Orędownik Samorządu, 1932, R. 8, nr 1

* 1 C " ' ' l

i k S a m o r z ą d u

ORGAN ZWIĄZKU GMIN WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

(

Opłata pocztow a opłacona ryczałtem T elefo n : Katowice 21-47 1

W y c h o d z i 10 i 25 d n ia m ie s ią c a R ed .iA d m .: Katowice P ocztow a 2/II R ed ak to r S t a n i s ł a w K u h n e r t S yndyk Związku Gmin W oj. Śląsk.

O g ł o s z e n i a : Jed n o ła m o w y w iersz milirn 50 gr. P r z e d te k s te m 1 zł. za w ie rsz mm. Rach. w P. K. O. 304£27

N um er 1 K atow ice, dnia 10. sty c z n ia 1932 Rok VIII

TREŚĆ NUMERU:

Czytelnikom i Przyjaciołom

Życzenie ^

ŚBCBęślmego Nowego Roku (5

składa M)

Redakcja „Orędownika Sam orządu". f0

U progu Howego Roku

Mało kto zapewne nie żegnał z ulgą ustępują­

cego roku 1931-go. Był to bowiem niebywały rok nędzy i biedy, zasloju gospodarczego i zaniku obro­

tów handlowych. W roku tym kurczyło się w nie- bywałem tempie mienie narodowe.

I dla naszego samorządu terytorjalnego rok ten czarnemi zapisał się literami.

Dwa razy w roku tym Związek Gmin Woj. Ślą­

skiego zwołał delegatów zrzeszonych w nim miast

i gmin śląskich na nadzwyczajne walne zebrania.

Pierwszy raz na dzień 12 czerwca, by radzić nad s p r a w ą b e z r o b o c ia ,

Udało się wówczas sprowadzić pewne uspoko­

jenie w głodujące i niespokojne rzesze pozbawio­

nych pracy i chleba.

Drugi raz radzono w dniu 18 listopada

n a d p o ło ż e n ie m i p o t r z e b a m i g m i n n a s z y c h . Na wynik podniesionych tam dezyderatów i zgło­

szonych potrzeb czekamy z upragnieniem.

Wkraczamy obecnie w rok nowy i, co leży w naturze ludzkiej, nowe łączymy z rokiem tym na­

dzieje na popraw ę stosunków i warunków. Nie na­

leży jednak ulegać złudzeniom. Trzeźwo osądzając sytuację, stwierdzić należy, że nie można zbyt w y­

sokich pokładać nadzieji w popraw ę stosunków.

W artykule noworocznym z 1 stycznia 1926 r.

już podkreśliliśmy, że

p o z b a w io n o P o l s k ę k r e d y t u m o r a l n e g o i m a t e r i a l n e g o wśród własnego obywatelstwa i u zagranicy. Fakt ten określono później jako kryzys zaufania. Stan ten trwa niestety po dziś dzień i on to w głównej mierze jest przyczyną opłakanych naszych stosunków.

W łasne w arsztaty rep eracji broni pod fachow ym k ierow n ictw em —

artyk u ły sp ortow e

Katowice, ul. Młyńska 4.

(nowy gm ach m a g istra tu )

Telefon 3866. Telefon 8366.

W dwa lata później (1. I. 1928) nawoływaliśmy do zespolenia wszelkich wysiłków w celu

gospodarczego d źw ig n ięcia kraju oraz do wysunięcia

spraw sam orządu na czoło zagadnień państwowych.

Dzisiaj, stojąc u progu Nowego Roku, na nowo potrzeby te podkreślamy jako palące i wyrażamy życzenie, aby czynniki powołane dołożyły wszelkich starań w kierunku zdobycia na pow rót zaufania, dźwignięcia gospodarczego kraju i uwzględnienia rzeczywistych potrzeb samorządu,

Potrzeb tych na tem miejscu specjalnie oma­

wiać nie będziemy, bo znalazły one wyraz swój w rezolucjach tak zeszłorocznego walnego zebrania, jako też dwuch nadzwyczajnych walnych zebrań w minionym roku.

Na innem miejscu publikujemy propozycje do zmiany ustaw y o tymcz. uregulowaniu finansów ko­

munalnych i życzyćby tylko w ypadało, aby Sejm Śląski uwzględnił w ysunięte przez gminy nasze d e­

zyderaty w przedm iocie proponow anej napraw y fin an sów kom unalnych.

Dzięki ostrożnej, a przez chwilowe pow odzenie (strajk w Anglji) nie zbałamuconej polityce finan­

sowej, pow ażna większość naszych miast i gmin uniknęła załamania się finansowego. Jeżeli obecnie,

wskutek konieczności zewnętrznych, gminy nasze ograniczać muszą się i b ędą w wydatkach, to nie wpłynie to poważnie na ich sprawność administra­

cyjną, o ile odnosi się to do spełniania właściwych zadań samorządu. Zapewne będzie trzeba niestety ograniczyć do minimum inwestycje, odkładając je, aczkolwiek b. potrzebne (n. p. na cele budowy szkół, dróg, urządzeń użyteczności publicznej, rozbudowy itp.), na lepsze czasy.

Gminy nasze jednak nie wytrzymają przy obec­

nej i zapowiadającej się sytuacji finansowej nadal obciążeń z t. zw. zakresu

poruczonych zadań.

Tu Rząd koniecznie winien spełnić w stosunku do gmin przepis konstytucji, nakazującej

w s k a z a n i e ź r ó d e ł d o c h o d u

na pokrycie kosztów, związanych z nowemi zada­

niami. Niestety pod tym względem zbyt często za­

pomina się o przepisie Konstytucji i obarcza się gminy coraz to nowemi obowiązkami bez odpow ied­

niego ekwiwalentu (ostatnio n. p. prowadzenie mel­

dunków i ewidencji ruchu ludności).

U progu nowego roku nie należy ulegać złud­

nym mirażom, ale licząc się z koniecznościami, żą­

dać musimy słusznej oceny doniosłości samorządu dla spraw państwa i narodu i wołać o należyte uwzględnienie jego potrzeb. e s k a .

W d o n i o s l e f s p r a w i e

(P r o je k t n o w e li d o u s ta w y o tym e®. u r e g u lo w a n iu fin a n s ó w k o m u n a ln y c h ).

(k) W ygłoszone na ostatniem nadzwyczajnem walnem zebraniu delegatów Związku Gmin W oj.

SI. referaty o finansowem położeniu naszych związ­

ków komunalnych, oraz o ich potrzebach, jako też uchwalone na zebraniu tem rezolucje, w ykazały trudności, z jąkśemi nasze miasta i gminy m uszą walczyć.

T e trudności przew idyw ano i z niemi liczono się już od dawna w gronie naszem. Jeszcze w dobie korzystnej konjunktury gospodarczej a za­

tem finansowo dobrej dla naszego samorządu te­

rytorjalnego podnoszono głos ostrzegawczy, cze­

go dowodem uchwały (rezolucje) ostatnich walnych zebrań Związku Gmin. Już dawniej wskazywano na potrzebę oparcia finansów komunalnych na sil­

niejszych podstawach, odpowiadających więcej, jak dotychczasowe, w ymogom ciał samorządowych.

Główny nacisk kładziono na konieczność ostatecz*

nego ustaw ow ego uregulow ania spraw y finansów komunalnych, jako źródła, z którego samorząd czerpie siłę i moc.

O statnie dwa walne zebrania naszego Zw iąz­

ku, z r, 1930 i 1931 specjalnie domagały się od cia­

ła ustaw odaw czego ostatecznego a nie tylko tym."

czasowego uregulow ania finansów komunalnycb.

Zawezwano Zarząd Związku do poczynienia od­

powiednich starań, ponieważ poprzednie nie w y ­

dały pożądanego wyniku, j a k bowiem w iadom o, wniósł Zarząd Związku Gmin W oj. SI. do k o m ­ petentnych organów pod koniec roku 1928 p r o je k t dalszej nowelizacji ustaw y o tymczasowem u re g u ­ lowaniu finansów komunalnych. W obec ro zw ią­

zania II S ejm u Śląskiego projekt ten stracił n a swej aktualności.

Jak tylko rozpisano w ybory dó III S e jm u Śląskiego, przystąpiliśmy do ponownego o p r a c o ­ wania ustaw y finansowej. Pam iętając o uch w a­

łach odnośnych naszych walnych zebrań, przy r o z ­ poczęciu prac zastanawiano się nad tem, czy o p r a ­ cować należy projekt ostatecznej i definitywnej ustawy, czy też ograniczyć się znów tylko do p ro ­ jektu noweli do obecnie obowiązującej ustaw y . Ponieważ ustaw a ta opiera się w kilku w ypadkach (podatek gruntow y, budynkowy, p rz e m y sło w y , do­

chodowy itd.) na ustawach państwowych, nie p o d ­ legających kompetencji S ejm u Śląskiego i p o n ie­

w aż S ejm Rzeczypospolitej dotąd nie p rz y s tą p ił niestety do nowego a powszechnie za konieczne uznanego opracowania wymienionych ustaw, p rz e ­ to nie pozostało nic innego, jak znów tylko w y s tą ­ pić z projektem noweli do tymczasowej u staw y . Na łamach organu naszego przeprow adzono dyskusję na tem at potrzebnych zmian w u s ta w ie a specjalna komisja zajęła się ich opracow aniem .

Prace swe ukończyła komisja ta pod koniec L istopada br. a wynik tychże przedłoży Z a rz ą ­ dowi Związku, w myśl odebranego zlecenia, w ni­

żej naprowadzonym projekcie. Oprócz propozycji, zaw artych w projekcie, Komisja zaleca wniosek o nowelizację ustaw y o państw, podatku przem ysło­

wym, którego treść podajem y na innem miejscu.

P rojekt zaw iera zmiany w przepisach o p o d at­

k a c h : gruntow ym , budynkowym, od placów budo­

wlanych, przem ysłow ym i dochodowym, dalej w przepisach o opłatach i dopłatach a brzmi on na razie następująco:

P r o j e k t n o w e li do u s t a w y o ty in c z . u r e g u l o ­ w a n i u f i n a n s ó w k o m u n a l n y c h .

U staw a

w prowadzająca niektóre zmiany do ustaw y o tym - czasowem uregulow aniu finansów komunalnych z ditia 14 kwietnia 1924 r. (Dz. U. SI. Nr. 14 poz. 24), w brzmieniu ogłoszonem rozporządzeniem W o j e ­ wody Śląskiego z dnia 8 lipca 1926 r. (Dz. U. SI.

Nr. 17 poz. 30).

Art. 1.

Art. 2 i art. 3 ustawy o tymczasowein uregu­

lowaniu finansów komunalnych, w brzmieniu roz­

porządzenia z dnia 8 lipca 1926 r. znosi się, a w miejsce to ustanaw ia się następujące przepisy :

I. Podatek od gru n tów .

Jako podatek od gruntów (podatek gruntow y) pobierają gminy 100 proc. dodatku do państw ow e­

go podatku od gruntów (gruntowego) zasadnicze­

go i oddzielnego.

Ze ściągniętego podatku od gruntów (grunto­

wego) otrzym ują:

gminy 50 proc.

powiatowe związki komunalne 50 proc.

W razie uzasadnionej potrzeby mogą gm iny za zgodą władzy zatwierdzającej uchwalić dla sie­

bie wyższy dodatek.

Art. 2.

II. Podatek od budynków .

Znosi się art. 4-ty, a w miejsce to wstawia się przepisy w następującem brzmieniu:

Podatek od budynków (budynkowy) mogą gminy pobierać w postaci podatku samoistnego.

W wypadkach wyjątkowych mogą gminy uchwa­

lić wyższy podatek budynkowy; uchwały, obciąża­

jące budynek ponad 60 proc. podatkiem budynko­

wym, w ym agają zatwierdzenia.

W

cej pobierania samoistnego podatku od budynku, m ogą być przy ję te jako podstawy do w ym iaru te ­ go podatku : wartość pospolita, jako też przychód, czynsz najmu, względnie dzierżawy, wartość czyn­

szowa (użytkowa), wartość budynków w edług s a ­ modzielnej klasyfikacji gminnej, wartość sp rzedaż­

na, albo też połączenie kilku z tych podstaw.

W olne od podatku są:

a) budynki S karb u Państw a, S karbu Śląskie­

go i Związków Komunalnych oraz przedsiębiorstw państwowych, wojewódzkich i komunalnych, słu­

żące celom publicznym, z wyjątkiem domów m ie s z ­ kalnych lub części zamieszkałych innych domów;

b) budynki, należące do instytucyj wyznanio­

wych wszelkich uznanych w Państw ie wyznań

oraz instytucyj opieki społecznej, publicznych in­

stytucyj leczniczych i naukowych, nie przynoszą­

cych dochodów przez oddanie ich w n a j e m ; c) budowle przeznaczone na cele mieszkalne, nowo wzniesione po 1 kwietnia 1924 r., ja k rów ­ nież części nadbudow ane i przebudow ane i to na przeciąg 10 lat od oddania budowy do użytku.

Term in lat 10 skraca się do lat 5 przy budow­

lach, nadbudowlach i przebudowlach, które zostały wykonane przy pomocy ulgowych funduszów p u ­ blicznych i o ile ich stopa procentowa nie prze­

kracza 6 próc. w stosunku rocznym.

Samoistnemu podatkowi od budynków przy­

sługuje uprzywilejowane prawo zastawu na o d ­ nośnej realności.

Art. 3.

III. Podatek od placów budowlanych.

G miny mogą w postaci podatku sam oistnego pobierać podatek od placów budowlanych oraz gruntów, które uzyskały charakter placów budo­

wlanych, lub zyskały na cenie w skutek pociągnię­

cia. łinji regulacyjnej ulic i placów.

Art. 4.

Odnośnie do postanowień art. 1, 2 i 3 niniej­

szej ustawy, znosi się różnicę pom iędzy gminą miejską a wiejską.

Art. 5.

Znosi się p. 4 art. 5 dotychczasowej ustaw y a w miejsce to umieszcza się n astępujący p r z e p i s : Podstaw ą w ymiaru tego podatku jest cena uzyskana przez wydobywcę m inerału w p rost od nabywcy, albo cena, uzyskana za minerał przez organizacje sprzedaży w ydobywców minerałów.

Uprawnioną do w ymiaru i poboru je st gm ina, na której terenie znajduje się kopalnia. G m ina ta podatek ten rozdziela w m yśl ustępu 5 tegoż artykułu.

Gmina ta będzie mogła przeprow adzać kon­

trolę, odnoszącą się do sprzedaży minerału.

Za czynności przy wymiarze, poborze i ro z ­ dziale tego podatku otrzym uje gmina 2 proc.

w pływ u jako w ynagrodzenie.

Pod koniec dotychczasowego art. 5 dodaje się : Art. 5 a

Pod atek od w ę g la , cynku, o ło w iu i kok su . 1. Na rzecz związków komunalnych pobiera się

samoistny podatek od węgla, cynku, ołowiu i koksu.

2. P odatek wymierzany będzie od ilości s p rz e d a ­ nego minerału na tych samych zasadach, co podatek państw ow y węglowy, w chwili wejścia w życie niniejszej ustaw y i nie może p rzeno-, sić 1 proc. ceny, względnie wartości sprzedaży Podatek może być różniczkowany w edług ga­

tunku minerału.

3. Uchwały w przedmiocie tego podatku podle­

gają zatwierdzeniu Rady W ojew ódzkiej.

4. P odstaw ą w ymiaru tego podatku jest cena u z y ­ skana przez wydobywcę, względnie producenta minerału w prost od nabywcy, albo cena u z y ­ skana za minerał przez organizacje sprzedaży wydobywców wzgl. producentów minerałów, wzgl. przez organizacje nabywców minerałów,

U prawnioną do w ymiaru i poboru jest gmina, na której terenie wykonywane będzie w ydobyw a­

nie wzgl. przerabianie minerału. Gmina ta po­

datek ten rozdziela w myśl ustępu 5 tegoż a r ty ­ kułu

G m ina ta będzie mogła przeprow adzać kon­

trolę, odnoszącą się do sprzedaży minerału.

Za czynności przy wymiarze i poborne tego podatku otrzym uje gmina 2 proc. wpływu jako wynagrodzenie.

5, Z podatku korzystają:

a) gminy na którym obszarze w ykonywane będzie wydobywanie wzgl. przerabianie minerału w wysokości 50 proc.

b) powiatowe związki komunalne, na których obszarze wykonywane będzie w ydobywanie wzgl. przerabianie minerału w wysokości 25 proc

c) wszystkie inne gminy W ojew ództw a Ś lą ­ skiego, nieobjęte pod a) w wysokości 25 proc.

Gminy, których mieszkańcy zatrudnieni są w zakładach znajdujących się na obszarze innej gmi­

ny, są upraw nione do proporcjonalnego pi zez Ra­

dę W ojewódzką ustalić się mającego udziału w dochodach określonych pod a). Te same gminy mogą korzystać z dochodów określonych pod c).

Art. 6.

W punkcie 1-szym art. 7 skreśla się słowa

„a w cieszyńskiej części W ojewództwa także mia­

sta wydzielone".

W punkcie 2-gim art, 7-go skreśla się „65 proc." a w miejsce to stawia się „80 proc.“

Za ustępem 1-szym punktu 2-go dodaje się:

Dodatek ten należy się gminie wykonania p rzed­

siębiorstwa, bez względu na to, czy dane p rz e d ­ siębiorstwo wykupiło na zakład przemysłowy oso­

bne świadectwo przemysłowe, czy osobną kartę rejestracyjną. Przypis dodatku nastąpi na pod­

stawie deklaracji przedsiębiorstw a o dokonanym obrocie w danej gminie.

Dotychczasowy ustęp 2-gi punktu 2 art. 7 go pozostaje jako ustęp 3-ci punktu 2-go art. 7-go a skreśla się w nim końcowe słowa „przez kasy ko­

munalne".

A rt 7.

Dodatki do państw ow ego podatku dochodo­

wego na rzecz związków komunalnych w myśl art. 24 ustaw y ust. II z dnia 30 kwietnia 1925 r.

(Dz. U R. P. Nr. 58, poz. 411 zmienionego ustaw ą z dnia 8. XI. 1927 r. (Dz. U. R. P. Nr. 101, poz.

871), dalej ustaw ą z dnia 17. III. 1931 r. (Dz. U.

R. P. Nr. 29, poz. 192) oraz ustaw ą z dnia 1. XI.

1931 r. (Dz. U. R. P. Nr. 101, poz. 77l) — wymie­

rzają gminy przypisu państw, podatku dochodo­

wego w formie samoistnego podatku dochodowego komunalnego i to w procentach, ustalonych w u- stawie od odnośnego dochodu.

Za podstaw ę do w ymiaru omawianego dodat­

ku komunalnego służy dochód, podlegający p ań­

stw owem u podatkowi dochodowemu włącznie 10 proc. dodatku, ustalony przez Komisję S zacunko­

wą, Komisję O dwoławczą —■ Urząd S k arbow y — W y d z ia ł Skarbowy — na zasadzie ustaw y o p o ­ datku dochodowym (Dz. U. R. P. Nr. 58 poz. 411).

O podatkow aniu przez gminy z tytułu dodatku komunalnego do państw, podatku dochodowego podlegają:

a) osoby fizyczne, mające na obszarze W o j e ­ w ództwa Śląskiego miejsce zamieszkania oraz oso­

by prawne, mające siedziby zarządu pełnego, czy

fiiijnego przedsiębiorstw handlowych, przem ysło­

wych itd. na obszarze Woj. Śląskiego z ich docho­

dem z przedsiębiorstw handlowych i przem ysło­

wych oraz dochodem z nieruchomości, kapitałów pieniężnych, praw majątkowych oraz dochody, p o ­ chodzące z wykonania wolnych zawodów w g m i­

nie zamieszkania wzgl. w gminie, w której się z a ­ rząd przedsiębiorstw a znajduje;

b) osoby frzyczne, mające miejsce zam ieszka­

nia poza obszarem W ojew ództw a Śląskiego, oraz osoby prawne, mające siedzibę zarządu także po­

za obszarem W ojew ództw a Śląskiego z ich do­

chodem w tej gminie, gdzie znajduje się źródło dochodu z przedsiębiorstw handlowych i p rz e m y ­ słowych, nieruchomości, względnie z w ykonyw ania wolnego zawodu, (gmina wykonania przedsiębiorstw handlowych i przem ysłowych i gmina w ykonyw a­

nia wolnego zawodu).

W wypadkach, w których przedsiębiorstw a jednej a tej samej osob5?- fizycznej lub prawnej znajdują, się w kilku miejscowościach, uskutecznia w ymiar ta gmina, którą dotychczas uważano za gminę zarządu głównego lub fiiijnego, leżącego jednakowoż na terenie 'Województwa Śląskiego.

W razie braku miejsca siedziby zarządu p rzed się­

biorstwa na terenie W ojew ództw a Śląskiego lub zaistnienia wątpliwości, czy sporu co do faktu miejsca siedziby, ustala Śląski Urząd W ojew ó d z­

ki dla przeprow adzenia opodatkowania na rzecz śląskich związków komunalnych tę z gmin w yko­

nania przedsiębiorstw a, w której znajduje się główna część adm inistracji — zarządu — danego przedsiębiorstw a.

W ładze w ym iarow e podatku dochodowego państw ow ego: Komisja Szacunkow a — K om isja Odwoławcza — U rzędy S karbow e i W ydziały Skarbow e — przesyłają wyciągi z list w ym iaro­

wych w przeciągu dni 14-tii po uskutecznionym wymiarze, gminom przypisu, (gminom zam ieszka­

nia podatników wzgl. gminie siedziby zarządu przedsiębiorstw), naprow adzonym w ustępie a) i b) tego artykułu dla w ym iaru samoistnego d o d a t­

ku komunalnego. W yciągi te powinny zaw ierać:

a) dokładny adres podatnika,

b) wysokość ustalonego dochodu służącego za podstawę dla w ym iaru podatku p a ń s tw o ­ wego dochodowego.

c) zaszłe zmiany wskutSk wniesionych s p rz e ­ ciwów i odwołań pociągających za sobą zni­

żenie ustalonego dochodu lub podw yższe­

nie.

Odwołanie przeciw wymiarowi podatku i u ż y ­ wanie środków prawnych podlega przepisom art.

38 i 39 ustaw y z dnia 14 kwietnia 1924 r. (Dz. U.

SI. Nr. 10. poz. 47).

W y m iar i pobór podatku dochodowego oraz dodatku komunalnego na rzecz związków ko m u ­ nalnych od dochodu z uposażeń służbowych, em e­

ry tu r i w ynagrodzeń za n ajem na pracę uskutecz­

niają władze skarbowe na zasadzie ogólno-państw o- wych ustaw.

II. Art. 8 ustaw y z dnia 14 kwietnia 1924 r. o tymczasowem uregulowaniu finansów komunalnych z uwzględnieniem zmian wprowadzonych u s ta w ą z dnia 17 m aja 1926 r. (Dz. U. SI. Nr. 14 poz. 24) otrzym uje następujące brzm ienie:

a) Udział w państw ow ym podatku dochodo­

wym, obliczony od dochodu do 15.000,— zł. ro cz­

5 nie w edług skali art 23 ustaw y o państw ow ym podatku dochodowym (Dz. U. R. P. Nr. 58 poz.

411) oraz dodatek do tego podatku, określony w ustępie 2-gim lit. A) art. 24 przepisów ustawy, przypada gminie przypisu (to je st grninie zam iesz­

kania pracodawcy wzgl. gminie siedziby zarządu przedsiębiorstwa).

b) Udział w państwowym podatku dochodo­

wym, obliczony według art. 111 cytowanej u sta­

wy oraz dodatek do tego podatku, określony w ustępie 2 lit. B) art. 24 od dochodu z uposażeń służbowych, em erytur i w ynagrodzeń za najemna, pracę przypada gminie zamieszkania pracobiorcy wzgl. emeryta. Przytem m ają moc obowiązującą przepisy w rozporządzeniu W ojew ody Śląskiego z dnia 27. X. 1927 r. (Dz. U. SI. Nr. 23 poz. 41).

c) Udział w państw ow ym podatku dochodo­

wym, obliczony według skali art. 23 ustaw y o państw ow ym podatku dochodowym, z dnia 30 kwietnia 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 58 poz. 411) od dochodu ponad 15.000,— zł. rocznie, oraz dodatek do tego podatku, określony w ustępie 2 lit. A) art, 24 wymienionej ustawy od dochodu ponad 15 000,— zł. rocznie według podanej skali, rozdzie­

la się na gminy i powiatowe związki komunalne w edług następujących zasad:

1. jeżeli miejsce wykonywania przedsiębiorstwa zbiega się z siedzibą zarządu przedsiębiorstwa w jednej gminie, wtedy gmina ta. z udziału, a.

na górnośląskiej części W ojew ództw a także z dodatku komunalnego przypadającego z te­

go przedsiębiorstw a, określonego w ustępie 2 lit. A) art. 24 otrzym a z góry 4o proc., pozo­

stałe 60 proc. dzieli się na gminy zamieszka­

nia pracowników umysłowych i fizycznych danego przedsiębiorstw a, w stosunku do ilości pracowników. Przytem ilość niżej 20 nie bę­

dzie uwzględniona.

2 jeżeli siedziba zarządu przedsiębiorstw a i miejsce wykonania przedsiębiorstw a znajduje się na obszarze dwóch różnych gmin, wtedy gmina siedziby zarządu przedsiębiorstw a — którą uważa się także za gminę wykonania — i druga gmina wykonania o trzym ują 50 proc.

z udziału a na górnośląskiej części W o j e ­ wództwa także i z dodatku komunalnego, przypadającego z tego przedsiębiorstwa, przy- czem połowę tych wpływów w stosunku do ilości pracowników fizycznych i um 57słowych, a drugą połowę według uskutecznionych płac, zarobków, poborów itd. danych pracowników, zatrudnionych w zakładach i w zarządzie sie­

dziby przedsiębiorstw a, położonych na ich obszarze.

Pozostałe 50 proc. dzieli się na gminy zamieszkania pracowników umysłowych i fi­

zycznych danego przedsiębiorstw a, w sto su n ­ ku do ilości pracowników, przyczem ilości n i ­ żej 20 nie uwzględnia się przy rozdziale.

3. jeżeli przedsiębiorstw o prowadzi dwa lub więcej zakładów na obszarze dwóch lub wię­

cej gmin, wtedy gminy siedziby przedsiębior­

stwa otrzym ują z góry 10 proc. gminy" wy*

konywania przedsiębiorstw a z góry 20 proc.

które rozdziela się na owe gminy w stosunku do ilości pracowników, zatrudnionych w za­

kładach, położonych na ich obszarze, pozostałe zaś 70 proc. dzieli się na gminy zamieszkania

pracowników, przyczem ilości niżej 20 p ra c o w ­ ników nie uw zględnia się przy rozdziale.

4. Przy przedsiębiorstwach kolejowych i tr a m ­ wajowych z wyłączeniem terenów zajęty c h pod domy mieszkalne i dojazdowych to ró w przemysłowych uskutecznia się podział na gminy wykonywania według długości c z y n n e ­ go toru przem ysłowego.

„Przy przedsiębiorstwach, trudniących się sprzedażą węgla, żelaza, cynku oraz produktów pochodnych, a stanowiących organizację sprzedaży, którą producenci powołali do życia łub w której m ają swe udziały pośrednie lub bezpośrednie, uskutecznia się podział w ten sposób że gminie p r z y p is u podatku przypada 40 proc., gminom wy­

konyw ania przedsiębiorstw a 60 proc. podatku, pod­

legającego podziałowi. Podział na gminy w yko­

nywania uskutecznia się według stosunku dostar- ozonej przedsiębiorstw u ilości produktów. Za gminę w yko n y w a n ia u w a ż a .s ię w niniejszym w y­

padku gminę, na której terenie znajduje się zakład, dostarczający produkt".

5. Jeżeli jeden zakład rozciąga się na p o w ierz­

chni lub pod powierzchnią dwóch lub więcej gmin. wtedy kwoty przypadające z tego za­

kładu na gminy wykonywania przedsiębior­

stwa dzieli się według wielkości zabudow anego na powierzchni terenu zakładowego, z w yłą­

czeniem torów kolejowych i tram wajowych. * 6. Za gminę wykonywania przedsiębiorstw a u w a ­

żać należy przy stosowaniu przepisów tego a rty k u łu gminę, na której obszarze zn ajd u ją się zakłady samoistne, pomocnicze, lub filje danego przedsiębiorstwa, z tem, że gminę sie­

dziby zarządu przedsiębiorstwa uw aża się rów nież za gminę wykonywania.

Za gminę — przypisu — ^ siedziby przed­

siębiorstwa uważa się gminę na k t ó r e i o b s z a ­ rze na terenie W ojew ództw a Śląskiego znaj­

duje się siedziba zarządu przedsiębiorstw a.

Każde przedsiębiorstw o powinno mieć siedzi­

bę zarządu przedsiębiorstw a na obszarze W o ­ jewództwa Śląskiego w myśl punktu I lit. a).

7. Udział i dodatek przypadający na dochody z rolnictwa, leśnictwa i rybołóstwa, tudzież z przedsiębiorstw pobocznych dzielą się w ten sposób, iż gminy przypisu podatku, otrzym ują z góry 10 proc., zaś resztę dzieli się na gminy położenia źródeł dochodowych w stosunku do wielkości obszaru, leżącego w poszczególnych gminach. Udział i dodatek, przypadający od dochodu z innych źródeł, otrzym ują gminy przypisu podatku.

8. Z kwot przypadających na gminy w myśl p o ­ stanowień tego artykułu od 1. do 7. niniejszej ustawy oddają powiatowym związkom kom u­

nalnym gminy wiejskie o chara k terze m iej­

skim oraz miasta niewydzielone po 71/2 proc.

Postanowienia tego artykułu pod c) niniejszej ustawy stosuje się jedynie do udziału w p a ń ­ stw owym podatku dochodowym, oraz na g ó r­

nośląskiej części W ojew ództw a do dodatku do tego podatku przypadającego na dochody z przedsiębiorstw górniczych, przem ysłowych i handlowych. Rozdziału według przepisów tego artykułu od 1. do 7. dokonuje gmina przypisu podatku za w ynagrodzeniem 2 proc.

od kwot, wypłaconych poszczególnym związ­

kom komunalnym . Szczegółowe przepisy co do postępow ania określi rozporządzenie wykonawcze.

Art. 8.

P u n k t 1-szy art. 14-go skreśla się a na jego miejsce ustanaw ia się co n a s tęp u je: „Gminy m iej­

skie winny, gm iny zaś wiejskie mogą pobierać podatek od zabaw, rozryw ek i widowisk, u rz ą d z a ­ nych w publicznych lokalach lub na publicznych miejscach.

Art. 9.

Znosi się dotychczasowe postanowienia art.

19, 20, 21, 22 i 23 a w ich miejsce nadaje się od­

nośnym artykułom n astępujące brzmienie:

C zęść II.

O p ła ty i d o p ła ty . A. O p ł a t y.

Art. 19.

1. Związki komunalne winny pobierać opłaty za używ anie komunalnych urządzeń i zakła­

dów dobra publicznego, zaś mogą je pobie­

rać za czynności i poświadczenia urzędow e organów komunalnych (opłaty administracyjne).

2. O płat za używanie dróg nie pobiera się.

3. Uchwały w przedmiocie pobierania pow yż­

szych opłat nie podlegają zatwierdzeniu w ła­

dzy nadzorczej.

Art. 20.

1. P rzedsiębiorstw a kom unalne mają być w ten sposób administrowane, ażeby dochody z nich uzyskane pokryły conajmniej koszta eksploa­

tacji łącznie z oprocentowaniem i am ortyzacją kapitału zakładowego.

2. Uchwały w przedmiocie pobierania opłat za używanie przedsiębiorstw komunalnych w zglę­

dnie cen za dostarczone przez nie przedmioty nie podlegają zatwierdzeniu władzy nadzorczej.

3. Jeżeli opłaty (ceny) nie pokryw ają kosztów łącznie z opiocentow aniem i am ortyzacją ka­

pitału zakładowego, władza nadzorcza może w takim wypadku nakazać podwyższenie o p ła t (cen). W y ją te k stanowią urządzenia, przy któ­

rych wysokie opłaty mogłyby uniemożliwić korzystanie z nich ludności niezamożnej.

Art. 21.

1. Związkom komunalnym wolno celem uzyska­

nia funduszów obrotowych na utrzym anie ko­

munalnych urządzeń (zakładów) dobra publicz­

nego oraz przedsiębiorstw pobierać zaliczki na opłaty (art. 19 i 20) od osób korzystających z tychże urządzeń (zakładów) i przedsiębiorstw . 2. W ysokość zaliczek może być różniczkowana

w edług stopnia zamożności tych osób. W r a ­ zie udowodnionego ubóstw a zaliczka nie p o ­ winna być pobierana.

3. Uchwały w przedmiocie pobierania zaliczek, przew yższających trzym iesięczną opłatę, pod­

legają zatwierdzeniu władzy nadzorczej.

Art. 22.

Przepisy dotychczasowych ustaw o kom unal­

nych opłatach na cele specjalne pozostają bez zmiany.

B. Dopłaty.

Art. 23

1. Związki komunalne mogą drogą uchwały p o ­ bierać na pokrycie kosztów założenia i u trz y ­ mania urządzeń (zakładów) dobra publicznego dopłaty od właścicieli nieruchomości, p r z e d ­ siębiorstw przem ysłowych i handlowych, któ­

rym te urządzenia (zakłady) przynoszą szcze­

gólne korzyści gospodarcze lub udogodnienia.

W ysokość d o p ła ty winna być stopniowana w stosunku do wartości osiągniętych korzyści gospodarczych względnie udogodnień.

2. Dopłaty winny jednak z reguły być pobiera­

ne, gdyby koszta łącznie z wydatkami na oprocentowanie i am ortyzację włożonego ka­

pitału inaczej musiano pokryć z dochodów p o ­ datkowych.

3. Plan urządzenia (zakładu) należy wraz z w y­

kazem kosztów wyłożyć do wglądu dla pu ­ bliczności, uchwałę gminy dotyczącą poboru dopłat należy ogłosić w sposób w miejsco­

wości przyję ty z podaniem, w którym czasie i gdzie plan z wykazem kosztów wyłożony jest dó wglądu dla publiczności i z n aznacze­

niem, iż zarzuty (interwencje) przeciw uchwa­

le wnosić można do Zarządu gminy. T erm in wnoszenia zarzutów (interwencyj) winien w ogłoszeniu dokładnie być określony i wynosić conajmniej 4 tygodnie. Jeśli urządzenie d o ­ tyczy niektórych tylko właścicieli gruntów lub przedsiębiorców przem ysłowych i handlowych, to w ystarczy w miejsce ogłoszenia pow iado­

mienie interesowanych.

4. Uchwała w ym aga zatwierdzenia. W tym celu przedkłada Zarząd gminy władzy nadzor­

czej uchwałę oraz w stępny m aterjał aktowy z doniesieniem, czy i jakie zarzuty (interw en­

cje) w przepisanym terminie zostały wniesio­

ne.

Uchwała władzy nadzorczej jest ostatecz­

na. Uchwałę władzy nadzorczej należy podać do wiadomości interesowanych w taki .spo­

sób, jak uchwałę gminy.

5. W y m iar dopłat nastąpić może dopiero po za­

twierdzeniu uchwały. O d w ym iaru służą płat­

nikom środki prawne, przewidziane w art. 38.

6. Przepisy ustawy, dotyczące zakładania i zm ia­

ny ulic i placów w miastach i w gminach wiejskich z dnia 2. 7. 1875 r. (Zb. U. P. str.

561) pozostają w mocy z tem, że dopłaty prze­

widziane w § 15 tejże ustaw y m ogą być w i n ­ ny niż tam podany sposób obliczone, w szcze­

gólności także według obszaru zdatnego do zabudowania.

Art. 10.

Znosi się dotychczasowe postanowienia art.

28 a artykułowi temu nadaje się następujące b rzm ien ie:

Art. 28.) 1. Przeciw orzeczeniu W ydziału P o ­ wiatowego służy, o ile ustaw a niniejsza inaczej nie postanawia, związkom komunalnym prawo wniesienia odwołania w ciągu 14 dni po doręcze­

niu orzeczenia.

2. W ład zę pow ołaną do rozstrzygnięcia tych odwołań i decydującą ostatecznie, jest R ada W o ­ jewódzka.

7 Art. 11.

W punkcie 1-szym art. 29 zastępuje się te r­

m in dni 15, terminem dni 30, oraz skreśla się sło­

wo „przełożonej".

Do art. 29 dodaje się punkt 4-ty w następu- jącem brzmieniu: „Przepisy niniejszego a rty k u łu nie dotyczą uchwał, podlegających zatw ierdzeniu i f myśl art. 23.

A rt. 12.

P rzy końcu art. 48 dodaje się, „iakoteż do s a ­ moistnych podatków i opłat komunalnych".

Art. 13.

U staw a powyższa wchodzi w życie z dniem.

Art. 14.

W ykonanie ustaw y p orusza się W ojew od zie Śląskiem u.

U w a g a : Ew. dalsze propozycje p rzesłać prosi­

my niezwłocznie na adres Zw iązku G m in W oj. SI.

P ro p o z y c je do. zm ian y u sta w y o p ań stw - p o d a tk u p rzem y sło w y m

Ze względu na ogólne dążenia płatników d o cał­

kowitego zlikwidowania lub conajmniej do obniże­

nia podatku przemysłowego, Komisja, której z a d a ­ niem było opracow anie nowej ustawy podatku przemysłowego, odstąpiła o d swego pierwotnego zamiaru poczynienia w tejże obszernych zasadni­

czych zmian, w y ch odząc z założenia, że o wiele łatwiej będzie przeprow adzić w Sejmie małe, lecz dla gmin korzystne zmiany, aniżeli w ażne zasadni­

cze, których przeprowadzenie natrafiłoby na p r a w ­ d o p o d o b n y opór.

Wobec tego proponuje się następujące zmiany:

1 . a r t . 3 ustaw y z dnia 15 lipca 1925 r.: p. 15 otrzymuje następujące brzmienie-. „Eksport wszel­

kiego rodzaju półfabrykatów i gotow ych w y ­ robów oraz transakcje z firmami zagraniczne­

mu, wynikające z obrotu uszlachetniającego czyn­

nika".

„Powyższy eksport podlega jednakowoż na rzecz Zw iązków komunalnych o p o d a tk o w a ­ niu w wysokości l proc.

2 . A rt. 59 ustęp I: Komisja szacunkow a składa się z przewodniczącego, którym jest z urzędu naczelnik w ładzy podatkow ej I instancji lub jego zastępca, z w yznaczonego przez dyrekto­

ra Izby Skarbowej przedstawiciela właściwego Urzędu P o d atk ó w pośrednich, przedstawiciela sa­

morządu miejscowości, w której płatnik zamiesz­

kuje, tudzież z 8—12 członków i tyluż zastępców z grona płatników podatku o d obrotu.

3. A r t, 119: Związkom kom. przysługuje praw o o p odatkow ania na potrzeby sam orządu p rzed ­ miotów podlegających państw ow em u p o d a tk o ­ wi przemysłowemu, tylko w postaci dodatku d o tego podatku:

a) o ile chodzi o przedsiębiorstwa i zajęcia p o ­ dlegające państw, podatkow i od obrotu d o w y ­ sokości 4 proc. tego podatku,

b) od wszelkich przedsiębiorstw i zajęć d o w y ­ sokości 50 proc. każdocześnie przez państwo

pobieranej ceny świadectw przemysłowych i kart rejestracyjnych,

c) Izby Skarbow e w ypłacają gminom z p o brane­

go podatku państw ow ego 15 proc. udziału, d) 15 proc. udział w podatku państw, jak i wszelkie dodatki otrzymują gminy wprost z Kasy Skarbowej ,przekazując w przeciągu 10 dni 25 proc. z otrzym anych kw ot podatku przemysło­

w ego pow. związkom komunalnym.

Propozycje te wniesione zostaną drogą właściwą.

M BW iiM aM B B agiłB w aiałB B am iłB iim asB M B iB B aaiaiiaB H iagM BaaagBaBfflEBBBaM W M

R e s z tk i po n iżej je d n e g o zło teg o .

Poniżej podajem y zestawienie kw ot przekaza­

nych przez poszczególne gminy jako resztki udziału w podatku d o chodow ym p o n iż ę ] j e d n e g o z ło te g o , celem dania możliwości gminom (które zrezygno­

w ały z resztek poniżej jednego złotego) kontroli, czy gminy przypisu przekazują wyżej w spomniane resztki do Kasy Związku Gmin Woj. SI.

L.

b. N a z w a g m i n y JXrs

* zł I

otn oT04 0>

g r ^ w roku

<<->

o o>

g r r

<u — —

— ^{r o e n}

■•XI«$ ^ o N • • O '

■> T3 ‘O Ś> ^{O T 3} zł I gr Z Ogółem

gr

l . Bielszowice —!84 9 47 2 50 12 81 2. Boguszowice — — 6 48 19 81 26 29 3. Boruszowice —^— 16 66 6 81 23 47

4. Brzeziny — 79 10 18 3 38 14 35

5. Czerwionka — 1 46 : ^— 1 46

6. Chropaczów 8 43 28 74 15 66 52 83

7. Chorzów —-— 18 38 ^— — 18 38

8. G odula 5 60 22 63 12 62 40 85

9. Hajduki Wielkie ^{— —} 41 75 23 28 65 3

10. Janów 11 87 15 48 13 99 41 34

11. Katowice ^— 12 15 42 3 54 18

12. K ról Huta 25 21 184 65 76 77 286 63

13. Kalety 5 73 20 69 9 78 36 20

14. Knurów 6 78 ^{— — — —} 6 78

15. Kochłowice ^{— —} 2 36 6 67 9 3

16. Lubliniec 4 25 14 87 3 88 23

17. Łagiewniki ^{■— —} 3 86 ^{j —} 82 4 68

18. Lipiny ^{— —} 8^— 6 16 14 16

19. Mikołów ^— 4 70 —^{- -} 4 70

20. Mysłowice ^{— —} 6 63 3 70 10 33

21. Murcki ^{- * 1 —} 29 62 4 62 34 24

22. Niedobczyce 15 54 9 8 4 35 28 97 23. Nowe Hajduki ^{— —} 8 23 7 1 15 24

24. Nowa Wieś ^{— —} 11 63 1 79 13 42

25. O rzegów ^— 1 86 6 20 8 6

26. Piotrowice 7 25 34 50 9 9 50 84

27. Pszczyna ^{— —} 5 92 5 83 11 75

28. Piekary Wielkie 1^{— — — — —} 1^{_ _}

29. Radlin 6 15 28 92 3 86 38 93

30. Ruda ^{— —} 3 71 ^{— —} 3 71

31. Siemianowice Śląskie ^{— —} 36 27 5 77 42 4

32. Szopienice 2 61 9 22 ^{— —} 11 83

33. Świętochłowice ^{— —} 18 1 27 93 45 94

34. Tychy ^{— —} 4 10 4 18 8 28

35. Tarnowskie G ó ry ^{— —} 35 83 9 17 45^—

36. Wodzisław ^{— —} 64 87 6 49 71 35

37. Wełno wiec ^— 43 45 1 73 45 18

38. W yry ^{— —} 7 59 ^{— —} 7 59

39. Żory ^— 73 4 48 3 86 9 7

40. Szarlej :^{— —} 6 24 6 24

41. Brzozowice ^— 5 92 5 92

42. Łaziska Dolne ^— 64 1 64

Sa 102ⁱ 78 786 43 363 43 1252 64

W sp r a w ie ilo śc i god zin n au czan ia oraz w y n a g ro d zen ia za god zin y

n ad liczb ow e

Ustawą z dnia 9. X. 1923 r. (Dz. U. R. P. Nr.

116 poz. 924 art. 34) ustanowioną została maksy­

malna ilość godzin nauczania tygodniowo:

1. w szkołach średnich:

a) na 24 godz. tygod n .w kat. I (kał. rys. pr. ręczne) b) „ 20 „ „ „ „ II (rei. hist. i t. d) c) „ 18 „ „ „ „ III (jęz. mat. fiz. i t. d)

2. w szkołach zaw odow ych i seminarjach (art. 51):

a) na 24 godz. tyg. w kat. I (kal.masz. rys. rzeźby itd.) b) „ 20 „ „ „ „ II (rei. hist. geogr. itd.) c) „ 18 „ „ „ „ III (jęz. prawoznawstwo) d) „ 15 „ „ „ „ IV (mat.towarozn.,chemja).

Ustawą z dnia 22 grudaia 1925 r. (Dz. U. R. P.

Nr. 129 poz. 918 art. 4) w przedmiocie równowagi budżetowej, podw yższono to maksimum godzin:

w szkołach średnich: w szkołach zaw. i seminarjach:

a) na 27 g. tyg. a) na 27 g. tyg.

b) * 23 „ „ b) „ 23 „ „ c) , 21 „ „ c) „ 21 „ „ d) „ 18 „ „

Ustawą śl. z dnia 8 lipca 1925 r. (Dz. U. Sl.

Nr. 11 poz. 28) ustalono maksimum ilości godzin na­

uczania tygodniow o w szkołach wydziałow ych na 24 godzin tygodniowo.

Zam ówienie.

(W yciąć i oddać w Urzędzie Pocztowym) Niżej podpisany zamawia niniejszem w U rzędzie Pocztowym na I. kw artał 1932 w y ­ chodzącą w K a to w ica c h gazetę

O rędow n ik Sam orządu

(zapisaną w Cenniku G azet na kw artał I pod nr. 139) w ... egzemplarzach.

A d res __________ ________ _____

K wit Pocztowy,

... zł. zapłacono.

U rząd Pocztowy

Tę ilość godzin podw yższono d o godzin 26 ustawą z dnia 20-go stycznia 1926 .r. (Dz. U. SL Nr. 2).

U staw ą śląską z dnia 29 grudnia 1925 r. (Dz.

U. Sl. Nr. 19 poz. 47) przyjęto dla śląskich szkół średnich, zaw o do w ych i seminaryj maksimum ilości godzin nauczania tyg od niow o ilość godzin prze­

znaczonych przez ustaw ę z 22 grudnia 1925 r. (Dz.

U. R. P. Nr. 129 poz. 918 art. 4.)

Stan ten trw ał na Śląsku d o roku 1927, gdzie ustaw ą z dnia 16. X. 1927 r. (Dz. U. Sl. Nr. 24 poz.

45) zniesiono podw yżkę, zap ro w ad zo n ą ustaw ą śl.

z dnia 29. XII. 1925 r. (Dz. U. Sl. Nr. 19 poz. 47) wzgl. ustaw ą ogólnopolską z dnia 22 grudnia 1925 r.

O becnie w ięc na Śląsku zobow iązuje maksimum ilości godzin nauczania, w ynikające z przepisów ustaw y z dnia 9 października 1923 r. zaś wreszcie R. P. w ynosi maksimum ilości godzin nauczania tygodniow o jak to przew iduje ustaw a z dnia 22 grudnia 1925 r.

Zw ażyw szy, że dzisiejsza finansow a sytuacja gmin nie jest korzystniejsza, jaką była ona w roku

1926 i 1927, o raz że raczej zap o w ia d a się jej p o ­ gorszenie na rok przyszły, należałoby się dom agać, by w celu uzyskania oszczędności w budżetach szkół średnich i zaw odow ych, utrzym yw anych przez gminy śl. Sejm Sl. przyw rócił przepisy ustaw y z dnia 29. XII. 1925 r. (Dz. U. Sl. Nr. 19 poz. 47) t.

zn. by aż do popraw ienia się finansowej sytuacji gmin śl. p rzy ró w nał maksimum ilości godzin nau­

czania tygodniow o d o maksimum tego, które zo b o ­ wiązuje w e w szystkich innych dzielnicach R. P.

P odczas kiedy, za wyjątkiem W arszaw y, na c a ­ łym obszarze R. P. nauczyciele szkół średnich i z a ­ w o do w y ch nie pobierają żadnego d o d atk u d o p o ­ borów , to nauczyciele szkół średnich i zaw odow ych w W ojew ództw ie naszym korzystają z do datku w o ­ jew ódzkiego (20—40 proc.) Już z tego więc w zglę­

du spodziew ać się należy, że postulat podw yższe­

nia u nas maksimum ilości godzin nauczania, zna- leść winien zrozumienie i przyjęcie go przez Sejm SL

Podobnie jak p odw yższono maksimum ilości g o ­ dzin nauczania ustaw ą z dnia 22 grudnia 1925 w celu przeprow adzenia oszczędności, obniżono w y ­ nagrod zen ie roczne za godziny nadliczbow e. W y­

nagrodzenie to w edług ustaw y z dnia 9. X. 1923 r.

w ynosiło przy 125 proc. przepisow ych ilości, godzin a) dla kategorji I — 225 m nożnych

b) „ „ II — 270 c) „ „ III - 300

zaś dla szkół zaw o do w y ch w kategorji IV — 360 m nożnych.

U staw a z dnia 22 grudnia 1925 r. m nożne te dla kat. I, II i III ustaliła rów ne w w ysokości 225 mnożnych, zaś kat. IV na 300 m nożnych.

Z ap ro w adzając te p o p raw k i u nas na Śląsku u staw ą z dnia 29 grudnia 1925 r. zniesiono je znów ustaw ą z dnia 16 października 1927 r.

Podobnie więc, jak przy maksimum ilości go ­ dzin nauczania, zobow iązują u nas d aw ne w y so ­ kości mnożnej w przeciw ieństw ie d o łych, jakie o b o ­ w iązują na reszcie obszaru R. P.

Zatem odnośnie d o w ynagrodzenia za godziny nadliczbow e należałoby d ąży ć d o całkow itego znie­

sienia w ynagrodzenia za godziny nadliczbow e lub conajmniej d o przystosow ania ich w ysokości w W oj.

Śląskiem do tejże w ysokości, jaka upraw om ocniona jest na reszcie obszaru. R. P.

Z b ig n ie w S z y m k o w ia k , mag.' pra w , Poznań.

Zm iana n azw isk a z p u n k tu p raw n ego

P aragraf 12 K®deksu Cywilnego, obow iązują­

cego na ziemiach zachodnich Rzeczypospolitej Pol­

skiej, gw arantuje ochronę używ ania nazw iska z pun­

ktu praw nego; — mówi on: „Jeżeli kto zaprzeczy upraw nionem u prawa używ ania nazw iska, albo jeżeli interes uprawnionego doznaje naruszenia przez to, że ktoś inny bezprawnie u iy w a ta­

kiego sam ego nazw iska, może u praw niony żąd ać o d tej osoby usunięcia tego naruszenia. Jeżeli z a ­ chodzi o b aw a dalszych naruszeń, może on skarżyć o zaniechanie".

(N awiasowo dodaję, iż w myśl art. 96 ust. 2 Konstyt. Rzpltej Polskiej — „Rzeczpospolita Polska nie uznaje przyw ilejów ro do w y ch ani stanow ych, jak rów nież żadnych herbów , tytułów rod ow y ch i innych z w yjątkiem naukow ych, urzędow ych i z a ­ w odow ych").

Bezprawne naruszenie interesu uprawnionego, jak również bezprawne używanie nazwiska osoby innej uprawnionej —- może mieć miejsce przy zmia­

nie w łasnego nazwiska na inne. Aby to się nie działo, specjalna ustawa polska uregulowała dosyć dokładnie procedurę zmiany nazwiska. Ustawa ta pochodzi z dnia 24 października 1919 r. (Dz. U.

R. P. Nr. 88 poz. 478) i obowiązuje na całym obsza­

rze Rzeczypospolitej Polskiej.

W edług cytow anej ustaw y decyduje o zezw o­

leniu na zmianę nazw iska obyw atelom R zeczypo­

spolitej Polskiej Minister S praw W ewnętrznych, je­

dnakże Minister S praw W ew nętrznych ro zp o rzą­

dzeniem z 11 października 1928 r. (Dz. U R. P nr.

93 poz. 828) przekazał decyzje zastrzeżone Mini­

strow i S p raw W ew nętrznych w wyżej cytow anej ustaw ie i w rozp. w ykonaw czem Min. S praw W e­

w nętrznych i Min. b. dzieln. pr. z 16. września 1921

r. (Dz. U. R. P. Nr., 92 poz. 678) — W o jew o d o m , z w yjątkiem Woj. Śląskiego, i Komisarzowi Rzą­

du m. stoł. W arszawy. Dla W ojew. Śląskiego m iarodajne w tym przedm iocie są przepisy ustaw y z 24. października 1919 r. (Dz. U R. P. nr. 88 poz.

478) ze zmianami zaw artym i w rozporządzeniu z dnia 3 listopada 1919 r. (Zbiór ustaw pruskich str. 177) w przedm iocie zm iany nazwisk rodzinnych.

P rzytoczę tylko najgłówniejsze przepisy o b o ­ w iązujące w tym przedm iocie o raz m om enty o d ­ mienne doty czące Woj. Śląskiego,

Kiedy w ogóle może być m ow a o zmianie p o ­ siadanego nazw iska?

U staw a mówi — zezwolenie na zm ianę nazw i­

ska m oże b yć udzielone obyw atelom R zeczypospo­

litej Polskiej — tylko w w ypad kach, zasługujących na szczególne uw zględnienie. Brzmienie nie polskie nazw iska nie jest dostatecznym powodem d o zmiany. Z tego widzimy, że ustaw a nie w yli­

cza kazuistycznie, kiedy zm iana jest dopuszczalna, jednak w yraźnie zastrzega, że brzmienie nie pol­

skie, nie może być podstawą żądania zm iany nazw iska. P odstaw ą żądania zm iany nazw iska m ogą b yć mom enty czysto naturalne.

Zezwolenia na zm ianę nazw iska udziela, z w y ­ jątkiem Woj. Śląskiego, w ojew oda danego w oje­

w ództw a, w którego okręgu zamieszkuje lub ma miejsce pob ytu petent, a na terenie m. st. W arszaw y

— kom isarz Rządu.

Petent jest zo bow iązany d o w ypełnienia w y ­ m aganych formalności:

1) winien p o d a ć pow ody, dla których zam ierza zmienić nazw isko i w skazać nazw isko, które pragnie p rzy brać;

2) d o p od ania winien d o łączy ć m etrykę chrztu w zględnie urodzenia o raz dokum enty, w skazu­

jące przynależność jego d o Państw a Polskiego.

O p łata za zmianę nazwiska, t. zn. od aktu zew olenia na zmianę nazw iska w ynosi — w myśl ustaw y o o płatach stem plow ych z l lipca 1926 r.

(Dz. U. R. P. Nr. 98 poz. 570 art. 156) — 200 zŁ*

jednakże w ładza, która zezw ala na zm ianę nazw i­

ska może petenta zw olnić od o p łaty całkow icie lub częściow o ze w zględu na jego stan m ajątkow y lub ze w zględów natury publicznej.

W ojew oda wzgl. kom isarz R ządu m. st. W ar­

szaw y po w płynięciu wniosku, rozpatruje potrzebę zm iany nazwiska, a w razie jej uznania, zarząd za ogłoszenie zamierzonej zm iany na koszt petenta w Dzienniku U rzędow ym Rzeczypospolitej Polskiej, oraz w edług w łasnego w yboru w trzech dziennikach nieurzędow ych.

W ciągu 90 dni od dnia tego ogłoszenia w dzienniku urzędow ym m ogą osoby, które mają to

S z y l d y Z T l p ie c z ą t k i k au czu k ow e

i

m eta lo w e

dostarcza po korzystnych cenach

Fabryka Stempli i Zak ła d itytowniczy

E. FRANITZA i Ska.

K A T O W I C E , ulica Pocztowa 10. Telefon 11-89

z ważnych p ow od ów zgłosić sprzeciw w przed­

miocie zamierzonej zmiany nazwiska d o odnośnego w ojew ody wzgl. komisarza Rządu m. st. Warszawy.

Jeżeli taki sprzeciw wpłynie, zezwolenie prószącemu nie może być udzielone.

Podania 1 sprzeciwy rozstrzyga wyżej cytowana Władza i o decyzji swej zawiadamia petenta i osoby, kt<5re wniosły sprzeciwy.

Zezwolenie na zmianę nazwiska, wspomniana władza ogłasza w Dzienniku Urzędowym R zeczy­

pospolitej Polskiej i równocześnie zarządza od p o­

wiednią adnotację w aktach stahu cywilnego.

Skutki zezwolenia na zmianę nazwiska po odnotowaniu w aktach stanu cywilnego przecho­

dzą nietylko na petenta, ale także na jego żonę i te dzieci, które w chwili podania nie były pełno-

Jak już wspomniałem, na Śląsku obowiązuje rozp. z 3. XI. 1919 r. (Zb. U. Pr. str. 177) które znosi zarządzenie z 12. 7. 1867 r. (Zb. U. Pr. str.

Pruscy obywatele mogą zmienić nazwisko ro­

dzinne tylko za upoważnieniem Ministra Sprawie­

dliwości, o ile ust. cyw. nic innego nie przepisuje.

Wniosek należy stawić w tym Sądzie Grodzkim, w którego okręgu petent ma swe miejsce zamieszkania lub miejsce swego pobytu. Wniosek można posta­

wić do protokołu sekretarza sądowego. Za osoby niezdolne do działania lub w nim ograniczone sta­

wia wniosek ustawowy ich zastępca po zatwierdze­

niu przez Sąd Opiekuńczy.

Sąd Grodzki z urzędu ustala okoliczności d o ­ niosłe dla rozstrzygnięcia wniosku i winien wysłu­

chać : bezpośrednio zainteresowanych, władzę gminną i osoby, zamieszkujące w okręgu petenta, których praw zmiana nazwiska dotyka.

Po dokonaniu tych czynności Sąd Grodzki składa sprawozdanie bezpośrednio Ministrowi Spra­

wiedliwości.

Sąd Grodzki może odrzucić wniosek o zmianę nazwiska o ile ona ma służyć widocznie do celów nieuczciwych. Skoroby to miało miejsce petent może prosić Ministra Sprawiedliwości o rozstrzy­

gnięcie. Minister Sprawiedliwości może wtedy za­

rządzić publiczne ogłoszenie wniosku, wyznaczając równocześnie czasokres do podniesienia zarzutów

■e strony zainteresowanych osób trzecich. O gło­

szenie to następuje przez Sąd Grodzki według za­

rządzenia Ministra Sprawiedliwości.

Ostatecznie rozstrzyga o wniosku i sprzeciwie Minister Sprawiedliwości i rozstrzygnięcie to p o ­ daje do wiadomości Sąd Grodzki przez Jednora­

zow e umieszczenie w .Monitorze Polskim . Poza- tem Sąd Grodzki zarządza wpisanie zmiany nazwi­

ska w rejestrze urodzeń i małżeństw na marginesie.

Skutki zezwolenia na zmianę nazwiska są takie same, jak wyżej wspomniałem.

Kiedroń Franciszek

Mysłowice, Rynek 13„

Kino U nion i Helios.

P O L E C A W I E L K I W Y B Ó R bielizny męskiej, damskiej i dziecinnej, pończochy, rękawiczki, największy wybór

artykułów sportowych.

Leopold Goldfinger i

KATOWICE

3-go Maja 1 a

Telefon 24-13

Hurtownia Margaryny i Artykuły do Prania

Antoni M liii er'

KATOWICE III.,

u lica W o jciech o w sk ieg o nr. 55

t e l e f o n 25-23.

„ W U L K A N “

O d le w n ia ż e la z a i m e t a li, fa b r y k a m a szy n i k o n str u k c ji ż e la z n y c h .

M ikołów

u lic a P le b is c y t o w a N r. 20. T e l. 2?.

Z Nowym Rokiem 1932

Zasyłamy wszystkim samorządom, gmi­

nom życzenia pomyślnego rozwoju

MANDERA, Sp. Kom. M ikołów

MAGISTRAT MIASTA TARNOWSKICH GÓR ogłasza

PRZETARG PUBLICZNY

na wykonanie robót MALARSKICH przy budo­

wie 30 kl. szkoły powszechnej w Tam. Górach.

Termin otwarcia ofert 7. stycznia 1932 roku o godz. 12-tej w południe.

Bliższe szczegóły wywieszono na tablicach ogłoszeń w tut. ratuszu.

T arnow skie Góry, dnia 18. grudnia 1931 r.

(—) M i c h a t z , burmistrz.