Wstęp
W latach dziew ięćdziesiątych notujemy bezprecedensowy rozwój szkolnic
twa wyższego. W zrost liczby studentów jest w znacznym stopniu zasługą po
wstających m ałych lokalnych uczelni. Szkoły te są zakładane dzięki inicjatywie i zaangażowaniu społeczności, władz gm innych i pojedynczych przedsiębior
czych osób. Z reguły nowo powstające uczelnie są organizacjami prywatnym i, działającymi w formie fundacji czy spółek, niekiedy zaś są to filie lub oddziały państwowych uczelni wyższych lub też wyższe szkoły zawodowe mające status uczelni państwowej.
Przykładem m iasta bez wcześniejszych tradycji akademickich, w którym obecnie funkcjonuje osiem placówek szkolnictwa wyższego jest W ałbrzych.
W mieście studiuje 5555 studentów. W ładze W ałbrzycha w sposób czynny po
pierają każde przedsięwzięcie związane z rozwojem szkół wyższych na swoim terenie. Ponadto idea studiowania „na m iejscu”, w rodzinnej m iejscow ości, to
warzyszyła w ielu osobom i organizacjom w przedsięwzięciach edukacyjnych.
Dzięki tem u w spólnem u wysiłkowi powstała m.in. pierwsza o w ałbrzyskim ro
dowodzie uczelnia, ja k ą jest W ałbrzyska W yższa Szkoła Zarządzania i Przed
siębiorczości.
Rys W ałbrzycha
W spółczesny W ałbrzych odziedziczył problemy typowe dla ośrodków przez wiele lat czy dziesięcioleci rozwijających się w sposób jednostronny.
Szczegół-nym piętnem, które odcisnęło swój ślad na wizerunku m iasta i jego funkcjono
waniu, jest m onokultura górnicza. Przewaga przem ysłu ciężkiego, wydobyw
czego sprawia, poza wielom a innymi negatywnymi zjawiskami, iż potencjał zawodowy większości m ieszkańców W ałbrzycha jest niski. Niestety, jeszcze kilka lat tem u kom petencje, wykształcenie nie były najważniejsze. W cenie były zupełnie inne wartości i ciężka praca fizyczna, zdolności manualne, umie
jętności w ykonyw ania niewielu prostych rutynowych czynności. Likwidacja kolejnych kopalń i przedsiębiorstw tworzących ich infrastrukturę pozbawiła tysiące osób nie tylko pracy, ale często też jakichkolw iek źródeł egzystencji i perspektyw na przyszłość. Teraz m iasto charakteryzuje się jednym z najwyż
szych w Polsce wskaźnikiem bezrobocia. Z kolei udział osób z wykształceniem w yższym wśród czynnych zawodowo wynosi zaledwie ok. 2-3% .
Strategia rozwoju miasta
W tak dramatycznej sytuacji władze m iejskie przyjęły dość karkołomne - jak by się mogło wydawać - założenie. Otóż za jeden z fundamentalnych celów strategicznego rozwoju m iasta uznano osiągnięcie przez W ałbrzych statusu ośrodka akademickiego. Opracowana strategia rozwoju zakłada pomoc i wspie
ranie wszelkich inicjatyw związanych z rozszerzaniem i wzbogacaniem oferty edukacyjnej. Efekty polityki lokalnego samorządu są coraz wyraźniejsze, co ob
razują dane tabeli 1. W ałbrzyska W yższa Szkoła Z arządzania i Przedsiębiorczości,
W ałbrzych, ul. O brońców W esterplatte 39 2094 W yższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy,
Instytut Techniki - Z am iejscow e Z aoczne G rupy Studenckie, W ałbrzych, ul. O grodow a 2
155 D iecezjalne K olegium T eologiczne Diecezji Legnickiej z siedzibą
w W ałbrzychu,
W ałbrzych, ul. G arbarska 4
49
Rozwój i funkcjonowanie regionalnych uczelni.. 175
W celu dalszego rozwoju i wzm acniania potencjału edukacyjnego lokalny sa
morząd będzie podejm ował działania zm ierzające do:
a) rozpoznania aktualnej struktury zatrudnienia i wykształcenia zatrudnio
nych oraz prognozowanej struktury zatrudnienia,
b) szczegółowej analizy aktualnej struktury kształcenia na poziom ie ponad
podstawowym i wyższym, w tym analizy sytuacji w zakresie reagow ania lokal
nych instytucji szkoleniowych na potrzeby rynku pracy,
c) opracowania koncepcji systemu pozwalającego na m onitorow anie zmian zapotrzebowania na określone kwalifikacje i zawody i na szybkie, operatywne i elastyczne dostosowywanie do tego lokalnego systemu edukacji, szkoleń i przekwalifikowywania (należy zdefiniować w iodącą w tym zakresie instytucję lub powołać odpowiednie forum działające na rzecz sprawnego systemu eduka
cji i szkolenia — np. radę doskonalenia zawodowego),
d) stworzenia ośrodka szkoleniowo-doradczego, którego głównymi zadaniami będą: propagowanie edukacji ekonomicznej, poszukiwanie źródeł finansowania usług, organizacja szkoleń i usług doradczych zgodnych ze zmieniającym się zapotrzebowaniem rynku,
e) budowy silnego ośrodka akademickiego, opartego na wszystkich w ałbrzy
skich uczelniach, gwarantującego rozwój własnej kadry naukowej, która z kolei w najbliższej przyszłości stworzy zręby wałbrzyskich uczelni magisterskich, mogących nadawać tytuły naukowe.
Spodziewane efekty
Według opinii osób odpowiedzialnych za funkcjonowanie W ałbrzycha, rozwój szkolnictwa wyższego w mieście pozwoli na:
- zdobycie przez wielu m ieszkańców wiedzy i um iejętności niezbędnych w trakcie trwającej restrukturyzacji gospodarki W ałbrzycha,
- zatrzym anie na miejscu wykształconych absolwentów, którzy na stale zwiążą sw oją karierę z losami miasta,
- przyciągnięcie inwestorów zewnętrznych (zagranicznych), zainteresow a
nych łatwym dostępem do profesjonalnie przygotowanych zasobów ludzkich, - kreowanie now ych miejsc pracy i tworzenie nowych firm przez przedsię
biorczych absolw entów uczelni,
- ujawnienie się nowych oczekiwań i potrzeb, właściwych ludziom w y
kształconym, co zaowocuje otwieraniem przedsiębiorstw ukierunkowanych na świadczenie nowych, często nietypowych usług,
- zwiększenie środków finansowych w budżecie miasta dzięki przejm ow a
niu części dochodów nowo powstających firm i lepiej wykształconych (a więc lepiej zarabiających) obywateli miasta,
- zmianę społecznego, kulturowego oblicza miasta.
DEVELOPMENT AND FUNCTIONING OF THE REGIONAL SCHOOLS OF HIGHER EDUCATION IN THE LIGHT OF THE SOCIAL POLICY ADOPTED
BY THE MUNICIPAL AUTHORITIES OF W AŁBRZYCH
S u m m a r y
The article discusses processes having a character o f positively understood extem al effects in rela- tion to the developm ent o f fee-paying colleges o f higher education. The au th o r’s eonsiderations are ba- sed on the exam ple o f the city o f W ałbrzych, w here there function eight academ ic centers. In the article, the necessity o f continuous m onitoring o f the labor m arket with the aim to keeping a continuous analy
sis o f dem and for graduates in certain fields w as indicated. It w as concluded that in the case o f W ałbrzych, the developm ent o f the system o f schools o f higher education w ill m arkedly rise the attrac- tiveness o f the local labor m arket for external investors and will also influence the dynam ics o f creating new businesses and w ork piaces in a decisive way.
SPOŁECZNE, GOSPODARCZE I PRZESTRZENNE PRZEOBRAŻENIA MIAST OPOLE 2000
Edyta Jakubowicz Uniwersytet Wrocławski