zamieszkaniemobranym�
5. Zastrzeżenia i ostrzeżenia
5.1. Zastrzeżenia. Wpisywanie i wykreślanie zastrzeżeń
Urzędnik, który przyjmował wnioski, umowy, dokonywał innych czyn-ności hipotecznych wraz z zaprojektowaniem treści do wykazu hipoteczne-go,musiałzaznaczyćwwykaziehipotecznym,że„zastrzegasięmiejscedla
umieszczeniatreścitakowegoaktuijegoszczególnychwarunków,gdytakowe
mająbyćdowykazuhipotecznegowpisanymi”
126�Koniecznetobyłozewzglę-dunafakt,iżżadnaprojektowanadowykazutreśćwejśćniemogła,dopókinie
byłazatwierdzonaprzezWydziałHipoteczny�Podejmowaniezaśdecyzjiprzez
WydziałHipotecznybyłoczasochłonne,nawetdo10dniimogłobymiećistot-nywpływnapierwszeństwoprawarzeczowego,któregodotyczyłprojekt
127�To
zaznaczeniemiejscawwykaziehipotecznymnosinazwęzastrzeżenia�Inaczej
przezfrancuskikodekspostępowaniacywilnego,art�69pkt8irozporządzenieKomisjiRządowej
Sprawiedliwościz3/15XI1837r�,nr8635,zamieszczonewodsyłaczudoart�73kps,zwłaszcza
ustęp40;Prawo cywilne…,t�II,s�208�
125 Ustawodawca,rozciągającw1919r�przepisyprawahipotecznegoKrólestwaPolskiegona
odzyskiwaneziemiewschodnie,próbowałskorygowaćniektóreichwadliwerozwiązania�Między
innymidotyczyłotoomawianegoprzepisu�Jednakzaproponowanerozwiązanienieusunęłowszyst-kichwątpliwości�zob�T�Kubicki,Kilka uwag o tzw. zamieszkaniu obranym w świetle art. 27,[w:]
Studia z dziejów państwa i prawa polskiego,t�XII,Kraków–Lublin–Łódź2009,s�177�
126 Art�23Uh�
127 Jak istotne są to kwestie, zob� np� P� N�, Znaczenie art. 12 u. h�, GSW 1897, nr 3,
s�38–41;Spór o pierwszeństwo hipoteczne,GSW1883,nr4,s�58;W�Ś,Jurysprudencja cywilna.
Pierwszeństwo hipoteki przy pierwiastkowej regulacji,GSW1937,nr24;Wykonanie w hipotece de-cyzji incydentalnej dotyczącej pierwszeństwa hipotecznego, GSW1891,nr17,s�272;H�Medyński,
Czy można przerachować pierwszeństwo hipoteczne, „WspółczesnaMyślPrawnicza”1935,s�6–12;
czyJ�Piasecki,Sprawa o pierwszeństwo hipoteczne,GSW1880,nr8,s�58–59�
mówiąc,zastrzeżenietowzmiankaozaprojektowanymwpisie,któryczekana
zatwierdzeniezwierzchnościhipotecznej�Odchwiliumieszczeniazastrzeżenia
wwykazie,czyliodsporządzeniaprojektudowykazuhipotecznego,upraw-nionyzzastrzeżeniauzyskiwałpierwszeństwoprawarzeczowegonieoddaty
zatwierdzenia czynności przezWydział Hipoteczny a od daty dokonania tej
czynności�WypadazgodzićsięzK�Hube,żecelemzastrzeżeniabyło:„za-bezpieczenieprawnimtedowykazuwejdą,iobjawienieichdowiadomości
trzeciego”
128�
Zastrzeżeniepisarzzapisywałobokmiejsca,wktórym,pozatwierdzeniu,
miałznaleśćsięsamwpis,wspecjalnejkolumnieprzeznaczonejnawpisywanie
zastrzeżeń(margines,brzeg)
129�Typowezastrzeżeniemiałotreść;„Zastrzegasię
miejscedlawnioskunadniu8/20wrześniar�b�zeznanego�RejentNowicki”
130,czy
zazwyczajwwersjirozbudowanejnp�„Miestodlazajawleniaot11oktjabria1897
g�Nripotżur�184opieriepisanieprawasobstwiennojniedwiżennostiw½na
imiaJanaPiotrowskogo(str�42)ipot�Siekrietar”
131�Pozatwierdzeniuczynności
przezWydziałHipotecznypisarzwpisywałprzyjętetreścidowykazuhipotecz-nego�Równocześnieniepotrzebnejużzastrzeżenieprzekreślał–podającstronę,
na której znajdowała się decyzja zwierzchności hipotecznej
132� „Przekreślono
po wniesieniu treści”
133, „Pierieczerknuto za wniesieniem stati na str� 43 ipot�
Siekrietar Głuszkiewicz”
134czy nawet „Unicztożeno za wniesieniem stati”
135� Niewielkim utrudnieniem w analizie treści wykazów hipotecznych jest pewna
liczba,naszczęścieniezbytduża
136,wpisanychzastrzeżeń,któreniedoczekały
sięwykreśleniazpowodunierozpoznaniaprzezWydziałHipotecznyzaprojekto-wanegowpisu
137�
Częstowliteraturzewodniesieniudozastrzeżeńużywasięokreślenia,że
jakieśprawo,jeszczeniewpisane,figurujewwykaziehipotecznymprzezzastrze-128 K�Hube,O instytucji hipotecznej…,s�196�
129 WrubrycegłównejdziałuIIIiIVzastrzeżeniaoznaczanesąnumeramikolejnymi,wru-brycezlewkowejnależyzaznaczyćdojakiegonumerurubrykigłównejzastrzeżeniesięodnosi�Art�
94,95,96i119instrukcjiz1819r�
130 Rep�hip�63,s�26�
131 Rep�hip�94,s�13�
132 Takpowinnobyć,wpraktycew60%przypadkówmamytylkoinformację,że„przekreślo-nopowniesieniutreści”,np�rep�hip�37lit�B,s�32. Sytuacjanieulegazmianiepowprowadzeniu
językarosyjskiego,np�rep�hip�141,s�23�
133 Rep�hip�103,s�8�
134 Np�rep�hip�89,karta,8�
135 Rep�hip�37lit�B,s�39�
136 W285aktachhipotecznychbrzezińskichmamytakichsytuacji13�Jeżeliweźmiemypod
uwagę,żewniektórychwykazachhipotecznychmożemydoliczyćsię23zastrzeżeń,jesttobardzo
rzadkowystępującezjawisko�
137 Np�Jeżów,rep�hip�10,kartadwunasta�
żenie
138, w odróżnieniu od praw wpisanych już do wykazu, czyli figurujących
„czystymwpisem”
139�
5.2. Ostrzeżenia. Wpisywanie i wykreślanie ostrzeżeń
Kwestia ostrzeżeń regulowana jest przez art� 10 i przepisy działu VIII
(O ostrzeżeniach, protestacjach, art� 132–139) Uh
140� Ostrzeżenie ma charak-terwpisutymczasowego�Ostrzegaotoczącymsiępostępowaniuorazistnieniu
spornych praw, tytułów do prawa rzeczowego�Wpisanie ostrzeżenia podobnie
jakkażdegoinnegowpisudowykazuhipotecznegowymagaułożenia(zaprojek-towania)jegotreściprzezurzędnikaistrony
141anastępniewydaniadecyzjiza-twierdzającejprojektdowykazuprzezzwierzchnośćhipoteczną
142�Artykuł100
instrukcji z 1819 r� określa, w którym miejscu wykazu hipotecznego powinno
byćwpisywaneostrzeżenie:„Wzmiankaosporze,protestacjeczyliostrzeżenia
powinnybyćwpisanewtomiejsce,wktórebyprawosamo,gdybyniebyłoza-przeczonem,wpisaćnależało”
143.Praktykawydziałówhipotecznychodeszłaod
powyższejzasady�DodziałuIIwpisujesiętylkowpisy,,czyste”(przeniesienie
138 Np� F� Jeziorański, O wpisach hipotecznych niestanowczych, „Żurnał Grażdanskogo
iUgałownawoZakona”1886;tenże,O zastrzeganych przez wierzycieli przy udzielanych pożycz-kach hipotecznych warunpożycz-kach,GSW1894,nr12,s�180–182;S�Landau,Dwie uwagi o zastrze-żeniach,GSW1882,nr1,s�2;Z�Nagórski,Zmiana koncepcji hipotecznej na czysty wpis w czasie trwania upadłości, „PrzeglądPrawa”1934�
139 �Z�Szymkowiak,Prawdziwośćksięgiwieczystej,Not-Hip�1935,nr15�
140 F�Jeziorański,Co to jest ostrzeżenie hipoteczne i w czym się różni od hipoteki,GSW1887,
nr38,s�620;F�Flamm,W kwestii ostrzeżeń hipotecznych co do należności osobistych,GSW1874,
nr8,s�81in�;M�Kurman,�O ostrzeżeniach hipotecznych dotyczących parcelacji,GSW,1932,
nr14,s�191;Ostrzeżenie hipoteczne o przymusowym wykupie dóbr ziemskich, GSW1922,nr22,
s�193;A�J�Dąbrowski,Ostrzeżenia w prawie hipotecznym,„Prawo”1928�
141 Art�18Uh�Należypamiętać,żetakjakprzykażdyminnymwniosku,równieżiwtakiej
sytuacjitrzebadołączyćdokumentystanowiącepodstawężądania�
142 Art�7instr�1819punktd�WydziałHipotecznybadałtylko,czywniosekspełniałwymo-giformalneiczyzłożonyzostałdowłaściwejksięgihipotecznej(art�139Uh)�Dopuszczalność
ostrzeżeniabadałsąd,któryzajmowałsięmeritumsprawy;onzarządzałwpisanieostrzeżenia(art�
137 Uh)�Wydział Hipoteczny nie badał też pełnomocnictwa pełnomocnika strony występującej
zwnioskiem,jeżelitylkowyroksądowylubinnydokumentpochodzącyodsądutakąosobęokreślał
mianempełnomocnikastrony�Jesttootyleciekawe,żedoczynnościsądowychwystarczyłopełno-mocnictwozpodpisempoświadczonym(art�247u�p�c�)wyjątkowonawetbezpoświadczenia(art�
12przep�przech�dou�p�c),adoczynnościhipotecznychwymaganebyłopełnomocnictwourzędo-weiszczególne,zob�np�W,R-ko,Poświadczenie tożsamości do pełnomocnictwa hipotecznego,
Not-Hip�1931,nr9;E�P�,Stwierdzenie tożsamości osób przy aktach hipotecznych,Not-Hip�1933,
nr6,s�45;S�Landau,W obronie art. 1 uh,GSW,1924,nr47,s�732–734�
143 Stosująckonsekwentnietęzasadę,powinniśmyzapisywaćostrzeżeniawdzialeII,wspra-wachowłasność,wdzialeIIIwsprawachoograniczenieprawawłasnościawdzialeIVwsprawach
oobciążeniawłasności�