Orędownik Samorządu
ORGAN ZWIĄZKU GMIN WOJEWÓDZTWA SLĄSKIEGO
P r e n u m e r a t a w y n o s i 2 z ł. k w a r t a l n i e O p ł a t a p o c z t o w a o p ł a c o n a r y c z a ł t e m
T e l e f o n : K a t o w i c e 21-47
W y c h o d z i 10 i 25 d n ia m ie s ią c a R e d . i A d m . : K a t o w i c e P o c z t o w a 7/II R e d a k t o r S t a n i s ł a w K u h n e r t S y n d y k Z w i ą z k u G m i n W o j . Ś l ą s k .
O g ł o s z e n i a : J e d n o ł a m o w y w i e r s z m i l i m 50 g r . P r z e d t e k s t e m i z ł. z a w i e r s z m m . R a c h . w P . K. O. 304 £z7
N um er 15—16 K a to w ice, dnia 25. w rz eśn ia 19E2 Rok VIII
TRFŚr N T T M F R T T • ° z w r o t k o s z t ó w d o r ę c z a n i a p r z e z u r z ę d y g m i n n e w e z w a ń i i n n y c h p i s m u r z ę d ó w . , 2 . D j e t y d l a C z ł o n k ó w Z a r z ą d u i p r a c o w n i k ó w k o m u n a l n y c h . 3. W y n a g r o d z e n i e p r a c o w n i k ó w k o m u n a l n y c h i c z ł o n k ó w z a r z ą d u z a s p e c j a l n e c z y n n o ś c i . 4. E g z e k u c j e n a l e ż n o ś c i k o m u n a l n y c h . 5. N a b y c i e o b y w a t e l s t w a p o l s k i e g o p r z e z o b j ę c i e u r z ę d u w p o l s k i e j c y w i l n e j s ł u ż b i e p a ń s t w o w e j . 6. D z i e s i ę ć l a t p r z y n a l e ż n o ś c i Ś l ą s k a d o K z p l i t e j .
0 zwrot kosztówdoręczania przez urzędy gminne
wezwań I innych
Na podstawie art. 23 rozp. Pana Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. (Dz. U. R.
P. Nr. 36, poz. 431) o postępowaniu administracyj
nem, władze państwowe przesyłają urzędom gmin
nym (magistratom) wezwania i inne pisma urzędowe celem doręczenia ich adresatom za pokwitowaniem.
Szczególnie licznie nadchodzą polecenia te od władz wojskowych i skarbowych, obarczając nadmiernie administrację gminną.
Po myśli rozporządzenia wykonawczego p. Mi
nistra Spraw Wewn. do cyt. rozp. z dnia 22 marca 1928, opublikowanego na dniu 18 listopada 1930 r.
(Dz. U. R. P. Nr. 92, poz. 719) wynoszą koszty do
ręczania przez urzędy gminne (magistraty) wezwań i innych pism urzędowych podwójną wysokość każ
dorazowej opłaty pocztowej za list zwykły najniż
szej wagi.
Koszty te należy uiścić „zasadniczo równocześ
nie z zarządzeniem doręczenia, w gotówce, albo w znaczkach pocztowych, albo też ryczałtem”.
Pomimo tak jasnego przepisu o zwrocie kosz
tów, władze zarządzające doręczenia dotąd nie uisz
czały tychże kosztów.
W obec tego Zarząd Związku Gmin Wojew. Śl.
zwrócił się do SI. Urzędu W ojewódzkiego z prośbą, aby z urzędu zawezwano władze, zarządzające do
ręczenia, do uiszczania kosztów doręczenia po myśli rozporządzenia z dnia 18 listopada 1930 r.
Równocześnie Związek Gmin podniósł, że za
sadniczo należałoby uwolnić urzędy gminne (magi
straty) zupełnie od obowiązku doręczania tychże wezwań i pism urzędowych, ponieważ w Wojewódz
twie Śląskiem w każdej gminie jest conajmniej a- gencja pocztowa.
pism urzędowych
Obecnie komunikuje nam SI. Urząd W ojewódz
ki, na skutek reskryptu Ministerstwa Spraw W ew
nętrznych, że sytuacja finansowa Skarbu Państwa uniemożliwia przyznanie władzom i urzędom pań
stwowym kredytów, potrzebnych na zwrot gminom kosztów doręczania wezwań i innych pism urzędo
wych w postępowaniu administracyjnem, który to zwrot przewiduje rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 18 listopada 1930 r. (Dz. U.
R. P. Nr. 92, poz. 719).
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych rozważa sprawę znowelizowania tego rozporządzenia w tym kierunku, by zwrot gminom kosztów doręczania wezwań i innych pism urzędowych następował tyl
ko w wypadkach z art. 105 rozporządzenia o po
stępowaniu administracyjnem, gdy koszty te zasadni
czo obciążają stronę i to tylko wówczas, gdy kosz
ty te faktycznie od strony zostały ściągnięte.
W znowelizowanem rozporządzeniu, Minister
stwo Spraw Wewnętrznych projektuje również — celem zapobieżenia nadmiernemu przeciążaniu gmin odnośnemi czynnościami doręczeniowemi — zamie
szczenie przepisu, opierającego się na interpretacji art. 23 rozporządzenia o postępowaniu administra
cyjnem, że władze administracji państwowej i samo
rządowej mogą doręczać wezwania i inne pisma urzędowe za pośrednictwem urzędów gminnych (magistratów) tylko w tych wypadkach, gdy użycie innych sposobów doręczania, wymienionych w art.
23 rozporządzenia o postępowaniu administracyjnem, jest niemożliwe, albo gdy użycie urzędów gminnych zamiast, względnie obok innych sposobów doręcza
nia, wskazane jest ze względu na interes publiczny.
Djety dla członków zarządu I pracowników komun.
Na skutek zapytania jednego z w ojew odów Min. Spr. Wew. pismem Nr. SS. 83/12/1 wyjaśniło na podstaw ie § 14 rozp. z dn. 28. III. 1925 (Dz. Ust.
Nr. 32, poz. 231) co następuje:
S praw a djet i kosztów podró ży zależy od tego, czy d any pracownik komunalny p o d p a d a pod postanowienia rozp. Prez. R. P. z dn. 30. XII. 1924, czy też nie.
Członkowie zarządu oraz wszyscy ci p ra c o w nicy komunalni, którzy p o d p a d a ją po d p ostano
wienia rozp. Prez. R. P. winni być zaszeregowani pod względem p o b o ró w do odnośnych grup uposażenia (§ 23 rozp.). Z tych względów § 17 rozp. nie może budzić żadnych wątpliwości.
Ci pracownicy, których postanowienia rozp.
Prez. R. P. nie dotyczą (§ 3 ustęp przedostatni) i których uposażenie umow ne określone jest ryczał
towo, — otrzymują djety o tyle, o ile zaw arte z nimi um ow y względnie późniejszym ich uzupełnie
niom to przewidują i w tej wysokości, jaka została określona umowa.
Wyjątkiem od tych ogólnych zasad są człon
kowie zarządu, którzy pobierają uposażenie w p ew
nej stałej kwocie pieniężnej lub w stałym stosunku procentowym d o pełnego uposażenia burmistrzów (prezyd., nacz. gmin). Tym członkom zarządu n a leży obliczać djety i koszta podróży w /g tej grupy uposażenia, która najbardziej jest zbliżona do przyz
nanej kw oty pieniężniej lub procentow o obliczonej.
Członkowie zarządu, którzy pobierają jedynie odszkodowanie, otrzymują djety przyw iązane d o tej grupy uposażeniowej,która przysługiwałaby im, g d y by praca ich miała charakter p racy stałej i stano
wiła ich główne zajęcie.
Wszystkie inne odchylenia od powyżej w ym ie
nionych ogólnych zasad, należy uznać za sprzecz
ne z postanowieniami rozp. Prez. R. P. z dn. 30.
XII. 1924 r.
O ile więc um ow a służbowa z pracownikiem komunalnym określa uposażenie w kwocie ryczał
towej (co dopuszczalne jest jedynie w odniesieniu d o tych pracow ników komunalnych, którzy nie p o d p ad ają po d postanowienia rozp. Prez. R. P. z dn.
30. XII. 1924) i nie określa wysokości djet, — należy umowę taką uzupełnić za zgodą obustronną.
W ynagrodzenie pracow ników kom unalnych i członków zarządu za sp ecjaln e czynności
I. Gazet a Admin. i P. P. Nr. 16 str. 537 do
nosi:
„Na zapytanie jednego z wojewodów Min.
S p r a w Wewn. pismem z 22. 7. 1932 Nr. S. S.
83/13/4 wyjaśniło, iż postanowienia § 1 rozp. Prńz.
Rz. z 30. 12. 1924 w brzmieniu ustawy z 15. 3.
1932 (Dz. Ust. poz. 345) nie stoją na przeszkodzie wypłacaniu pracownikom miejskim, podlegającym wymienionym przepisom, z funduszów miejskich osobnych wynagrodzeń za pełnienie przez tych pracowników od rębnych funkcyj, nie należących do zakresu ich czynności urzędowych.
Kwestję powyższą należy rozpat rywać z pu nk tu widzenia zajęć ubocznych, z uwzględnieniem w szczególności zagadnienia, czy dana konkretna funkcja nie może być włączona do normalnych obowiązków służbowych jednego z pracowników miejskich bez osobnego wynagrodzenia oraz czy pełnienie tej funkcji nie stoi w sprzeczności z nor- malnemi obowiązkami służbowerni“.
W e d ł u g tej wykładni, bardzo słusznej i traf
nej, tak dotychczas zwane „dodatki" za pełnienie specjalnych czynności (rozumie się stałych, bo za dorywcze funkcje pobiera się wynagrodzenie za godziny nadliczbowe wzgl. remuner acje na tych s amych zasadach, co urzędnicy państwowi) nie są
„dodatkami" w rozumieniu § 1 noweli z 15. 3.
1932 do rozp Prez. Rz. z 30 12. 1924, według którego ż a d n ^ ch dodatków poza wymienionemi, w tem rozporządzeniu urzędnicy komunalni po bi e
rać nie mogą, ani w rozumieniu okólnika Min.
S p r a w Wewnęt rznych Nr. 63 z 10. 5. 1932, które wylicza wyczerpująco dodatki, które mogą być pobierane. (Patrz. „Wiad. S a m. “ Nr. 11/12 str. 140).
Natomiast są to wynagrodzenia za pełnienie szcze
gólnych czynności urzędowych, nie należących d j
zakresu czynności danego urzędnika, wobec czego należy takie czynności uważać za zajęcie uboczne i osobno wynagradzać, ale — o ile te czynności nie mogą być zaliczone do normalnych obowiąz
ków danego urzędnika.
W pewnych wypadkach kwestja ta p r z e d s t a wiać się będzie jasno. Np. sekretarzowi lub i n
nemu urzędnikowi miejskiemu, zajętemu w publ i cz
nej administracji komunalnej, powierzono a dm in i
strację domu miejskiego; jest to typowe zajęcie uboczne, które nie jest związane z zak r es em d z i a
łania takiego urzędnika, może być powi er zon e na
wet prywatnej osobie i wykonywane j e st poza biurem.
Już trochę inaczej przedstawiać się będzie p r o tokółowanie posiedzeń rady- miejskiej przez s e kretarza miejskiego, gdyż taka czynność jest do pewnego s topnia związana z jego c har akt er em głównego urzędnika miejskiego, a zatem mógł by on z polecenia burmistrza pełnić właściwie tę czynność jako urzędnik; że jednak p r ot oko lan ta takiego wybiera w zasadzie rada miejska z pośród swoich członków, a sekretarz miejs&i tylko może te funkcje spełnić, — z drugiej strony p rz ew idu je się osobne wynagrodzenie w budżecie za tę c z y n ność, naszem zdaniem można traktować t j zaj ęcie jako zajęcie uboczne, nienależące do zakresu dzia
łania sekretarza miejskiego.
Natomiast jeśli np s ekretarz miejski pr otoko
łuje posiedzjnia specjalnych komisyj w innych rozmaitych sprawach specjalnych, np. w akcjach zapoczątkowanych przez miasto: bezrobocia, oświa
ty pozaszkolnej, rozbudowy miasta i t p,, to w y stępuje on tu (tak jak i burmistrz) jako urzędnik, do którego działu te specjalne prace włączono i nie byłoby uzasadnione za to osobne w ynagr od zę-
3
nie. Podobnie jeśli np budowniczemu m iejskie
mu poruczono obok spraw budowlanych jako fa
chowcowi technicznemu nadzór nad kanalizacją lub opinje we wszystkich sprawach technicznych, gdyż może on oprócz spraw budowlanych pełnić i te funkcje i włącza się je do jego normalnych obowiązków służbowych. Jeśli jednak budownicze
mu ze względów oszczędnościowych, aby nie p rzy j
mować osobnego fachowego kierownika małej ga
zowni, zlecono formalny i stały nadzór nad gazow nią, umawiając z nim w yraźnie osobne w ynagro
dzenie za ten nadzór, w ykonywany poza norm alną jego pracą, która go normalnie w zupełności ab
sorbuje, to byłoby osobne w ynagrodzenie uzasad
nione nietylko ze względu na anormalne zatru d nianie go, ale także ze względów oszczędności go
spodarczej.
Jak jednak z powyższych przykładów widać, zachodzić będą w tych kwestjach nieraz duże w ąt
pliwości. Z asadą powinno być, aby me obchodzić przepisów ustaw y dla zwiększenia dochodów da
nego urzędnika (nie w stosunku do innych u rzęd
ników), lecz stosować osobne wynagrodzenie tam, gdzie uzasadnione to jest względami celowości (kwalifikowany pracownik do szczególnej czynnoś
ci z pobocznem w ynagrodzeniem — zamiast osob
nego etatu).
II. Przytoczony wyżej okólnik Min. S p r a w W e w n . Nr. 63 mówi, że z chwilą wejścia w życie ustawy z 15. 3. 1932 dodatkowe wynagrodzenie dla członków zarządu i pracowników komunalnych, określone pismem Min. S p r a w Wewn . z dnia 13.
2. 1928 r. Nr. SF. 1101/p/27 „nie może być wypła
cane członkom zarządu i pracownikom k omun al nym, jako objętych § 1 rozporządzenia Prez. Rz.
z dnia 30. 12. 1924 r. w brzmieniu ustawy. O d nośnie zaś przewodniczących wydziałów powiat o
wych, którzy nie podpadają pod postanowienia
§ 1 wymienionego rozporządzenia, dotychczasowe w tym zakresie przepisy p ozos taj ą w mocy".
Ten kategoryczny zakaz odnośnie członków za
rządu, bez żadnych wyjątków, daje powód ze s tro ny osób interesowanych do przedstawień w takich konkretnych wypadkach wyjątkowych, gdzie cho
dzi izeczywiście o nadmierną, a konieczną pracę członków zarządu, szczególnie celem zaoszczędze
nia wydatków na osobnych pracowników, których- by trzeba przyjąć, gdyby burmistrz czy członek m a g istratu nie podjął się danych spraw załatwiać nietylko w godzinach pozasłużbowych, ale wogóle ponad wszelką normę pracy, co dość często zachodzi.
W tym względzie zaznaczyć należy, że z tych samych zupełnie względów Min S p r aw W e w n ę t r z nych uważało obecnie za stosowne dopuście osob
ne wynagrodzenie pracowników komunalnych za specjalne czynności, nie wchodzące w zakres ich obowiązków normalnych, z drugiej strony dopusz
cza pobieranie nadal wynagrodzeń za takie czyn
ności przez starostów jako przewodniczących w y działów powiatowych; co do ostatnich uzasadnione to jest w okólniku tylko stroną formalną, że § 1 rozp. Prez. Rz. z 30. 12. 1924 do nich się nie sto
suje, sama jednak rzecz istotnie przedstawia się tu zupełnie analogicznie.
Pozatem jednak interesowani członkowie zarzą
du, a także pracownicy komunalni (którzy jednak wskutek nowego okólnika Nr. 83 otrzymali już moż
ność pobierania wynagrodzeń zaspęcjalne c zy n n o
ści), powołują się także na stronę formalną, a m ia
nowicie na art. 10 ust, 4 ustaw y uposażeniowej dla funkcjonarjuszów państwowych, brzmiący: „P onad
to może Rada Ministrów poza należnościami ubocz- nemi, określonemi w niniejszej ustawie, p rz y z n a wać funkcjonariuszom i wojskowym zawodowym specjalne dodatki uzasadnione szczególnemi w łaści
wościami służby . .“.
Jeżeli bez żadnej wątpliwości celem rozp. Prez.
Rz. z 30. 12. 1924, jest — a rg ume nt uj ą int ereso
wani —- zupełne zrównanie poborów pracowników komunalnych z państwowymi (którzy i tak w mysi przytoczonego art. 10 ustawy uposażeniowej ko rzy
stają z innych jeszcze korzyści materjalnych, jak zniżki kolejowej, pomocy lekarskiej, niekiedy umun- dorewania) który to cel jeszcze wyraźniej akcen
tuje nowela z 15. 3. 1932, to art. 10 ustawy u p o s a żeniowej powinien być w jakiejkolwiek formie ana
logicznie stosowany i do członków zarządów ko
munalnych i pracowników komunalnych, w szcze
gólnych okolicznościach. I tak też było dotychczas, bo okólnik Min. S p r aw W ew n . z 13. 12. 1928 Nr.
S. F. 1101/p/27, którego wyjaśnienia obecnie od no ś nie członków zarządów komunalnych mi ałyby od paść, właśnie na ten art. 10 ustawy uposażeni o
wej się powołał, dopuszczając pobieranie przez członków zarządów komunalnych specjalnych w y nagrodzeń za specjalne czynności. Jeśli więc no
wela z 15. 3. 1932 r. tylko jeszcze więcej a k ce n tu je zrównanie poborów funkcjonarjuszów p a ńs t w o
wych z komunalnymi, nie można z tego wniosko
wać, że zamiarem jej było traktować inaczej p r a c o w n i k ó w komunalnych co do wyjąt kowych w y n a
grodzeń za szczególne czynności.
W poszczególnych wypadkach przedstawia się p r zy te m rzeczywiście sprawa nieraz tak, że g dy b y np. burmistrz nie przyjął na siebie formalnego kie
rownictwa rzeźni lub innych zakładów, za co o r gana komunalne przyznały mu osobne w y n ag r o
dzenie, t rzebaby przyjąć osobnego kontr akt owego kierownika zakładu. W takich wypadkach interes finansowy miasta powinien też zaważyć na szali przy wykładni postanowień prawnych.
Analogicznie zatem do wykładni Min. S pr.
W ewn. odnośnie specjalnych wynagrodzeń praco
wników komunalnych, jak pod I , należałoby ocze
kiwać nowej wykładni odnośnie takichże w ynagro
dzeń członków zarządu przez zrewidowanie wy
kładni udzielonej okólnikiem Nr. 63, a mianowicie na podstawie nowo poruszonych argum entów p ra wnych i życiowych.
Egzekucje
należności komunalnych
Z dniem 1-go sierpnia br. (a w Katowicach z dniem 1-go września br.) zaczęła u nas zobo
wiązywać ustawa z dnia 10. marca 1932 r. o pr ze
jęciu egzekucji administracyjnej przez władze s kar bowe oraz o postępowaniu egzekucyjnem władz skarbowych (Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 328), w p r o wadzona w życie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25. czerwca 1932 r. (Dz. U. R. P. Nr. 62, poz. 580).
Aczkolwiek nie można zaprzeczyć, że ustaw a ta w pewnej mierze odciąża nasz samorząd te ry - torjalny z pewnych funkcyj (przymusow e ściąganie
składek itp. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń, Izby Rolniczej itd), to jednakowoż nie ulega żadnej wątpliwości, iż ustawa nowa przekreśla posiadane dotąd przez nasz samorząd uprawnienia a przede- wszystkiem może wpłynąć na sprawność finansową i swobodę ruchu naszych miast i gmin w dziedzi
nie ściągania swoich należności. Ponadto — warto wspomnieć i o tem — nowa ustawa stwarza nowy balast biurokrat yczny i trudności dla podatników.
Doskonale oceniając ujemne strony tejże u st a
wy, Związek nasz na walnem zebraniu w dniu 17.
maja br. uchwalił rezolucję, damagając się w niej wyjąt ku od zasady, wyrażonej w ust 1-szym art.
1-go ustawy i to o tyle, by do przymusowego ściągania wszelkiego rodzaju świadczeń pienięż
nych z tytułu opłat komunalnych i dodatków ko
munalnych do państw, podatków właściwe były organa wykonawcze naszych miast i gmin.
Niestety postulat ten nie został uwzględniony przez Radę Ministrów i władze skarbowe w t e r minach wyżej naprowadzonych przejęły ściąganie pr zymus owe wszelkich należności komunalnych.
J ak było do przewidzenia, wprowadzenie w życie nowej ustawy nasunęło szereg poważnych wątpliwości nat ury prawniczej i formalnej, mimo rozporządzenia Ministra Sk ar bu z dnia 23. lipca br. (Monitor Polski nr. 169, poz. 199), instrukcji Ministra S k a r b u z dnia 23. lipca br. (Monitor Pol
ski nr. 169, po?. 200) i instrukcji egzekucyjnej dla władz skarbowych z dnia 22. lipca br, (Dziennik U r zę do wy Min. S kar bu nr. 20)
T o też okazała się potrzeba udzielenia dal
szych wyjaśnień, które równobrzmiąco przynoszą
„Samorząd' 1 i „Samorząd Miejski" a które ujęte w pytania i odpowiedzi, czytelnikom naszym po
daj emy za wspomnianemi organami.
Dla uniknięcia zbędnego powtarzania nazw przepisów, wydanych w sprawach egzekucji, użyte zostały przy redagowaniu pytań i odpowiedzi skróty, które oznaczają:
„ u s t a w a " — ustawę z d. 10. III. 1932 o p r ze jęciu egzekucji administracyjnej przez władze s k a r
bowe oraz o postępowaniu egzekucyjnem władz skarbowych (Dz. U. Nr. 32, poz. 328).
„ r o z p . R. M.“ — rozporządzenie Rady Mini
strów z d. 25. VI. 1932 o postępowaniu egze ku
cyjnem władz skarbowych (Dz. U. Nr. 62, poz. 580).
„ r o z p . M i n . S k . “ — rozporządzenie Ministra S k a r b u z d. 23. VII. 1932 r. w sprawie sposobu ustalenia należności nieściągalnych oraz terminu przekazania u rzędom skar bowym należnośei ścią- galnych do dalszej egzekucji (Monitor-Polski Nr.
169, poz. 199).
„I fi st r. R. Al.“ — instrukcję Ministra Skarbu, wydaną 23. VII. 1932 r. w porozumieniu z innymi Ministrami o stasowaniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z d. 25. VI. 1932 r (Monitor Pol
ski Nr. 169, poz. 200).
„ l u s t r , e g z e k . " — instrukcję egzekucyjną dla władz skarbowych, wydaną przez Ministra S kar bu w d 22. VII. 1932 r. i opublikowaną w dodatku do Nr. 20 „Dziennika Urzędowego Ministerstwa Skarbu".
1) P y t a n i e : Jakich właściwie należności do
tyczy § 6 rozp. Min. Sk. i jakie akta mają związki komunalne przekazać ur zędom s kar bowym?
O d p o w i e d ź : W e d ł u g § 6 rozp. Min. Sk, po
winny być w terminie oznaczonym w § 128 rozp.
R. M. (t. j w d. 1 września, 1 października i 1 li
stopada 1932 r.) przekazane urzędom skar bowym spr awy o należności, które związki komunalne za
częły już przez swe organa egzekwować. Wy n i k a to z brzmienia § 126 ust. 3 rozp. R. M., n a’ pod
stawie którego wydane zostało wspomniane r oz
porządzenie Ministra S kar bu i który dotyczy spraw, przejmowanych przez u rzędy skarbowe do dalszej egzekucji. Wszelkie wątpliwości pod tym wzglę
dem usuwa § 113 instr. egzek.
Co się tyczy aktów, które mają być p rz ek a
zane, to niewątpliwie są to tylko akta, które zwią
zane są z rozpoczętemi już przez organa k o m u nalne czynnościami egzekucyjnemi np. upomnienia, zajęcia i t. p.
2) P y ta n ie ; J a k należy postąpić ze sprawami należności, przekazanemi or ganom komunalnym do egzekucji przez inne władze i instytucje, w tej liczbie i władze i instytucje, znajdujące się w in
nych miejscowościach?
O dpow iedź: Najbardziej właściwem i celo- wem byłoby przekazanie tych spraw do dalszej egzekucji względnie do rozpoczęcia i p rz ep ro wa dzenia egzekucji miejscowym ur zędo m s ka rb o wy m przy jednoczesnem zawiadomieniu o tem odn o
śnych władz i instytucyj. Unika się w ten sposób straty czasu i kosztów, związanych ze zwracaniem tych s praw właściwym władzom i instytucjom, które przćcież musiałyby te same s prawy odesłać z powrotem, kierując je tylko nie do związków komunalnych, lecz do odnośnych urzędów s k a r b o wych. Za przekazaniem takich s praw bezpośrednio miejscowym urzędom skar bo wy m pr zemawia i ten wzgląd, że w przeciwnym razie z powodu p r z e s y łania aktów tam i z powr otem faktycznie w s t r z y mane zostałyby kroki egzekucyjne.
Jeżeliby jednak takiemu sposobowi załatwie
nia spr aw stanęły na przeszkodzie względy for
malne (trudności zadośćuczynienia wymagani om nat ury technicznej urzędów skarbowych), nie p o zostałoby nic innego, jak natychmiastowe ode
słanie z p owr otem aktów właściwym władzom i instytucjom.
3) P y t a ni e : Czy z dniem wejścia w życie rozp. M R. tracą swą moc zarządzenia eg zekucyj
ne, wydane przedtem przez właściwe organa k o munalne, względnie czy zarządzenia te tracą swą moc z chwilą faktycznego przejęcia od związków komunalnych czynności egzekucyjnych przez u r z ę dy skarbowe?
O d p o w i e d ź : Wszelkie decyzje i zarządzenia egzekucyjne (np. zajęcie majątku) wydane ' p r z e z organa komunalne nie tracą swej ważności ani z dniem wejścia w życie rozp. R. M., ani z dniem faktycznego przekazania spraw ur zędom s ka rb o wym. Wy n ik a to z brzmienia § 126 rozp. R. M., który mówi o przejęciu s praw do dalszej egze
kucji, a więc do kontynuowania rozpoczętych już czynności egzekucyjnych. Urząd S kar bow y po przejęciu spraw może oczywiście działając w g r a nicach przysługujących mu uprawnień, zmienić zarządzenie egzekucyjne, wydane poprzednio przez organa komunalne, póki jednak w poszczególnych wypadkach to nie nastąpi, zarządzania te zacho
wują swą moc.
4) P y t a n i e : Czy związkom komunalnym n a leżą się koszty egzekucyjne za te czynności e g z e kucyjne, które zostały dokonarió przez organa ko
munalne przed przejęciem dalszej egzekucji przez urrędy skarbowe i czy urzędy te mają obowiązek wspomniane koszty ściągnąć i zwrócić je związ
kom komunalnym ?
O dpow iedź: Za czynności egzekucyjne, roz
poczęte przez organa komunalne przed dniem wej
ścia w życie rozp. R. M. (t. j. przed 1 sierpnia i 1 września br.) należą im się koszty egzekucyjne w wysokości pobieranej do tego czasu. Koszty te powinny być pobrane przez urząd skarbowy łącznie z kosztami dalszej egzekucji, dokonywanej przez ten urząd, i zwrócone Związkowi komunal
nemu. O wysokości tych kosztów należy oczyw i
ście zawiadomić urząd skarbowy. D otyczy to rów
nież kosztów rozpoczętej przez organa komunalne egzekucji świadczeń na zlecenie innych władz i instytucyj. O ile zaś dotychczasowe przepisy nie określały wysokości kosztów poszczególnych czyn
ności egzekucyjnych, należałoby stosować normy ustalone w rozp. R. M.
5) P y ta n ie : W jakim czasokresie obowiąza
ne są związki komunalne przekazać urzędom skar
bowym do egzekucji swe należności (po upływie t erminu ich płatności)?
O dpow iedź: W ydane przepisy nie ustana
wiają żadnych terminów, w których organa komu
nalne miałyby obowiązek przekazania urzędom skarbowym do egzekucji swych należności po u p ły
wie terminu ich płatności.
Ażeby uniknąć kosztów, związanych z bezsku
teczną egzekucją (§ 58 rozp. R. M.) oraz kosztów, związanych z zawiadamianiem ur zędów s ka rb o
wych o wszelkich zmianach należności przek aza
nej do egzekucji, o odroczeniach, rozkładaniu na r aty i t. p , co przy dużej liczbie płatników może być bardzo uciążliwe, należałoby przekazywać do egzekucji urzędom skar bowym tylko te należności, które są ściągalne i to przynajmniej vr takim sto
pniu, żeby prócz kosztów egzekucji pok ry ta zo
stała choć część należności i co do p o bo ru któ
rych wszystkie zastosowane przez organa ko mu nalne środki okazały się bezskuteczne (odraczanie, rozkładanie na raty i t. p.)
Za takiem oględnem przekazywaniem spraw do egzekucji urzędom skarbow ym przem aw ia jeszcze i ta okoliczność, że w przeciwnym razie urzędy skarbowe mogą być zarzucone m asą wniosków egzekucyjnych np. z tytułu podatku od lokali i poprostu m ogą nie podołać swym obowiązkom.
Należy jednakże przy stosowaniu tej zasady odrębnie traktować podatek od lokali, od nieru
chomości i od placów budowlanych, który pobie
rany jest przez związki komunalne zarówno na rzecz swoją, jak i na rzecz Skarbu Państwa, oraz te w szystkie świadczenia na rzecz innych władz i instytucyj, których wymiar i pobór należy do or
ganów komunalnych, (np. opłaty drogowe. Pań
stw ow ego Funduszu Drogowego, składki Fundu
szu Bezrobocia, opłaty na rzecz Polskiego Czer
wonego Krzyża i t. p.)
O ile co do tych należności, które organy ko
munalne ściągają wyłącznie dla siebie, mają one całkowitą swobodę wyboru terminu przekazania spraw do egzekucji (nie znaczy to, aby związek komunalny zachował bierność w razie niepłacenia jego należności w terminie), o tyle należności z tytułu podatku od lokali, od nieruchomości, pla
ców budowlanych tudzież innych wyżej wym ienio
nych świadczeń, powinny być przekazywane do egzekucji po wyczerpaniu przez organa komunal
ne swych uprawnień w zakresie stosowania ulg wobec płatników.
Pewną wątpliwość w ywołuje tylko kwestia czy organa komunalne obowiązane będą skiero
wać sprawę do egzekucji nawet w tym wypadku, jeżeli płatnik wystąpi o zastosowanie ulg, a organa komunalne nie są władne tego uczynić i kierują sprawę do Izby Skarbowej z przychylnym wniol skiem.
Ponieważ § 33 rozp. R. M. daje urzędom skarbowym prawo zawieszania egzekucji, o ile płatnik po dokonaniu zajęcia wniósł podanie o od
roczenie płatności lub rozłożenie należności na raty, a urząd skarbowy przedstawił to podanie wierzycielowi z przychylnym wnioskiem, należy wnosić, że i w omawianym wyżej przypadku po
winno się wstrzymać przekazanie s prawy do eg ze
kucji do czasu wydania przez właściwą władzę decyzji, ażeby nie obciążać urzędów skarbowych i zwiększać kosztów egzekucyjnych.
W sprawie tej zwrócono się o wyjaśnienie do Ministerstwa Skarbu, jednocześnie prosząc, aby związki komunalne mogły przekazywać ur zę do m do egzekucji dopiero po upływie roku o br ach un kowego należności z tytułu podatku od lokali i nieruchomości, płatne w 4-ch ratach, o ile poszcze
gólne r aty nie^ przekroczą pewnej wysokości.
6) P y t a n ie: Czy związki komunalne mają prawo wysyłać do płatników danin komunalnych przypomnienie i inkasować należność przez swych funkcjonarjuszów.
Odpowiedź. W y d a n e przepisy egzekucyjne w niezem nie ograniczają związków komunalnych, o ile chodzi o sposób p o b o m należności. Związki komunalne mogą przeto ponaglać swych pła tni
ków, mogą upoważnić swych f unkcjonarjuszów d o poboru od nich należności poza kasą związku ko
munalnego, zwłaszcza, że obowiązujące przepi sy (rozporządzenie o kasowości i rachunkowości związ
ków komunalnych Dz. Ust. Nr. 38 z r. 1927 poz.
345) przewidują instytucję poborców związków komunalnych. Rozporządzenie pozbawiło tylko związki komunalne pr awa doliczania do należnoś
ci, jakichkolwiek kosztów z tytułu wysyłania do płatników swych funkcjonarjuszów względnie z t y tułu wysyłania upomnień.
Zważywszy, że wierzyciel (w danym r azi e związek komunalny) ponosi koszty egzekucji w r a zie ich nieściągalności (§ 58 rozporządzenia R. M.) że ma on wskazać sposob egzekucji (§ 13 r o zp o
rządzenia R. M.), że zabezpieczenie należności przed terminem jej płatności może nastąpić tylko na wniosek wierzyciela z jednoczesnem wsk aza
niem majątku, na którym należność ma być za
bezpieczona (§ 119 rozporządzenia R. M.) że Wie
rzyciel obowiązany jest wskazać urząd, który u w a
żać należy za dłużnika w stosunku do zobowiąza
nego (§ 103 rozp. R. M.), że wierzyciel może do
magać się odebrania w jego obecności do ku me n
tów, stanowiących dowód wierzytelności zobowią
zanego (§ 107. rozp. R. M ) w praktyce okaże się potr zeonym posiadanie przez związek komunalny pewnej liczby funkcjonarjuszów, którym obok przyjmowania wpłat należności od płatników mo- żnaby powierzyć te wszelkie inne czynności, o j a kich w stosunku do wierzyciela mówi rozp. R. M
6
i późniejsze rozporządzenia, wydane na jego pod
stawie. Może się okazać to potrzebnem p r zy na j
mniej przez pewien czas, zwłaszcza, że przejęcie egzekucji administracyjnej przez władze skarbowe dokonywane jest tyt ułem próby, jak to wynika z uzasadnienia r ządowego projektu ustawy.
7) P y t a n i e : Na czem ma polegać wymagane przez § 13 rozp. R. M. wskazanie przez wierzy
ciela (w danym razie przez związek komunalny) we wniosku o wszczęcie egzekucji sposobu egze
kucji?
O d p o w ied ź: Ws kazanie sposobu egzekucji ma polegać na wskazaniu do jakiego ma jąt ku ma być egzekucja skierowana. Potwierdza to wzór druku, na którym ma być sporządzony wniosek egzekucyjny, podany jako załącznik Nr. I do § 1 instr. R. M. Ponieważ ostatnio omawiany obowią
zek może sprawiać wierzycielom, w szczególności zamiejscowym, duże, w niektórych wypadkach nie
pr zezwyci ężone trudności, sprawę tę pr zedstawi o
no Ministerstwu S k ar b u do rozważenia.
8) P y t a n i e : Na kim ciąży obowiązek zawia
damiania urzędu skarbowego po oddaniu s prawy do egzekucji o zmianie wysokości należnej sumy i o wszelkich decyzjach i zarządzeniach o r g a n ó w
komunalnych, powodujących w myśl § 36 rozp.
R. M. zaniechanie egzekucji, skoro § ten nakłada odnośny obowiązek na zobowiązanego (płatnika) zaś §§ 2 i 3 Instr. R. M. na wierzyciela, (związki komunalne).
O d p o w ied ź : Obowiązek zawiadamiania u r z ę du s karbowego o wszelkich zmianach, jakie zaszły po oddaniu s prawy do egzekucji, ciąży w myśl
§§ 2 i 3 Inst. R M. na organach komunalnych.
§ 36 rozp. R. M. nie nakłada obowiązku, lecz daje tylko płatnikowi prawo domagania się za
niechania czynności egzekucyjnych. Przepis ten będzie mieć zastosowanie z reguły tylko wtedy, gdy urząd skarbowy nie otrzymał jeszcze odnoś
nego zawiadomienia wierzyciela (w danym razie związku komunalnego).
9) P y t a n i e : Czy w myśl § 58 rozp. R. M związek komunalny ponosi koszty egzekucyjne nawet w tych wypadkach, jeżeli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego (płatnika) z p o wodu zmiany przez niego miejsca zamieszkania lub pozbycia się po skierowaniu s prawy do egze
kucji majątku, do którego ma być skierowana egzekucja.
O d p ow ied ź: § 58 rozp. R M. nie przewidu
je żadnych wyjątków od tej reguły, że wierzyciel zawsze ponosi koszty egzekucji, jeżeli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego (płatnika).
Słuszność jednak przemawia za tem, ażeby od tych kosztów wierzyciel został zwolniony, jeżeli niemoż
ność ściągnięcia ich od płatnika powstała z winy (zaniedbania) urzędu skarbowego. W każdym t a kim wypad ku należy zwracać się do Izby S k a r bowej.
W związku z tą sprawą znajduje się sprawa p okr ywania przez związki komunalne, jako wierzy
ciela w rozumieniu § 5 rozp. R. M., nieściągalnych kosztów egzekucyjnych w tych przypadkach,- gdy egzekwowaną jest należność na rzecz Skarbu P a ń stwa, bądź innych władz i instytucyj, których tyl
ko wymiar i pobór nalepy do organów k om un a l
nych.
W tej sprawie zwrócono się do Ministerstwa Skarbu z prośbą o wyjaśnienie, idące w szczegól
ności w tym kierunku, że związkom komunalnym przy słu gu je regres do tych władz i instytucyj, na rzecz których należność jest ściągana.
10) P y ta n ie : W jakich przypadkach urząd skarbowy może żądać od związku komunalnego zaliczki na koszty egzekucyjne i jakie skutki mieć będzie niewpłacenie tej zaliczki?
O d p ow ied ź: Z przepisów, zawar tych w § 100 instr. egzek. wynika, że żądanie zaliczki może mieć miejsce wtedy, gdy urząd skarbowy przewiduj e
„poniesienie większych wydatków egzekucyjnych", i że niewpłacenie tej zaliczki spowoduje zaniecha
nie egzekucji.
11) P y ta n ie : Czy w związku z § 77 rozp. R.
M. związek komunalny ma obowiązek dostarczania urzędowi skar bowemu na jego żądanie pomieszcze
nia dla przechowania zajętych ruchomości b ezpł at
nie, czy odpłatnie, i w jakiej wysokości?
O d p ow ied ź: § 77 rozp. R. M. wkłada obo wi ą
zek dostarczenia odpowiednich pomieszczeń na
„związki s amorządu terytorjalnego". § 95 instr.
egzek. postanawia, iż w wypadku ut rzy mywa ni a składnic związki komunalne występują w c h a ra k terze dozorców ruchomości, oddanych do p rz e c h o wania. Zgodnie przeto z § 74 rozp. R. M. należy im się wynagrodzenie za przechowanie i dozór
„odpowiednio do poniesionych trudów w w ys oko ści określonej przez urząd skarbowy".
12) P y t a n i e ; W jakim terminie po o t r z y m a niu wniosku egzekucyjnego urząd skarbowy obo
wiązany jest rozpocząć czynności egzekucyjne i jakie środki pr zysługuj ą organom komunalnym w razie zwłoki ze strony u r z ę d u z p r z e p r o w a d z e niem egzekucji?
O d p ow ied ź: § 29 instr. egzek. przewiduje, iż po wciągnięciu tytutów wykonawczych do e wi den
cji referent w urzędzie s kar bowym obowiązany jest bezzwłocznie wysłać wszystkie upomnienia dla doręczenia przez pocztę lub za pośrednictwem w ła ściwych władz samorządowych. Dalsze kroki e g z e kucyjne powinny być podjęte po bezskutecznym upływie 14 dni od doręczenia upomnienia (§ 16 rozp. R. M ).
W razie zwłoki ze strony urzędu s karbowego z pr zeprowadzeniem egzekucji organom k omu na l nym pozostaje tylko wniesienie zażalenia do Izby Skarbowej.
13) P y t a n ie : W j akim termini e urząd skar
bowy obowiązany j est ściągniętą sumę przekazać związkowi komunalnemu?
O d p o w i e d ź : Z § 5 Instr. R. M. i § 75 instr.
egzek. wynika, że kwoty ściągnięte przez urząd s kar bowy na rzecz związku komunalnego, będą przez skarbowe organa egzekucyjna przekazywane bądź za pośrednictwem P. K. O. (konto czekowe) lub bezpośrednio do kas związków komunalnych, bez uprzedniego przeprowadzania tych wp łat przez jakieś inne rachunki urzędu skarbowego.
T er mi n wpłaty przez organa egzekucyjne ściągniętej sumy określony jest w § 76 instr. egzek.:
wpłat y powinny być d okonywane codziennie, a w pewnych wypadkach przynajmniej raz na tydzień.
14) P y t a n i e : Czy w razie zbiegu kilku n al e ż
ności od jednego zobowiązanego (płatnika) na rzecz różnych wierzycieli urząd skar bowy ma obowiązek prowadzić jednocześnie egzekucję tych wszystkich
7
należności i w jaki sposób ma być ściągnięta su
ma podzielona pomiędzy wierzycieli, o ile nie w y starczy ona na pokrycie całkowitej ich należności?
O d p o w i e d ź : § 52 Instr. egzek. postanawia, że „przy zbiega egzekucji na rzecz różnych wie
rzycieli czynności egzekucyjne należy p r z e pr o wa dzić w kolejności zgłoszeń tytułów wykonawczych po uprzedniem uwzględnieniu pretensyj s ka rb o wych". Powołana instrukcja nie wyjaśnia bliżej, jak w praktyce ma się postępować, t. zn., czy
■mają być dokonywane osobne zajęcia z każdego tytułu wykonawczego, przy tem czy w j e dn ym czasie, czy też w różnych terminach, chociażby urząd skarbowy posiadał wszystkie te tytuły w y konawcze przed rozpoczęciem egzekucji, i czy przeto w tym wypadku, gdy zostanie zajęty cały majątek płatnika na zaspokojenie należności s kar bowych i ewentualnie irnycb należności, pozostałe należności później zgłoszone nie będą wogóle egzekwowane.
S praw a ta była poruszana wielokrotnie przez centralne zrzeszenia samorządowe.
Uważając, że spraw a ta ma zasadnicze zna
czenie i że z chwilą zastosowania zasady, iż eg ze
kucja na rzecz innych wierzycieli oprócz S karb u P aństw a będzie prow adzona dopiero po całkowi- tem zaspokojeniu należności skarbowych, co może w praktyce uczynić wnioski egzekucyjne innych wierzycieli niewykonalneroi, ponowione zostały z a biegi u władz państw ow ych o wprowadzenie za sady proporcjonalnego podziału ściągniętych sum pomiędzy uprawnione instytucje.
15) P y t a n i e : Czy urząd skarbowy ma obo
wiązek zawiadamiania wierzycieli (w danym razie związku komunalnego) o ściągniętych na ich rzecz sumach pieniężnych?
O d p o w ie d z : § 28 rozp. R. M. postanawia, iż urząd skarbow y obowiązany jest zawiadomić wierzyciela o wyniku ukończonego postępow ania egzekucyjnego. N atom iast wydane dotychczas przepisy nie nakładają na organa egzekucyjne obowiązku zawiadamiania wierzycieli w tych w y
padkach, gdy należna kwota tylko w części została ściągnięta, a postępowanie egzekucyjne nie zostało jeszcze ukończone.
Ponieważ związki komunalne mogą mieć t r u d ności z zarachowaniem takich kwot, zwrócono się do Ministerstwa Skarb u z prośbą o wydanie od
powiednich zarządzeń podległym władzom.
16) P y t a n ie : Czy w yegzekwowane przez urząd skarbow y należności na rzecz S karbu P a ń stwa lub innych władz lub instytucyj, których wymiar i pobór należy do organów komunalnych, mają być wpłacane przez skarbow e organa egze
kucyjne do kasy państwowej względnie do kasy danej instytucji, czy też do kasy danego związku komunalnego ?
O d p o w ied ź: Ponieważ w ymiar i pobór tych należności należy do organów komunalnych, które przekazują dopiero odpowiednie sum y władzom skarbow ym względnie innym instytucjom, wynika, iż wszelkie wyegzekwowane kwoty z tytułu tych należności powinny być wpłacane do kas związ
ków komunalnych, na zlecenie których p rz e p ro w a dzona została egzekucja.
17) P y t a n i e : Jakie należności ma na myśli
§ 1 p. a rozp. Min. Sk. ?
O d p o w ied ź: W e d ł u g § 1 p. a rozp. Min. Sk.
za należności nieściągaine uważa się należności wymienione, nałożone lub w inny sposób ustalone w markach polskich.
Ponieważ wszystkie te należności zostały już pr zerachowane na złote zgodnie z obowiązującemi w tej mierze przepisami waloryzacyjnetni, p r z y toczony przepis § 1 rozp. Min. Sk. nie jest dość jasny i o wyjaśnienie tej s prawy zwrócono się do Ministerstwa Skarbu.
18) P y t a n i e : Czy organa komunalne obowią
zane są doręczać na żądanie urzędów skarbowych upomnienia w sprawach egzekucyjnych i czy za to doręczanie należy się związkom komunalnym e w e n tualnie w jakiej wysokości, odszkodowanie ?
O d p o w ied ź: We d ł u g § 29 Instr. Egzek. u p o m nienia urzędu skarbowego w sprawach egzekucyj
nych wysyłane są przez pocztę za recepisem z wr ot nym lub za pośrednictwem właściwych władz s a morządowych za pokwitowaniem.
Ponieważ zaś zgodnie z § 50 rozp. R. M. do doręczeń pism ur zędowych w sprawach egzekucyj
nych mają zastosowanie art. art. 9 — 81 r o z p o r z ą dzenia Pr ezydent a Rzeczypospolitej z d. 22. III.
1928 r. o postępowaniu administracyjnem (Dz. U.
Nr. 36, poz. 341) należy uznać, że omawiany o bo wiązek nie jest bezpłatny i do doręczania tych upomnień winno mieć zastosowanie rozporządzenie Ministra S p r a w Wewn ęt r zn yc h z d. 18. XI. 1930 r.
wydane w porozumieniu z Ministrem S k a r bu (Dz.
U. Nr. 92, poz. 719); związki komunalne zatem otrzymywać powinny za doręczenie wezwań i in
nych pism urzędowych w sprawach egzekucyj
nych odszkodowanie w wysokości podwójnej każ- doczesnej opłaty pocztowej za list zwykły najniż
szej wagi.
Należy
uiścić abonament
za IV. kwartał 1932 r.
CM©s‘t o w i c z , i n s p . b i u r , K a t o w i c e
N ab ycie o b y w a te lstw a p o lsk ie g o -p r z e z ob jęcie u rzędu w p olsk iej cy w iln ej
słu żb ie p a ń stw o w ej.
W s k u t e k często podnoszonych wątpliwości w związku z nabyciem obywatelstwa polskiego przez objęcie urzędu publicznego w charakterze u r z ę d nika stałego w Państwie Polskiem przedstawi am poniżej sposób nabycia obywatelstwa polskiego z tytułu wyżej określonego.
W myśl art. 4 pkt. 5 ustawy z dnia 20. s tycz
nia 1920 r. o obywatelstwie P ańs twa Polskiego Dz.
U. R. P. Nr. 7, poz, 44 staje się obywatelem po l
skim :
8
1. kto objął stały ur ząd nadany mu zgodnie z obowlązującemi przepisami w polskiej cywilnej służbie, bezpośredniej państwowej (ewentl.
stanowisko publiczne us tawą z tą służbą zrównane.)
2. bez zastrzeżeń uskutecznionych w nominacji co do obywatelstwa.
W b. dzielnicy pruskiej z pr awa zastrzeżeń m o g ł a władza nominująca skorzystać w czasie od 20. maja 1921 r. do 20. sierpnia 1921 r. o ile za
wiadomiła o tem zainteresowanego urzędnika do dnia 20 listopada 1921 r.
Treść zastrzeżenia brzmiała następująco:
W s k u t e k nominacji niniejszej nie nabywa Pan(i) w myśl art. 4 pkt. 5 ustawy z 20. I. 1920 r. (Dz.
U. R. P. Nr. 7, poz. 44) i art. 5 rozp. Dz. U. R.
P. Nr. 19, poz. 94 obywatelstwa polskiego.
W razie ut rat y urzędu publicznego przed dniem 20. sierpnia 1921 r. nie naby wa się z tego tytułu obywatelstwa polskiego.
Z tyt ułu zajmowania urzędu publicznego n a
byli zatem obywatelstwo polskie osoby m ian o
w a n e przed 20. maja 1921 r. którzy piastowali ur ząd od dnia nadania do conajmniej 19. maja 1921 r. o ile oczywiście władza nominująca nie skorzystała w swoim czasie z prawa zastrzeżenia.
Z powyższego tytułu p rawnego nabyli o by
watelstwo polskie tylko urzędnicy państwowi i na uczyciele szkół państwowych mianowani ur zęd ni
kami stałemi.
Na zasadzie art. 4 pkt. 5 zacytowanej powy
żej ustawy obywatel st wo polskie nie nabyły dwie kat egor je urzędników :
a) urzędnicy samorządowi,
b) urzędnicy wzgl. pracownicy kolejowi.
1. Ust awodawst wo polskie nie zawiera przepi su o traktowaniu urzędników samorządowych co do ich charakteru służbowego na równi z osobami mianowanemi na urząd państwowy.
Pr zepisy Rzeszy Niemieckiej odróżniały w y raźnie urzędników państwowych jako bezpośred-
Należy
uiścić abonament za IV. kwartał 1932 r.
nich od urzędników pośrednich, do których zali
czono urzędników s amorządowych.
2. Stanowisko prawno - państwowe pracowni
ków kolei pańs twowych nie zostało dotychczas ustalone żadnym przepisem prawnym.
D l a urzędników tych nie stosuje się tymcza
sowych przepisów służbowych dla Urzędników Państwowych z dnia 11. VI. 1918 r. (Dz. P. Kr. P.
Nr. 6, poz. 13), u stawa zaś z dnia 13. VI. 1920 r.
(Dz. U. R. P. Nr. 65, poz. 430) nie określa ich jako urzędników państwowych, lecz jako pracowników kolei państwowych.
Powyższe nie odnosi się jednak do pr acowni
ków Ministerstwa Kolei Żelaznych oraz prezesów Dyrekcji Kolejowych i ich zastępców, którzy z o stali mianowani na podstawie tymczasowych p r z e pisów służbowych dla urzędników pańs twowych z dnia 11. VI. 1918 r. i pobierają uposażenie służ
bowe na podstawie ustawy z dnia 13 lipca 1920 r.
(Dz. U. R. P. Nr. 65, poz. 429).
Pr zez objęcie u rzędu publicznego w p a ń s t w o wej służbie cywilnej na Gó r ny m Śląsku osoby, które wstąpiły do tej służby po zmianie s u w e r e n ności (z chwilą objęcia Śląska przez wł adze pol
skie 15. maja 1922 r.) nie nabyli obywatel st wa polskiego po myśli art. 4 pkt. 5 ustawy z dnia 20, I. 1920 r.
Z chwilą wejścia w życie ustawy o p ań s tw o
wej służbie cywilnej (Dz. U. R. P. Nr. 21, poz. 164)
KATOWICE II
9 ul. Murckowska 3. Tel. 33-86
O g r z e w a n i e c e n t r a l n e
i u r z ą d z e n i a h i g j e n i c z n e
9
z dnia 17. lutego 1922 r. uchylone zostały p o s t a nowienia art. 4 pkt. 5 ustawy z dnia 20. I. 1920 r.
oraz art. 5 rozp. Min. S pr aw W ew n . 7. dnia 7. VI.
1920 r., ponieważ ustawa ta w art. 6 postanawia, że urzędnikiem państwowym może być mian owan y tylko obywatel polski czyli osoba, która naby ła obywatelstwo polskie na zasadzie ogólnych p r z e pisów prawnych normuia.cych s prawy nabycia o b y watelstwa polskiego.
S t. J a n ic k i
D z ie się ć la t p rzy n a leżn o ści Ś ląsk a do R ze czy p o sp o litej.
Co dopiero wyszła z druku książka pod p o wyższym tytułem, nakładem Drukarni Ludowej w Mysłowicach. Dzieło powyższe jest wydaniem ju- bileuszowem z okazji 10-letniej przynależności Śląska do Polski i trzeba przyznać, iż jest n a j l e p szą prasą j aka o współczesnym Śląsku się u k a z a
ła. J e s t to pierwszorzędna monografja W o j e w ó d z
twa Śląskiego, jaką nie może poszczycić się żadne z naszyeh województw.
Autor książki p. Stanisław Janicki, kilkulet
ni przewodniczący Komisji Budżetowej pierwsze
go Sejmu Śląskiego, oraz były członek Śl. Rady Wojewódzkiej, z wielką znajomością p r ze dm iot u wykonał tu pracę bardzo poważną, tem wartościo
wszą, ponieważ bezstronną, patrząc na wszystko z p unktu widzenia państwowego i narodowego.
Treść książki zawiera następujące rozdziały : 1. Tr zy pokolenia, 2. Jak powstało województwo śląskie, 3. Stan prawny w województwie Śląskiem, 4. Śląsk w zarysie ogólnym, 5. Działalność SI. R a dy Woj ewódzkiej i S ej mu Śl., 6. Skar b Śląski, 7.
Gospodarka komunalna, 8. Kolejnictwo śląskie, 9.
Zycie gospodarcze: a) przemysł, handel, r zemios ło instytucje finansowe, b) rolnictwo, 10. Stosunki so
cjalne i opieka społeczna, 11. Szkolnictwo na Ś l ą sku, 12. Dieceja śląska, 13. Działalność kulturalna i oświatowa, 14. Dorobek narodowy, 15. Zakończenie.
Już z powyższego widzimy, iż w pracy swej autor przedstawia czytelnikowi możliwie całokszałt życia i pracy ludności na Śląsku. Pracę swoją p.
Janicki opiera na bogatym materjaie cyfrowym, opracowanym na źródłach urzędowych lub p o sz
czególnych instytucyj gospodarczych i prawno p u blicznych.
Sam autor w swem słowie wst ępnem tak nam tę pracę przedstawia:
„Przedkładając niniejszą pracę dla publicznego użytku, zdaję sobie s prawę z obciążenia jej s zer e
giem cyfr. Lecz taka już jest poezja pracy śląs- skiej; pisząc o jej rezultatach, nie w y s t a r c z y po
wiedzieć: wiele zrobiono, lecz pragn ąc je ukazać w całej ich potędze, należy koniecznie napisać, ile zrobiono. Ten więc, ktd z cierpliwością wgłębił się w las tych cyfr, kolumn i tabel cyfrowych, d o piero w ich oświetleniu zobaczy przepiękny i p r z e bogaty obraz Śląska. Podobnie bowiem, jak z od
mętów sześciowiekowej niewoli tej ziemi wyszedł wreszcie uświadomiony narodowo lud polski tak samo z otchłani cyfr wy nu rza się nam wkońcu Śląsk piękny i bogaty — kraj czarnych djamentów."
Rzeczą zrozumiałą jest, iż niepodobna w kr ót kim feljetonie streścić choćby jak najpobieżniej poszczególnych rozdziałów książki. Ws p o mi n a m y przeto tylko o kilku najważniejszych, a mianowi
cie o szczegółowem i jasnem przedstawieniu dwuch ważnych zagadnień prawny ch : Konwencji G e n e w skiej i Autonomj i Śląska, o Skarbie śląskim, o walce Volksbundu ze szkołą polską, wreszcie o do
robku narodowym w omawianym czasokresie. D o robek ten przedstawi a nam autor na podstawie szczegółowych cyfr wyników wyborczych zapisów dzieci do szkół powszechnych i średnich, oraz o s t a tniego spisu ludności w Polsce.
Z wielką znajomością przedmiotu omawia a u tor w rozdziale osobnym g o s p o d a r k ę komunalną.
Najpierw opisuje dotychczasowy ustrój w gminach wiejskich, miejskich i powiatach, następnie mówi o finansach komunalnych, opierając się o obowią
zujące ustawy na Śląsku, dalej o potrzebach i za-
„ Z W O J ”
R o źd zień -S zo p ien ice
H u tn icza 6
t e l e f o n 70.
P rzew od n ik i i
Przewodnik hackethal. Druty naw ojow e w bawełnie, jedw a
biu i emaljowane. Drut d zw o n kowy. Druty i linki miedz,
gołe.
A paraty E le k tr y c z n e :
Dzwonki, buczki i przyciski do sygnalizacji elektrycznej. Mo
tory Elektryczne.
