w zakresie stosunków międzynarodowych
6. Zadania organizacyjno ‑administracyjne
Katalog kompetencji Prezydenta RP dopełniają zadania o charakterze organizacyjno -administracyjnym, które polegają na: 1) nadaniu statutu kancelarii Prezydenta, 2) zwoływaniu posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu, 3) występowaniu z orędziem do Sejmu i Senatu lub do
Zgroma-104 Ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli z dnia 23 grudnia 1994 r. Dz.U. 2007, nr 231, poz. 1701, tekst jedn. ze zm.
105 J. Osiński: Prezydent Republiki Finlandii. W: Prezydent w państwach współcze‑
snych…, s. 228.
93
3.11. Organ pomocniczy Prezydenta RP
dzenia Narodowego, 4) podpisywaniu lub odmowie podpisania ustawy, 5) zarządzaniu ogłoszenia ustawy oraz umowy międzynarodowej w pro-mulgatorze – „Dzienniku Ustaw”, 6) zatwierdzaniu statutu – Prezydent RP zatwierdza statut Kapituły Orderu Krzyża Niepodległości (art. 27 u.o.o.).
3.11. Organ pomocniczy Prezydenta RP
Rada Gabinetowa106 (o której mowa w art. 141 Konstytucji RP) stanowi organ pomocniczy Prezydenta i jest powoływana w sprawach szczególnej wagi. Konstytucja RP nie precyzuje, co mieści się w zakresie terminu „sprawa szczególnej wagi”, należy zatem przyjąć, że to Prezydent decyduje, czy sprawa ma taki przymiot. Radę tworzy Rada Ministrów ob-radująca pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej, który może udzielać głosu osobom obecnym. Kształt Rady jest autonomicznie kre-owany decyzją Prezydenta. Radzie Gabinetowej nie przysługują jednak kompetencje Rady Ministrów, co uniemożliwia przejęcie przez Prezyden-ta funkcji rządu. Jest to forma zinstytucjonalizowania współdziałania Prezydenta i RM w ramach dualistycznej władzy wykonawczej107. Usta-lenia odnoszące się do przedmiotu posiedzeń Rady nie mają charakteru formalnie wiążącego, gdyż Rada stanowi „instytucjonalną formę współ-działania Prezydenta i Rady Ministrów w ramach dualistycznej władzy wykonawczej w sprawach zasadniczych dla polityki państwa”108. W okre-sie od 10 kwietnia 2010 r. do 30 czerwca 2013 r. Bronisław Komorowski trzykrotnie zwołał Radę Gabinetową.
Kancelaria Prezydenta RP. Zgodnie z dyspozycją art. 143 Konstytu-cji RP, Kancelaria Prezydenta RP jest organem pomocniczym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i to on nadaje jej statut w formie zarządze-nia109. Kancelaria zapewnia obsługę merytoryczną, organizacyjną,
praw-106 Szerzej na ten temat zob. W. Skrzydło: Instytucja Rady Gabinetowej w Polsce. W:
Państwo prawa, administracja, sądownictwo. Prace dedykowane Prof. dr. hab. J. Łętowskiemu w 60. rocznicę urodzin. Red. A. Raciborska. Warszawa 1999, s. 145 i nast.
107 J. Osiński, B. Pytlik: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W: Prezydent w pań‑
stwach współczesnych…, s. 525.
108 R. Mojak: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W: Polskie prawo konstytucyjne. Lub- lin 1997, s. 336, cyt. za: W. Skrzydło: Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji RP z 1997 r. Warszawa 2008, s. 163.
109 Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 28 marca 2006 r. „Monitor Polski” 2006, nr 49, poz. 526 ze zm.
94 3. Konstrukcja uprawnień Prezydenta RP…
ną i techniczną Prezydenta, Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospoli-tej Polskiej, sekretarzy i podsekretarzy stanu, pełni zatem funkcje urzędu administracyjnego.
Statut Kancelarii Prezydenta RP został ustanowiony Zarządzeniem nr 1 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 marca 2006 r. w spra-wie nadania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Pre-zydent Bronisław Komorowski wydał dwa zarządzenia zmieniające statut Kancelarii Prezydenta: zarządzenie Prezydenta RP nr 3 z dnia 28 września 2010 r. oraz zarządzenie Prezydenta RP nr 5 z dnia 1 grudnia 2010 r.
Aktualnie Kancelaria Prezydenta RP składa się z następujących biur:
1) Gabinet Prezydenta; 2) Biuro do spraw Wystąpień Prezydenta i Patro-natów; 3) Biuro Finansowe; 4) Biuro Kadr i Odznaczeń; 5) Biuro Kultury i Dziedzictwa; 6) Biuro Listów i Opinii Obywatelskich; 7) Biuro Obsługi Organizacyjnej Prezydenta; 8) Biuro Obywatelstw i Prawa Łaski; 9) Biuro Ochrony i Informatyki; 10) Biuro Polityki Społecznej; 11) Biuro Prasowe;
12) Biuro Prawa i Ustroju; 13) Biuro Projektów Programowych; 14) Biuro Spraw Zagranicznych; 15) Biuro Współpracy Instytucjonalnej; 16) Biuro Administracyjne; 17) Biuro Audytu Wewnętrznego i Kontroli; 18) Archi-wum Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Statutowymi komórkami or-ganizacyjnymi Kancelarii kierują dyrektorzy.
W skład Gabinetu Prezydenta wchodzą: Zespół Sekretariatu Prezy-denta, Zespół Protokolarny PrezyPrezy-denta, Zespół Obsługi Organizacyjnej Prezydenta. Pierwotnie w skład Gabinetu wchodził również Zespół Gabi-netu Prezydenta, lecz został zniesiony zarządzeniem nr 1 z dnia 26 stycz-nia 2009 r.
Na czele Kancelarii stoi Szef Kancelarii Prezydenta RP, który jest po-woływany (i odpo-woływany) przez Prezydenta w formie postanowienia.
Szef Kancelarii, za zgodą Prezydenta, określa szczegółowy zakres zadań sekretarzy i podsekretarzy stanu w Kancelarii, w tym zakres nadzoru me-rytorycznego nad statutowymi komórkami organizacyjnymi Kancelarii.
Organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres zadań statutowych komó-rek organizacyjnych oraz tryb ich pracy określa regulamin organizacyjny nadany przez Szefa Kancelarii.
Kancelaria zapewnia obsługę finansową działalności Rady Bezpie-czeństwa Narodowego i Biura BezpieBezpie-czeństwa Narodowego.
W 2011 r. miała miejsce Rada Gabinetowa z udziałem premiera i mi-nistrów oraz marszałków Sejmu RP i Senatu RP, poświęcona objęciu przez Polskę przewodnictwa w Radzie UE.
Organ doradczy Prezydenta RP. Organem doradczym Prezydenta RP w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego (art. 135 Konstytucji RP),
kierowa-95
3.11. Organ pomocniczy Prezydenta RP
na przez sekretarza stanu wyznaczonego przez Prezydenta – Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Jak podkreśla się w doktrynie, przyznanie temu organowi innych funkcji mogłoby spowodować konkurencyjność dla Rady Ministrów, a nade wszystko dla Ministra Obrony Narodowej.
Z tego powodu „nie jest możliwe przyznanie jej w ustawach lub tym bardziej de facto żadnych kompetencji samodzielnych i zmiana jej cha-rakteru”110. Przewodniczenie obradom Rady stwarza Prezydentowi moż-liwość wyrażania swych poglądów na ważne problemy państwa, a jedno-cześnie pozwala stymulować rządem do działań. Rada może zajmować się sprawami dotyczącymi bezpieczeństwa wewnętrznego, gospodarczego, a także kwestiami prawnolegislacyjnymi bezpieczeństwa międzynarodo-wego111. Jak wynika z § 2 Zarządzenia Prezydenta RP z dnia 24 maja 2010 r.
w sprawie trybu działania Rady Bezpieczeństwa Narodowego, do jej za-dań należą wszystkie problemy dotyczące wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa, w szczególności zaś rozpatrywanie i opinio-wanie: 1) generalnych założeń bezpieczeństwa RP; 2) założeń i kierun-ków polityki zagranicznej dotyczących zewnętrznego bezpieczeństwa RP;
3) strategicznych problemów bezpieczeństwa narodowego, a w szczegól-ności interesów narodowych, zewnętrznych i wewnętrznych warunków bezpieczeństwa, operacyjnych i preparacyjnych koncepcji bezpieczeństwa;
4) projektów strategii bezpieczeństwa narodowego, kierunku rozwoju Sił Zbrojnych RP; 5) zagrożeń dla wewnętrznego bezpieczeństwa państwa i środków przeciwdziałania tym zagrożeniom; 6) problemów pozamili-tarnych przygotowań systemu bezpieczeństwa narodowego. Co do zasady posiedzenia Rady są niejawne, chyba że inaczej zarządzi Prezydent.
Od dnia 27 grudnia 2011 r. członkami Rady Bezpieczeństwa Na-rodowego są: Bogdan Borusewicz – Marszałek Senatu RP (od 20 maja 2010 r.), Donald Tusk – Prezes Rady Ministrów, Przewodniczący Platfor-my Obywatelskiej (od 20 maja 2010 r.), Janusz Piechociński – Wiceprezes Rady Ministrów, Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego (od 11 grudnia 2012 r.), Stanisław Koziej – Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego (od 20 maja 2010 r.), Radosław Sikorski – Minister Spraw Zagranicznych (od 20 maja 2010 r.), Tomasz Siemoniak – Minister Obrony Narodowej (od 2 września 2011 r.).
Posiedzenia Rady odbywają się stosunkowo rzadko, na przykład w 2001 r. zebrała się ona 4 razy, w 2007 r. – raz, w 2010 r. – 7 razy, a w 2011 r. – 5. Prezydent Bronisław Komorowski zwołał 17 posiedzeń Rady Bezpieczeństwa Narodowego w okresie od 10 kwietnia 2010 r. do 31 maja 2013 r. Przedmiotem posiedzeń w 2011 r. były: sojusznicze
110 B. Banaszak: Konstytucja Rzeczypospolitej…, s. 670.
111 W. Skrzydło: Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji…, s. 158.
96 3. Konstrukcja uprawnień Prezydenta RP…
plany ewentualnościowe NATO dla Polski, bezpieczeństwo energetycz-ne Polski, eenergetycz-nergetyka jądrowa i cyberbezpieczeństwo, Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony UE.
Obsługę organizacyjno -techniczną oraz finansową Rady zapewnia Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
Konkluzja
Kompetencje Prezydenta RP mają swe źródło nie tylko w normach konstytucyjnych, ale także w normach ustawodawstwa zwykłego. W re-gulacji ustawy zasadniczej Prezydent pełni funkcje jednego z dwóch naczelnych organów egzekutywy, a jednocześnie jest arbitrem w stosun-kach między egzekutywą a legislatywą. Przykładem kompetencji wyni-kających z ustaw jest uprawnienie Prezydenta do zarządzenia opuszcze-nia flagi państwowej na znak żałoby państwowej (art. 11 ust. 1 u.g.b.h.).
Nie sposób jednak przedstawić enumeratywnego katalogu kompetencji Prezydenta wynikającego z akt normatywnych innych niż Konstytucja.
Podsumowując przytoczone rozważania, należy podjąć próbę wska-zania pozycji ustrojowej Prezydenta, która w prawie administracyjnym wyznaczana jest przez pryzmat Jego kompetencji określonych przez:
zwierzchnictwo ogólne w płaszczyźnie relacji wewnętrznych i
ze-• wnętrznych;
punktową ingerencję w sytuacjach przełomu politycznego, stanu
zagro-• żenia lub kryzysu;
czynności reprezentacji państwa
• 112;
podejmowanie aktów właściwych dla organów administracyjnych;
• czynności faktyczne;
• kreowanie sytuacji administracyjnoprawnej obywateli.
•
112 Zob. Z. Niewiadomski (red.): Prawo administracyjne. Warszawa 2011, s. 189–
19.