dnniem się i chęcią odprawienia dobrze spowiedzi.
Nic nad to nie masz potrzebnieyszego i wkrótce sam pozna wszystkie korzyści porządku przez Jezu
sa Chrystusa ustanowionego. Nierozsądny któren niecbce mu się poddać, uwiecznia swoie nieszczę
ścia; gdy tym czasem chrześcijanin rzucaiący się na Jono Boga swoiego, doznaie ¡ego dobrodzieystw i miłosierdzia.
— T u , rzekłem do Oyca: tak iasną iest rzeczą ze słowa Jezusa Chrystusa nadaią Kościołowi moc od
puszczania grze'chóvv; a zate'm obowiązek włożony na grzesznika spowiadania się ich iest tak widocznym, a korzyści ztąd wynikaiące ta1, wyraźne, że nay- mnieyszey nie mam w te'y mierze wątpliwości.
— Ponieważ tak WPan sądzisz , odpowiedział mi Oy- ciec, zaymiemy się rachunkiem sumienia, który nam obsze'rne poda pole; ponieważ człowiek iest głę
boką przepaścią: częstokroć co się nam zdaie nay- lepie'y wiadome'm , iest właśnie naymnie'y nam zna- nem , co się kryie w taynikach serca naszego nay- trudnicy bywa docieczonem: miłość własna umie przybierać na siebie tyle rozmaitych postaci że za
wsze nas prawie oszukuje, i zawsze nas upodobane- mi nam maluie barwami, nigdy zaś takimi iak w i- stocie iesteśmy. Może się WPanu zdaie że zaczy
nać-od okazania trudności tego rachunku, nie iest to sposób zachęcenia do niego, lecz kiedy Duch S. mó
wi przez Jeremiasza: Car amniurn inscrutabile (1) , Serce wszystkich niewybadane , mówi to zapewne dla nauki nasze'y. Obaczmy iakby to do nas zastosować można.
( i ; J e r e m : XVII. 9.
L I S T XXI.
59Chociaż serce człowieka iest niewybadane, nie- powinniśmy się ani mieszać, ani brać ni^sprawie- dliwey pobudki do nieufności, kiedy nawet dociec go nie możemy. Niespokoyność nasza nieodmieniłaby go , gdyż z woli Boga iesttakie'm: cnota zawisła na pro
wadzeniu się podług porządku zaprowadzonego od Bo
ga. A tak powinniśmy badać siebie,bo to nam przykazn- ie. Probet autem se ijjsum homo (1) niechayże doświad
czy samego siebie człowiek. Lecz powinniśmy ba
dać siebie , iak nam przepisał, i podług światła i pra
wideł zostawionych. Chcieć dale'y postąpić, było
by to chcieć zerwać pieczęć położoną przez Boga
na sercu nasze'm. »
Badanie więc siebie samego podług światła udzie
lonego nam na to od Boga dziać się koniecznie po
winno. Dobroć iego iest taką że chociażbyśmy by
li przekonani iż. mało na własnym naszym sądzie polegać możemy, On iednak pragnie aby sąd iego nieiako od sądu naszego zawisł; tak właśnie iakby zezwalał niesądzić nas ieżeli się my sami osądzamy bezstronnie. O tern nas upewnia wielki Apostoł, mó
wiąc : Quod si nosrnetipsos dijudicaremus , non utiąue judicaremur (gdybyśmy się sami sądzili, nie byliby
śmy sądzeni) (2). Pomimo to wszystko, słabość na
sza zawsze upatruie trudności i niemoże pomyśleć o rozpoczęciu tego rachunku, bez napotykania w nim wielkich przeszkód. Od czegóż zacząć? iak sobie tyle rzeczy przypomnieć? cóż wiem? to tylko że chcę być zbawion, a wcale nie wiem co mam czy
nić.
(t; Do Kory: XI. 26.
(2) Do Kory : XI. 31.
TRYUMF EWANGIELII.
60
Ahí pragniesz być zbawion? odrzuć więc wszel
ką boiazn, a fo ci iuz wystarczy; nietrwoz się ra- chunkiem sumienia, ani dalszą czynnością, dopóki nieosiągniesz swego zamiaru! Mniemaszże iż S. A n toni i S. Iłilaryion w swe'| samotności srogie'y, że Męczennicy wśród katowni, cze'm inne'm się zaymo- wali? Dla czegóż wszyscy Święci zbawionymi zo
stali, Jeżeli nie dla tego że takimi być chcieli? I tobie więc szczere'y tylko chęci potrzeba. O tem ci tylko należy się przekonać, czyli takowe uspo
sobienie znayduje się w duszy twoiey; czyli iest w tym stopniu aby panowało, rządziło wszystkie'm, i roz- trzygało wszystko. Jeżeli tak iest, możesz być pe
wnym że posiadasz tę prostotę serca, które'y wszy
stko wolno, i która wszystko osiągnąć ma prawo. Je
zus Chrystus powiedział: Świecą ciała twoiego iest oko twoie: ieśliby tedy oko twe było szezére, ws7jystko tez ciało twe świetne będzie (1) Sposoby same ci się nastręczą; przeszkody, zawiłości i ciemności znikną.
Szukać będziesz samego tylko Jezusa Chrystusa, i znaydziesz Go; a kto Go znalazł, nie chodzi wię- ce'y w ciemnościach. Czyli sam przez się czyli przez swoich Kapłanów, będzie, twoim Przewodnikiem w drodze prowadzące'y do wiekuistego zbawienia, za które'm wzdychasz.
Ponieważ pragniesz być zbawion, zaczniymyż ra
chunek twoiego sumienia, abyś mógł przystąpić do spowiedzi wprowadzić cię maiące'y na drogę pro
wadzącą do Nieba. Zaczniymy od rozpoznania ia- ki iest stan twóy teraźnieyszy. Niemogę zataić przed
(1) Łuk. x i . 34.
L I S T XXI. 6 i } tobą Se rachunek sumienia człowieka postępowania rządnego, starającego się iedynie o postęp w cno- >
cie, różny iest od rachunku sumienia nędznego grze
sznika tkniętego łaską boską i z naylepszą chęcią przystępuiącego do Kapłana, tak iak paralityk e- wangielic.zny który nie miał władzy i siły weyśdź sam do sadzawki. Przydać muszę że należy jeszcze rozróżnić rachunek sumienia potrzebny ci do za
częcia spowiedzi, od tego który czasem bywa po
trzebny przy iey dokończeniu, ażeby skropienie krwią Jezusa Chrystusa nie było daremne'm. Gdy
byśmy razem o tych obu rzeczach mówić chcie
li, moglibyśmy się pomieszać; mówmyż iedynie i w porządku o 1e'm co iest potrzebne do odprawie
nia dobrze spowiedzi z całego życia.
Zrazu ukazuiąsię nieiakie trudności. Potrzeba prze- bieżyć cały wątek długiego życia spędzonego w nie
rządzie. W takim odmęcie , trudno iest pie'rwszą nić u- chwycić ; myśli się krzyżuią, pamięć się miesza, porzą
dek którego się trzymać mamy znika: uciekamy się do książek gotowe obeymuiących rachunki sumienia; lecz i tam nie znayduiemy dostatecznego praw idła, bo te są robione dla ogółu; im pilniey chcemy roze
brać razem wszystkie czynności życia naszego, tent widzimy się w' grubszym pomroku. Jakże więc czynić ten rachunek ? Postępuiąc wcale przeciwnie.
Naywiększą trudnością iakie'y doznaią nawracaiący się do Boga w przygotowaniu się do spowiedzi z ca
łego życia, iest wyobrażenie sobie rachunku su
mienia za rzecz nie do wykonania. Wspomnienie rozmaitych grzechów, zastraszające ich mnóstwo r żal gorzki że się ie popełniło, wstyd którym się okryli, wstręt od wyjawienia przed drugimi tego