03/2021
W YDANIE SPEC JALNE – 03/2021 – cena 14,99 zł (w tym 8% VAT)
G E N I U S Z E I W I Z J O N E R Z Y
WIELKIE UMYSŁY
MARIA
SKŁODOWSKA- -CURIE I JEJ RODZINA
Utalentowane córki, wybitni zięciowie:
klan, który zgarnął 5 Nagród Nobla
LEONARDO DA VINCI
Geniusz, którego talent artystyczny i inżynieryjny wyprzedził epokę
MIKOŁAJ KOPERNIK
Wielki astronom obawiał się oskarżeń o herezję i... nieobyczajność
...I INNI:
Imhotep, Archimedes,
Hypatia, Hildegarda, Cunitia, Newton, Tesla, Edison, Funk, Hirszfeld
ALBERT EINSTEIN
Dlaczego po rozstaniu z pierwszą żoną nie wniósł już nic wielkiego do nauki?
O D W A G A J E D N O S T K I P O S T Ę P L U D Z K O Ś C I
FWS_BIO_2103_OKLADKA_02.indd 1
FWS_BIO_2103_OKLADKA_02.indd 1 20.05.2021 17:39:4420.05.2021 17:39:44
ROCZNA PRENUMERATA Z PREZENTEM
99,00zł
PRAKTYCZNY PREZENT:
Podkładka pod mysz z limitowanej, jubileuszowej edycji!
Kod oferty: FOC25L
119,80 zł
Lub przelewem: Burda Media Polska, 04 1050 0086 1000 0090 3172 2706 (W tytule przelewu podaj koniecznie imię, nazwisko oraz KOD OFERTY FOC25L)
Masz pytania? Jesteśmy do Twojej dyspozycji! +48 22 360 37 77 bok@burdamedia.pl
ZAMÓW NA WWW.KULTOWY.PL
DARMOWA DOSTAWA
PRZEZ CAŁY ROK
210x270_prenumerata_Focus_Prezent_0521.indd 1 2021-05-20 08:48:11
P
Powtarzana przez uczniów niechętnych przedmiotom ścisłym anegdotka o Albercie Einsteinie, który miał rzeko- mo oblać matematykę w szkole podstawowej, to nic więcej jak wymówka przez studiowaniem algebry i geometrii.
Późniejszy twórca szczególnej teorii względności rzeczywiście rzucił szkołę i opuścił Niemcy w wieku 15 lat, uczynił to jednak nie z powodu niechęci do nauki, lecz aby uniknąć obowiązkowej służby wojskowej. Wcześniej zdołał za- pracować na opinię jednego z najzdolniejszych uczniów, który nie tylko pojmuje złożoność nauki, ale potrafi także wyciągać samodzielne wnioski. Einstein zapytany po latach o plotkę, jakoby zmagał się w szkole z matematyką, od- parł krótko: „Bzdura, zanim skończyłem 15 lat, opanowałem rachunek różniczkowy i całkowy”.
Wielkie umysły rodzą się naprawdę rzadko. Jak oszacowała psycholożka Joanne Ruthsatz z Ohio State University, zaledwie 6 do 10 proc. dzieci można uznać za szczególnie utalentowane. Prawdziwi geniusze zdarzają się jeszcze rza- dziej – jedno na 5–10 mln dzieci. W wydaniu „Focusa Biografie”, które właśnie trafiło w Twoje ręce, przypominamy sylwetki niezwykłych kobiet i mężczyzn, którzy dzięki swoim nadzwyczajnym zdolnościom zmieniali nasz świat.
Geniusze, którzy zmienili bieg cywilizacji
Łukasz Załuski redaktor naczelny
3
MAGAZYNY GRUPY BEZPIECZNIE POD TWOJE DRZWI PRASÓWKA BEZ WYCHODZENIA Z DOMU!
W czasach izolacji i społecznego dystansu nie rezygnuj z ulubionych tytułów. Dzięki prenumeracie magazynu nadal możesz co miesiąc odkrywać tajniki wiedzy i nauki, bez wychodzenia z domu. Twoje zdrowie i zainteresowania są dla nas najważniejsze, dlatego zachęcamy Cię do skorzystania z PRENUMERATY MAGAZYNU , która daje Ci wiele korzyści:
Wejdź na www.kultowy.pl/prasa/focus i wybierz najlepszą opcję prenumeraty dla siebie
DARMOWA DOSTAWA PRZEZ CAŁY ROK
CO MIESIĄC
POD TWOIMI DRZWIAMI
2 NUMERY GRATIS W SKALI ROKU!
FB_2101_wstepniak.indd 3
FB_2101_wstepniak.indd 3 20.05.2021 16:51:0020.05.2021 16:51:00
6 Geniusz w cieniu piramidy /
Roman ŻuchowiczDlaczego budowniczego pierwszej piramidy Egipcjanie okrzyknęli bogiem?
12 Zbrodnia bez kary /
Paweł JaniszewskiBył IV wiek n.e. Wybitna filozofka z Aleksandrii zginęła z rąk chrześcijańskich bojówek.
20 Projekt Archimedes /
Radosław Gawroński, Piotr SzymczakWspółcześni naukowcy testują legendarne eksperymenty greckiego matematyka.
30 Sybilla znad Renu
/
Joanna Lamparska, Piotr Kałuża W czasach gdy nikt się nie liczył ze zdaniem kobiet, doradzała papieżom i królom, komponowała, pisała i leczyła.Jak to możliwe?
38 Pełne porażek życie mistrza /
Marcin SzymaniakJeden z najgenialniejszych ludzi w historii świata Leonardo da Vinci także miał w swoim życiu okresy, gdy nic mu się nie udawało...
46 Sherlock Newton /
Anna KalinowskaJak odkrywca prawa powszechnego ciążenia zwieńczył swoją karierę naukową polowaniem na...
największego fałszerza pieniędzy XVII-wiecznej Anglii.
52 Przez Marysię do gwiazd /
Roman ŻuchowiczMaria Cunitia zwana Śląską Ateną skorygowała błędy w obliczeniach samego Johannesa Keplera.
58 Kopernik był z kobietą?
/
Marcin SzymaniakDziś jego wkład w rozwój cywilizacji jest bezdyskusyjny, ale kiedyś był obiektem drwin i szyderstw
piętnowanym za romans z gospodynią.
68 Walczący immunolog /
Andrzej W. KrajewskiOdkrycie grup krwi przez Lu dwi ka Hirsz fel da uratowało życie mi lio nom lu dzi. On sam oca lił dzie siąt ki ty się cy pod czas dwóch wo jen świa to wych.
74 Cząstki życia pana Funka /
Andrzej W. KrajewskiDziś witaminy kojarzą się nam
z suplementami diety, ale zanim polski uczony odkrył ich moc, przyczyny wielu chorób pozostawały tajemnicą.
S p i s t r e ś c i
PROJEKT OKŁADKI I MAKIETY: MICHAŁ JANICKI; FOT. OKŁADKA: LIBRARY OF CONGRESS/WIKIPEDIA COMMONS, MUZEUM UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO/WIKIMEDIA COMMONS, NICO BARBATELLI/MUSEUM OF THE ANCIENT PEOPLE OF LUCANIA/WIKIMEDIA COMMONS, WIKIMEDIA COMMONS, SHUTTERSTOCK
4
FB_2101_spistresci.indd 4
FB_2101_spistresci.indd 4 20.05.2021 18:25:3120.05.2021 18:25:31
80 Szkielety z szafy Edisona /
Bogusław BartkowiakNajwiększy wynalazca przełomu XIX i XX w. był lepszym biznesmenem i intrygantem niż naukowcem. Świetnie potrafił wykorzystywać osiągnięcia innych.
86 Mały wielki człowiek /
Małgorzata BrączykAlbert Einstein uważany jest za jeden z najpotężniejszych umysłów ludzkości.
Niedawno jednak pojawiły się podejrzenia, że największe swoje odkrycia zawdzięczał...
pierwszej żonie.
92 Król Tesla i jego wyznawcy /
Jakub MielnikUważany jest za wynalazcę niemal wszystkiego, z czym kojarzy się współczesna cywilizacja. Jego idee przeżywają właśnie drugą młodość.
98 Cudowna rodzina /
Elwira Starczewska Genialna była nie tylko Maria i jej mąż Piotr. Także córki państwa Curie i ich zięciowie byli niezwykle utalentowani.106 Kalejdoskop
PROJEKT OKŁADKI I MAKIETY: MICHAŁ JANICKI; FOT. OKŁADKA: LIBRARY OF CONGRESS/WIKIPEDIA COMMONS, MUZEUM UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO/WIKIMEDIA COMMONS, NICO BARBATELLI/MUSEUM OF THE ANCIENT PEOPLE OF LUCANIA/WIKIMEDIA COMMONS, WIKIMEDIA COMMONS, SHUTTERSTOCK
tel. +48 22 360 37 38, fax +48 22 360 39 90 www.focus.pl e-mail: focus@burdamedia.pl REDAKTOR NACZELNY GRUPY FOCUS
Łukasz Załuski ZASTĘPCA REDAKTORA NACZELNEGO
Magdalena Salik REDAKTOR NACZELNY FOCUS HISTORIA
Adam Węgłowski DYREKTOR ARTYSTYCZNY
Michał Janicki REDAKCJA GRUPY FOCUS Jan Stradowski (nauka), Zuzanna Kisielewska
SEKRETARZ REDAKCJI Dorota Smusz FOTOEDYCJA Aleksandra Bajer, Roman Turos
STUDIO GRAFICZNE Robert Bany (z-ca dyr. art.), Marcin Sobczak
STALI WSPÓŁPRACOWNICY Hanna Adamkowska, Anita Wygryz, Agnieszka Fiedorowicz,
Igor Morski, Marcin Powęska, Ewa Nieckuła, Kazimierz Pytko, Piotr Szymczak
WWW.FOCUS.PL Agnieszka Wirtwein-Przerwa (szefowa serwisu), Hanna Gadomska (redaktorka), Katarzyna Grzelak (redaktorka)
PRODUKCJA & PREPRESS QUALITY Dariusz Jahn (dyr.), Stanisław Siemiński Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów
i nie odpowiada za treść reklam
WYDAWCA: Burda Media Polska Sp. z o.o.
Członek Izby Wydawców Prasy, ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00, www.burdamedia.pl
SENIOR BUSINESS MANAGER Olga Sztąberska, olga.sztaberska@burdamedia.pl
BRAND MANAGER Anna Piszczadowska, anna.piszczadowska@burdamedia.pl
SEKRETARIAT BIURA REKLAMY 22 360 36 03, fax +48 22 360 39 80,
e-mail: reklama@burdamedia.pl CHIEF COMMERCIAL OFFICER
Michał Helman SALES DIRECTOR Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz
DEPUTY SALES DIRECTOR Katarzyna Nowakowska, katarzyna.nowakowska@burdamedia.pl
ZESPÓŁ:
Małgorzata Antoniewicz, malgorzata.antoniewicz@burdamedia.pl
ZESPÓŻaneta Lis-Stryczewska, zaneta.lis@burdamedia.pl
Agnieszka Rosiak, agnieszka.rosiak@burdamedia.pl Małgorzata Walos, malgorzata.walos@burdamedia.pl Katarzyna Osiak-Łazur (koordynator), katarzyna.osiak@burdamedia.pl
DISTRIBUTION DIRECTOR Tomasz Kałuża
M&A AND PARTNERSHIPS AND SUBSCRIPTION DIRECTOR Marcin Stark, marcin.stark@burdamedia.pl SUBSCRIPTION PRODUCT MANAGER
Aleksandra Mikołajczyk-Tomczak aleksandra.mikolajczyk-tomczak@burdamedia.pl
BIURO OBSŁUGI KLIENTA ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa Infolinia tel: (22) 360 37 77 (pon.‒pt., godz. 9‒17)
e-mail: bok@burdamedia.pl Numer rachunku bankowego do wpłaty za prenumeratę:
mBank: 32 1140 1977 0000 4186 6900 1017 PRENUMERATA ZAGRANICZNA:
Verlag-Hübsch & Matuszczyk KG: www.prenumerata.de Lowell International Co.: www.polishmagazines.com
FOCUS
G+J International Magazines GmbH International Brands and Licenses Am Baumwall 11, 20459 Hamburg / Germany
Phone: +49 40 3703 6331, Fax: +49 40 3703 5867 Websites: www.guj.de and www.guj-international-brands.com
MANAGING DIRECTOR Rolf Heinz, Dr. Christian Bosse HEAD OF INTERNATIONAL BRANDS AND LICENSES
Daniela Zimmer DEPUTY Daniel Gesse
This „Focus” is published under license from G+J International Magazines GmbH. „FOCUS”
and are intellectual property of G+J International Magazines GmbH
5
FB_2101_spistresci.indd 5
FB_2101_spistresci.indd 5 20.05.2021 18:25:3220.05.2021 18:25:32
