• Nie Znaleziono Wyników

Zmienność migracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu w latach 1989-1997

Wprowadzenie

Migracje są jednym z najw ażniejszych przejaw ów m obilności ludności z punktu w idzenia jej przestrzennego rozmieszczenia. W ystępowanie migracji obserwuje się na wszystkich etapach rozw oju społecznego i gospodarczego.

Rozwój migracji, ich form, kierunków i tendencji wynika ze złożonego od­

działywania czynników dem ograficznych, społecznych i ekonom icznych1.

Wyniki badań nad przem ieszczeniam i ludności dowodzą, że migracje podle­

gają zmianom czasowo-przestrzennym. Obszary (państwa, regiony, m iasta) przyciągające w pewnym okresie znaczne liczby imigrantów, po pew nym cza­

sie jakby zamierają. Pojaw iają się natom iast nowe miejsca, do których ludność napływa w dużej liczbie. Nie inaczej jest z migracjami wewnątrzmiejskimi. Natę­

żenia napływów (czy odpływów) w poszczególnych obszarach, np. dzielnicach czy osiedlach miasta, zmieniają się w czasie2.

M ieszkanie jest dla większości ludzi m iejscem najważniejszym , stąd też m i­

gracje wewnątrzmiejskie są przeważnie związane z uzyskaniem własnego miesz­

kania lub dążnością do poprawy warunków m ieszkaniowych i bytowych. Z tego też względu migracje zachodzące wewnątrz jednostek administracyjnych (zwłasz­

cza w miastach) zwane są m igracjami rezydencjonalnymi. M igracje te związane są więc z różnymi fazami cyklu rodzinnego (zawarcie m ałżeństwa, pow iększe­

1 Wewnętrzne migracje do miast i aglomeracji miejskich, oprać. T. Stpiczyński, „Statystyka P olski”

1979, nr 123, s. 7.

' R. K o z i e ł, Czasoprzestrzenna zmienność migracji wewnątrzmiejskich we Wrocławiu, „A cta U ni- versitatis W ratislaviensis” 1996, n r 1904, G eografia Społeczna i E konom iczna, t. 14, s. 45.

nie rodziny itp.), natom iast migracje między jednostkam i administracyjnymi m ają przew ażnie tło ekonom iczne3.

Przedm iotem niniejszego opracowania są zmiany przestrzenne w migracjach w ew nątrzm iejskich w Poznaniu w latach 1989-1997. Analiza migracji wew- nątrzm iejskich oparta została na danych statystycznych dotyczących przem iesz­

czeń ludności między poszczególnymi dzielnicami Poznania. Autorka opraco­

w ania zdaje sobie sprawę z tego, że migracje m iędzydzielnicowe stanowią jedynie część przem ieszczeń ludności w obszarze miasta, jednakże brak bar­

dziej szczegółowych danych, dotyczących np. migracji wewnątrzdzielnico- wych, uniem ożliwia przedstaw ienie pełnej analizy zjawiska.

W spom niano wyżej, iż m igracje wewnątrzm iejskie określane są często mia­

nem migracji rezydencjonalnych. Za R. Koziełem należy sądzić, że w naszych w arunkach na ogólną liczbę m igrantów wewnątrzm iejskich powinna wpływać w głównej mierze liczba nowo budowanych m ieszkań4. Zgodnie z tym stwier­

dzeniem oraz ze względu na brak innych danych społeczno-gospodarczych, któ­

re m ogłyby posłużyć do wyjaśnienia przem ieszczeń ludności w obrębie miasta, autorka podejm uje próbę analizy związku pom iędzy ruchliw ością migracyjną w obrębie Poznania a efektami budownictwa m ieszkaniowego w poszczegól­

nych dzielnicach miasta.

Charakterystyka zakresu przestrzennego badań

Pod w zględem administracyjnym miasto Poznań dzieli się na pięć nastę­

pujących, zróżnicow anych w ielkością obszaru dzielnic:

- Grunwald, o powierzchni 3,6 tys. ha (ok. 13,8%), dzielnica zajmująca południow o-zachodnią część miasta,

- Jeżyce, o powierzchni 5,7 tys. ha (ok. 22,2%), zajm ująca północno-za- chodnią część miasta,

- Now e M iasto, o powierzchni 10,5 tys. ha (ok. 40,2% ), położone na pra­

wym brzegu W arty, przez którą graniczy z W ildą i Starym Miastem,

- Stare Miasto, o powierzchni 4,7 tys. ha (ok. 18,0%), usytuowane central­

nie, z klinem biegnącym w kierunku północnym, na lewym brzegu Warty, - W ilda, o powierzchni 1,5 tys. ha (ok. 5,8%), położona w południowej części Poznania, na lewym brzegu W arty5.

Najbardziej zróżnicowane pod względem układu urbanistyczno-architekto­

nicznego oraz pod względem historycznym są: najw iększa co do powierzchni dzielnica Poznania - Now e M iasto, a także Stare Miasto. W skład Nowego M ia­

3 R. K o z i e 1, Wewnątrzmiejskie migracje ludności we Wrocławiu w 1979 roku, „A cta U niversitatis W ratislaviensis” 1989, n r 1006, Studia G eograficzne t. 46, s. 5.

4 Ibid., s. 10.

5 R ocznik S tatystyczny M iasta Poznania 1997, s. 40.

Zmienność migracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu. 117

sta wchodzą: najw iększy zespół osiedli mieszkaniowych Poznania (Chartowo, Rataje, Żegrze), dzielnice przemysłowe oraz najstarsza część miasta (Ostrów Tum ­ ski)6. N a terenie dzielnicy Stare Miasto położone są: dzisiejsze centrum miasta (obiekty handlowe, kulturalne i administracyjne), właściwe Stare Miasto, a także nowe dzielnice m ieszkaniowe (Winogrady, Piątkowo, N aram ow ice)7.

Grunwald ma w przeważającej części charakter m ieszkaniowy. Dzielnicę tę określa się często m ianem dzielnicy willowej z powodu dom inującego na jej obszarze typu zabudowy, tj. osiedli domków jednorodzinnych.

Również Jeżyce i W ilda m ają charakter mieszkaniowy, mimo że na ich tere­

nie znajduje się kilka znaczących zakładów przem ysłowych. Zabudowa obu tych dzielnic w części położonej bliżej centrum m iasta pochodzi z początków XX w. W ostatnim dziesięcioleciu na tych terenach dosyć dobrze rozwinęło się budownictwo plom bow e8. Wildę, z racji zlokalizowania na jej terenie Zakładów H. Cegielskiego oraz Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, określa się często jako dzielnicę robotniczą.

Migracje międzydzielnicowe w Poznaniu w latach 1989-1997 Jak wynika z badań ankietowych przeprowadzonych w 1997 r., poznaniacy są raczej zasiedziali w swoich m ieszkaniach i rzadko się przeprowadzają. Z de­

cydowana większość mieszkańców, bo aż 80%, zamieszkuje swoje m ieszkania co najmniej od dziesięciu lat. Prawie połowa m ieszka w nich ponad dw adzie­

ścia lat9.

Analiza zebranego materiału statystycznego pozw ala stwierdzić, że p o ­ cząwszy od 1989 r. mobilność m ieszkańców Poznania system atycznie się zmniejsza. Zjawisko to koresponduje ze zm niejszającą się ruchliw ością ludno­

ści w skali całego kraju w okresie transformacji. Najwyższy poziom migracji wewnątrzmiejskich zanotowano w Poznaniu w 1990 r., kiedy to w obrębie m ia­

sta zmieniło miejsce zamieszkania 9381 osób. Do 1993 r. odnotowywano w aha­

nia w rozm iarach migracji wewnętrznych (spadek bądź wzrost ogólnej liczby przemieszczeń), jednakże od 1994 r. obserwuje się sukcesywny spadek liczby zmian m iejsca stałego zamieszkania między poszczególnym i dzielnicami Po­

znania. Powyższe obserwacje potwierdzają zamieszczone w tabeli 1 dane, do­

tyczące rozm iarów m igracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu w latach 1989- -1997 oraz w skaźników dynamiki charakteryzujących te migracje.

6 Poznań od A do Z Leksykon krajoznawczy, red. W. Łęcki i P. M aluśkiew icz, Poznań 1998 s 201 231.

7 Ibid., s. 280.

8 Ibid., s. 40 i 329.

9 K. P o d e m s k i , Ocena warunków mieszkaniowych, w: Życie w Poznaniu 1997. Poznaniacy o swoim mieście, red. R. C ichocki i K. Podem ski, Poznań 1998, s. 107.

Tabela 1

Jak w ynika z danych tabeli 1, w całym badanym okresie nieznaczną przew a­

gę wśród m igrujących poznaniaków m iały kobiety. Ich udział w ogólnej liczbie m igrantów utrzym yw ał się na zbliżonym poziomie, tj. ok. 52,3%.

Tabela 2 M igracje w ew nętrzne, ludność oraz natężenie m igracji w Poznaniu w latach 1989-1997

W yszczególnię 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

M igracje w ew nętrzne migracji wew nątrzm iejskich w Poznaniu, na 1 tys. mieszkańców miejsce zamie­

szkania w obszarze m iasta zmieniło zaledwie 15 osób. Od 1994 r. natężenie mi­

gracji sukcesywnie m alało, osiągając w 1997 r. poziom zaledwie 10%o.

Kolejne zestawienie (tab. 3) ilustruje rozmiary migracji m iędzydzielnico- wych w Poznaniu w badanym okresie. Graficznie zjawisko to przedstaw iają ry­

sunki 1-5.

Zmienność migracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu.. 119

T abela 3 N apływ , odpływ i saldo m igracji m iędzydzielnicow ych w Poznaniu w latach 1989-1997

Dzielni­ Liczba osób w latach:

ca 1989 1990 1 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

G ru n w ald

Napływ 1635 2085 1495 1648 1518 1679 1486 1386 1376

Odpływ 2593 2465 2052 2348 1870 2021 1554 1538 1352

Saldo -9 5 8 - 3 8 0 -5 5 7 -7 0 0 -3 5 2 -3 4 2 -6 8 - 1 5 2 24

Jeżyce

Napływ 1155 1367 1595 1408 1346 1457 1381 1406 1294

Odpływ 1783 1696 1303 1476 1286 1365 1119 1065 934

Saldo -6 2 8 -3 2 9 292 -6 8 60 92 262 341 360

Nowe M iasto

Napływ 2335 2111 1906 1632 1488 1838 1167 1270 1007

Odpływ 1478 1750 1378 1732 1498 1619 1340 1396 1115

Saldo 857 361 528 - 1 0 0 - 1 0 219 -1 7 3 -1 2 6 -1 0 8

S tare M iasto

Napływ 2759 2629 2026 2811 2240 2317 1751 1606 1353

Odpływ 1887 2218 1940 1940 1947 2277 1873 1900 1722

Saldo 872 411 86 871 293 40 -1 2 2 -2 9 4 - 3 6 9

W ilda

Napływ 1036 1189 674 1109 841 967 885 990 742

Odpływ 1179 1252 1023 1112 832 976 784 759 649

Saldo -1 4 3 -6 3 -3 4 9 -3 9 - 9 101 231 93

Źródło: Zestaw ienie w łasne na podstaw ie nie publikow anych danych z US w O lsztynie dotyczących m igracji w ew nętrznych w Poznaniu w latach 1989-1997.

O)o>

500

O)

Sco

-900 -800 -700 -600 -500 -400 -300 -200 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 Salda migracji ludności

Rys. 1. Salda migracji międzydzielnicowych w latach 1989-1997 w dzielnicy Grunwald.

I I

EU Kobiety

□ Mężczyźni H Ogółem

-900 -800 -700 -600 -500 -400 -300 -200 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 Salda migracji ludności

Rys. 2. Salda m igracji m iędzydzielnicow ych w latach 1989-1997 w dzielnicy Jeżyce.

Salda migracji ludności

Rys. 3. Salda migracji międzydzielnicowych w latach 1989-1997 w dzielnicy Nowe Miasto.

Zmienność migracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu. 121

-900 -800 -700 -600 -500 -400 -300 -200 -100 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 Salda migracji ludności

i. 4. Salda m igracji m iędzydzielnicow ych w latach 1989-1997 w dzielnicy Stare M iasto.

Rys. 5. Salda migracji międzydzielnicowych w latach 1989-1997 w dzielnicy Wilda.

Dzielnicę Grunwald charakteryzowały wcałym badanym okresie, z wy­

jątkiem 1997 r., ujem ne salda migracji. Jeżyce tylko przez pierwsze dwa lata uzyskiw ały salda ujemne. Począwszy od 1991 r. (z m ałym odstępstwem w roku następnym , gdy odnotowano m inimalne saldo ujemne) m ożna było zaobserwo­

wać w zrastającą liczbę ludności osiedlającej się na Jeżycach w wyniku migracji wew nątrzm iejskich (salda dodatnie rosnące). Nieco inaczej sytuacja przedsta­

wiała się na N ow ym Mieście. W latach 1989-1991 odnotowano tam dodatnie, jednakże m alejące salda migracji. Kolejne trzy lata to okres wahań, po czym od

1995 r. obserwuje się stałe salda ujemne.

Analizując efekty m igracji m iędzydzielnicowych w odniesieniu do Starego M iasta m ożna wskazać na trzy wyraźne okresy, a mianowicie: lata 1989-1991, kiedy to obserw uje się m alejące w kolejnych latach salda dodatnie, lata 1992-1994, w których powtarza się sytuacja z okresu poprzedniego, lata 1995—

-1997, w których Stare Miasto w aspekcie przemieszczeń wewnątrzmiejskich traci na znaczeniu (odpływy migracyjne przewyższają napływ do dzielnicy).

N ajm niejszy udział w m igracjach m iędzydzielnicowych w Poznaniu miała Wilda. Tu również można wyróżnić trzy okresy różniące się pod względem efek­

tów przem ieszczeń ludności w obrębie miasta. Przez pierwsze trzy lata, tj. do 1991 r. dzielnica ta uzyskiw ała salda ujemne, kolejne trzy lata to okres stabili­

zacji, w którym wielkości napływ ów i odpływów ludności utrzym ywały się na zbliżonym poziom ie, a począw szy od 1995 r. odnotowuje się tu przewagę napływu nad odpływem mieszkańców.

Podsum owując efekty przem ieszczeń ludności w Poznaniu w latach 1989—

-1 9 9 7 m ożna stwierdzić, że:

— w dwóch pierwszych latach zaznaczył się wyraźny podział na dzielnice, które na skutek m igracji wewnątrzm iejskich odnotowały dodatnie salda migra­

cji (Nowe M iasto i Stare M iasto) oraz na dzielnice o saldach ujem nych (Grun­

wald, Jeżyce i W ilda),

— w latach 1991-1994 do dzielnic o dodatnich saldach migracji dołączyły Je­

życe,

— od 1995 r. na Starym i N ow ym M ieście wystąpiły salda ujem ne przem iesz­

czeń ludności, do dzielnic zaś o dodatnich saldach dołączyła W ilda, a w 1997 r.

także Grunwald.

Sytuacja mieszkaniowa i efekty budownictwa mieszkaniowego w Poznaniu w aspekcie migracji wewnątrzmiejskich

Z przeprowadzonych badań ankietowych wynika, że dwie trzecie m ieszkań­

ców Poznania - to ludzie zadowoleni ze swojego mieszkania. N a skali zadowo­

lenia „bardzo niezadowolony” (1), „bardzo zadowolony” (5) z warunków mie­

szkaniowych poznaniak m a średnio 3,7 pkt. Co trzeci poznaniak chciałby

Zmienność migracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu. 123

jednak zmienić m ieszkanie w ciągu najbliższych 3 lat, a co piąty w dalszej przyszłości10.

Mimo że warunki mieszkaniowe w Poznaniu nie odbiegają od warunków w większości dużych miast Polski, to sytuację m ieszkaniow ą Poznania określa się jako niezadowalającą. Jest to nie tylko kwestia deficytu mieszkań. W ynika ona także z jakościowej strony zagadnienia, a więc z tego, co określa się m ia­

nem wartości użytkowej m ieszkań11. Podstawowym problem em w sektorze mieszkalnictwa jest jakość zasobów m ieszkaniowych, zarówno w znaczeniu technicznym, lokalizacyjnym, jak i rodzajowym (mała różnorodność). D odatko­

wo dotychczasowa polityka czynszowa przyczynia się do dekapitalizacji zaso­

bów, podtrzym uje fałszywy pogląd o taniości mieszkania, w pewien sposób również ogranicza mobilność ludności, nikt bowiem nie chce tracić przyw ile­

jów zwalniając m ieszkanie, a nie m a dostatecznych bodźców ekonomicznych (chodzi o wysokość czynszu), by podjąć decyzję o zmianie m ieszkania12.

Kryzys m ieszkalnictwa pogłębiany jest ponadto przez długotrwały spadek budownictwa mieszkaniowego. W Poznaniu kryzys ten objawił się bardzo w y­

raźnie, liczba bowiem 1729 mieszkań oddanych do użytku w 1989 r. była pra­

wie o połowę m niejsza od liczby m ieszkań przekazanych do użytku w 1985 r.

(3213 mieszkań). W całym analizowanym okresie, tj. w latach 1989-1997, licz­

ba nowo budowanych mieszkań w Poznaniu nie przekraczała 2 tys. rocznie.

T abela 4 M ieszkania przekazane do użytku w Poznaniu (ogółem i w dzielnicach) w latach 1989-1997

Dzielnice L iczba m ieszkań oddanych do użytku w latach:

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

Poznań ogółem 1729 1649 1856 1344 1585 1939 1372 1469 1850

Grunwald 249 191 242 180 113 175 141 177

Jeżyce 155 260 172 153 393 240 274 418

Nowe M iasto 675 604 353 399 552 143 272 431

Stare M iasto 483 708 419 830 751 628 485 623

Wilda 167 93 158 23 130 186 297 201

Źródło: Zestaw ienie w łasne na podstaw ie R ocznika Statystycznego W ojew ództw a Poznańskiego z lat 1990-1998 oraz nie publikow anych danych OS w Poznaniu.

10 Ibid., s. 113-115.

11 A. S o b c z a k , Polityka m iasta w zakresie zaham ow ania dekapitalizacji i popraw y w artości u ży t­

kowej zasobów m ieszkaniow ych Poznania, w: Synergiczna polityka strukturalnych przekształceń i p o d ­ trzym yw anego rozw oju gospodarki Poznania, Poznań 1998, m aszynopis, s. 2.

“ W. J . B r z e s k i, Kierunki dalszych reform sektora nieruchomości w Polsce, „Św iat N ieruchom o­

ści” 1998, nr 22, s. 9.

Analizując dane dotyczące efektów budownictwa m ieszkaniowego w Pozna­

niu, zawarte w tabeli 4, nie m ożna w zasadzie mówić o stałej tendencji spadko­

wej bądź wzrostowej na badanym rynku. W yróżnić m ożna dwa okresy, w któ­

rych sytuacja przedstaw iała się podobnie: lata 1991-1993 oraz 1994—1996, kiedy to liczba oddanych do użytku m ieszkań spadała z ok. 1850 do ok. 1350, by w roku następnym wzrosnąć nieznacznie, a w kolejnym roku powrócić do podobnego poziom u ja k na początku okresu.

El Poznań ogółem

□ Gospodarka uspołeczniona

Rys. 6 . M ieszkania oddane do użytku w Poznaniu w latach 1989-1997.

N iskie rozm iary budownictw a m ieszkaniowego w Poznaniu to w głównej mierze efekt osłabienia działalności inwestycyjnej spółdzielni m ieszkanio­

wych. Mimo wydawałoby się korzystnych warunków dla inwestorów prywat­

nych, efekty budownictw a indywidualnego w badanym okresie nie są zadowa­

lające. Praktycznie ustało budownictwo zakładów pracy, a budownictwo kom unalne jest znikom e13. Od 1994 r. coraz widoczniej zaznacza się wśród in­

westorów na poznańskim rynku nieruchomości m ieszkaniowych działalność developerów.

Przyrosty bazy mieszkaniowej w Poznaniu w badanym okresie nie są zado­

walające, mimo poprawiających się wskaźników dotyczących standardu nowo budowanych mieszkań, rosnącej przeciętnej powierzchni m ieszkania,'jak rów­

nież rosnącej przeciętnej liczby izb w mieszkaniu.

13 S o b c z a k , op. cit., s. 11.

Zmienność migracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu. 125

Rys. 7. M ieszkania oddane do użytku w gospodarce uspołecznionej w Poznaniu w latach 1989-1997.

T abela 5 Efekty budow nictw a m ieszkaniow ego oraz natężenie m igracji w ew nętrznych

w Poznaniu w latach 1989-1997

W skaźniki 1989 j 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

M ieszkania oddane na

1 tys. m ieszkańców 2,9 2,8 3,1 2,3 2,7 3,3 2,4 2,5 3,2

Mieszkania oddane n a

1 tys. zaw artych m ałżeństw 485 617 473 557 690 467 517 641

Natężenie m igracji (m igracje

na 1 tys. m ieszkańców ) 15,2 15,9 13,1 14,8 12,8 14,2 11,5 11,5 10

Źródło: Z estaw ienie w łasne n a podstaw ie Rocznika Statystycznego M iasta Poznania 1996, 1997 oraz Rocznika Statystycznego W ojew ództw a Poznańskiego 1998.

Biorąc pod uwagę fakt, że dane dotyczące migracji wew nątrzm iejskich w Po­

znaniu określają ogólną liczbę migrantów, a nie liczbę gospodarstw domowych, w analizie związków m igracji z efektami budownictwa m ieszkaniowego w Po­

znaniu przyjęto do porów nań liczbę izb w m ieszkaniach oddawanych do użytku w kolejnych latach.

Na przedstawionym wykresie (rys. 8) trudno dopatrzyć się oczywistej zależ­

ności między m igracjam i wewnątrzm iejskim i a przyrostem m ieszkań w Pozna­

niu. W latach 1993-1995 relacje między rozmiarami migracji m iędzydzielnico­

wych a liczbą izb w m ieszkaniach oddawanych do użytku są widoczne, jednakże poza tym okresem zależność w takiej postaci ju ż nie występuje.

Współczynnik korelacji liniowej badanych zmiennych, wyznaczony na pozio­

mie rs = 0,3242, uznano za statystycznie nieistotny. M ożna wprawdzie na pod­

stawie analiz przeprowadzonych w odniesieniu do poszczególnych dzielnic zaob­

serwować pewne powiązania między badanymi zmiennymi w krótkich okresach, jednakże przełożenie tych wyników na obszar całego m iasta nie daje oczekiwa­

nego rezultatu.

Lata

Rys. 8. M ieszkania i izby w m ieszkaniach oddanych do użytku oraz m igracje w ew nątrzm iejskie w Po­

znaniu w latach 198-9—1997.

Przedstawione wyniki w niedostatecznym stopniu potwierdziły tezę o rezy- dencjonalnym charakterze migracji wew nątrzm iejskich w Poznaniu. Nie świad­

czy to, ażeby efekty budownictwa mieszkaniowego nie wpływały na kierunki i rozm iary przem ieszczeń ludności w obrębie miasta, jednakże w okresie podda­

nym analizie, tj. w latach 1989---- 1997, związki te nie były widoczne. Przy­

czyną takiego stanu rzeczy może być fakt, iż w statystykach dotyczących efek­

tów budownictw a m ieszkaniowego uwzględnia się jedynie rok, w którym m ieszkanie zostało przekazane do użytku, a nie moment, w którym zostało fak­

tycznie zasiedlone (mimo że budynek nie został jeszcze uznany za zakończony w świetle przepisów praw a budowlanego). Ruch budowlany obserwowany w Poznaniu, w szczególności dotyczący budownictwa indywidualnego, oraz jego efekty z ostatnich lat nie znajdują odzwierciedlenia w oficjalnych zesta­

wieniach. Prawdopodobnie wpływa na to korzystny system ulg budowlanych, co w efekcie przedłuża w czasie m om ent uwzględnienia danego budynku jako gotowego, a faktycznie od dawna zamieszkanego.

Inną z przyczyn m oże być niedostatecznie precyzyjny pom iar zjawisk migra­

cyjnych. W odniesieniu do przem ieszczeń wewnątrz m iast wskazuje się na brak danych statystycznych w odniesieniu do mniejszych jednostek niż dzielnice (np.

Zmienność migracji wewnątrzmiejskich w Poznaniu. 127

jednostki urbanistyczne, osiedla). Również nie m ożna polegać na informacjach meldunkowych, które są wysoce nieprecyzyjne, w wielu przypadkach bowiem faktyczne m iejsce zamieszkania nie pokrywa się z danymi m eldunkow ym i14.

Pomimo niedoskonałości materiału badawczego, wynikających z braku odpo­

wiednich danych, m ożna na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzić, że migracje wewnątrzmiejskie w Poznaniu w okresie przem ian ustrojowych podle­

gały zmianom czasowo-przestrzennym. Dzielnice, które w pierwszych latach zyskiwały ludność na skutek przem ieszczeń wewnątrzmiejskich, z biegiem lat straciły na atrakcyjności na rzecz dzielnic, które dotychczas charakteryzowały się ujemnymi saldami migracji.

THE CHANGEABILITY OF INTRA-URBAN MIGRATIONS IN POZNAŃ IN THE YEARS 1989-1997

S u m m a r y

The article discusses internal m igrations taking place betw een five districts o f Poznań. The results o f the conducted research indicate a residential character o f the intra-urban m igrations in Poznań.

A w eak correlation betw een effects o f the developing trend o f construction o f housing estates and the size o f people’s transfer w ithin the city boundaries w as noticed. T he construction-oriented m ove- ment obseryed in Poznań, concem ing, in particular, individual building enterprises as w ell as its results obtained during recent years, do not find any reflection in official juxtapositions. Possibly, this is influ- enced by the favorable system o f reductions in taxes due to undertaking construction w orks, w hich - as an effect - prolongs the tim e o f taking into account a given house as a ready building.

14 J. P o c i e c h a , Niedostatki danych do badań społecznych i demograficznych, „W iadom ości Sta­

tystyczne” 1998, nr 1, s. 50.

SPOŁECZNE, GOSPODARCZE I PRZESTRZENNE PRZEOBRAŻENIA MIAST OPOLE 2000

Agnieszka Becla, Stanisław Czaja Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Zbigniew Jakubczyk

Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu / Uniwersytet Opolski