskim odlewnictwie pod względem wydajności są Hiszpania, Włochy, Francja, Niemcy, które produkują około 70 ton odlewów na jednego zatrudnionego rocznie. Pozycję polskiego odlewnictwa ze względu na wydajność produkcji odlewniczej w 2010 roku przedstawia Rysunek 30.

133

Rysunek 30. Ranking polskiego odlewnictwa w Europie w 2010 r [ton/ zatrudnionego]

Źródło: opracowanie wlasne wedlug Census of Word Casting Production [2010]

Podsumowaniem rankingu polskiego odlewnictwa w europejskim rynku odlewniczym jest Rysunek 31.

Rysunek 31. Miejsce polskiej branży odlewniczej w Europie w 2010 r. ton/ zatrudnionego; ton/odlewnię]

134 Podsumowując należy stwierdzić, że polskie odlewnictwo wprawdzie nie należy do pierwszej dziesiątki producentów odlewów na świecie, ale 16 miejsce w światowym rankingu producentów odlewów i stabilna siódma pozycja w Europie, pomimo kurczenia się europejskiego rynku odlewów oraz podwojenie tonażu eksportu polskich odlewów w ostatnim dzisięcioleciu, wskazuje, że polskie odlewnictwo nie podzieliło losu dawnych krajów bloku socjalistycznego, jak Czechy i Rumunia, które przestały być liczącymi się producentami odlewów na świecie62

.

3.1.15. Podsumowanie

Odlewnictwo jest technika produkcji towarzysząca człowiekowi od początków rozwoju cywilizacji, odegrało istotną rolę w powstaniu i rozwoju przemysłu na świecie. Jego znaczenie we współczesnej gospodarce wynika z roli, jaką nadal odgrywa w prawie każdej dziedzinie przemysłu jako poddostawca wyrobów do produkcji dóbr finalnych. Rozwój i wzrost produkcji odlewów na świecie w przeciągu ostatnich dwudziestu lat, wskazuje na realność prognoz o dalszym rozwoju rynku odlewniczego. Jednocześnie niski dotychczas poziom międzynarodowego handlu wyrobami odlewanymi potwierdza potencjał eksportowy tej branży. Miejsce polskiej branży odlewniczej w światowym i europejskim rankingu producentów odlewów można określić jako odległe od czołówki, z drugiej strony, stwarzające perspektywę do działań mających na celu jego poprawę. Z uwagi na szczególną rolę tej branży w łańcuchu dostaw, walka o udziały w globalnym rynku odlewów posiada istotne znaczenie dla jej dalszego rozwoju. Szybka dynamika wzrostu rynku potrzeb na odlewy i prognozy jego dalszego wzrostu, duży potencjał eksportowy branży, powiększanie udziału rynkowego i wzmacnianiu pozycji polskiej branży odlewniczej na rynku UE-27 uzasadniają jej wykorzystanie do prowadzonych rozważań na temat determinant kształtowania międzynarodowej konkurencyjności branży.

62 Szczególnie spektakularny jest upadek odlewnictwa rumuńskiego, które w roku 2010 spadlo do roli nic nie znaczących się producentów z produkcją ok. 100 tys. ton rocznie z poziomu 1300 ton rocznie w roku 1990 [CAEF, 1990, 2010]

135

ROZDZIAŁ 4.