Komunikacja Publiczna, R. 7, nr 2 (39), 2010

komunikacja publiczna

Komunik cja

k w a r t a l n i k

nr 2 (39)/2010

Pomoc publiczna Pomoc publiczna

i rekompensata i rekompensata dla przewoźników dla przewoźników SilesiaKOMUNIKACJA

SilesiaKOMUNIKACJA – wydarzenie

– wydarzenie międzynarodowe międzynarodowe

Komunikacja Komunikacja

miejska miejska w Lizbonie w Lizbonie

ISNN 1426-5788

KOMUNIKACJA PUBLICZNA 2/2010

publiczna

MAJ-LIPIEC 2010

Targi Transportu Publicznego

patronat medialny

Sosnowiec

Podczas Targów odbędzie się II edycja konkursu na

PRODUKT W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ PRZYJAZNY OSOBOM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

patronat honorowy

Marszałek Województwa

Śląskiego

Podczas Targów odbędzie się II edycja konkursu na

PRODUKT W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ PRZYJAZNY OSOBOM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

tereny targowe

Expo Silesia – Kolporter EXPO Braci Mieroszewskich 124 41-219 Sosnowiec www.exposilesia.pl kontakt

Michał Poniatowski – menadżer projektu tel. +48 32 788 75 43, fax +48 32 788 75 03 kom. +48 510 031 669 e-mail: silesiakomunikacja@exposilesia.pl

20 – 21 maja 2010

nr 2/2010

3

o ^{d redakcji}

Druga edycja wyjątkowego wydarzenia, jakim są Targi Transportu Publicznego SilesiaKOMU- NIKACJA, odbędzie się w dniach 20-21 maja br. w centrum Targowo-Wystawienniczym Expo Silesia w Sosnowcu. Dlaczego to wyjąt- kowe wydarzenie? Już ubiegłoroczne targi pokazały, że to nie tylko integrujące spotka- nie branży, prezentacja czołowych producen- tów pojazdów, sprzętu serwisowego, wypo- sażenia warsztatów i zajezdni oraz rozwiązań ekonomiczno-informatycznych dla komuni- kacji miejskiej, ale przede wszystkim ewene- ment na skalę międzynarodową. Oprócz gości z Polski swój udział w imprezie zapowiedzieli między innymi Włosi, Anglicy, Hiszpanie, Cze- si i Słowacy. Co ważne, targom towarzyszyć będzie dwudniowa konferencja naukowa, za- wody dla kierowców oraz konkurs na produkt w komunikacji miejskiej przyjazny osobom z niepełnosprawnością. Liczne atrakcje, które zapowiedzieli organizatorzy, już gwarantują sukces tych targów. Impreza dedykowana jest przedsiębiorcom, samorządowcom i środowi- sku branży transportowej z całej Polski. Part- nerem i patronem tego przedsięwzięcia jest Komunikacyjny Związek Komunalny GOP.

W pierwszym dniu imprezy właśnie Komuni- kacyjny Związek Komunalny GOP podpisze ofi cjalne porozumienie o współpracy z wło- skim Azienda Transporti Verona.

W tym roku zmieniono również termin sosno- wieckich targów – z czerwcowego na majowy, bo zdaniem organizatorów to lepsza pora, zwłaszcza dla uczestników konferencji, która cieszy się ogromnym zainteresowaniem spe- cjalistów, naukowców i studentów kierunków związanych z transportem oraz samorządow- ców. Właśnie podczas pierwszego dnia kon- ferencji SilesiaKOMUNIKACJA przedstawione zostanie praktyczne zastosowanie zapisów Rozporządzenia WE 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogo- wego transportu pasażerskiego, które weszło w życie 3 grudnia 2009 roku. Rozporządzenie budzi wiele kontrowersji, dlatego sprawdzi- my, jak poradzili sobie z nim zagraniczni go- ście, a jakie są nasze polskie doświadczenia w tej dziedzinie. Czy przepisy owego rozpo- rządzenia są dla naszego transportu publicz-

nego szansą czy zagrożeniem, przekonamy się już wkrótce.

Impreza tego typu, jak Targi Transportu Pu- blicznego SilesiaKOMUNIKACJA, ma nie tylko wymiar naukowy i handlowy, wymusza też pewne zmiany w myśleniu o bardzo ważnym problemie, jakim jest dostosowanie komu- nikacji miejskiej do potrzeb osób niepełno- sprawnych. Ubiegłoroczny konkurs na produkt w komunikacji miejskiej przyjazny osobom z niepełnosprawnością, którego pomysło- dawcą i współorganizatorem jest KZK GOP, wyłonił zwycięzców w kategoriach pojazdów, jak również infrastruktury przystankowej do- stosowanej dla tych ludzi. Liczymy, że w tym roku walka będzie zacięta, a dzięki temu trans- port publiczny stanie się bardziej dostępny dla wszystkich niepełnosprawnych.

Drugi dzień konferencji poświęcony będzie sprawom bardziej praktycznym, a takimi z pewnością są rozważania na temat możliwo- ści i warunków poprawy taboru. W szczegól- ności mowa będzie o pojazdach o napędzie hybrydowym. Zaplanowano również zawody dla kierowców, które zostaną rozegrane w naj- nowszym symulatorze.

Co warte podkreślenia, zarówno targi, jak i konferencja nawzajem się uzupełniają, dlate- go nie dziwi fakt, że już cieszą się ogromnym zainteresowaniem. Nasza gazeta sprawuje również patronat medialny nad całą inicjaty- wą. Dlatego koniecznie trzeba tam być!

W numerze polecam ciekawe artykuły z dzia- łu „Analizy i opinie”, w opracowaniu znanych i szanowanych ekspertów. Zachęcam do za- poznania się z pierwszą częścią komunikatu Komisji Europejskiej na temat planu działania na rzecz mobilności w miastach. Druga jego odsłona w następnym numerze „Komunika- cji Publicznej”.

Polecam również artykuły: Marka Sieczkow- skiego o motywacji pracowników oraz Jo- anny Myszor – prezentującego transport pu- bliczny w Lizbonie.

Życzę zajmującej lektury i do zobaczenia na targach SilesiaKOMUNIKACJA!

KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna

WYDAWCA

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 01, fax 32 251 97 45 e-mail: kzkgop@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

ADRES REDAKCJI

40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 257 25 33, 32 743 84 14 fax 32 251 97 45

e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

REDAKTOR NACZELNA

Katarzyna Migdoł-Rogóż

RADA PROGRAMOWA

Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Alodia Ostroch Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska

REDAKCJA

Anna Koteras Tomasz Musioł

WSPÓŁPRACA

Barbara Hernas Aleksander Kierecki Alodia Ostroch Marek Sieczkowski Michał Wolański

KOREKTA

I OPRACOWANIE GRAFICZNE

M-art poligrafi a

DRUK

Grupa PRC Spółka z o.o.

NAKŁAD

1500 egzemplarzy

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówio- nych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada.

Wydawca pisma „Komunikacja Publiczna”

dziękuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników.

Komunik cja

publiczna

k w a r t a l n i k

Międzynarodowe Targi

SilesiaKOMUNIKACJA

AKTUALNOŚCI

Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku trans- portu zbiorowego.

GORĄCY TEMAT

Motywacja pracowników kluczem do sukcesu

Marek Sieczkowski

Co to jest motywacja? Czym jest ten czynnik, który za- grzewa nas do pracy? Skąd go wziąć, aby być w pełni zaan- gażowanym w wykonywanie codziennych obowiązków?

Jak go rozbudzić wśród załogi, aby swoją pracę wypełniali jak najlepiej potrafi ą? Motywacja jest niewątpliwie istot- nym czynnikiem w kształtowaniu pożądanych zachowań załogi, a więc i w funkcjonowaniu całej fi rmy.

LIDERZY RYNKU

Ciągle rozwijam skrzydła

z Aleksandrem Bąkiem rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż

O ciągłym poszukiwaniu wyzwań, rozwijaniu skrzydeł i dobrym pomyśle na logo opowiada Aleksander Bąk – twórca freelancer, specjalista w zakresie tworzenia idei kreatywnych z Poznania – zwycięzca konkursu na logo Śląskiej Karty Usług Publicznych.

ANALIZY I OPINIE

Pomoc publiczna

i rekompensata dla przewoźników

Jędrzej Klatka

System komunikacji Górnego Śląska słabowidzącymi oczami

Michał Dębiec

Specyfi ka śląskiej aglomeracji polega na płynnym prze- chodzeniu jednej gminy w drugą. Wyruszając z Katowic w kierunku Gliwic, mija się po drodze Chorzów, Bytom, Rudę Śląską i Zabrze. Ponieważ gminy są blisko siebie, konieczne było wprowadzenie wspólnego systemu komunikacji publicznej, dlatego to właśnie KZK GOP zarządza transportem publicznym w imieniu miast członkowskich.

Systemy taryfowe w największych ośrodkach miejskich w Polsce

Grzegorz Dydkowski, Andrzej Piestrzyński

W ostatnich latach obserwuje się zjawiska mające wpływ na działalność zarówno KZK GOP, jak i innych organizatorów i przewoźników miejskiego transportu zbiorowego. Jest to np. spadek liczby mieszkańców, który na przestrzeni lat 2000-2008 dla gmin KZK GOP wyniósł ponad 130 tysięcy osób, a także zmieniające się zachowania komunikacyjne mieszkańców.

Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) – pojęcie i istota

Anna Matuszewska

Partnerstwo publiczno-prywatne to współpraca pod- miotu publicznego i partnera lub partnerów prywatnych, podejmowana w celu wspólnej realizacji przedsięwzięcia z zakresu dostarczania usług publicznych, w oparciu o umowę długoterminową. Istota współpracy tkwi w ta- kim podziale zadań i ryzyka, który zapewni realizację celów każdej ze stron.

UNIJNE ABC

Plan działania na rzecz mobilności w miastach

Komunikat Komisji Europejskiej

W 2007 roku 72 procent ludności w Europie żyło na ob- szarach miejskich, mających zasadnicze znaczenie dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Miastom potrzeb- ne są wydajne systemy transportu – jako element wspie- rający ich gospodarkę i poziom życia mieszkańców.

WYDARZENIA

SilesiaKOMUNIKACJA – wydarzenie międzynarodowe

Alodia Ostroch

JAK ONI TO ROBIĄ?

Droga do buspasów

Andrzej Skwarek

Wytyczenie buspasa to czasochłonny proces, wymaga- jący wnikliwych analiz oraz współpracy wielu urzędów, instytucji i służb. Powinni to zrozumieć przede wszystkim malkontenci, uważający, że pasy dla komunikacji są wpro- wadzane na złość kierowcom, a także ci, którzy wskazują na zbyt wolne tempo realizacji kolejnych projektów.

NASZE SPRAWY

KZK GOP patronem targów

z Romanem Urbańczykiem rozmawia Anna Koteras

20 i 21 maja odbywać się będzie druga edycja Targów SilesiaKOMUNIKACJA, które są organizowane na terenie Expo Silesia w Sosnowcu. Tak jak w roku ubie- głym, Komunikacyjny Związek Komunalny GOP jest partnerem targów oraz organizatorem odbywającej się równolegle konferencji. O planowanych wydarzeniach opowiada Roman Urbańczyk, przewodniczący Zarządu KZK GOP.

Ptaszek promuje ŚKUP

Katarzyna Migdoł-Rogóż

O wygraną w konkursie na logo Śląskiej Karty Usług Publicznych walczyło 213 projektów, nadesłanych do KZK GOP przez artystów – twórców profesjonalnych i nieprofesjonalnych. Specjalnie powołane jury wybrało zwycięskie logo, którym okazał się żółto-niebieski pta- szek, autorstwa Aleksandra Bąka z Poznania.

PREZENTACJE

Komunikacja miejska w Lizbonie

Joanna Myszor

DOBRE STRONY

Jak zaplanować podróż w Warszawie

Marek Gancarczyk

Komuś, kto w Warszawie bywa rzadko i nie zna dobrze tego miasta, bez dobrego przewodnika trudno sprawnie poruszać się komunikacją miejską. Takim przewodni- kiem jest strona internetowa warszawskiego Zarządu Transportu Miejskiego.

KĄTEM OKA

Co wolno kontrolerowi?

Anna Koteras

W marcu przez kraj przetoczyła się publiczna deba- ta o uprawnieniach kontrolerów. Impulsem, który ją wywołał, był zapis w uchwale Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, dotyczącej przepisów porządkowych obowiązujących w komunikacji miejskiej na terenie tego miasta.

6

10

14

17 23

28

36

41

48

50

54 53

56

65

66

s ^{pis treści nr 2/2010}

OKŁADKA Fot. Joanna Myszor

nr 2/2010

s ^{pis treści}

L

izbona to dla wielu Polaków miasto gdzieś daleko, na koń- cu Europy. Przez część tych, którzy ją znają, określana jako stolica najmniej europejska, a przez nie- których wręcz jako swoistego rodzaju łącznik między Starym Kon- tynentem a Afryką. Kojarzona jest z muzyką fado, wyjątkowo dobrą kawą i tramwajami – żółtymi, kil- kudziesięcioletnimi, zabytkowymi wagonami, sunącymi wąskimi ulicz- kami „miasta siedmiu wzgórz”.

56

N

ajnowsze pojazdy czołowych producentów, sprzęt serwisowy, wyposażenie warsztatów i zajezdni oraz rozwiązania elektroniczno-informatyczne dla komunika- cji miejskiej będzie można zobaczyć podczas Targów Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA, które odbędą się w Centrum Targowo-Wystawienniczym Expo Silesia w Sosnowcu, w dniach 20-21 maja. Towarzyszyć im będzie dwudniowa konferencja naukowa oraz kon- kurs dla kierowców. Prócz gości z Polski swój udział w imprezie zapowiedzieli też Włosi, Anglicy, Hiszpanie, Słowacy i Czesi.

dla przewoźników

Pomoc publiczna i rekompensata

Fot. Joanna Myszor

48

Z

godnie z przepisami europejski- mi i orzeczeniami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości gmina lub związek międzygminny jako organizatorzy lokalnego transpor- tu zbiorowego mogą przyznawać rekompensatę tylko i wyłącznie takiemu przewoźnikowi, któremu wykonywanie zadań z zakresu lo- kalnego transportu zbiorowego zostało powierzone w trybie usta- wy o koncesji na usługi. Zarazem rekompensaty nie mogą otrzymać przewoźnicy wybrani w przetargach, którzy dobrowolnie wzięli w nich udział. Do odmiennych wniosków prowadzi lektura projektu polskiej Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

17

Fot. Alodia Ostroch

Fot. Dominik Chowaniec

SilesiaKOMUNIKACJA

– wydarzenie

międzynarodowe

Komunikacja miejska

w Lizbonie

Komunikacja miejska

w Lizbonie

6

TRANSEXPO W KIELCACH VIII Międzynarodowe Targi Transportu Zbiorowego TRAN- SEXPO to z pewnością najwięk- sza tego typu impreza w Pol- sce i w tej części Europy. Targi TRANSEXPO w roku 2009 zgro- madziły ponad 180 wystawców z 11 państw: Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Belgii, Słowa- cji, Szwecji, Holandii, Hiszpanii, Włoch, Czech i Polski, oraz bli- sko 4000 zwiedzających. Ich go- śćmi są między innymi najważ- niejsi przedstawiciele MPK, PKS oraz innych liczących się prze- woźników świadczących usługi transportowe.

Podczas TRANSEXPO czołowe fi rmy z branży prezentują pojaz- dy nowej generacji, gwarantują- ce najwyższy standard, komfort jazdy, ale przede wszystkim bez- pieczeństwo pasażerów. W halach Targów Kielce można zobaczyć pojazdy, wyposażenie i infrastruk- turę związaną z przewozem pasa- żerów. Z roku na rok Targi TRAN- SEXPO wzbudzają coraz większe zainteresowanie nie tylko wśród wystawców, ale także zwiedzają- cych i specjalistów z branży. Ofi - cjalnym partnerem strategicznym TRANSEXPO jest fi rma Solaris Bus & Coach SA. Solaris już wie- lokrotnie miał na Targach Kiel- ce swoje stoisko. W 2009 roku w tamtejszych halach wystawien-

niczych odbyła się światowa pre- miera autobusu tej fi rmy, nowo- czesnego InterUrbino. Spółka była także sponsorem głównej nagro- dy w Ogólnopolskim Konkursie na Najlepszego Kierowcę Komu- nikacji Miejskiej, który odbył się podczas ubiegłorocznej edycji tar- gów. Targi TRANSEXPO odbędą się w dniach od 6 do 8 paździer-

nika 2010 roku. 

KOMUNIKACJĄ MIEJSKĄ NA LOTNISKO

Do tej pory pasażerowie jadący na warszawskie lotnisko Okęcie mogli dostać się tam samocho- dem lub autobusem. Już niedłu- go ma się to zmienić – z biletem komunikacji miejskiej będą mo- gli dojechać tam również… pocią- giem, i to w niecałe 20 minut!

Warszawska Szybka Kolej Miejska, która będzie obsługiwać kolejowe połączenie lotniska Okęcie z cen- trum Warszawy, zakupiła właśnie 13 nowoczesnych składów PESA Bydgoszcz. Będą to elektrycz- ne zespoły trakcyjne wyposażone w większą liczbę drzwi (aż 12 par) oraz podłogę dostosowaną do wy- sokości peronów, co ułatwi wsia- danie i wysiadanie z pojazdu.

Co więcej, wszystkie będą wyposa- żone w klimatyzację, tak potrzebną w letnie upalne dni, oraz w monito- ring wizyjny, zapewniający bezpie- czeństwo pasażerów znajdujących się w środku. Pociągi będą dosto- sowane również do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz do prze- wozu rowerów. Jednorazowo po- jazdem będzie mogło podróżować 900 osób, a więc nawet 4 razy wię- cej niż jednym samolotem. Nowa stacja kolejowa na Lotnisku Chopi- na zlokalizowana została w bezpo- średnim sąsiedztwie terminali pa- sażerskich, co zapewni dogodną i komfortową komunikację pieszą pomiędzy dworcami. Dwutorowa łącznica, budowana przez Polskie Linie Kolejowe SA, obejmie trasę od przystanku osobowego War- szawa Służewiec do stacji końco- wej na lotnisku Okęcie. Całkowi- ty koszt netto robót budowlanych wynosi 191 mln 655 tys. 957,7 zło- tych.

a ^ktualności

Pierwsze składy pociągów pojawią się po 14 miesiącach od dnia pod- pisania umowy, czyli już w poło- wie 2011 roku. Kontrakt opiewa na 299 mln zł netto. 

ms SZYBKA KOLEJ MIEJSKA KURSUJE DO LEGIONOWA Warszawa nie ustaje w rozbudowie transportu szynowego. To najbar- dziej efektywny środek transpor- tu – jest wydajniejszy niż autobu- sy i jednocześnie dużo tańszy niż metro. Posiadając własnego prze- woźnika kolejowego, Szybką Kolej Miejską, Warszawa nieustannie in- westuje w takie właśnie rozwiąza- nie. Dzięki temu została urucho- miona kolejna linia – tym razem oznaczona jako S9 – łącząca Dwo- rzec Gdański z Legionowem.

Pierwsze pociągi linii S9 pojawiły się na trasie 15 marca. Są to Elek- tryczne Zespoły Trakcyjne EN57, pożyczone od Kolei Mazowiec- kich. Mieszkańcy prawobrzeżnych dużych miejscowości i dzielnic, takich jak chociażby Legionowo czy Białołęka, otrzymali dużą po- moc w codziennych dojazdach do pracy do centrum Warszawy.

Linia stanowi uzupełnienie połą- czeń Kolei Mazowieckich, z któ- rych podróżni mogą korzystać dzięki wspólnemu biletowi ZTM -KM-WKD.

Uruchomienie nowej linii miej- skiej kolei to kolejny przykład uda- nej współpracy Zarządu Trans- portu Miejskiego i spółki Koleje Mazowieckie. Realizacja przedsię- wzięcia to także efekt współdzia- łania z władzami samorządowymi województwa mazowieckiego, po- wiatu legionowskiego i miasta Le- gionowo z samorządami dzielni-

cowymi Warszawy. 

ms JAKA MASKOTKA

DLA KZK GOP?

Kogo będzie przedstawiać maskot- ka KZK GOP i jak będzie się na- zywać? Odpowiedź poznamy już pod koniec czerwca. Komunika- cyjny Związek Komunalny GOP zaprosił dzieci ze szkół podsta-

???????????

VIII Międzynarodo- we Targi Trans- portu Zbiorowego TRANSEXPO od- będą się w Kielcach, w dniach od 6 do 8 października 2010 roku

S E R W I S P R Z Y G O T O W A N O N A P O D S T A W I E T R A N S I N F O . P L

Fot. Targi Kielce

nr 2/2010

7

a ^ktualności

wowych i młodzież gimnazjalną z terenu województwa śląskiego do udziału w konkursie na pro- jekt oraz nazwę maskotki, która będzie promować Związek i jego działalność oraz pozytywnie ko- jarzyć się z komunikacją miejską.

Konkurs ruszył 1 kwietnia, a po- trwa do 1 czerwca br. Do wygra- nia laptop oraz dwa cyfrowe apa- raty fotografi czne!

Głównym celem konkursu jest stworzenie maskotki, która mo- głaby służyć jako element eduka- cyjny oraz promocyjny Związku.

W konkursie mogą wziąć udział wszyscy uczniowie szkół podsta- wowych i gimnazjalnych z terenu całego województwa. Przyjmowa- ne będą tylko prace indywidualne.

Co ważne, można zgłosić tylko je- den autorski projekt. Prace kon- kursowe powinny być przygotowa- ne w formie rysunku wykonanego ręcznie lub komputerowo. Techni- ka rysunku jest dowolna, format minimum A4. Organizator kon- kursu liczy na inwencję twórczą młodych oraz na ich wyobraźnię i kreatywność.

Maskotka ma być łatwo roz- poznawalnym znakiem KZK GOP i być z nim identyfi kowa- na. A co jeszcze będzie oceniać komisja konkursowa? Pomy- słowość i oryginalność nie tyl- ko samej maskotki, ale również jej nazwy. Należy pamiętać tak- że o tym, że projekt musi zawie-

rać logo Związku. Z nadesłanych prac wyłonione zostaną jedna na- groda główna i dwa równorzędne wyróżnienia. Na zwycięzcę czeka laptop, a na wyróżnionych apa- raty fotografi czne. Szczegółowe informacje na temat konkursu znajdują się w regulaminie, który wraz z formularzem zgłoszenio- wym oraz oświadczeniami do- stępny jest na stronie www.kzk- gop.com.pl. Ogłoszenie wyników nastąpi w czerwcu br. 

DODATKOWE MILIONY Z UNII

Polska, Republika Czeska i Sło- wacja podzielą między sobą do- datkowy miliard euro z fun- duszy strukturalnych na lata 2011-2013. Polska dostanie z fun- duszy strukturalnych dodatkowe 633 mln euro, Republika Cze- ska – 237 mln euro, a Słowacja – 138 mln euro. Ten dodatek jest bezpośrednim wynikiem wyż- szego niż przewidywano wzrostu gospodarczego w tych krajach.

W porozumieniu międzyinstytu- cjonalnym między Parlamentem, Radą i Komisją w sprawie perspek- tywy fi nansowej na lata 2007-2013 zakładano automatyczne dosto- sowania dla krajów, których PKB odbiegał łącznie o ponad 5 pro- cent w latach 2007-2009 od pro- gnoz, do których odnoszono się przy sporządzaniu perspektywy.

Wzrost gospodarczy w Polsce we wspomnianym okresie wyniósł o 8 procent więcej niż zakładano w prognozie, natomiast na Słowa- cji i w Republice Czeskiej wyno- sił on o odpowiednio 10,8 procent i 7,5 procent więcej.

Komentując tę decyzję, komisarz ds. programowania finansowe- go i budżetu Janusz Lewandow- ski, pogratulował trzem krajom tego, że mimo niesprzyjających okoliczności tak zdecydowanie przekroczyły prognozy wzro- stu z 2005 roku. Podkreślił przy tym, że przyznane środki powin- ny umożliwić im dalsze działania na rzecz modernizacji gospodar- ki i przygotowanie się na przyszłe wydarzenia. Johannes Hahn, ko- misarz odpowiedzialny za kwe- stie polityki regionalnej, dodał, że wyższy niż przewidywano wzrost gospodarczy w Polsce, Re- publice Czeskiej i na Słowacji za- wdzięcza się z pewnością po części środkom przyznanym tym trzem krajom z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, co jest wy- raźnym dowodem na to, że unijna polityka spójności przyczynia się do wzrostu gospodarczego w kra- jach, które z jej środków korzy- stają. Komisarz Hahn jest przeko- nany, że dodatkowe środki, jakie państwa te otrzymają w ciągu na- stępnych trzech lat, zostaną wy- korzystane w takim samym duchu i w tak samo skuteczny sposób. 

Polska, Republika Czeska i Słowacja podzielą między sobą dodatkowy miliard euro z unijnych funduszy strukturalnych na lata 2011-2013

a ^ktualności

Fot. Katarzyna Migdoł-Rogóż

F

8

NOWE ROZKŁADY JAZDY Już wkrótce pasażerowie warszaw- skiej komunikacji miejskiej będą mogli korzystać z nowych rozkła- dów jazdy. Będą one nie tylko in- formować, o której godzinie przy- jedzie pojazd, ale również, ile czasu zajmie im podróż do celu. Takie rozwiązanie pierwotnie wprowa- dzono w tramwajach, w przypad- ku których teoretycznie łatwiej jest określić czas przemieszczania się pojazdu pomiędzy poszczególny- mi przystankami. Ponieważ spodo- bało się ono podróżnym, Zarząd Transportu Miejskiego postano- wił wprowadzić je również w ko- munikacji autobusowej.

Jak ono działa? W pierwszej ko- lumnie umieszczono czas przejaz- du (w minutach) z danego przy- stanku do kolejnych na trasie.

W tej kolumnie znajduje się rów- nież informacja o czasie dojazdu do danego przystanku z przystan- ków wcześniejszych, od pętli star- towej.

Zrezygnowano z oznaczania kur- su realizowanego pojazdem nisko- podłogowym ramką. W zamian na końcu rozkładu umieszczono napis: „Wszystkie kursy realizo- wane pojazdami niskopodłogo- wymi”. W przypadku, gdy na tra- sie danego autobusu pojawia się chociaż jeden pojazd wysoko- podłogowy, na rozkładach jazdy pozostanie stary sposób oznacza- nia kursów. Przebieg trasy zosta- nie podany już według nowego

wzoru. 

ms

RADIOWY PATROL W AKCJI...

Ile warte są bilety komunikacji miej- skiej na Śląsku? 4 złote, 3, a może 2 złote i 60 groszy? Okazało się, że od 19 kwietnia o wiele, wiele wię- cej! – Masz skasowany bilet? Nie wyrzucaj go do kosza, bo jest prze- pustką do wygrania wspaniałych i cennych nagród – zachęca Anna Koteras, rzecznik prasowy KZK GOP. Komunikacyjny Związek Ko- munalny GOP razem z Antyradiem i Planetą zaproponowali wszystkim pasażerom wspólną zabawę. Prze- znaczona jest dla stałych i lojalnych klientów KZK GOP, którzy zawsze mają przy sobie ważny bilet – jed- norazowy, miesięczny lub okresowy!

Akcja podzielona została na trzy części (eventy), które przepro- wadzane są na wybranych loso- wo przystankach autobusowych i tramwajowych KZK GOP. Spe- cjalnego patrolu – „Radiowych Bi- leterów” należy szukać w następu- jących terminach: od 7 do 11 maja oraz od 6 do 10 września br. A jak to wszystko wygląda w praktyce?

Radiowy patrol wyposażony jest w przenośne, dotykowe ekrany z programem losującym, do któ- rego każdy pasażer może podejść z ważnym, skasowanym biletem i wpisać jego numer. Właściciel szczęśliwego numeru musi tylko odpowiedzieć na proste komuni- kacyjne pytanie i nagroda już jest jego. Wspólna zabawa ma zachę- cić wszystkich, którzy zawsze pa- miętają o tym, żeby uczciwie płacić za przejazd komunikacją KZK GOP i zawsze kupują bilety, aby bacznie się rozglądali i nie przegapili szan- sy wygrania nagrody. A można wy- grać telefony komórkowe, odtwa- rzacze MP3 i MP4, pendrivy, kubki termiczne, plecaki i słuchawki. Re- lacje z przebiegu akcji na antenie Antyradia i Planety.  KONGRES ITS

W dniach 19-20 maja 2010 roku w hotelu Radisson Blu Centrum w Warszawie odbędzie się trze- ci Polski Kongres Inteligentnych Systemów Transportowych – ITS.

Polski Kongres ITS na stałe wpisał się w kalendarz wydarzeń sektora

transportu w Polsce. Przyciąga tak- że uwagę obserwatorów i uczestni- ków zagranicznych, którzy widzą w nim szansę na promocję swoich osiągnięć. Ubiegłoroczny kongres został objęty patronatem czoło- wych instytucji, związanych z roz- wojem i wdrażaniem zaawansowa- nych technologii w transporcie.

Miniony rok udowodnił, że roz- wiązania zaliczane do Inteligent- nych Systemów Transportowych budzą w Polsce coraz większe za- interesowanie ośrodków decyzyj- nych. Doczekaliśmy się przygo- towania dokumentów wstępnych i projektowych dla zaawansowa- nych systemów zarządzania ru- chem w wielu miastach Polski, np.

we Wrocławiu czy Trójmieście.

W Warszawie, po pierwszych do- świadczeniach z eksploatacją Zin- tegrowanego Systemu Zarządza- nia Ruchem, rozpoczęto prace nad koncepcją rozwoju systemu.

Na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych opracowano stu- dium wykonalności dla budowy elektronicznego systemu poboru opłat na autostradach. Trwają pra- ce nad krajową strategią wdrażania Inteligentnych Systemów Trans- portowych, zlecone przez Mini- sterstwo Infrastruktury. Na arenie europejskiej doczekaliśmy się nato- miast projektu dyrektywy unijnej, dotyczącej zasad i wdrożeń ITS.

Nadchodzący kongres stworzy uni- kalną szansę wymiany doświad- czeń i zaprezentowania osiągnięć podmiotom działającym w tej branży. Jego organizatorzy ocze- kują, że tak jak podczas poprzed- nich kongresów, wykorzystane zo- staną szanse nawiązania kontaktów i pogłębienia współpracy między środowiskami związanymi z na- uką i praktyką – w tym między do- stawcami usług i produktów oraz przedstawicielami sektora publicz- nego wszystkich szczebli.

Mottem tegorocznego kongre- su ITS jest hasło „Małe pieniądze – duże korzyści. ITS sposobem na kryzys”. Jest ono odpowiedzią na ogólnoświatowe spowolnie- nie ekonomiczne. Organizatorzy III Polskiego Kongresu ITS posta- nowili położyć szczególny nacisk na kwestie wdrażania i fi nansowa- S E R W I S P R Z Y G O T O W A N O N A P O D S T A W I E T R A N S I N F O . P L

a ^ktualności

Nowe rozkłady jazdy nie tylko informują, o której godzinie przyjedzie pojazd, ale również, ile czasu zajmie podróż do celu

Fot. ZTM Warszawa

F

nr 2/2010

9

a ^ktualności

nia zaawansowanych rozwiązań technicznych i organizacyjnych, których szerokie wykorzystanie umożliwi podwyższanie jakości i efektywności transportu kosz- tem niższym niż przy zastosowa- niu innych działań. 

ZWYCIĘSKIE GÄVLE

Zdaniem niezależnego zespołu eks- pertów szwedzkie miasteczko Gävle przygotowało najciekawsze obcho- dy Europejskiego Tygodnia Mobil- ności 2009. Tuż za nadbałtyckim miastem znalazło się hiszpańskie Leon oraz chorwackie Ivanić Grad.

Nagrodę szwedzkiej reprezentacji wręczył pod koniec marca w Bruk- seli minister środowiska Janez Poto- čnik, który podczas tej uroczystości powiedział: – Presja współczesnej gospodarki wywierana na środowi- sko zmusza nas do podejmowania kolejnych prób na rzecz promowa- nia ekologicznej mobilności. Euro- pejski Tydzień Mobilności idealnie wpisuje się w tę strategię.

W Europejskim Tygodniu Mo- bilności 2009 (16-22 września 2009 roku) uczestniczyło łącznie 2181 miast i ponad 200 milionów ludzi z całej Europy. Zeszłoroczne hasło przewodnie brzmiało: „Po- praw klimat swojego miasta”. Zda- niem ekspertów to właśnie lo- kalne władze miały największy udział w poprawianiu świadomo- ści publicznej w kwestiach zrów- noważonej mobilności i realiza- cji projektów promujących ideę zrównoważonego transportu miej- skiego. Dlatego warto promować

i nagradzać najciekawsze inicjaty- wy – stąd też pomysł na konkurs.

W tym roku zostało zgłoszonych 29 kandydatów, a do ścisłego fi na- łu przeszło 11 miast, które najle- piej wypadły podczas Tygodnia Mobilności 2009. Szkoda, że nie było wśród nich polskich przed- stawicieli...

Bałtyckie miasteczko Gävle (oko- ło 69 tysięcy mieszkańców) wygra- ło konkurs dzięki połączeniu tra- dycyjnej działalności społecznej z wykorzystaniem nowych me- diów. Działania obejmowały m.in.

seminaria na temat zrównoważo- nego transportu, gorącą czekoladę dla osób dojeżdżających na dwo- rzec centralny oraz miejski wyścig rowerowy „Gästrikeloppet Cycle Race 2009” w Dniu bez Samocho- du. Podczas „mobilnego tygodnia”

transportową aktywność Gävle i okolic przedstawiała 20-letnia blogerka Ingrid Bergström Nilsson, która podróżowała przez cały ty- dzień komunikacją publiczną i za- pisywała swoje wrażenia. Ponadto studenci stworzyli wideopamiętnik z transportowego tygodnia, który następnie został wykorzystany jako narzędzie promocyjne. Oczywi- ście to nie wszystko – w 2009 roku Gävle wprowadziło dedykowane miejsca parkingowe dla samocho- dów elektrycznych z urządzenia- mi do ładowania akumulatorów, a także nowe stojaki rowerowe przy przystankach autobusowych.

Drugie miejsce zajęło małe chor- wackie miasteczko Ivanić Grad.

Jury doceniło go za ekonomiczne promowanie zrównoważonej mo-

bilności miejskiej. Mimo skromne- go budżetu miasto przygotowało szeroki program. Zorganizowano m.in.: „Dzień Ochrony Środowi- ska” z prezentacją lokalnych projek- tów gospodarki odpadami, „Dzień Mobilności i Zdrowia” z bezpłat- nym badaniem ciśnienia krwi oraz

„Dzień Energii” – podczas którego przedstawiono podstawowe zasady racjonalnego korzystania z energii.

Gmina Ivanić Grad zobowiązała się także do przyjęcia programu moni- torowania środowiska w zakresie hałasu, powietrza, wody i gleby.

León, laureat trzeciego miejsca, to miasteczko położone w środko- wej Hiszpanii. Oferuje komplek- sowy program działania na rzecz promowania zrównoważonej mo- bilności. Jury było pod wrażeniem stopnia współpracy pomiędzy sa- morządem a stroną społeczną – lo- kalnymi politykami, partnerami handlowymi, szkołami czy stowa- rzyszeniami non profi t. W ramach Tygodnia Mobilności Hiszpanie przeprowadzili m.in. takie działa- nia, jak: „Street Gym” – promowa- nie aktywności fi zycznej, testy za- nieczyszczenia i hałasu pojazdów osobowych przeprowadzane przez mobilne jednostki kontroli oraz ple- nerowy pokaz fi lmu dokumental- nego Ala Gore’a pt. „Niewygodna prawda”. W Dniu bez Samochodu transport publiczny był bezpłatny.

Ponadto w okolicach Starego Miasta i Uniwersytetu wprowadzono strefę uspokojonego ruchu, a także nowy system wypożyczania rowerów pu- blicznych w pobliżu popularnych

hosteli. 

a ^ktualności

Ceremonia wrę- czenia nagród:

European Mobility Week Award 2009.

Statuetkę zwycięzcy odbiera przedstawi- ciel Gävle

Fot. www.mobilityweek.eu

Fot. Marek Sieczkowski

g or ący t emat

10

C o to jest motywacja? Czym jest ten czynnik, który za- grzewa nas do pracy? Skąd go wziąć, aby być w pełni zaangażo- wanym w wykonywanie codziennych obowiązków? Jak go rozbudzić wśród załogi, aby swoją pracę wy- pełniała najlepiej jak potrafi? Już po przeczytaniu postawionych tu pytań nie mamy wątpliwości, że zagadnienie to jest czynnikiem istotnym w prowokowaniu pożą- danych zachowań załogi, a więc i w funkcjonowaniu całej fi rmy.

Szkoda, że tak niewielu menedżerów (w szczególno- ści mam tu na myśli zarządy) jest w pełni świado- mych tego, że to właśnie od motywacji ich pracow- ników zależy przyszłość całej organizacji. Szkoda, że tak niewielu z nich stwarza odpowiednie warun- ki, aby wśród podległych sobie osób wyzwolić drze- miący ogromny potencjał – właśnie za pomocą od- powiedniej motywacji!

Czym jest motywacja?

Co to jest motywacja? Jak się objawia? Jak ją wyzwo- lić? Według jednej z wielu defi nicji motywacja jest stanem gotowości istoty rozumnej do podjęcia okre- ślonego działania. To wzbudzona potrzeba zespołów procesów psychicznych i fi zjologicznych określają- cych podłoże zachowań i ich zmian. Przekładając powyższą defi nicję na język bardziej ludzki, można powiedzieć, że motywacja jest tym, co popycha nas do określonego działania.

Motywację dzielimy na wewnętrzną i zewnętrzną.

Wewnętrzna – to osobisty mechanizm, który uru- chamia i organizuje nasze zachowania oraz kieru- je nas na osiągnięcie konkretnego celu. Bodźce we- wnętrzne, dające poczucie, że aktywność jest ważna, dają nam swobodę działania i możliwość zaspoko- jenia potrzeb. Oznacza to, że aktywizacja następuje, gdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich potrzeb.

Motywacja wewnętrzna jest więc motywacją, w któ- rej dana aktywność jest celem samym w sobie. Przy- kładem może być przekonanie, że dzięki naszej pra- cy kierowcy zawodowego ludzie mogą bezpiecznie dojechać do celu, dlatego niezależnie od czynników zewnętrznych będziemy starać się jeździć autobu- sem w taki sposób, aby pasażerom nic złego się nie stało, a więc unikać gwałtownej zmiany prędkości (nagłego hamowania) czy kierunku jazdy (ostrych skrętów). Innym przykładem motywacji wewnętrz- nej jest np. to, że chcemy, aby pasażerowie mieli bile-

Motywacja

pracowników

kluczem do sukcesu

MAREK SIECZKOWSKI Rzecznik prasowy spółki PKP Energetyka

Fot. KZK GOP

nr 2/2010

g orący temat

11 ty, tak więc, jeżeli jeden z nich chce uiścić należność

za przejazd u nas, umożliwiamy mu to, nawet gdy mamy opóźnienie (w Warszawie jest przepis umoż- liwiający odmowę sprzedaży biletu przez kierowcę w momencie, gdy autobus jest opóźniony nie mniej niż trzy minuty).

Motywacja zewnętrzna to angażowanie się w działa- nie dla osiągnięcia korzyści, ukierunkowane na zysk (a więc taka motywacja nie jest uwarunkowana we- wnętrznie). Polega ona na wzbudzeniu potrzeb przez stosowanie kar i nagród, informowaniu o możli- wościach wykorzystania różnego rodzaju sytuacji i manipulowaniu tymi możliwościami. Przykładem motywacji zewnętrznej mogą być nagrody i premie wypłacane pracownikom za wzorową postawę pod- czas wykonywania swoich obowiązków. Co ciekawe, motywacja zewnętrzna nie musi kojarzyć się z do- datkową gratyfi kacją fi nansową, czasem ważniejsze są słowa uznania, podziękowania zwierzchników czy kolegów z pracy.

Motywacja w komunikacji miejskiej

Czy zagadnienia związane z motywacją w komu- nikacji miejskiej są istotne? Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że są wręcz kluczowe. Każdego dnia ty- siące autobusów, tramwajów i innych pojazdów pa- sażerskiego transportu zbiorowego wyjeżdża na ulice miast, ażeby zapewnić ich mieszkańcom bezpieczny, komfortowy i szybki transport. Z tymi pojazdami wiążą się dziesiątki tysięcy pracowników komunika- cji miejskiej – kierowców, motorniczych, pracowni- ków zaplecza i innych. To właśnie od ich motywacji do pracy, zaangażowania i profesjonalizmu zależy

jakość wykonywania usługi, jaką jest komunikacja miejska. Zmotywowany pracownik to niewątpliwie dobry pracownik. Każdy to wie. Ale nie każdy wie, jak to osiągnąć. Jak zmotywować zespół do pracy? Jak zmotywować siebie? To dziś kluczowe pytania i wy- zwania stojące przed kadrą zarządzającą.

Motywacja pozytywna i negatywna

Wiemy już, że nasza motywacja do działania może wy- nikać zarówno z wewnętrznych przekonań (motywa- cja wewnętrzna), jak i z zewnętrznych bodźców (mo- tywacja zewnętrzna). Okazuje się, że motywacja może być także negatywna lub pozytywna. Która jest sku- teczniejsza, która przynosi więcej efektów i jak wygląda to zagadnienie w komunikacji miejskiej? Odpowiemy na te pytania na podstawie przykładów zaczerpniętych prosto z polskiej komunikacji miejskiej.

Motywacja pozytywna oparta jest na dodatnich wzmocnieniach. Wiąże się z „dążeniem do”, które to zachowanie jest tym silniejsze, im bliższa jest droga do zapowiedzianej nagrody. Motywacja pozytywna ma umożliwić człowiekowi osiągnięcie lepszego niż dotychczas poziomu zaspokojenia potrzeb. Przykła- dami motywacji pozytywnej w komunikacji miejskiej są niewątpliwie kampania wizerunkowa kierowców komunikacji miejskiej, zorganizowana przez KPK Białystok, oraz kampania na rzecz ocieplenia wize- runku kontrolerów komunikacji miejskiej, przygo- towana przez KZK GOP.

Ludzka twarz kierowców

Kampania wizerunkowa kierowców komunikacji

miejskiej zorganizowana przez KPK Białystok „Kie- ^F Przykładami mo- tywacji pozytywnej w komunikacji miej- skiej są niewątpliwie kampania wizerun- kowa kierowców ko- munikacji miejskiej, zorganizowana przez KPK Białystok, oraz kampania na rzecz ocieplenia wizerun- ku kontrolerów ko- munikacji miejskiej, przygotowana przez KZK GOP

12

g orący temat

rowcy KPK Białystok – codziennie do twojej dys- pozycji”, rozpoczęta 19 maja 2009 roku, miała jeden zasadniczy cel – pokazać ludzką twarz osób prowa- dzących codziennie autobusy miejskie. Organiza- torzy kampanii sami podkreślali, że promocja wi- zerunku kierowców jest niezbędna do budowania pozytywnego oblicza całej komunikacji miejskiej.

Za jej pomocą postanowiono zwrócić uwagę pasaże- rów na często nieznane im aspekty codziennej pracy osób prowadzących pojazdy komunikacji miejskiej.

W ten sposób postanowiono zawalczyć o należny im szacunek. Pasażerowie często przez pryzmat kie- rowców (ich ubioru, zachowania, umiejętności kie- rowania pojazdem) wyrabiają sobie zdanie na temat funkcjonowania transportu zbiorowego. Ostatnim elementem, który skłonił do organizacji kampanii, było zwrócenie uwagi samym kierowcom na to, jak ważne dla Zarządu spółki jest to, w jaki sposób są od- bierani przez pasażerów.

Kierowcy bardzo pozytywnie odnieśli się do kam- panii. To przecież na nich ciąży odpowiedzialność za kreację wizerunku całej komunikacji. W trakcie codziennej, jakże przecież stresującej pracy, nie za- wsze mogą oni myśleć o tym, aby każdego wsiadają- cego do pojazdu pasażera przywitać szerokim uśmie- chem. Tu Zarząd fi rmy przyszedł im z pomocą i oni tę pomoc odczuwają i doceniają. Co istotne – nie sta- rano się wpłynąć na zachowania kierowców poprzez nakładanie kar za niedostosowanie się do określo- nych wymogów pracy (jak np. ubiór, zachowanie), ale poprzez przybliżenie ich „ludzkiej twarzy” mieszkań- com kreuje się wizerunek, który działa motywująco na samych kierowców. To nie jedyny przykład pozy- tywnej motywacji w komunikacji miejskiej.

Ocieplić wizerunek kontrolera

W 2008 roku KZK GOP przeprowadził kampanię mającą na celu wykreowanie pozytywnego wize- runku kontrolerów biletów. Poprzez licznie podję- te działania organizatorzy kampanii chcieli i nadal chcą uświadomić pasażerom, że zawód kontrolera jest trudny i często niebezpieczny, że osoby wyko- nujące tę pracę są starannie dobierane, muszą mieć odpowiednie predyspozycje.

Korzystający z komunikacji publicznej najczęściej nie zdają sobie sprawy, że kontrolerzy zajmują się nie tyl- ko kontrolowaniem pasażerów, ale także sprawdza- ją, w jaki sposób przewoźnicy wywiązują się z zawar-

tych z KZK GOP umów. To kontrolerzy sprawdzają punktualność autobusów i ich stan (m.in. czystość).

Często w świadomości społecznej kontroler postrze- gany jest jako „wróg” pasażerów. Nagminnie zdarza się, że po stwierdzeniu przez kontrolującego, że któ- ryś z pasażerów jedzie bez biletu, niechęć pozosta- łych, uczciwych pasażerów, kieruje się właśnie prze- ciw kontrolującemu. KZK GOP chce uświadamiać korzystającym z komunikacji publicznej pasażerom, że kontroler nie jest ich wrogiem. Wykupienie biletu za przejazd autobusem czy tramwajem jest taką samą opłatą, jak kupno biletu do kina, teatru czy na dysko- tekę – bez biletu nie zostaniemy tam wpuszczeni.

Celem KZK GOP nie jest nałożenie jak najwięk- szej liczby mandatów, lecz spowodowanie, aby pa- sażerowie płacili za każdy przejazd. Stąd właśnie nacisk na rozpoznawalność kontrolerów. Jednolite umundurowanie (błękitne koszule, krawaty, ciem- ne kurtki) ma spowodować, że będą widoczni już z daleka – tak aby pasażerowie od razu wiedzieli, że gdy kontrolerzy wsiadają do autobusu czy tram- waju, należy wyjąć i pokazać bilet. Dzięki podjętej akcji uświadamiającej pasażerów praca kontrolera może okazać się łatwiejsza – poprzez edukację spo- łeczeństwa odbiór ich pracy może być pozytywny.

To niewątpliwie przykład motywacji pozytywnej – pokazanie dobrych wzorców (nagroda uznaniowa) i postawienie wyróżnionych pracowników za wzór do naśladowania.

„Nie daję – nie biorę”

Motywacja negatywna to mechanizm oparty na róż- nego rodzaju karach, związany z zachowaniem typu

„dążenie od”, który opiera się na unikaniu. Im bliż- sza jest kara, tym lepiej widoczny jest unik. Powo- duje ona u pracownika lęk przed utratą m.in. stano- wiska, wysokości dotychczasowej pensji bądź nawet pracy, a tym samym mobilizuje do efektywniejszych działań, głównie w celu uniknięcia kary. Przykła- dami negatywnej motywacji w komunikacji miej- skiej mogą być: akcja „nie daję – nie biorę”, w któ- rej uczestniczyli kontrolerzy stołecznego Zarządu Transportu Miejskiego, czy też naklejki na kabinach motorniczych zawieszone przez Zarząd Tramwajów Warszawskich.

„Nie daję – nie biorę” to kampania zorganizowana przez fundację Normalne Państwo, do której dołą- czył stołeczny Zarząd Transportu Miejskiego. O ile

F

Czy zagadnienia związane z motywacją w komunikacji miejskiej są istotne?

Nie ulega najmniejszej wątpliwości,

że są wręcz kluczowe.

Każdego dnia tysiące autobusów, tramwajów i innych pojazdów pasażerskiego transportu zbiorowego wyjeżdża na ulice miast, ażeby zapewnić ich mieszkańcom bezpieczny, komfortowy i szybki transport.

To właśnie od pracowników komunikacji miejskiej, ich motywacji do pracy, zaangażowania i profesjonalizmu zależy jakość wykonywania usługi, jaką jest komunikacja miejska.

Fot. Marek Sieczkowski

nr 2/2010

g orący temat

13 13 kampania ma słuszny cel, a więc walkę z ko-

rupcją, o tyle zaangażowanie w nie kontro- lerów biletów komunikacji miejskiej wydaje się dyskusyjne. Dlaczego? Naklejanie specjalnych na- klejek z logo akcji na identyfi katorach kontrolerów biletów sugeruje, że jest to grupa społeczna, w której bardzo powszechna jest korupcja. Taka etykietka jest bardzo krzywdząca dla samych kontrolerów biletów, zatem kampania negatywnie ich motywuje do prze- strzegania zasad życia społecznego.

Drugie działanie związane z negatywną motywacją to przykład kampanii Tramwajów Warszawskich. Za- rząd przewoźnika, mając na celu wyeliminowanie ne- gatywnych zachowań motorniczych, zdecydował się na zamieszczenie specjalnych naklejek skierowanych do pasażerów. Na drzwiach kabin motorniczych, w środku tramwaju, zamieszczono specjalne napi- sy, z których dowiadujemy się, co my – pasażerowie – mamy zrobić w sytuacji, gdy widzimy niewłaściwe zachowanie osoby prowadzącej pojazd. Zarząd Tram- wajów Warszawskich poleca, aby zadzwonić pod spe- cjalny numer telefonu, jeżeli widzimy, że: osoba pro- wadząca pojazd rozmawia przez telefon komórkowy, pali papierosy lub przewozi w kabinie osoby postron- ne. Akcja spowodowała duże poruszenie wśród mo- torniczych, którzy uważają ją za szykany wymierzone przeciwko nim. Efekt – wątpliwy udział pasażerów w akcji (negatywne skojarzenia związane z donosi- cielstwem) oraz oburzenie pracowników. Tym sa- mym Tramwaje Warszawskie mając na celu popra- wę jakości obsługi pasażera wykorzystały negatywne motywacje (unikanie kary) skierowane przeciw wła- snym pracownikom.

Zamienić motywację negatywną na pozytywną

O ile ciężko jest jednoznacznie wskazać, która moty- wacja, negatywna czy pozytywna, jest skuteczniejsza, o tyle każdy z nas zgodzi się zapewne, że korzystanie z motywacji pozytywnej jest po prostu bardziej „ludz- kie”. Istnieje zatem pytanie, czy przytoczone powyżej

przykłady wykorzystujące motywację nega- tywną da się zamienić na motywowanie pozy- tywne? Odpowiedź brzmi – tak. Weźmy na przy- kład akcję Tramwajów Warszawskich. Cel słuszny – poprawienie obsługi pasażerów poprzez wyelimi- nowanie niepożądanych zachowań motorniczych, ta- kich jak palenie papierosów, rozmawianie przez tele- fon komórkowy w kabinach oraz przewożenie w nich osób postronnych. Zarząd przewoźnika wybrał na- klejki, na których zachęca pasażerów do dzwonienia pod specjalny numer w chwili, gdy są świadkami ta- kich sytuacji. Efektem będzie ukaranie motornicze- go, który zachował się w sposób niewłaściwy (a więc motywacja negatywna – wymuszenie odpowiednie- go zachowania za pomocą systemu kar). Jak zmie- nić sytuację, aby skorzystać z pozytywnej motywacji?

Wystarczyło zorganizować konkurs dla pasażerów, którzy widząc właściwe, nieprzeciętne zachowania motorniczych, jak np. pomoc niepełnosprawnemu pasażerowi przy wejściu do pojazdu, mogą zadzwo- nić pod specjalny numer i o tym powiedzieć. Na tej podstawie Zarząd Tramwajów Warszawskich mógł- by nagrodzić owego pracownika (a więc motywacja pozytywna – wymuszenie odpowiedniego zachowa- nia poprzez system nagród). Niewątpliwie ta zamia- na nie wzbudziłaby takiego protestu i oporu wśród pracowników, a także spotkałaby się z większą apro- batą wśród pasażerów i mediów.

Nie ulega wątpliwości, że procesy motywacyjne ukie- runkowują zachowanie jednostki na osiągnięcie określonego, istotnego dla niej stanu rzeczy, kierują wykonywaniem pewnych czynności, tak aby prowa- dziły do zamierzonych wyników (zmiana warunków zewnętrznych, zmiana własnych zachowań, zmiana swojego położenia). Motywacja może być pozytywna i negatywna. Co ciekawe – obie mogą dążyć do tego samego celu. Przy wyborze drogi warto jednak pa- miętać słowa Abrahama Lincolna: „Jeśli chcesz po- zyskać innego człowieka dla swojej sprawy, zacznij od przekonania go, że jesteś jego prawdziwym przy-

jacielem”. ‰

-

p tyw

Motywacja może być pozytywna i nega- tywna. Co ciekawe – obie mogą dążyć do tego samego celu.

Przy wyborze drogi warto jednak pamię- tać słowa Abrahama Lincolna: „Jeśli chcesz pozyskać innego człowieka dla swojej sprawy, zacznij od przeko- nania go, że jesteś jego prawdziwym przyjacielem”

Fot. z archiwum Aleksandra Bąka

l ider zy r ynk u

14

O ciągłym poszukiwaniu wy- zwań, rozwijaniu skrzydeł i dobrym pomyśle na logo opowiada Aleksander Bąk – twórca freelancer, specjalista w zakresie two- rzenia idei kreatywnych z Poznania, zwycięzca konkursu na logo Śląskiej Karty Usług Publicznych – w rozmo- wie z Katarzyną Migdoł-Rogóż.

Katarzyna Migdoł-Rogóż: Dlaczego zdecydował się Pan wziąć udział w konkursie na logo ŚKUP?

Aleksander Bąk: Konkurs miał dla mnie dwa aspek- ty. Przede wszystkim zawodowy, jako forma czysto kreatywnego wyzwania dla projektanta. Stworzenie projektu znaku Śląskiej Karty Usług Publicznych, ma- jącego promować szerokie spektrum usług aglomera- cji górnośląskiej, było takim wyzwaniem. Z drugiej strony aspekt osobisty, gdyż moje rodzinne związki ze Śląskiem sięgają korzeniami Karola Miarki, które- go jestem pra-pra-prawnukiem po kądzieli.

Czy od razu zrodził się pomysł, jakie to ma być logo?

Pomysły rodzą się w różny sposób. Czasami pomię- dzy tysięczną z kolei kreską szkicu, czasami między jawą i snem. Niekiedy w biegu za uciekającym auto- busem, ale także w leniwym wpatrywaniu się w koją- cy duszę widok za oknem... Każdy z nas nosi w sobie różne doświadczenia. Z tych doświadczeń wynikają

skojarzenia i sposób obrazowania pojęć. Znak gra- fi czny w swojej szczególnej formie, jaką jest logo, jest swego rodzaju podsumowaniem, syntezą wie- lu odniesień wiążących się z określonym zagadnie- niem. I wbrew pozorom, choć ma formę wizualną, to tak naprawdę nie jest potocznie rozumianym ob- razkiem. Logo, pomimo że łączy wiele znaczeń, musi być w swojej symbolicznej wymowie jednoznaczne, treściowo skondensowane.

W takim razie co stanowiło punkt wyjścia Pań- skiego projektu?

Punktem wyjścia jest tak zwany brief, czyli założe- nia kierunkowe, określające zadaniowy zakres pra- cy dla projektanta. Szukając graficznego wyrazu dla tych założeń krąży się między różnymi pomy- słami. Od mniej lub bardziej naturalistycznych wy- obrażeń, przez przetwarzanie liternictwa albo abs- trakcyjnych elementów nawiązujących do tematu.

Potem trzeba wszystko to „utrząsnąć i przespać”,

Ciągle rozwijam

skrzydła

Fot. Aleksander Bąk

nr 2/2010

15

l iderzy rynku

nabrać dystansu, by móc znów dokonać właściwej selekcji. Gdy projektowana forma nabrała kształ- tu skrzydełek, pojawił się... ptaszek. Nie ukrywam, że w moim założeniu był raczej bliższy kanarkowi niż gołębiowi. A to z uwagi na to, że w górniczej tradycji Zagłębia oraz Śląska kanarki były obecne od dawna – nie tyle jako ptaki ozdobne, co ściśle użytkowe – takie żywe czujki alarmowe. Nie mam oczywiście nic przeciw kojarzeniu wizerunku zna- ku z gołębiem. Mam więc nadzieję, że tak zapro- jektowany symbol odczytywany będzie w swojej wymowie jako przyjazny zarówno dla sympaty- ków kanarków, jak i gołębi.

Dlaczego ptaszek w barwach żółto-niebieskich?

Miałem początkowo zastrzeżenia co do samego na- zewnictwa karty, wiążącego ją ściśle ze Śląskiem.

Przecież z uwagi na swój aglomeracyjny zasięg jest ona skierowana także do mieszkańców Zagłę- bia. Przyjąłem jednak jako obowiązujące odniesie- nie do nazwy własnej aglomeracji – Silesia. Dlatego w kolorystyce znaku znalazły się podstawowe barwy województwa śląskiego: złoto i błękit.

Jury konkursu oceniło Pańską pracę jako mar- kowy i profesjonalny znak, czytelny i oryginalny.

Stwierdziło również, że logo z pewnością korzyst- nie wpłynie na odbiór, wizualizację i identyfi kację ŚKUP, a jednocześnie ułatwi zapamiętanie znaku.

Jak Pan skomentuje taki werdykt? Co on dla Pana oznacza?

Werdyktu nie komentuję, aczkolwiek jest mi oczywi- ście przyjemnie, że moja praca została dostrzeżona i w ten sposób oceniona. Liczę na to, że znak, odpo- wiednio wdrożony w ramach całościowego systemu identyfi kacji wizualnej, zostanie równie przychyl- nie przyjęty i zaakceptowany przez mieszkańców, użytkowników karty. Będzie to dla mnie dowodem na właściwe sprostanie zadaniu.

Czy uważa Pan, że nazwa ŚKUP ma szansę na po- wodzenie, czy optuje za tym, aby zmienić ją na bar- dziej przyjazną?

Rzeczywiście można się zastanowić, czy nazwa – szczególnie w jej formie skrótowej – ŚKUP – jest

„markowa”. Może warto byłoby skorzystać w tym zakresie z porady specjalistów od tak zwanego na- zewnictwa.

Bierze Pan udział w wielu podobnych konkursach, a wiele z nich wygrywa. Czym jest dla Pana udział w tego typu przedsięwzięciach?

Przyznaję, że chciałbym mieć takie szczęście w życiu, aby móc robić to, co się naprawdę lubi. Uczestnictwo w konkursach traktuję jako swego rodzaju łączenie przyjemnego z pożytecznym. Nie zawsze się jednak wygrywa – ot, choćby aktualny przykład ze śląskiego podwórka – konkurs na odznakę Zasłużonego dla Wo- jewództwa Śląskiego, w którym mój projekt nie zyskał aprobaty szanownego jury, a sam konkurs został nie- rozstrzygnięty – mam nadzieję, że nie dlatego, iż za-

projektowana odznaka nie była okrągła... (śmiech) ^F

Przykładowe możli- wości wykorzystania logo ŚKUP na ma- teriałach promocyj- nych, zaproponowa- ne przez autora

16

l iderzy rynku

A decyzja o wyborze tego czy innego konkursu?

Jeśli chodzi o sam wybór konkursów, to decyzja bywa często impulsowa – o, ciekawy temat! – i wy- nika z posiadanego akurat czasu. Co prawda nie do końca zgadzam się z formułą konkursów otwar- tych, ogłaszanych dość często jako swego rodzaju

„tańszy zamiennik” zlecenia, to w niektórych przy- padkach poświęcam czas dla zmierzenia się z posta- wionym wyzwaniem projektowym. Trudno bowiem wskazywać jako motyw decyzyjny wysokość nagród, gdyż te najczęściej nie odzwierciedlają rzeczywi- stej wartości pozyskiwanego opracowania i nakładu pracy. Większą rolę odgrywa zatem czynnik ambi- cjonalny i poczucie satysfakcji, gdy projekt, w któ- ry autor wkłada cząstkę siebie, znajduje nie tylko uznanie jurorów, ale zyskuje także szansę na własne użytkowe życie.

Co oznacza, że jest Pan twórcą freelancerem, spe- cjalistą w zakresie tworzenia idei kreatywnych?

Od młodości nie wyobrażałem sobie pracy typo- wo biurowej, w zamkniętym systemie hierarchicz- nego układu. Zawsze czymś tam wystawałem poza ramki, co miało różne konsekwencje. Jednak przy wrodzonej niezależności dane mi było przejść tak- że przez tryby agencji reklamowych. Po dziesięciu latach pracy w zespołowych strukturach postano- wiłem odpocząć. Nadszedł też czas, aby zacząć podpisywać sukcesy własnym imieniem i nazwi- skiem.

Na czym polega Pańska praca?

Moim celem jest indywidualna praca nad takimi te- matami, jakie mnie naprawdę intrygują, które sam sobie wybiorę jako wyzwanie. Takim wyzwaniem jest właśnie próba przetwarzania różnych idei w postać komunikacji wizualnej. Próba przekazania określo- nych treści w takiej formie wizualnej, aby odbiorca je przyjął, zrozumiał i właściwie odpowiedział lub się z nimi utożsamił.

W czym odnajduje się Pan najbardziej?

Jako projektant odnajdywałem się w tworzeniu różnych realizacji – od koncepcji wizerunkowych na rzecz produktów czy też marek, przez tworze- nie działań w ramach tak zwanego marketingu bez- pośredniego, aż po projektowanie opakowań. Dla przykładu podam znaną powszechnie markę piwa

Tatra, której ideę góralskiego wizerunku stworzy- łem od podstaw.

A co sprawia Panu największą satysfakcję?

Największą satysfakcję sprawia mi jednak projektowa- nie form małych – znaków grafi cznych. I choć to for- ma fi zycznie niewielka, to jej wykreowanie, wbrew po- zorom, wymaga całkiem sporego zaangażowania. Ale chyba warto, bo – jak wiemy – małe jest piękne...

Czy zdolności, które Pan posiada, i talent do wymy- ślania markowych znaków to zasługa genów? Po- chodzi Pan przecież z artystycznej rodziny.

Za geny nie odpowiadam, aczkolwiek coś w tym musi być, gdyż, jak widać, mimo moich usilnych prób natury nie dało się oszukać. Dopadło mnie rodzinne „obciąże- nie”. Tato jest wszechstronnym projektantem – od grafi - ki użytkowej przez rzeźbę i medalierstwo aż po architek- turę wnętrz i formy przemysłowe, a mama projektantką tkaniny unikatowej. Ale nie czarujmy się, pochodze- nie z artystycznego domu nie wystarczy. Nie wystarczy do tego także dyplom uczelni artystycznej. Artystami są przede wszystkim mistrzowie rzemiosła, a tego czło- wiek uczyć się musi sam, codziennie, przez całe życie.

A trzeba przyznać, że łatwo nie jest, bo pomijając ogra- niczoną wydolność osobistych szarych komórek, jest jeszcze konkurencja – wręcz masowa – gdyż, jak wiemy, większość rodaków zna się nie tylko na medycynie, ale przede wszystkim na projektowaniu logo...

Widać, że praca jest dla Pana wielką pasją, ma Pan jeszcze jakieś?

Fakt, można powiedzieć, że projektowanie znaków zaczyna stawać się moją życiową pasją. Mam nadzie- ję, że nie zamieni się to w... obsesję i pozwoli znaleźć czas na inne radości życia. Czymże byłoby jednak życie mężczyzny bez poszukiwania wyzwań? Takim wyzwaniem, które aktualnie wziąłem sobie na warsz- tat, jest projekt także związany z wizerunkiem ptaka – tym razem orła – będącego naszym godłem naro- dowym. Jest to pomysł zmierzenia się z identyfi kacją wizualną administracji państwowej. A pozostając cały czas w ornitologicznym kontekście, przyznam, że ko- lejną pasją było latanie. Doznań bujania pod chmura- mi na skrzydle paralotni nie da się zapomnieć i choć od bardzo dawna nie było mi dane „odlecieć”, to jed- nak mam nadzieję, że uda mi się jeszcze rozwinąć skrzydła także i w tej przestrzeni. ‰

F

Punktem wyjścia do każdego projektu jest tak zwany brief, czyli założenia kierunkowe, określające zadaniowy zakres pracy dla projektanta. Szukając grafi cznego wyrazu dla tych założeń krąży się między różnymi pomysłami.

Od mniej lub bardziej naturalistycznych wyobrażeń, przez przetwarzanie liternictwa albo abstrakcyjnych elementów nawiązujących do tematu.

Potem trzeba

wszystko to „utrząsnąć i przespać”, nabrać dystansu, by móc znów dokonać właściwej selekcji.

nr 2/2010

17

nr 2/2010

Rekompensata stanowi formę pomocy państwa

Co do zasady przyznawanie przewoźnikom po- mocy państwa narusza zasadę wolnej konkurencji i równości przedsiębiorców konkurujących ze sobą i negatywnie wpływa na swobodną wymianę usług między państwami członkowskimi Unii Europej- skiej. Zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiają- cego Wspólnotę Europejską (dalej: „TWE”), „pomoc świadczona przez państwa członkowskie lub pocho- dząca z funduszy państwowych jest niezgodna z za- sadami wspólnego rynku, jeżeli przez uprzywilejo- wanie określonych przedsiębiorstw (…) zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi”. Powyższy przepis oznacza, że za- kazana jest:

a) pomoc państwa,

b) selektywnie faworyzująca jej benefi cjenta, c) zakłócająca konkurencję,

d) wpływająca na handel wewnątrzwspólnotowy lub wymianę usług między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

ad. a) pomoc państwa

Pomoc państwa (pomoc pochodzącą z funduszy państwowych) należy rozumieć jako pomoc niepo- chodzącą ze źródeł prywatnych. Pomoc pochodząca z budżetu gminy lub związku komunalnego pocho- dzi od władzy publicznej i stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 TWE. Pomoc ta może polegać na subwencjonowaniu przedsiębiorstw lub zmniejszaniu ich obciążeń.

ad. b) selektywne faworyzowanie benefi cjenta Zakazana jest pomoc, która uprzywilejowuje niektó- re przedsiębiorstwa (konkretne, wymienione z na- zwy, w danym sektorze, np. przewoźników tramwa- jowych, albo w danym regionie). Uprzywilejowanie ma miejsce, gdy korzyści są przyznane jednym, a nie są przyznane innym konkurującym przedsiębior- stwom (tzw. selektywność pomocy). Nie ma więc uprzywilejowania, gdy korzyści odnoszą się w rów- nym stopniu do wszystkich konkurujących przed- siębiorstw. Dla przykładu można podać, że Komisja Europejska w decyzji z 27 listopada 2002 roku w spra- wie nr 337/02¹ uznała, że Rada Miasta Madryt może

publiczna

Streszczenie

Zgodnie z przepisami europejskimi i orzeczeniami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości gmina lub związek międzygminny jako organizatorzy lokalnego transportu zbiorowego mogą przyznawać rekompensatę tylko i wyłącznie takiemu przewoźnikowi, któremu wykonywanie zadań z zakresu lokalnego transportu zbiorowego zostało powierzone w trybie ustawy o koncesji na usługi. Zarazem rekompensaty nie mogą otrzymać przewoźni- cy wybrani w przetargach, którzy dobrowolnie wzięli w nich udział. Do odmiennych wniosków prowadzi lektura projektu polskiej Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, co może prowadzić do sporów sądowych przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości.

Summary

In compliance with the European regulations, and the decisions of the European Court of Justice, a municipality or union of municipalities, as organizers of local collective transport, may grant compensation only and solely to such a service provider, that has been entrusted with the tasks comprising local mass transport in the mode of the act of law on concessions for services. At the same time, compensation may not be received by service providers selected in tender procedures, in which they took part voluntarily. Studying the draft Polish act of law on public mass transport leads to different conclusions, which may lead to disputes taken to the European Court of Justice.

Pomoc

JĘDRZEJ KLATKA Radca prawny KZK GOP, Kancelaria Radców Prawnych

Klatka i Partnerzy

i rekompensata

dla przewoźników nalizy i opinie

Artykuł recenzowany

a

F