Bezpieczeństwo jest bardzo ważnym problemem współczesnego świata. Rozumiane nowocześnie i adekwatnie do istniejących obiektyw-nych uwarunkowań jest dobrem podstawowym, najwyższym, o które należy się troszczyć i intensywnie o nie zabiegać. Zapewnienie bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa ekologicznego oraz bezpieczeństwa militarnego (obronnego) – staje się współcześnie równoznaczne z oddaleniem możli-wych zagrożeń. Ich źródła wywodzą się przede wszystkim ze środowiska przyrodniczego oraz działalności człowieka. Duża liczba zagrożeń wymaga systemu bezpieczeństwa nie tylko dla poszczególnych państw, ale i dla ca-łego środowiska międzynarodowego.
Bezpieczeństwo przejawia się we wszystkich dziedzinach aktywności podmiotu, stąd też i różne jego rodzaje. W rozdziale przedstawiono istotę bezpieczeństwa obronnego oraz ekologicznego, znajdując związki pomiędzy nimi. Dokonana analiza strategicznych dokumentów pozwoliła stwierdzić, że zarówno zagadnienie bezpieczeństwa ekologicznego, jak i bezpieczeń-stwa obronnego ewaluowało. Początkowo zagrożenia te były marginalizo-wane, ale wraz z upływem czasu i powstawania nowych instytucji nabierały większego znaczenia. Pomiędzy bezpieczeństwem ekologicznym a bez-pieczeństwem obronnym istnieją określone związki, zależności i relacje.
Bezpieczeństwo obronne bierze pod uwagę zasady wynikające z bezpie-czeństwa ekologicznego, a bezpieczeństwo ekologiczne z bezpiebezpie-czeństwa obronnego. Wynika to z faktu, że ludzkość coraz bardziej uświadamia sobie, że nie tylko wojna, ale i – co wydaje się paradoksalne – pokojowy roz-wój świata – nieuporządkowany i wymykający się spod kontroli – stanowi niebezpieczeństwo dla Ziemi i jej mieszkańców. Przeprowadzone badania w spółce Zakłady Mechaniczne „Tarnów” S.A. z sektora obronnego po-zwalają stwierdzić, że przemysł zbrojeniowy to także troska o środowisko przyrodnicze, w którym żyje teraźniejsze i przyszłe pokolenie. To przede wszystkim zaawansowana technologia podwójnego zastosowania: woj-skowego i cywilnego. Nakłady poniesione na inwestycje w sektor obronny
99 Wymiar ekologiczny bezpieczeństwa obronnego
wracają w postaci korzyści dla cywilnych zastosowań, transferu i rozprze-strzenienia się nowoczesnych, unikatowych technologii, większych fundu-szy na badania i rozwój, ograniczonej presji na otoczenie, a w konsekwencji są widoczne w poprawie jakości środowiska przyrodniczego i warunkach życia społeczeństwa. Sprzyjają więc ekologizacji nie tylko tego sektora, ale też całej gospodarki.
Literatura
1. A Dictionary of the Social Scientes, pod red. James W. Gould, W. Lester Kolb, Tavistock Publications, London 1964.
2. Bay Ch., Koncepcje bezpieczeństwa indywidualnego, narodowego i zbiorowe-go, Studia Nauk Politycznych, Warszawa 1989, nr 4.
3. Bezpieczeństwo – współczesne wymiary, pod red. J. Osińskiego, Ofi cyna Wy-dawnicza SGH, Warszawa 2014.
4. Brundtland G.H., Nasza wspólna przyszłość. Raport Światowej Komisji do spraw Środowiska i Rozwoju, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1991.
5. Ciszek M., Bezpieczeństwo ekologiczne jako element bezpieczeństwa naro-dowego (państwa) [w:] Młodzież akademicka w kreowaniu nauki, pod red.
R. Droba, A. Bobryk, M. Jakubiak, Wydawnictwo AP, Siedlce 2008.
6. Czaputowicz J., System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
7. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030, Rada Ministrów, War-szawa 2013.
8. Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwo-ju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Komunikat Komisji Europejskiej (COM 2010), Bruksela 2010.
9. Fiedor B. et al., Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, Wy-dawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2002.
10. Folmer H., Gabel L., Opschoor L., Ekonomia środowiska i zasobów natural-nych, Wydawnictwo Krupski i S-ka, Warszawa 1996.
11. Gospodarka a środowisko i ekologia, pod red. K. Malachowskiego, Wydawnic-two CeDeWu, Warszawa 2007.
12. Hull Z., Bezpieczeństwo ekologiczne [w:] Słownik bioetyki, biopolityki i ekofi -lozofi i, pod red. M. Ciszek, Wydawnictwo PTF, Warszawa 2008.
13. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Rada Ministrów, War-szawa 2012.
100 Jolanta Stanienda, Renata Żaba-Nieroda 14. Kożuch M., Subsydiowanie ochrony środowiska przyrodniczego w gospodarce
rynkowej. Doświadczenia Polski, Wydawnictwo UEK w Krakowie, Kraków 2013.
15. Pojęcia i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych,
„Sprawy Międzynarodowe” 1989, nr 10.
16. Postanowienie Prezydenta RP z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie określenia głównych kierunków rozwoju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich przygotowań do obrony państwa na lata 2013-2022, M.P. 2011, nr 103, poz. 1030.
17. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 lipca 2009 r.
o wydaniu Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, M.P. 2009, nr 48, poz. 705.
18. Problemy dostosowania polskich przedsiębiorstw do standardów europejskich, pod red. T.P. Tkaczka, Wydawnictwo SGH, Warszawa 2005.
19. Rubin F., The Theoryand Concept on National Security in the Warszawa Pact Countries, „International Affairs”, Autumn 1982, vol. 58, No. 4.
20. Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, pod red. B. Zdro-dowskiego, Wydawnictwo AON, Warszawa 2002.
21. Stanienda J., Żaba-Nieroda R., Finansowanie działań inwestycyjnych na przy-kładzie wybranego przedsiębiorstwa z sektora usług nowoczesnych [w:] Inno-wacje i ryzyko w nowej gospodarce, pod red. E. Skrzypek, Wydawnictwo Uni-wersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin 2014.
22. Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Wydawnictwo Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1996.
23. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Mini-strów, Warszawa 2014.
24. Strategia Konsolidacji i Wspierania Rozwoju Polskiego Przemysłu Obronnego w latach 2007-2012, Rada Ministrów, Warszawa 2007.
25. Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Pol-skiej 2022, Rada Ministrów, Warszawa 2013.
26. Strategia Rozwoju Kraju 2020, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warsza-wa 2012.
27. Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską, www.ukie.gov.pl.
28. Unsere Gemeinsame Zukunft. Der Brundlandberich der Weltkommission fur Umwelt und Entwicklung, Greven 1987.
101 Wymiar ekologiczny bezpieczeństwa obronnego
29. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 października 2010 r. w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, Dz. U. 2010, nr 214, poz. 1571.
30. Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 października 2010 r. w sprawie wykazu spółek, przedsiębiorstw państwowych i jednostek badawczo-rozwo-jowych, prowadzących działalność na potrzeby bezpieczeństwa i obronności państwa, a także spółek realizujących obrót z zagranicą, towarami, technolo-giami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa oraz dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, Dz. U. 2010, nr 198, poz. 1313.
31. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczy-pospolitej Polskiej, Dz. U. 2012, poz. 461, z późn. zm.
32. Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, Dz. U.
1997, nr 78, poz. 483, art. 91.
33. Ustawa z dnia 24 lutego 2006 r. Prawo ochrony środowiska, Dz. U. 2006, nr 50, poz. 360, z późn. zm.
34. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, Dz. U. 2010, nr 96, poz. 616. z późn. zm.
35. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach fi nansowania nauki, Dz. U. 2010, nr 96, poz. 615 z późn. zm.
36. Zięba R.,, Pojęcia i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynaro-dowych, „Sprawy Międzynarodowe” 1989, nr 10.
Krzysztof Wąsowicz