FOCUSPoznać i zrozumieć świat FocusNauka.pl
N AUK A ZMIENI A ŚWI AT
LIP IEC 2021
nr 07/309 – lipiec 2021 cena 9,99 zł (w tym 8% VAT)
TELESKOP WEBBA ZOBACZY POCZĄTEK WSZECHŚWIATA
FOCUSPoznać i zrozumieć świat FocusNauka.pl
Nowe sposoby na przerzuty
M E D Y C Y N A
Jak się bada piramidy za pomocą mionów
T E C H N O L O G I A H I S T O R I A
Kto wymyślił
strzykawkę i po co?
P S Y C H O L O G I A
Co autyzm ma
wspólnego z kreatywnością
KTO JEST LEPSZYM PRZYJACIELEM
CZŁOWIEKA
FO_2107_OKLADKA_pieskot_02.indd 1
FO_2107_OKLADKA_pieskot_02.indd 1 02.06.2021 15:52:1902.06.2021 15:52:19
NAUKA ZMIENIA ŚWIAT 3 O T W Ó R Z O C Z Y Z D J Ę C I E M I E S I Ą C A
WEGETARIANIZM
POPRAWIA BIOMARKERY
Najnowsza metaanaliza danych przeprowadzona przez naukowców z Uniwersytetu Glasgow daje mocne argumenty za rezygnacją z mięsa. Obiektywnie pokazuje, że to wegetarianie są zdrowsi
N
aukowcy sięgnęli po dane medyczne 177 tys. zdrowych Bry- tyjczyków w wieku 37–73 lat. Wszyscy deklarowali, że w cią- gu ostatnich pięciu lat nie zmieniali radykalnie swojej diety. Ponad 4 tys. z nich było wegetarianami – w ankietach zaznaczyli, że nie jedzą czerwonego mięsa, drobiu ani ryb.Uczeni przyjrzeli się danym medycznym wszystkich badanych – konkretnie 19 biomarkerom. Biomarkery to wskaźniki, dzięki którym sprawdzamy, czy nie jesteśmy na coś chorzy, jakie mamy ryzyko za- padnięcia na różne schorzenia oraz w jakiej ogólnie kondycji znajduje się nasz organizm.
Najczęściej biomarkerem jest ilość jakiejś substancji w organi- zmie – np. białka, hormonu czy enzymu. Brytyjczycy przeanalizowali
biomarkery związane z cukrzycą, chorobami układu krwionośnego, nowotworami, pracą wątroby, nerek oraz stanem kości i ścięgien.
Co się okazało? Naukowcy stwierdzili, że wegetarianizm, defi- niowany jako unikanie wieprzowiny, wołowiny i drobiu, przekłada się na lepsze wyniki aż 13 z 19 analizowanych wskaźników. Wegeta- rianie mieli niższy poziom m.in. cholesterolu ogółem i frakcji LDL, apolipoproteiny A i B (wskaźników ryzyka chorób serca), enzymów GGT i ALT (informujących o kondycji wątroby), IGF-1 (hormonu m.in. przyspieszającego wzrost i podziały komórek nowotworowych), kwasu moczowego (który odkładając się w stawach powoduje dnę moczanową, a w układzie moczowym – kamicę) i kreatyniny (wskaź- nika pokazującego, jak pracują nerki). (ms)
FOT. GETTY IMAGES
Dzięki modzie na wegetarianizm do łask wraca m.in. jarmuż (tu widoczny z lotu ptaka na polach w Australii). Ta odmiana kapusty jest bogata w witaminy, wapń, żelazo i przeciwutleniacze.
Zawiera też sulforafan, który może mieć związek z długowiecznością.
FO_2107_OtworzOczy.indd 3
FO_2107_OtworzOczy.indd 3 02.06.2021 15:20:0902.06.2021 15:20:09
4 FOCUS LIPIEC 2021 O T W Ó R Z O C Z Y
MNIEJ MIĘSA TO LEPSZY SEKS
Włoscy naukowcy zbadali życie seksualne 215 dorosłych, a na- stępnie połowie z nich powiedzieli, żeby jedli jak zwykle, a dru- gą połowę poprosili o przejście na wegetarianizm albo mocno ograniczającą mięso dietę śródziemnomorską. Po ośmiu latach okazało się, że grupa, która zmieniła dietę, zgłaszała znacznie mniej problemów z seksem. Do podobnych wniosków doszli au- stralijscy uczeni po przeanalizowaniu 89 badań dotyczących stylu życia i funkcji seksualnych, w których wzięło udział łącznie ponad 348 tys. uczestników. W miarę jak dieta uczestników stawała się zdrowsza – czyli bogatsza w owoce i warzywa, a z mniejszym udziałem mięsa, nabiału i śmieciowego jedzenia – ryzyko proble- mów seksualnych znacząco spadało.
WARZYWA
ŁAGODZĄ STRES
Naukowcy australijskiego Uniwersytetu Edith Cowan zbadali związek między przyjmowaną dziennie ilością owoców i warzyw a poziomem stresu u ponad 8,6 tys. Australijczyków w wieku 25–91 lat. Okazało się, że ludzie jedzący dzien- nie co najmniej 470 g owoców i warzyw mają o 10 proc. niższe poziomy stresu od tych, u których dzienna dawka wynosi tylko 230 g.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) powinniśmy jeść każdego dnia co najmniej 400 g owoców i warzyw. Dlaczego owoce i warzywa łagodzą stres? Dokładny mechanizm nie jest zna- ny, choć kluczem do zagadki mogą być zawarte w nich składniki odżywcze. Witaminy, minerały, flawonoidy i karotenoidy redukują stany zapalne i stres oksydacyjny, tym samym poprawiają stan psychiczny.
POLACY ODSTAWIAJĄ SCHABOWEGO
20,9 proc. mieszkańców Polski deklaruje, że są wegetarianami – wynika z badania ankietowego przeprowadzonego wśród mieszkańców najwięk- szych miast. Wśród nich dominują osoby poniżej 25. roku życia, ale nie bra- kuje też seniorów. Co ciekawe, statystyczny wegetarianin ma wyższe wy- kształcenie i częściej uprawia sport niż statystyczny „wszystkożerca”. Takie wnioski płyną z raportu „Wegetarianie i mięsożercy pod lupą!”, bazującego na badaniach z końca 2020 r.
Bary i restauracje wegetariańskie cieszą się w Polsce coraz większą popularnością.
Warszawa została uznana za jedno z najbardziej przyjaznych weganom miast na świecie.
Dieta bogata w warzywa i owoce korzystnie wpływa m.in. na stan naczyń krwionośnych, poprawiając funkcje seksualne u kobiet i mężczyzn.
FO_2107_OtworzOczy.indd 4
FO_2107_OtworzOczy.indd 4 02.06.2021 15:14:5302.06.2021 15:14:53
