Termin licytacji

Termin licytacji nie może zostać wyznaczony przez komornika dowolnie. Zgodnie z treścią art. 864 § 1 k.p.c. sprzedaż zajętych ruchomości, a więc i termin ich licytacji, nie może nastąpić wcześniej niż siódmego dnia od daty zajęcia.³¹⁷ Ponadto, zgodnie z dyspozycją art. 867 § 3 zd. 1 k.p.c., dłużnik musi zostać zawiadomiony przez komornika o terminie i miejscu licytacji najpóźniej na trzy dni przed tym dniem. Termin ten został jednak wydłużony przez Ministra Sprawiedliwości, który korzystając z delegacji ustawowej zawartej w art. 868 k.p.c. wydłużył go do tygodnia. Wynika to z treści

§ 83 w zw. z § 85 r.c.k., wedle którego termin licytacji powinien być wyznaczony w możliwie najkrótszym czasie, aby pomiędzy nim a ogłoszeniem o licytacji upłynął co najmniej tydzień, gdzie ogłoszenie dochodzi do skutku z chwilą doręczenia odpisu

316 Obecnie również w prawie polskim projektowane są ramy prawne wprowadzenia do procedury egzekucyjnej elektronicznej licytacji ruchomości. Odpowiedni w tym względzie projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego przygotowany został przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego i w najbliższym czasie zostanie przedłożony Ministrowi Sprawiedliwości. Projekt przewiduje utworzenie specjalnego systemu teleinformatycznego, który będzie obsługiwał takie licytacje. Osoby, które będą zainteresowane nabyciem oferowanych w ten sposób ruchomości będą mogły zapoznać się z ich opisem, treścią opinii biegłego oraz obejrzeć ich zdjęcie. W przypadku zainteresowania kupnem licytant będzie mógł przy użyciu specjalnego formularza złożyć drogą teleinformatyczną ofertę zawierającą proponowaną przez niego cenę nabycia. Szerzej: M. Piasecka – Sobkiewicz, „Rzeczy przeznaczone na licytację będą pokazywane w sieci”, DGP nr 36 z dnia 21 lutego 2012 r.

317 Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie prawne stanowi kompromis pomiędzy postulatem szybkości postępowania egzekucyjnego a okresem, który powinny mieć osoby uprawnione do złożenia skargi na czynności komornika zmierzającej do sprzedaży licytacyjnej zajętych ruchomości dłużnika – K. Flaga – Gieruszyńska, op. cit., s. 1483.

192

obwieszczenia stronom i dozorcy zajętych ruchomości oraz jego wywieszenia w budynku sądu rejonowego właściwego dla miejsca sprzedaży.³¹⁸ Zatem komornik powinien wyznaczając termin licytacji w ten sposób, aby przypadał w możliwie najbliższym, wolnym terminie, nie wcześniej jednak niż tydzień po dokonaniu ostatniej z czynności wskazanych w § 85 r.c.k.

Od wyżej opisanej reguły wyznaczania terminu licytacji zachodzi wyjątek, który dotyczy sprzedaży ruchomości opisanych w art. 864 § 2 k.p.c., a więc ulegających łatwemu zepsuciu, albo nad którymi sprawowanie dozoru lub ich przechowywanie powoduje nadmierne straty, tudzież stanowią one inwentarz żywy, w przedmiocie którego dłużnik złożył oświadczenie o odmowie zgody na przyjęcie go pod dozór. W przypadku tychże ruchomości mamy do czynienia ze swego rodzaju trybem przyspieszonym sprzedaży licytacyjnej. Polega on na tym, że:

– sprzedaż zajętych ruchomości może nastąpić bezpośrednio po zajęciu, a więc z pominięciem siedmiodniowego terminu przewidzianego w art. 864 § 1 k.p.c.,

– skrócony może zostać wymagany termin tygodniowy pomiędzy ogłoszeniem o licytacji a jej odbyciem się,

– zawiadomienie dłużnika o terminie i miejscu licytacji następuje bezpośrednio przed rozpoczęciem licytacji, a więc z pominięciem trzydniowego terminu z art. 867 § 3 zd. 1 k.p.c.

Chociaż z treści wskazanych przepisów wynika, że skrócenie wyżej opisanych terminów nie jest obligatoryjne, to nieskorzystanie z tejże możliwości naraża komornika w sposób istotny na odpowiedzialność za ewentualną szkodę majątkową. Tryb przyspieszony przewidziany został bowiem wyłącznie w celu sprzedaży licytacyjnej ruchomości, co do których skrócenie terminów jest konieczne, aby uniknąć szkody majątkowej w mieniu stron postępowania, wskutek zepsucia się rzeczy zajętej lub wygenerowania przez nią kosztów dozoru nieproporcjonalnych do jej wartości. Zatem, jeżeli nie istnieje uzasadnione i znaczne prawdopodobieństwo powstania rzeczywistej szkody w mieniu dłużnika, brak jest przesłanki koniecznej do uznania, że skorzystanie z trybu przyspieszonego jest dopuszczalne.

Podobne rozwiązania prawne w zakresie wyznaczenia terminu licytacji publicznej przewidziane zostały w prawie niemieckim. Czas i miejsce licytacji komornik podaje do wiadomości publicznej. Licytacja odbywa się w okręgu sądu egzekucyjnego, chyba że

318 Ibidem, s. 364.

193

strony wspólnie uzgodnią inne miejsce. Według prawa niemieckiego licytacja zajętych ruchomości nie może odbyć się wcześniej niż przed upływem tygodnia od dnia dokonania zajęcia, chyba że strony uzgodnią wcześniejszy termin, albo zachodzi ryzyko znacznej utraty wartości zajętej rzeczy, tudzież dochowanie ustawowego terminu może spowodować powstanie niewspółmiernych kosztów, np. przechowania przedmiotu egzekucji (§ 816 ZPO).³¹⁹

W prawie austriackim, z uwagi że licytacja może zostać przeprowadzona z wykorzystaniem internetu, w domu licytacyjnym (Versteigerungshaus), hali aukcyjnej (Auktionshalle), albo w miejscu, w którym znajduje się zajęty przedmiot, termin licytacji wyznacza podmiot prowadzący tę licytację. Jeżeli licytacja odbywa się w hali aukcyjnej termin licytacji wyznacza kierownik hali. W pozostałych przypadkach termin wyznacza organ egzekucyjny. Informacja o wyznaczeniu licytacji i jej przedmiocie podawana jest do wiadomości publicznej. Wyznaczając termin licytacji uprawniony podmiot musi pamiętać o treści § 273 EO, zgodnie z którym między zajęciem a licytacją musi upłynąć okres co najmniej 14 dni. O terminie licytacji dłużnik oraz wierzyciel zawiadamiani są poprzez doręczenie im edyktu licytacyjnego (obwieszczenia o licytacji). Termin oznaczony w edykcie określany jest datą i godziną rozpoczęcia licytacji, przy czym w przypadku przeprowadzenia licytacji w internecie dodatkowo określa się termin, w ciągu którego mogą być składane przez kupującego oferty.³²⁰

Przyjętemu w prawie polskim rozwiązaniu z art. 867 § 3 zd. 1 k.p.c. odpowiada z kolei w prawie szwajcarskim art. 125 SchKG. Zgodnie z jego brzmieniem urząd wykonawczy zawiadamia wierzyciela, dłużnika i osoby trzecie, które mają uczestniczyć w licytacji, jeśli mają one w Szwajcarii miejsce zamieszkania lub ustanowionego tam pełnomocnika, o terminie i miejscu licytacji co najmniej na trzy dni przed datą jej przeprowadzenia.

Jak widać z powyższego przyjęte w prawie polskim rozwiązania prawne nie odbiegają w szczególny sposób od rozwiązań znanych z państw sąsiadujących. Istniejące różnice wynikają jedynie z konieczności skorelowania ustalonych terminów z istniejącymi instytucjami prawnymi składającymi się na całość postępowania egzekucyjnego.

319 Szerzej: H. Thomas, H. Putzo, „Zivilprozeβordnung”, C.H. Beck, München 1978, s. 1248.

320 Szerzej: T. Żal, „Egzekucja z ruchomości w systemie prawa austriackiego”, PPE 2011, Nr 5, s. 73 i n.

194