vcn& 10 gr»
CODZIENNY
Abonament miesięczny w ekspedycji 2.— zt, w agenturach 2.15 zł., na pocztach jużRQPONMLKJIHGFEDCBA
i odnoszeniem do domu 2.34 zł., pod opaską w Polsce 3.50 zł., w Innych krajach 4,50 zł. — Abonament kwartalny w ekspedycji 6.—- zł., w agenturach 6.45 zł., na pocztach już z odnosze
niem do domu 7.01 zt, pod opaską w Polsce 10.50 zł., w innych krajach 14.— zł. — W razie wypadków, spowodowanych siłą wyższą, przeszkód w zakładzie, strajków lub tym podobnych nieprzewidzianych okoliczności, wydawnictwo nie odpowiada za dostarczenie pisma, a abo
nenci nie mają prawa domagania się niedostarczonych numerów lub odszkodowania.
O g ł o s z e n 1 a, na str. 7-łamowej 15 gr. od miejsca milimetrowego, na str. pierwszej 60 ar od miejsca milimetr., na str. trzeciej 1 drugiej 40 gr. od miejsca milimetr., Ruch towarzystw 20 gr. od wiersza tekstowego. - Ogłoszenia tłumaczone, skomplikowane, z zastrzeżeniem miejsca oraz z nieczytelnym rękopisem przy każdym poszczególnym wypadku 25 procent nadwyżki — Z innych krajów 200 proc, nadwyżki. - Konto Pocztów, Kasy Oszczędności, Poznań 201060. — Ogłoszenia płatne natychmiast — Adres administracji: Toruń, Piekary 14 - Telef. 647. — Za ręko pisy niezamówlone redakcja nie odpowiada. — Adres redakcji: Toruń, Piekary 14 - Telefon 647
Rok II. Toruń-Bydgoszcz-Grudziądz, piątek 5 lutego 1926 r. Nr. 33.
Zatarg w Elektrowni
Porozumienie osiągnięto
k W M in is te r s tw ie P r a c y i O p ie k i S p o ł. o d b y ła s ię w c z o r a j k o n f e re n c ja z u d z ia łe m p r z e d s ta w i
c ie li z w ią z k u p r a c o w n ik ó w e le k - ttro v y n i i z a r z ą d u e le k tr o w n i, W .w y n ik u n a r a d u s ta lo n o , ż e z a
rząde le k tr o w n i p r z y z n a p o d w y ż
k ę w s z y s tk im b e z w y ją tk u p r a c o w n ik o m , p r z y c z e m ta ry f a n ie z o s ta n ie p o d w y ż s z o n a .
W y s o k o ś ć p o d w y ż k i i s p o s ó b je j r e a liz a c ji u s ta lo n e z o s ta n ą n a k o n f e r e n c ji k tó r a o d b ę d z ie s ię w p ią te k .
ttańi ’ Ksitomia ittńn»Wita
Dziwna
W N - r z e 2 6 „ G ło s u C o d z ie n n e g o " z d n ia 2 b . m . p o d a liś m y w ia d o m o ś ć , ż e K lu b P a r la m e n ta r n y N . P . R - p o s ta n o w ił z g ło s ić w S e jm ie w n io s e k o r o z w ią z a n ie R a d y M ie js k ie j m , W a r- 1 s z a w y — m . in , z r a c ji je j n ie u d o ln o ś c i w r o z w ią z y w a n iu p a lą c y c h z a g a d n ie ń .
J a k s ię o b e c n ie d o w ia d u je m y , p r z e d s ta w ic ie le z K lu b u P , P , S . w y r a ż a li w te j m a te r j i w o b e c w n io s k o d a w c y ... w ą tp liw o ś c i n a
tury... ta k ty c z n e j,
- G d y m im o to w n io s e k z o s ta ł
Historja
o p r a c o w a n y i z g ło s z o n y w p r e z y d ju m S e jm u , o k a z a ło s ię , ż e w m ię d z y c z a s ie P . P , S . s a m a ...
w n io s e k ta k i ju ż z d ą ż y ła o p ra c o w a ć i z ło ż y ć .
W K lu b ie N . P . R . ’ „ s u b te l
n o ś ć " ta k ty k i s o c ja lis tó w w y w o ła ła d u ż e ... w r a ż e n ie .
L e k k o o d m a w ia ć i o d r a d z a ć c o ś in n y m , a b y c h y łk ie m z ro b ić to s a m e m u — o to c o s ię n a z y w a : d b a ć o r e p u ta c ję ...
W ś ró d o g ó łu tr a m w a ja rz y „ m a n e w ry " P . r . S . w y w o ła ły ... w e s o ło ś ć ...
W SPRAWIE UPOSAŻENIA STAROSTÓW.
M in . s p r a w w e w n . p o d a ło d o w ia d o m o ś c i i w y k o n a n ia w s z y s t
k im w o je w o d o m , z w y ją tk ie m ś lą s k ie g o , — u c h w a łę R a d y M i
n is tró w , w p r o w a d z a ją c ą d o d a te k d o u p o s a ż e n ia d la ty c h s ta r o s tó w , k tó r z y n ie p o b ie ra ją te g o d o d a tk u o d s e jm ik ó w p o w ia to w y c h .
D o d a te k te n w y n o s i 3 0 0 p u n k tó w m ie s ię c z n ie .
P r z e z w p r o w a d z e n ie p o w y ż s z e j u c h w a ły z n ie s io n e z o s ta ły is tn ie ją c e d o ty c h c z a s r ó ż n ic e w u p o s a ż e n iu p o s z c z e g ó ln y c h s ta r o s tó w .
P A R Y Ż , 4 .2 (A W ). „ N e w Y o rk H e r a ld " d o n o s i, iż z p o w o d u o d ło ż e n ia te r m in u g e n e w s k ie j k o n f e r e n c ji r o z b r o je n io w e j, p r e z y
d e n t C o o lid g e p o w r ó c ił d o s w e g o d a w n e g o p r o j e k t u z w o ła n ia o s o b n e j k o n f e r e n c ji r o z b ro je n io * : w e j d o W a s z y n g to n u ,
T
G E N E W A , 4 .2 ( A W ). S k ła d k o m is ji p r z y g o to w a w c z e j d la m ię d z y n a r o d o w e j k o n f e r e n c ji g o s p o d a r c z e j z o s ta ł ju ż p r a w i e u - s ta lo n y , 3 4 - c h c z ło n k ó w k o m is ji b ę d z ie r e p r e z e n t o w a ło p o s z c z e g ó ln e p a ń s t w a w e d łu g s p e c ja l
n e g o k lu c z a , b io r ą c w o b r a d a c h u d z ia ł p r z e d e w s z y s tk ie m w c h a r a k t e r z e r z e c z o z n a w c ó w . I lo ś ć i ę r o z d z ie lo n o ja k n a s tę p u j e : A n g ljsi 4 m ie js c a , N ie m c y , F r a n c ja , W ło c h y i S ta n y Z je d n o c z o n e p o
3 , S z w a jc a r ja , H o la n d ja , J a p o n j a i U n ja S o w ie c k a p o 2 , B e lg ja , A r g e n ty n a , A u s tr ja , B r a z y lja , B r y ty js k ie I n d je , C z e c h o s ło w a c ja , H is z p a n ja , K a n a d a , P o ls k a ,;
S z w e c ja p o 1 m ie js c u . N a p r z e - ; w o d n ic z ą c e g o k o m is ji u p a t r z o n y je s t S z w a jc a r , G u s ta w A d o r , n a v ic e - p r z e w o d n ic z ą c e g o H o le n - ; d e r , K r ó lle r . O s t a te c z n y t e r m in z w o ła n ia k o n f e r e n c ji u s ta lo n o n a p o ło w ę m a ja .
Mw !!■ lisi talii
Z SEJMU
S e jm p r z y ją ł w c z o r a j w 2 i 3 'C z y ta n iu u s ta w ę o r a ty f ik a c ji
^ k o n w e n c ji k o n s u la r n e j m ię d z y P o l s k ą aS o w ie ta m i.
. P r z e c i w k o r a t y f i k a c j i g ło s o w a l i je d y n ie u k r a i ń c y i b ia ło ru s in i.
N a s tę p n ie p r z y ję to w o b u c z y t a n ia c h u s ta w ę o r a t y f i k a c j i p r o - t o k u ł u in s b r u c k ie g o , d o ty c z ą c e - c e g o p o d z ia łu d łu g ó w b . m o n a r - c h ji a u s t r o - w ę g ie r s k ie j m ię d z y p a ń s tw a s u k c e s y jn e , j a k o t e ż u - s t a w ę o r a t y f i k a c j i u k ł a d u m ię d z y P o ls k ą a n i e k t ó r e m i p a ń s tw a m i o k o n s o lid a c ji d łu g ó w r e lje f o w y c h P o ls k i.
W r e s z c ie I z b a p r z y s t ą p i ł a d o g ło s o w a n ia n a d p r a g m a t y k ą n a u c z y c ie li. D o u s t a w y z g ło s z o n o 1 9 0 p o p r a w e k , k t ó r e je d n a k ż e p r z e w a ż n ie o d r z u c o n o . U s ta w ę p r z y ję to w 2 c z y ta n iu , o d k ła d a ją c t r z e c ie d o n a s tę p n e g o p o s ie d z e n ia .
W ś r ó d w n io s k ó w z a s łu g u je n a u w a g ę — z a p o w ie d z ia n y p r z e z
„ G ło s C o d z ie n n y " — w n io s e k k l u b u N . P . R .
W n io s e k p r z y p o m in a , ż e : N o r m a ln y o k r e s d z ia ła ln o ś c i R a d y M ie js k ie j s k o ń c z y ł s ię ju ż w lu ty m 1 9 2 2 r . i ju ż w t e d y p o w in n y s ię b y ły o d b y ć w y b o r y , S e jm U s ta w o d a w c z y je d n a k p r z e d łu ż y ł o k r e s is tn ie n ia r a d m ie j
s k ic h d o c z a s u u c h w a le n ia u s t a w y o s a m o r z ą d z ie m ie js k im . U -
s t s w a t a k a d o t ą d n ie j e s t z a ł a tw io n a , m im o t o je d n a k r a d y m ie js k ie w w ię k s z o ś c i m ia s t z o s t a ł y o d n o w io n e i t y l k o w a r s z a w s k a u r z ę d u je o d 7 l a t, p r z e s ta w s z y b y ć is to tn e m p r z e d s t a w ic ie ls tw e m k o m u n a ln e m lu d n o ś c i. G o s p o d a r k a f in a n s o w a R a d v M ie js k ie j i M a g i s t r a tu je s t p r z e d m io te m p o w s z e c h n e j k r y ty k i. A o b e c n ie g ło ś n a u c h w a ła z 2 8 s ty c z n ia o d m a w ia ją c a p r o w a d z e n ia r o k o w a ń z p r a c o w n i
k a m i tr a m w a jo w e m i w s k a z u je n a to , ż e w ię k s z o ś ć R a d y M ie je - s k ie j k ie r u je s ię n ie z a s a d n i
c z y m i n t e r e s e m m ia s ta i lu d n o ś c i le c z u p r z e d z e n ia m i n a t u r y p o lity c z n o - s p o łe c z n e j. W ła d z e p o w in n y p o ło ż y ć k r e s te j s z k o d liw e j g o s p o d a r c e i u m o ż liw ić o b y w a te lo m W a r s z a w y w y b ó r c ie s z ą c e g o s ię z a u f a n ie m p r z e d s ta w ic ie ls tw a k o m u n a ln e g o ,
P o d p is a n i w n o s z ą :
Wzywa się Rząd do na
tychmiastowego rozwią
zania Rady Miejskiej m. st.
Warszawy i zarządzenia nowych wyborów na za
sadzie dekretu z dnia 13 grudnia 1918 r.
Shoiiiiaiw
PROJEKT USTAWY O UTRZY MANIU I REGULACJI RZEK
SPŁAWNYCH.
P o d k o m is ja r o b ó t p u b lic z n y c h o b r a d o w a ła n a d p r o je k te m o u - tr z y m a n iu i ż e g lu g i r z e k s p ła w - n y c h . W c z a s ie d y s k u s ji p o d n ie s io n o z a r z u t y c o d o s a m e j u s t a w y , ja k o n a k ł a d a j ą c e j n a s k a r b p a ń s tw a w ie lk ie c ię ż a r y , b o s ię g a ją c y c h m il ja r d o w y c h s u m . D a ls z e o b r a d y n a d i ą u s ta w ą o d r o c z o n o d o c z a s u z a s ią g n ię c ia o p in ji M in is te r s tw a S k a r b u .
WRZENIE W KOLE ŻYDOWSKIM.
W c z o ra j n a p o s ie d z e n iu k o ła ż y d o w s k ie g o o p o z y c ja w y s tą p iła p r z e c iw u g o d z ie p o ls k o - ż y d ó w s k ie j, z a w a r te j w lip c u 1 9 2 5 r .
P o s e ł d r . S c h ip p e r p o s ta w ił w n io s e k o p r z e jś c ie d o o p o z y c ji w s to s u n k u d o o b e c n e g o R z ą d u , c z e m u s p r z e c iw ił s ię p r e z e s k o ła ż y d o w s k ie g o d r . T h o n , k tó r y o - ś w ia d c z y ł, ż e c h w ila o b e c n a w ż a d n e j m ie r z e n ie n a d a j e s ię d o ta k ie g o k r o k u ,
W r e z u lta c ie o ż y w io n e j d y s k u s ji — p o s e ł d r . T h o n z g ło s ił r e z y g n a c ję z p r e z e s u r y k o ła ż y d o w s k ie g o , k t ó r ą je d n a k c o f n ą ł w o b e c s p r z e c iw u w ię k s z o ś c i c z ło n k ó w k o ła ,
B E R L I N , 4 .2 ( P A T ). - D z iś p r z e d p o łu d n ie m z e b r a ł a s ię k o m is ja s p r . z a g r a n ic z n y c h R e ic h s ta g u , w c e lu o m ó w ie m a s p r a w y p r z y s tą p i e n ia N ie m ie c d o L ig i N a ro d ó w . P o w y s łu c h a n iu s p r a w o z d a n ia m in is tr a s p r a w z a g r a n ic z n y c h z r o k o w a ń z m o c a r s tw a
m i o u z y s k a n ie p e w n y c h u lg d la N ie m ie c o r a z p o p r z e p r o w a d z e n iu d łu ż s z e j d y s k u s ji, k o m is ja 1 8 - m a g ło s a m i p r z e c iw k o 8 u p o w a ż n iła r z ą d ,d o w y k o n a n ia u s ta l w y z d n ia 2 8 l i s t o p a d a 1 9 2 5 r o ^ k u i z g ło s z e n ia p r z y s tą p ie n ia ' N ie m ie c d o L ig i N a ro d ó w .
Czyżby nowy skandal?
Kto czuwa? Kto jest odpowiedzialny?
G D Y N IA , 4 .2 ( A , W .) . . K o n - s o r c ju m b u d u ją c e p o r t o p ó ź n ia s ię o g r o m n ie z p r a c a m i, k t ó r e w te j c h w ili s ą z u p e łn ie w s tr z y m a
n e . N a 1 s ty c z n ia m ia ło b y ć g o to w y c h 4 5 0 m e tr ó w n a d b r z e ż a , n ie m a z a ś a n i m e tr a . N ie z a p o
w ia d a s ię , a b y w k r ó t c e o d d a n d c o ś d o u ż y tk u . W n a s t ę p s t w i e te g o o p ó ź n i s ię t e ż z m o n to w a n ie k r a n ó w m o s to w y c h , k t ó r e m a ją s łu ż y ć d o ła d u n k u w ę g la . U c ie r p i n a te m p o d n ie s ie n ie s p r a w n o ś c i p o r tu .
Wojna domowa w Chinach
L O N D Y N , 4 .2 ( A W ) . Z S z a n - g h a ju d o n o s z ą , iż w o js k a g e n e r a ł a W u - P e j- F u n a t r a f i ł y w d r o d z e d o p r o w in c ji H o - N a n n a s il
n y i n ie o c z e k iw a n y o p ó r , w n a s t ę p s t w ie c z e g o W u - P e j- F u n ie z d o ła ł n a w e t z d o b y ć p o p r z e d n ie j s w e j r e z y d e n c ji H o - N a n - F u ,
A 2 6 C
Więc kto zastępować będzie?
H A G A , 4 .2 ( P A T ) . A d w o k a t d r . L im b u r g , k t ó r y n a w c z o r a j
s z e j n a d z w y c z a jn e j s e s ji M ię d z y n a r o d o w e g o T r y b u n a ł u S p r a w ie d liw o ś c i m ia ł z a s tę p o w a ć r z ą d p o ls k i w k o n f lik c ie n ie m ie c k o -
p o ls k im , d o n ió s ł p r e z e s o w i T r y b u n a łu , iż c h w ilo w o n ie m o ż e p e łn ić te j f u n k c ji, z e w z g lę d u n a z b y tn ie p r z e c ią ż e n ie p ł a c ą , w z w ią z k u z o tr z y m a n ą m is ją u - tw o r z e n ia n o w e g o g a b in e tu .
Dolar i Zloty
Wczoraj Bank Polski płacił za dolar?
7.25 zł. W obrotach międzybankowych żądano
7.30 zł.
D n i a 5 l u t e g o 1 9 2 6 r o k u . A :ś 2 9
b M wić M
Gdyby Paryż brwi nie zmarszczył, Budapeszt uratowałby fałszerzy 1000-L ankówek.
( K o r e s p . w ł . „ G ło s u G o d z ie n , " ) .
P a n S t a p i ń s k i w ę s z y ...*
S p r a w a u d z i a łu P o l s k i w R a d z i e L i g i N a r o d ó w , m a j ą c a j u ż s w o j ą d ł u g ą a c z p o z b a w i o n ą d o t y c h c z a s w y n i k ó w h i s t o r ję , o - t r z y m a ł a o b e c n i e n o w ą f o r m ę . O p i n j a p o l i t y c z n a E u r o p y w i e m i a n o w i c i e , ż e z a g a d n ie n i e t o s p r o w a d z a s i ę d z i ś d o k w e s t ji : c z y w e jś c i e N i e m i e c d o L i g i i ł ą c z n i e z t e m — d o R a d y L i g i p r z e s u w a t a k d a l e c e s t o s u n e k s i ł w L i d z e n a n i e k o r z y ś ć F r a n c j i , ż e d l a r ó w n o w a g i P o l s k a m u s i b y ć d o p u s z c z o n a , c z y t e ż o b a w y t e n i e z a c h o d z ą .
T a k i e p o s t a w i e n i e s p r a w y n i e j e s t d l a P o l s k i r z e c z ą d o g o d n ą . N i e j e s t a t o l i r z e c z ą d o g o d n ą t a k ż e d l a s a m e j L i g i .
D z i ś — a r a c z e j d o d z i ś — L i g a N a r o d ó w j e s t a r e n ą w p ł y w ó w a n g i e l s k ic h . A r e n ą t a k o - p a n o w a i l ą , ż e w ł a ś c i w i e L i g a s t a n o w i d o m e n ę a n g i e ls k ą , j a k
się t o n i e p r z y j e d n e j s p r a w i e M o s s u l u o k a z a ł o .
G d y b y n a d a l s e n s e m e g z y s t e n
cji L i g i m i a ł o b y ć u m o c o w y w a
nie ś w i a t o w e g o w ł a d z t w a A n -
glji przy ł a g o d n y c h p r z e c iw d z i a - ł a n i a c h F r a n c j i i j e j o b o z u — t o
Liga tem s a m e m r o z p o c z ę ł a b y
proces a u t o l i k w i d a c j i . N i e d z i ś ,
to z a c z a s j a k i ś L i g a m u s i a ł a b y
w t a k i c h w a r u n k a c h u t r a c i ć c a
ły w a l o r Z r z e s z e n i a R ó w n y c h i W o l n y c h N a r o d ó w , w a l o r r o z
j e m c z y m i p a c y i i k a t o r k i — a s t a ć s i ę w y k ł a d n i k i e m i n a r z ę d z ie m p o l i ty k i w y ł ą c z n i e a n g i e l s k i e j .
O z n a c z a ł o b y t o k o n i e c L i g i . D l a t e g o n i e n a l e ż y r o z p a t r y w a ć z a m i e r z o n e j p r z e b u d o w y R a d y L i g i j e d y n i e p o d k ą t e m w i d z s e n i a r ó w n o w a g i w p ł y w ó w i i n t e r e s ó w g r u p : f r a n c u s k ie j o r a z a n g i e l s k i e j .
S p r a w a u d z ia ł u P o l s k i n i e p o w i n n a o p i e r a ć s i ę w y ł ą c z n i e n a p o d s ta w i e s a l w o w a n i a n a s w L i d z e o d m a j o r y z a c j i a n g l o - n i e - m i e c k i e j .
S z e r s z ą . p o d s t a w ą , p o d s t a w ą t r w a l s z ą , m o r a l n i e j s z ą , p r a w d z i
w i e s ł u s z n ą i u c z c iw ą b ę d z i e z a s a d a u d z i a ł u p r z e d s t a w i c i e l a P o l s k i w R a d z i e , j a k o r e p r e z e n t a n t a 3 0 - m i lj o n o w e g o n a r o d u , p r a g n ą c e g o b e z s t r o n n i e i o f i a r n i e p r a c o w a ć d l a d o b r a c a ł o ś c i p o k o j u ś w i a t o w e g o .
N i e u t r w a l a n i e d w u g ł o s u , n i e k o n t y n u o w a n i e w z m i e n i o n e j p o s t a c i „ k o n c e r t u e u r o p e j s k i e g o " z t r a g ic z n ą k o n i e c z n o ś c i ą d l a n a r o d ó w m n i e j s z y c h itw y c z u w a n i a " w i a t r ó w i k o n i u n k t u r , l e c z d e m o k r a c j a n a r o d ó w , w s p ó ł p r a c a i s a m o p o m o c r ó w n y c h i w o l n y c h l u d ó w .
Z t a k i e m h a s łe m n a u s t a c h w i n i e n i e c h a ć d o G e n e w y p , m i n i s t e r S k r z y ń s k i .
O s t a t n i „ P r z y j a c i e l L u d u “ , o r g a n S t r o n n i c t w a C h ł o p s k i e g o ( k t ó r e g o ? ! ) , r e d a g o w a n y p r z e z z d e g r a d o w a n e g o i z a p o m n i a n e
go w s p o ł e c z e ń s t w i e b . „ w o d z a l u d u ” , J a n a S t a p i ń s k i e g o , m i a ł c z e ln o ś ć n a p i s a ć :
W s z y s c y j u ż w i d z ą d o k ł a d n i e , ż e t e r a ź n i e j s z y r z ą d n i e s p r o s t a z a d a n i u . A l e s p ó ł k a r z ą d z ą c a b ę d z i e s i ę t r z y m a ć j e s z c z e z m i e s i ą c , i S t r o n n i c t w a r z ą d z ą c e m a j ą p i e
n i ą d z e , a g i t a to r ó w W i t o s o w y c h p r z y b y w a . N . P . R . w y d a j e d z i e n n i k „ G ł o s C o d z i e n n y '* w W a r s z a
wie za 5 g r ., c h o c ia ż s a m p a p i e r i d r u k k o s z tu j e i c h p o n a d 8 g r . S k ą d r e s z t a ?
Z d a n i e , k t ó r e p o d k r e ś l i li ś m y s a m i , z a w i e r a p o d ł ą i t y l k o S t a p i ń s k ie g o g o d n ą i n s y n u a c j ę , ż e
„ G ł o s C o d z i e n n y " n a e g z y s t e n c j ę s w o j ą i r o z w ó j c z e r p i e z j a k i c h ś p o d e j r z a n y c h , u b o c z n y c h ( m o ż e r z ą d o w y c h ? ) ź r ó d e ł . . .
N i e w i e r z y m y n a j e d n ą c h w i
l ę a b y k t o k o l w i e k , k t o z n a p r z e s z ło ś ć S t a p i ń s k i e g o , j e g o a f e r y s z y n k a r s k i e , j e g o s k a n d a l ic z n ą s p r a w ę „ C a n a d i a n P a c i f i c 'u " , j e g o „ d z i a ł a l n o ś ć * p o l i t y c z n ą - - m ó g ł d a ć p o s łu c h t e j o s z c z e r c z e j w z m ia n c e .
J e d n a k ż e t a w s z e c h w ł a d n a p a n i P l o t k a n i e t y lk o u s t a m i S t a p i ń s k i e g o i n t e r e s u j e s i ę „ G ł o s e m C o d z i e n n y m " . I r y t u j ą c a
Akcja oszczędnościowa rządu
N a o d b y t e m w d n . 1 b . m . p o s i e d z e n i u K o m i t e t ó w N a d z w y c z a j n y c h D e l e g a t ó w M i n i s t r a S k a r b u d o S p r a w O s z c z ę d n o ś c i P a ń s t w o w y c h i S a m o r z ą d o w y c h , p o d p r z e w o d n i c t w e m P . W o j e w o d y M o s k a le w s k ie g o , z a k o ń c z o n o r o z p a t r y w a n i e w n i o s k ó w I n ż . P . D r z e w i e c k i e g o w s p r a w i e w y o d r ę b n i e n i a p r z e d s i ę b i o r s t w p a ń s t w o w y c h . N a p o d
w i e l u „ z a g a d k a " p o w o d z e n ia n a s z e g o p i s m a c o d z i e ń u z y s k u j e i n n e r o z w i ą z a n i e . .
F 'a s z y s c i — k o m u n i ś c i — a n t y s e m i c i ! S ł u ż ą t e m u — o w e m u ! B i o r ą s t ą d — c z e r p i ą s t a m t ą d !
Ą z w ł a s z c z a t o o s t a t n i e : s k ą d b i o r ą ? , „
T y m c z a s e m — r z e c z j e s t p r z e c i e ż t a k ^ p r o s t a , n a t u r a l n a , t a k j a s n a i p r a w d z i w a : u c z c i w a , o s z c z ę d n a k a l k u l a c ja k o s z t ó w w y d a w n i c t w a — w i e l k i n a k ł a d .
A p o k u p i e c k u — j e ś l i k t o w o l i : — m a ł y z y s k — d u ż y o b r ó t !
L e g e n d a r n a d z i ś j u ż w P o l s c e c e n a „ G ł o s u C o d z i e n n e g o " — 5 g r o s z y — z r o d z i ł a s i ę z t r o s k i o u d o s t ę p n i e n i e g a z e t y n a j s z e r s z e m u o g ó ł o w i . N i e c h c z y t a k a ż d y — i w t e d y k a ż d y b ę d z i e m ó g ł c z y t a ć t a n io .
T a d e m o k r a t y c z n o - s o l i d a r y - s t y c z n a z a s a d a n i e z a w i o d ł a . . .
„ G ł o s C o d z ie n n y " p o s z e d ł . , . P o s z e d ł i i d z i e c o r a z s z e r z e j, w d z i e s i ą t k a c h t y s ię c y e g z e m p l a r z y d o c i e r a t a m , d o k ą d n i e d o c h o d z i ł o j e s z c z e ż a d n e p i s m o w a r s z a w s k i e .
S t a ł s i ę p i s m e m m a s o w e m . . . , S t a p i ń s k i — a i w i e lu i n n y c h — n i e r o z u m ie t e g o : d o i n n y c h p r z y c i e ż „ z a s a d " p o l i ty k i i d z i e ń n i k a r s t w a b y ł p r z y z w y c z a j o n y z a d a w n y c h „ d o b r y c h " c z a s ó w . . .
rs«assł
s t a w i e t y c h w n i o s k ó w z o s ta n ą p r z e d s t a w i o n e P . M i n i s tr o w i S k a r b u p r o :c k t y o d n o ś n y c h w n i o s k ó w u s t a w o d a w c z y c h .
N a s t ę p n e p o s i e d z e n i e K o m i
t e t u o d b ę d z i e s i ę d z i ś , n a k t ó - r e m r o z p a t r y w a n e b ę d ą s p r a w y , d o t y c z ą c e M i n i s t e r s t w a S p r a w i e d li w o ś c i . o r a z s p r a w a w y t w ó r n i w o j s k o w y c h .
Paryż, 1 l u t e g o .FEDCBA
W s z y s tk ie o s o b is to ś c i p o ls k ie , ja k ie p o n iż e j w y m ie n im y , p r z e p r a s z a m y n a jm o c n ie j. N ik o g o n ie z a m ie r z a m y u r a zić . C h c e m y ty lk o p r z y p o m o c y p a r a d o k s a ln e g o p o r ó w n a n ia w y k a z a ć , d o ja k ic h r o z m ia r ó w u r ó s ł s k a n d a l w ę g ie rs k i.
W y o b r a ź m y s o b ie te d y , ie to n ie W ę g r y a P o ls k a je s t ie r e n e m
„ p a tr io ty c z n e g o " la ls z e r s tw a i ż e s p isk o w c o m c h o d z i n p . o z d o b y c ie fu n d u sz ó w n a fa s z y s to w s k i p r z e w r ó t w P o ls c e . R z e c z s ię p e w n e g o d n ia w y k r y w a i — p o n itc e d o k łę b k a — d o w ia d u je m y s ię , ż e n a c z e le a fe r y s ta l... A d a m h r . Z a m o y s k i fW in d is c h g r a e tz ) , a je g o w s p ó ln ik ie m i p o lity c z n ą g ło w ą c a łe g o s p is k u b y ł... s y m p a ty c z n y k o m e n d a n t g łó w n y P o li
c ji P a ń s tw o w e j, p . B o r z ę c k i ( N a - d o s s y ) ; ż e m in iste r s p r a w w e w n ę tr z n y c h p . R a c z k ie w ic z ( R a - k o w s z k y ) , o r a z m in iste r s p r a w ie d liw o ś c i p . P ie c h o c k i fP e s th y ) o w s z y s tk ie m w ie d z ie li, a le a fe r z y s to rn n ie p r z e s z k a d z a li, n a w e t ic h c h r o n ili; ż e s a m p r e m ie r h r . S k r z y ń s k i ( h r . B e th le n ) te ż c o ś w ie d z ia ł, a le z d o b y ł s ię ty lk o n a n a p is a n ie lis tu d o je d n e g o z
■ m a g n a tó w , d o b r z e w id z ia n e g o w ś r ó d s p is k o w c ó w , E u s ta c h e g o k s. S a p ie h y (b a r o n P o r a n y i), k tó r y b y b r z m ia ł n p . ta k : „ M o i z ło c i, p o c z e k a jc ie z te m w s z y s t
k ie m ja k iś c z a s, n ie u tr u d n ia jc ie m i u z y sk a n ia m ie js c a w R a d z ie L ig i..." ; ż e g łó w n y k a p e la n W .P . k s. B is k u p G a ll ( Z a d r a u e c z ) o d b ie r a ł o d fa łs z e r z y p r z y s ię g ę , iż
„ ś w ię te j" s p ra w y n ie z d r a d z ą ; ż e w r e s z c ie w to w s z y s tk o w m ie s z a n e je st m a s ę o s o b is to ś c i z a r y s to k r a c ji p o ls k ie j, z e s z ta b u g e n e r a ln e g o , a n a w e t n a jb liż s z e o to c z e n ie P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j... R a z e m o k o ło 2 5 0 o s ó b .
O tó ż g d y b y p o d o b n a r z e c z n a p r a w d ę w P o ls c e s ię s ta ła , to w s z y s c y w y ż e j w y m ie n ie n i lu d z ie — fa z je s zc z e z a z b liże n ie ic h n a z w is k d o w ę g ie r s k ic h p r z e p r a s z a m y — b y lib y w d y m is ji i p o d k lu c z e m . O p in ja p o ls k a je d
n o g ło ś n łe b y ic h p o tę p iła , a r ę k ą s p r a w ie d liw o ś c i d o s ię g ła b y n a w e t n a jw y ż s z y c h d y g n ita rz y ...
T y m c z a s e m n a W ę g r z e c h ? W p ie r w s z e j fa z ie a fe r y r z ą d z h r . B e th le n e m n a c z e le z a c h o w y w a ł s ię p o p r a w n ie i u d a w a ł, ż e n ie b ę d z ie o s z c z ę d z a ł n ik o g o . A le 1 9 s ty c z n ia h r . B e th le n w y g ło s ił w P a r la m e n c ie w ę g ie r s k im m o w ę , w k tó r e j p r z e s z e d ł d o o fe n z y w y :
„ J e ś li is tn ie je s p is e k d la fa łs z o w a n ia fr a n k ó w w o ła ł to is tn ie je ta k ż e s p is e k p r z e c iw k o h o n o ro - r o w i n a r o d u w ę g ie rs k ie g o ..." C a ła p r a sa r z ą d o w a w s z c z ę ła n a g o n k ę p r z e c iw k o m ie s za n iu s ię a g e n tó w fr a n c u s k ic h w w e w n ę tr zn e s p ra w y " w ę g ie rs k ie , a p r o k u r a to r S z tr a c h e z a c z ą ł s o b ie fo r m a ln ie k p ić z a r ó w n o z p r z e d s ta w ic ie li p o lic ji fr a n c u s k ie j, ja k i B a n k u F r a n c u s k ie g o b e z k tó r y c h s p r a w a n ią d y b y s ię n ie w y k r y ła . W ia d o m o , ja k w ła d z e w ę g ie r sk ie „ u to p iły " ju ż a fe r ę z fa ł s z y w e m i k o r o n a m i c z e s k ie m i.
W ó w c za s w m ie s z a ł s ię w s p ra w ę r z ą d fr a n c u sk i. P . B r ia n d p r z e s ła ł s w e m u p o s ło w i w B u d a -, p e s zc ie , p . C h n c h a n fo w i, in s tr u k c je b a r d z o e n e r g ic z n e . P o s e ł fr a n c u s k i z w ró c ił h r . B e th le n o - w i u w a g ę , ż e n ic w ię c e j h o n o ro w i n a r o d u w ę g ie r s k ie g o n ie z a s z k o d z i, ja k c h o ć b y ty lk o p o z o r y ż e je g o R z ą d b o i s ię p r a w d y i c h c e s w o ic h p r z y ja c ió ł r a to w a ć W ó w c za s r z ą d w ę g ie rs k i z d e c y d o w a ł s ię n a w z m o c n ie n ie ś le d ź tw a , a s k a n d a lic z n y b is k u p p o k r y w a ją c y s w y m i fio le ta m i z b r o d n ia r z y z o s ta ł ja k o k a p e la n z a w ie s z o n y . N ic n a m p r z e c ie ż n ie w ia d o m o , a b y je g o w ła d z a d u c h o w n a c o k o lw ie k p r z e c iw n ie m u p r z e d s ię w z ię ła .
B r u d n a s p r a w a ! W ę g r z y s ię s k a r żą , ż e to C z e si z a r a n ż o w a li n a g o n k ę p r a s y e u r o p e js k ie j p r z e c iw n im w s p r a w ie fa ls z v w y c h ty s ią c fr a n k ó w e k . G d y b y C z e si w y d a li m il jo n y p r a w d z iw y c h fr a n k ó w , to n ie o s ią g n ę lib y n a w e t d w u d z ie ste j c z ę śc i te g o , d o c z e g o d o p r o w a d z ili p o s tę p o w a n ie m
s w e m s a m i W ę g r z y .
K. Smogorzewski.
Co inni
S p r a w a p o d a t k u m a j ą t k o w e g o , a ś c i ś le j : s p r a w a j e g o r e d u k c j i , w y m u s z a n a n a r z ą d z i e p r z e z p r z e d s t a w i c i e li k l a s y p o s i a d a j ą c e j , s t a n o w i w c h w i li o b e c n e j o ś s y t u a c ji r z ą d o w e j .
P . P . S . u c z y n i ł a z t e j k w e s tj i s p r a w ę g a b i n e t o w ą ; „ R o b o t n i k "
p i s z e : •
P o d a t e k m a j ą t k o w y j e s t d l a n a s s p r a w ą z a s a d n i c z ą i n i e m o ż e m y s i ę z g o d z i ć n a o d s t ę p s t w o o d s u m y u s t a w o w e j : 1 m i l j a r d a . L i c z ą c s i ę z e s t a n e m g o s p o d a r c z y m , t o w . M o r a c z e w s k i r o z c i ą g a s p ł a c a n i e s u m y n i e p o b r a n e j p o d a t k u t e g o n a d ł u ż s z y t e r m i n — s ą d z i m y n a w e t o s o b i ś c i e , ż e z a d ł u g i . A l e k o n t y n g e n s p o d a t k u n i e p o w i n i e n b e z w a r u n k o w o b y ć z m n i e j s z o n y . I R z ą d m u s i s i ę w t e j s p r a w i e j a s n o i s z y b k o w y p o w i e d z i e ć : c z y z g a d z a s i ę n a w n i o s k i k o m i s j i s k a r b o w e j S e j m u , c z y t e ż n a u t r z y m a n i e p o d a t k u m a j ą tk o w e g o , — n a k p i n y z t e g o p o d a tk u , c z y t e ż n a r e a l iz a c j ę j e g o .
„ K u r j e r P o r a n n y " , w y z y s k u j ą c s y t u a c j ę , k t ó r a p o z w a l a m u ...
w s a d z a ć p i k ę r z ą d o w i k o a l i c y j
n e m u , n a t r z ą s a s i ę z w e w n ę t r z n y c h t r u d n o ś c i r z ą d o w y c h i c i ą g ł y c h „ p o r o z u m i e ń " i „ u z g o d n i e ń " k o a l i c y j n y c h :
W p r o w a d z e n i e k o m i s a r z a s u p e r r z ą d o w e g o d o R a d y M i n i s t r ó w n i e j e s t p r z e w i d z ia n e K o n s t y t u c ją a n i m o ż l i w e w p r a k t y c e o i l e n i e m a n i m b y ć p r e z e s r z ą d u l u b P r e z y d e n t R e p u b l i k i . C o z a ś d o a r b i t r a ż u — g d z i e s ą s ę d z i o w i e , k t ó -
p i s z ą ? ■
r z y m a j ą f e r o w a ć r o z je m c z e wyro
k i m i ę d z y m i n i s t r a m i ? B a r d z o się
b o i m y , ż e p r z y s z ł e p o s i e d z e n i e R a d y M i n i s t r ó w p r z e k a ż e c h y b a s p ó r j e j c z ł o n k ó w o p o d a t e k m a j ą t k o w y — d l a w y d a n i a „ a v i s c o n -
• u l t a t i f " j u ż t y l k o d o T r y b u n a ł u w H a d z e . T o b y p r z y n a j m n i e j z a p e w n i ł o k o a l ic j i d o b r y c h k i l k a m i e s i ę c y d a l s z e g o t r w a n i a p o d w a r u n k i e m n a t u r a l n i e , ż e i n n e s p r a w y s p o r n e s k i e r o w a n e b ę d ą t a k ż e n a t ę s a m ą i o k a r n i s t y c z n ą d r o g ę . M e r y t o r y c z n i e j e d n a k ż e o p o w i a d a s i ę K u r j e r z a ... p o d a t k i e m , s ł u s z n i e p i s z ą c :
S p r a w a p o d a t k u m a j ą t k o w e g o J e s t s p r a w ą p o l i t y c z n ą p r z e d e - w s z y s t k i e m , b o p o l i t y c z n e m j e s t p y t a n i e , g d z i e m a l e ż e ć p u n k t c i ę ż k o ś c i ś w i a d c z e ń p u b l i c z n y c h — w o f i a r a c h z m i n i m u m s k a l i ż y c i o w e j m a s y p r a c u ją c e j i k o n s u m u j ą c e j . N i e m a r z e c z o z n a w c y , k t ó r e g o o p i n j a n i e b y ł a b y d y k t o w a n a p r z e z t e n z a s a d n i c z y p o l i t y c z n y p u n k t w i d z e n i a .
P r a w d o p o d o b n i e ( c h o ć n i e j e s t e ś m y t e g o p e w n i ! ) z e w z g l ę d u w ł a ś n i e n a t ę s p r a w ę , n a t ę
„ o g n i o w ą p r ó b ę " l o j a l n o ś c i s f e r p o s i a d a j ą c y c h w o b e c p a ń s t w a
„ G a z e ta P o r a n n a W a r s z . " p i s z e . . . o p o t r z e b i e s a n a c j i m o r a l
n e j :
s t a w i a D m o w s k i c a ł y s z e r e g p o s t u l a t ó w , a l e n a j w a ż n i e j s z y m z n ’i c h j e s t j e d e n , w t y m z w i ą z k u r z e c z y i u n a s n i e s t e t y z a p o z n a w a n y , a l b o n i e d o c e n i a n y , p o s t u l a t s a n a c j i m o r a l n e j , t o z n a c z y c h a r a k t e r u i u c z c i w o ś c i o b y w a t e l a w s t e s u n -
IliM MMC!
turecko-rosyjski
„ L a R e v u e d e H o n g r i e " z a m i e s z c z a a r t y k u ł , p o ś w i ę c o n y s t o s u n k o m p o m i ę d z y R o s j ą a T u r c j ą .
P i s m o w ę g i e r s k i e s ą d z i , ż e z a w a r c i e t r a k t a t u s o j u s z n i c z e g o p o m i ę d z y R o s j ą a T u r c j ą n i e j e s t n i e s p o d z i a n k ą d l a t y c h , k t o u w a ż n i e ś l e d z ił w c i ą g u o s t a tn i c h l a t r o z w ó j w y p a d k ó w n a B l i s k i m W s c h o d z i e i w A z j i . U w a g ę o - b s e r w a to r a p o l i t y c z n e g o z w r a c a n i e t y l e s a m o z a w a r c i e u k ł a d u , , i l e t o , ż e z a w a r t o g o n a t y c h m i a s t p o n i e k o r z y s tn e j d l a T u r c ji d e c y z j i L i g i N a r o d ó w w k w e s t j i M o s s u lu .
A u t o r a r t y k u ł u u w a ż a , ż e d e c y z j a L i g i N a r o d ó w n i e r o z - , s t r z y g n ę ł a k w e s tj i M o s s u l u o s t a ' t e c z n i e . P r z y p o m i n a o n w y p o w i e d z i a n e w t y c h d n i a c h s ł o w a , t u r e c k i e g o m i n i s t r a s p r a w z a g r ą n i c z n y c h p . R u s z d i - b e j a , k t ó r y o ś w i a d c z y ł : „ N i e m o ż e m y z r z e c , s i ę M o s s u l u . N i e m ó w ię — n i ą c h c e m y , l e c z n i e m o ż e m y . P r o p o n o w a l iś m y p r z e p r o w a d z e n i e p l e b i s c y t u . O d r z u c o n o g o . N i e c h z n a j d ą i n n e w y j ś c i e , l e c z n i e m o ż e r n y z r e z y g n o w a ć z n a s z e g o p r a w a s u w e r e n i te t u w M o s s u l u . S t a n o w i o n c z ę ś ć n i e p o d z i e l n ą n a s z e j o j c z y z n y . P r z y s i ę g a li ś m y b r o n i ć g o i p r z y s i ę g ę n a s z ą s p e ł
• *1 *
m m y .
P i s m o w ę g i e r s k i e w i d z i w t r a k t a c ie s o w i e c k o - t u r e c k i m m e t y l k o w z a j e m n ą g w a r a n c j ę d w u c h p a ń s t w , l e c z k r o k p o l i t y c z n y , w y r a ź n i e s k i e r o w a n y p r z e c iw k o p o l i t y c e a n g i e ls k i e j i L i d z e N a r o d ó w ,
„ L a R e v u e d e H o n g r i e " w y p o - ; w i a d a n a w e t o b a w ę , ż e b y t r a k t a t t e n n i e s t a ł s i ę ź r ó d ł e m p r z y s z ł y c h z a w i k ł a ń d z i e j o w y c h w E u r o p i e , A z j i i A f r y c e .
Fraszki aktualne.
„ C z ło w ie k w ilk ie m d la c z ło w ie k a ! "
— p o w ia d a li ta k r zy m ia n ie . T a k ... to b y ły tw a r d e c z a sy ..i P fu j! W z a je m n e p o ż e r a n ie ! D z iś n a m s z c z y tn e h a s ła ś w ie c ą , w a lc z y m z s o b ą in te le k te m ...
C z łe k d la c z łe k a w ilk ie m n ie je s t,
c h o c ia ż c z ę s to je s t... in s e k te m ! t. p .
ku do państwa i k a ż d e j s p e ł n i o n e j p r z e z n i e g o p r a c y s p o ł e c z n e j , ( p o d k r . „ G ło s u C o d z ." ) .
T a k — - t a k !
C h o d z i w ł a ś n i e o t ę u c z c i w o ś ć , p o z y t y w n ą ( c h o ć n i e p o z y t y w is t y c z n ą ) m o r a l n o ś ć s t o s u n k u o b y w a t e l a m a j ę tn e g o d o p a ń s t w a :
„ N o w y K u r j e r P o l s k i " n i e p r z e j m u j e s i ę t y m i k ł o p o t a m i w e w n ę tr z n y m i . N a to m i a s t r o z w a ż a j ą c s p r a w ę w s c h o d n i ą ( M o s s u l ) , w y p o w i a d a k r y t y c z n y ( c h o ć t y l k o p o ś r e d n i o ) s ą d c o d o d e c y z ji L i g i N a r o d ó w w t e j d r a ż li w e j k w e s t ji :
N i c w t e m d z i w n e g o . G d y b y s p r a w ę M o s s u l u m o ż n a t r a k to w a ć
w o d e r w a n i u o d w s z y s t k i c h i n n y c h p r o b l e m a t ó w k o l o n j a l n y c h w s c h o d n i c h , z n a c z e n ie je j b y ł o b y d o ś ć o g r a n i c z o n e . A l e n i e b e z p i e c z e ń s t w o m o s s u l s k i e g o k o n f l i k tu t k w i w j e g o o d d z ia ł y w a n i u n a n a j r o z m a i t s z e c z ę ś c i w s c h o d n i e g o ś w i a t a .
I p o d t y m w ł a ś n i e w z g lę d e m M o s s u l j e s t p u n k t e m n a j b a r d z i e j n i e b e z p i e c z n y m . T u t a j b o w i e m n i e c h o d z i j u ż o b u n t j a k i e g o ś s z e i k a c z y s u ł t a n a , a l e o e w e n t u a l n o ś ć p r a w i d ł o w e j w o j n y m i ę d z y T u r c j ą a A n g l j ą .
i s t o t n i e : ś w i a t m u z u ł m a ń s k i , C h i n y , f n d j e — w s z y s t k o t o a n g l i k ó w m a p r a w i e d o s y ć . C z y ż b y L i g a N a r o d o v z u m y ś l ił a w y r o k a m i a l a M o s s u l u t w i e r d z a ć t a m t o , c o s i ę w a l i ? . . .
N i e b e z p i e c z n i e !
A - m o l .
