Byliśmy inni od wszystkich dzieci w szkole - Zipora Nahir - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

ZIPORA NAHIR

ur. 1930; Hrubieszów

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, okres powojenny

Słowa kluczowe Lublin, okres powojenny, Żydzi, żydowski sierociniec

„Byliśmy inni od wszystkich dzieci w szkole”

Ja pamiętam doskonale panią Helenę Boguszewską i jej męża. Ja nie wiem jak, skąd oni się u nas wzięli, ale ponieważ ona była dziennikarką, więc oni chyba dowiedzieli się, że otworzyli taki sierociniec i przyszli nas zobaczyć. Oni się bardzo serdecznie nami opiekowali… Część dzieci poszło do szkoły i ja pamiętam, że oni bardzo dużo czynili w tym kierunku, żeby nas przyjąć do szkół, do klasy. I tu był problem, bo myśmy jednak byli inni. Nasze ubranie było inne. Ja pamiętam, że się tak wstydziłam, że miałam raz niebieską pończochę i zieloną pończochę. Dzisiaj to nawet jest bardzo przyjęte. I że byliśmy inni od wszystkich innych dzieci.

To była zwykła szkoła. Z tym, że ja na przykład na bardzo krótki okres poszłam do szkoły. Ale oni się bardzo starali. Robili nam nawet sami jakieś egzaminy, żeby nas propagować, żeby udało im się nas umieścić. Ważne było, żebyśmy byli w gronie dzieci. Ale niestety, myśmy byli o trzy lata starsi niż inne dzieci. Tak że jak ja na jakiś czas poszłam do klasy szóstej szkoły powszechnej, dzieci miały jedenaście, dwanaście lat, a ja już miałam czternaście, piętnaście, to było bardzo żenujące. A umieć nic nie umiałam oczywiście, bo… Tak że to było trochę problematyczne. Ale oni często do nas przychodzili i szczególnie właśnie bardzo popierali to, żebyśmy czytali książki, żebyśmy pisali różne takie streszczenia, żebyśmy mieli wspólne takie jakieś kulturalne wieczorki razem.

Jednak część dzieci chodziła do szkół. Może do niższych klas nawet. I ja pamiętam, że wracali ze szkoły i chłopcy bili się nawet z chłopcami polskimi. Jeden przeciwko drugiemu, bo ja pamiętam, bo myśmy ich chwalili za to, że nareszcie… tak, dajcie też z powrotem, żebyście nie byli tak ulegli.

(2)

Data i miejsce nagrania 2017-10-19, Lublin

Rozmawiał/a Jacek Jeremicz

Transkrypcja Marta Tylus

Redakcja Maria Radek