S /Ą s
W G D Y N I O D B Y W A S IĘ O B E C N IE K U R S K A D R Y P R Z Y S P O S O B IE N IA M A R Y N A R S K I E G O S P . B I E R Z E W N I M U D Z I A Ł 70 K U R S A N T Ó W P R Z Y B Y Ł Y C H Z C A Ł E J P O L S K I . S Ą O N I K A N D Y D A T A M I N A E T A T O W E S T A N O W I S K A P R A C O W N IK Ó W A P A R A T U W Y S Z K O L E N I O W E G O K O M E N D W O J E W Ó D Z K I C H I P O W IA T O W Y C H L U B N A S T A N O W I S K A I N S T R U K T O R Ó W W O Ś R O D K A C H S Z K O L E N IO W Y C H . T U N A K U R S I E M A J Ą O N I Z D O B Y W A Ć O D P O W IE D N I Z A P A S W I E D Z Y F A C H O W E J , Z A R Ó W N O T E O R E T Y C Z N E J J A K I P R A K T Y C Z N E J .
P R O G R A M K U R S U J E S T T A K O P R A C O W A N Y , Z E W S Z Y S C Y U C Z E S T N I C Y , Z A R Ó W N O C I Z G R U P Y O R G A N IZ A C Y J N O - W Y S Z K O L E N I O W E J , K U L T U R A L N O - W Y C H O W A W C Z E J J A K I K W A T E R M I S T R Z O W S K I E J , Z A P O Z N A J Ą S IĘ W P E Ł N I Z T E O R I Ą W I O S Ł O W A N I A I Ż A G L O W A N I A N A Ł O D Z I A C H I J A C H T A C H , P O Z N A J Ą IC H B U D O W Ę I O S P R Z Ę T , U C Z Ą S IĘ N A W I G A C J I , L O C J I I M E T E O R O L O G II , A N A S T Ę P N I E S P R A W D Z A J Ą T O W S Z Y S T K O P R A K T Y C Z N I E , P O D C Z A S W I O S Ł O W A N I A I Ż A G L O W A N I A . Z D O B Y W A J Ą T E Z Z A S Ó B W I E D Z Y O G O S P O D A R C E M O R S K IE J I K U L T U R Z E M O R S K IE J O R A Z P R Z E C H O D Z Ą W Y S Z K O L E N I E I D E O L O G IC Z N E I
O R G A N IZ A C Y J N E .
R
a n e k . L e k k o z m a rs z c z o n a p o w ie r z c h n ia b a s e n u ja c h to w e g o i w id o c z n e j z a f a l o c h r o n e m z a t o k i — lś n i z ło t e m w b la s k a c h s ło ń ca . N a n a b r z e ż u p r z e d IF G W M s to ją d w ie g r u p y ż e g la r z y w r o b o c z y c h m u n d u r a c h . N a g r a n a t o w y c h f u r a ż e r k a c h w id n ie j ą e s p o w s k ie o r z e łk i. C h ło p c y , w y p o c z ę c i i s y c i, z o c h o tą z a b ie r a ją s ię d o p o r a n n e j l e k c j i . W io ś la r z e d z io b o w i w c h o d z ą d o ło d z i i z w a ln ia ją c c u m y o d p o r t o w y c h b o je k , p o d c ią g a ją ło d z ie d o n a b rz e ż a . K u r s a n c i w s k a k u ją je d e n p o d r u g im . S t e r n ic y w c h o d z ą o s ta tn i. P o c h w i l i p a d a ją k o m e n d y :— O d b ij !
— W io s ła c h w y ć !
— W io s ła !
— O b ie n a p r z ó d !
1 0 -w io s ło w a łó d ź o d b i j a od n a b rz e ż a i z c i c h y m p lu s k ie m w io s e ł w y c h o d z i p rz e z b a s e n n a z a to k ę .
W ś r ó d w io s łu ją c y c h , w d r u g i e j d w ó jc e s p o s trz e g a m G w id o n a B r z u s z k ie w ic z a ze S zcze c in a . S y n r o b o t n i k a , s a m je s t z z a w o d u m u r a rz e m . J e s t w g r u p ie k w a t e r m i s t r z o w s k ie j . U k o ń c z y ł k u r s te o r e t y c z n y w L u b l i ń c u , a t u z d o b y w a p r a k t y k ę , u c z y się ro z p o z n a w a ć m a t e r ia ł y , j a k i m i b ę d z ie p ó ź n ie j, j a k o k w a t e r m i s t r z , g o s p o d a r z y ł w s w y m o ś r o d k u s z k o le n io w y m .
Z a r ó w n o w io s ło w a n ie , j a k i ż a g lo w a n ie n ie są d la ń z u p e łn ą n o w o ś c ią . P o c z ą tk o w o b y ło m u t r u d n o p r z y p o m n ie ć t o s o b ie p o p r z e r w ie , le c z d z iś d a je j u ż s o b ie r a d ę . T r z e b a W a m b o w ie m w ie d z ie ć , C z y te ln ic y , że G w id o n B r z u s z k ie w ic z j e s t m a te m r e z e r w y i p ł y w a ł w c z a s ie s łu ż b y w M a r . W o j. n a n a s z y c h tr a ło w c a c h .
T y m c z a s e m łó d ź n a b ie r a s z y b k o ś c i i p o c z y n a c o ra z b a r d z ie j o d d a la ć s ię o d lą d u . Po k w a d r a n s ie je s t j u ż t y l k o w ą s k ą , c ie m n ą k r e s k ą n a t l e b ły s z c z ą c y c h w ó d z a to k i.
★
K ilk a n a ś c ie m e t r ó w d a le j p r z y c u m o w a ły b a r k a s y , k i w a j ą c m a s z ta m i n a l e k k o r o z k o ły s a n e j p o w ie r z c h n i b a s e n u . T u z a ło g a je s t j u ż n a
p o k ła d z ie , r o b ią c k l a r p r z e d w y jś c ie m n a z a to k ę . Z a c z y n a w ia ć o d lą d u d o ś ć s i ln y w i a t r , t o te ż w y jś c ie z b a s e n u o d b ę d z ie s ię p o d ż a g la m i.
Z a b ie r a m się z n i m i . F o k i g r o t są j u ż g o to w e d o p o s t a w ie n ia , p r z y b e z a n ie k o ń c z ą w ła ś n ie r o b ie n ie k l a r u .
U ło ż o n e d o ty c h c z a s w „ s ło n e c z k o “ l i n y — b ę d ą z a k i l k a c h w i l s p e łn ia ć sw e w ła ś c iw e f u n k c je .
— N a d z io b ie g o to w e ?
— G o to w e — p a d a o d p o w ie d ź .
— M ie c z s p u s z c z o n y ?
— Ż a g le s ta w !
N a p in a ją s ię f a ł y f o k a i b e z a n a , w i a t r w y d y m a o b a ż a g le n ib y b a lo n y . Z t r u d e m u d a je s ię u t r z y m a ć b a r k a s p r z y n a b rz e ż u . Z a c h w ilę w y p a d a o n j a k z p r o c y n a b a s e n , k i e r u j ą c się k u w y jś c i u .
I d z ie m y b e id e w in d e m o k o ło s tu m e t r ó w i s t a w ia m y w m ię d z y c z a s ie g r o t . W y d a r z a się tu z a b a w n a h is t o r y j k a , k t ó r e j p o w o d e m je s t k u r s a n t M i k u l s k i . G d y p a d ła k o m e n d a :
— S z k o ty g r o t a l u z u j ! — ro z le g a s ię c ic h y s z e p t:
— C o t o je s t ta k ie g o ? T o m o ż e te n s z n u re k ? p o c z y m c a ła z a ło g a „ r y k n ę ł a “ z d r o w y m , m ło d z ie ń c z y m ś m ie c h e m , a i n s t r u k t o r z p o w a g ą w y ja ś n i ł, że to „o w s z e m t e n “ i że „ l u z o w a ć “ to z n a c z y z w o ln ić , p o p u ś c ić .
N ic t o z re s z tą d z iw n e g o , że n ie w ie d z ia ł co to s z k o ty g r o t a . iP r z y je c h a ł k i l k a d n i t e m u i w ż a g lo w a n iu n ie b r a ł je s z c z e u d z ia łu . P o z a t y m k u r s a n t M i k u l s k i je s t s y m p a t y c z n y m m ło d y m c z ło w ie k ie m , co p r a w d a ż o n a t y m , le c z to n ie p rz e s z k a d z a m u b y ć j e d n y m z p r z o d u ją c y c h w n a u c e i p r a c y n a k u r s ie . G d y d z iś , z p e r s p e k t y w y k ilk u n a s t u d n i, p r z y p o m in a m s o b ie to z d a r z e n ie , w id z ę , że k u r s a n t M i k u l s k i z r o b i ł w i e l k ie p o s tę p y w n a u c e .
P o z a n a u k ą m a o n je s z c z e d o ś ć c z a s u b y p r a c o w a ć a k t y w n i e w Z M P . M o rz e , k t ó r e w id z i p o ra z p ie r w s z y , z d o b y ło w n im s o b ie , ś w ia d o
m e g o , o d d a n e g o b e z r e s z ty m iło ś n ik a . J e s t t o g w a r a n c ja , że k u r s a n t M i k u l s k i p o t r a f i j a k o z a s tę p c a , c z y p r z y s z ły k o m e n d a n t o ś r o d k a s z k o le n io w e g o z a s z c z e p ić te u c z u c ia s w y m p o d w ła d n y m .
T a k i c h M i k u l s k i c h i B r z u s z k ie w ic z ó w , k t ó r z y p o s t a n o w ili n a m o r z u i; d la n ie g o p r a c o w a ć , je s t n a k u r s ie 70. Ś w ia d o m i, z n a c z e n ia te g o o k n a n a ś w ia t d la n a s z e j g o s p o d a r k i m o r s k ie j , d o k ła d a ją w y s ił k ó w i s ta r a ń , a b y się d o s w e j p r a c y j a k n a j l e p i e j p r z y g o t o w a ć . P o s t a w ili s o b ie za c e l w y c h o w a ć j a k n a jw ię c e j m ło d y c h e n t u z ja s tó w , z k t ó r y c h w y r o s n ą p ó ź n ie j rze sze w a r t o ś c io w y c h i o d d a n y c h l u d z i m o rz a , b u d o w n ic z y c h P o ls k i M o r s k ie j.
*
Z d r u g i e j s t r o n y m o la s p a c e ro w e g o , w B a s e n ie n r I p r z y c u m o w a ł m ię d z y f l o t y l l ą „ Ż e g l u g i P r z y b r z e ż n e j“ , a je d n o s t k a m i „ Ż e g lu g i G d a ń s k i e j “ M Z K G G , p ię k n y j a c h t s z k o ln y „ G e n e r a ł Z a r u s k i “ .
I n a n im w r e p ra c a . J e d n a z w a c h t o b ję ła s łu ż b ę n a p o k ła d z ie , p r z y g o t o w u ją c się d o w y j ś c ia . K a p it a n j a c h t u w y d a je g ło ś n o k o m e n d y ,, k t ó r e z a ło g a s z y b k o w y k o n u j e . N ie są t u p o ra z p ie r w s z y , p ły w a ją n a „ Z a r u s k i m “ od k i l k u d n i..
W y jś c ie o d b y w a się z w y k le p o d m o t o r a m i, d o p ie r o p o m i n i ę c iu b o i w e jś c io w e j z a c z y n a s ię s ta w ia n ie ż a g li. K u r s a n c i z w i j a j ą się j a k w u k r o p ie , w y k o n u j ą c r o z k a z y n ie m a l n a t y c h m ia s t , le c z t o n ie z a d a w a la w y m a g a ją c e g o k a p it a n a , k t ó r y c h c e z n ic h z r o b ić w z o r o w y c h że g la r z y .
W y k w i t a n a w ie t r z e b e z a n , f o k , g r o t i k l i - w e r . „ Z a r u s k i “ le k k o p r z e c h y la s ię n a b u r t ę i p r u j ą c k r ó t k ą fa lę , w y c h o d z i n a z a to k ę . Z p o k ła d u w id a ć trz e p o c z ą c ą n a m a s z c ie o ś r o d k a n a s z ą b ia ło - c z e r w o n ą b a n d e r ę z e s p o w s k im o r łe m , z n a k , że m y , b r a ć e s p o w s k a , w y s z liś m y też- w m o r z e !
Z d ję c ia : K . K o m o r o w s k i
2
1948 - 29 czerwca -1 9 4 9
G dy spojrzymy wstecz i uprzytomnimy sobie osią
gnięcia naszej pracy na morzu, to z pełnym zadowo
leniem stwierdzić możemy, że w okresie zamykającym się datami 29 czerwca 1948 — 29 czerwca 1949 m iały miejsce liczne i bardzo poważne w y darzenia, z których mamy prawo być dumni.
Robotnicy, marynarze, ry bacy, technicy — dzięki pla
nowemu systemowi gospoda
rowania, dzięki współzawod
nictwu, które nie tylko zwię
kszyło tempo pracy, ale po
lepszyło je j jakość — poka
zali, że potrafim y pracować szybciej, lepiej, oszczędniej niż w krajach o ustroju kapi
talistycznym.
Ustrój nasz, w którym czło
wiek pracujący jest panem — a nie niewolnikiem zakładu pracy — w yzw olił w masach pracujących drzemiące dotąd siły i rozwinął ich pomysło
wość w ulepszaniu metod pro
dukcji.
Każda dziedzina naszej go
spodarki morskiej wykazuje poważne osiągnięcia.
R O Ś N IE N A S Z A F LO T A Flota polska zwiększyła się o k ilka nowych jednostek.
Największa z nich m/s „W ar
ta" odbudowana została ręka
mi polskich robotników ze Stoczni Gdańskiej. Nowoza- kupiony statek - chłodnia m/s
„Czech" .jest największą tego rodzaju jednostką naszej flo ty handlowej. Nazwa jego symbolizuje pokojową współ
pracę z braterskim narodem czechosłowackim, który wspól
nie z narodem polskim kroczy ku socjalizmowi. T rzy drob
nicowce — m/s „Warmia" m/s
„Mazury" i s/s „Puck", w y budowane zostały na stocz
niach zagranicznych w w y n i
ku umówj zawartych przed kilku laty.
Powiększenie floty pozwoli
ło na otwarcie nowych regu
larnych lin ii żeglugowych m.
inn. łączących porty polskie z portami Zatoki Fińskiej i z portami Środkowego Wscho
du (Indie, Pakistan). Ilość re gularnych lin ii obsługiwanych przez polskie statki wzrosła w roku ubiegłym do 15. Bandera polska zdobywa wszystkie mo
rza świata!
PRA CA PORTÓW Prowadzone w dalszym cią
gu prace nad usuwaniem zni
szczeń wojennych i dozbroje
nie nabrzeży w dźwigi, maga
zyny i torowiska, pozwoliły na znaczne usprawnienie prze
ładunków. Aczkolwiek prace inwestycyjne jeszcze trw a ją — porty polskie uzyskały już pełną przedwojenną zdolność przeładunkową. Na odbudo
wanych nabrzeżach Gdańska i Gdyni pracują nowe dźwigi polskiej konstrukcji. Niedaw no w porcie szczecińskim zmontowany został pierwszy dźwig wykonany w Czecho
słowacji wg planów polskich.
Na miejscu, gdzie niedawno jeszcze rosła trzcina i w iklina
— robotnik polski w rekordo
wym tempie wybudował w Szczecinie nowy basen por
towy dla przeładunku węgla.
Aczkolwiek uzbrojenia na
brzeży naszych portów wym a
gają jeszcze uzupełnień — ro
botnicy „Portorobu" w Gdań
sku i Gdyni oraz „Ilartw ig a"
w Szczecinie ustanawiają co
raz to nowe rekordy szybkości przeładunku, budząc swoją wydajną pracą, podziw u sta
rych marynarzy. Liczne listy i telegramy, wyrażające dla nich uznanie i podziw, są do
wodem, że polski, robotnik portowy, pracujący dla odbu
dowy własnego kraju i gospo
darki morskiej, lepiej się w y wiązuje ze swoich zadań, ani
żeli robotnicy portów zagra
nicznych.
Małe porty — Ustka, Koło
brzeg i Darłowo uzyskały, po
mimo braku nowoczesnych u- rządzeń przeładunkowych, wspaniałe wyniki, w ykazują
ce wyższe obroty, aniżeli przed wojną. Porty te, które przed wojną m iały charakter tylko lokalny dzisiaj służą że
gludze międzynarodowej i od
ciążają pęącą swoją porty pierwszej klasy.
Stale wzrastające znaczenie portów polskich przyczyniło
się do tego, że coraz więcej armatorów zagranicznych przedłuża swoje linie do Szczecina i Gdańska — Gdyni.
Ostatnio uzyskaliśmy bezpo
średnie połączenia z portami Dalekiego Wschodu. Liczne konferencje żeglugowe uznały porty polskie za porty bazowe, obniżając wydatnie stawki frachtowe.
W obrotach naszych portów coraz większą rolę odgrywają przesyłki tranzytowe. Wszyst
kie transporty rudy szwedzkiej przeznaczone dla Czechosło
wacji, przeładowywane są w portach polskich. W myśl za
wartych umów gospodarczych przemysł czeski kieruje obec
nie większość swojego ekspor
tu do krajów zamorskich przez porty polskie. Poważnie wzrasta również tranzyt dla innych krajów demokracji lu dowej ja k Węgier i Rumunii.
Liczne przesyłki kierowane do wschodnich Niemiec przełado
wywane są w portach polskich.
Rok ubiegły oznaczył się w życiu portowym między inny
mi następującymi wydarzenia
mi: wyładowano tysięczny, od chwili uruchomienia portów, statek z rudą; przeładowano 25 milionową tonę węgla — wyeksportowaną przez nasze porty po wojnie; przeładowa
no milionową tonę zboża,
wznowiono działalność Izby Arbitrażow ej Bawełny.
ROZW ÓJ Ż E G L U G I P R Z Y B RZEŻN EJ
Nasza flota przybrzeżna wzbogaciła się ostatnio o m/s
„Olimpia" (pierwszy statek wybudowany przez Stocznię Gdyńską), s/s „Anna", s/s
„Barbara", s/s „Panna Wod
na" — odbudowane względnie przebudowane przez nasze stocznie na nowoczesne statki pasażerskie.
W bieżącym sezonie po raz pierwszy uruchomiona została regularna komunikacja po
między portami małymi, a portami pierwszej klasy.
P O W A ŻN E O S IĄ G N IĘ C IA P O L S K IC H S TO C Z N I Stocznie, które dotychczas zajmowały się wyłącznie pra
cami remontowymi — wodo
wały w Szczecinie dokończo
ny kadłub „Oliw y", a w Gdań
sku od dnia 6 listopada do dnia 29 czerwca 1949 r. 5 ru - dowęglowców, które otrzymały następujące nazwy: s/s „Soł- dek", s/s „Jedność Robotni
cza", s/s „Brygada M ako w skiego", s/s „1-szy M a ja ” i s/s
„Pstrowski". Maszyny okręto
we według projektów polskich konstruktorów, wykonali nasi robotnicy z H uty Zgoda. P ier
wsza maszyna została niedaw
no wmontowana na s/s „Soł- dek".
Stocznie wodowały również pierwsze dwa pełnomorskie holowniki i rozpoczęły budo
wę dwóch traulerów i 5 lu - grotraulerów rybackich. Na pochylniach założone zostały stępki pod dwa nowoczesne motorowce drobnicowe typu
„Lewant" o nośności ok. 4 000 ton każdy. Dla potrzeb włas
nych, stocznie odbudowały je den dok pływający oraz pon
ton-podnośnik.
Powiększenie parku maszy
nowego i wyposażenie w sprzęt warsztatowy, podniosło znacz
nie wydajność naszych stocz
niowców, którzy nabierając Większego doświadczenia w y wiązują się ze swoich zadań coraz lepiej i prędzej. Z w ięk
szych prac — będących w to
ku — na wyróżnienie zasłu
guje odbudowa s/s „Wrocław".
Przeprowadza ją Stocznia Gdyńska.
R YB O ŁÓ W STW O Doceniając ogromne znacze
nie gospodarcze rybołówstwa, Rząd otacza je troskliwą opie
ką. Nasze stocznie wyproduko
w ały cały szereg nowych jed
nostek rybackich, które jesz
cze w bieżącym sezonie wejdą do eksploatacji zwiększając w znacznym stopniu nasze poło
wy morskie. Rosną także ka
dry naszych rybaków mor
skich i dalekomorskich.
Coraz więcej młodych rybaków zasila załogi na
szych jednostek dalekomor
skich, na których dotychczas częściowo zatrudnieni byli za-
(d o k o ń c z e n ie n a s tr . 7)
3
tym pozornie Lekceważącym w yra
żeniu, chętnie używanym przez m a
rynarzy wielkich flot oceanicznych, nie ma jednak wzgardy, przeciwnie
— jest coś z szacunku, w którym znalazło
by się nawet miejsce na cień obawy.
Jak złośliwe bowiem bakterie choro
botwórcze powalić mogą najsilniejszego nawet człowieka, tak SC IG A C ZE — n a j
dokuczliwsze niewątpliwie spośród „dro
bnoustrojów morza": eskortowców, tr a łowców, dozorowców, patrolowców itp. — mogą stać się przyczyną zguby potężnego pancernika.
Typy ścigaczy przeznaczone do zw al
czania jednostek nawodnych — posiadają ogromną szybkość znacznie przekraczają
cą szybkość rozwijaną przez inne rodzaje okrętow wojennych, nie mówiąc już o statkach handlowych. Szybkość ta zawie
ra się w granicach 40 do 50 i więcej w ę
złów. Jak największa szybkość jest pod
stawowym warunkiem powodzenia ściga
czy. Zapewniają ją potężne silniki — prze
ważnie typu lotniczego. Na dalsze powię
kszenie szybkości pozwoli zastosowanie turbiny gazowej.
Ważnym również czynnikiem w taktyce ścigacza jest ja k najmniejsza widzialność własna. W tym celu wyporność tych okrę
tów jest niewielka od kilkunastu do k il
kudziesięciu ton, taka tylko aby kadłub mógł unieść silniki, niezbędne minimum uzbrojenia i nieliczną ale sprawną załogę.
Płytko zanurzające się ścigacze przechodzą bez szkody ponad minami dotykowymi, zaś ich drewniane przeważnie kadłuby e li
m inują także niebezpieczeństwo ze strony m in magnetycznych.
Bronią zaczepną ćeigaczy są śmiercio
nośne torpedy, posiadane przez nie w ilo
ści od 2 do 4 sztuk. Do wystrzeliwania to r
ped służą rury torpedowe, wbudowane za
zwyczaj w kadłub równolegle do jego osi podłużnej! Na mniejszych ścigaczach nie ma często z braku miejsca urządzeń do wystrzeliwania torped — zrzuca się je po prostu z pokładu do wody. Prócz torped — jako broni głównej — Ś C IG A C Z T O R P E D O W Y posiada jedno lub k ilka szybko
strzelnych działek oraz k ilk a najcięższych karabinów maszynowych przeciwlotni
czych. Ważnym uzupełnieniem wyposaże
nia ścigacza są fumatory, czyli urządzenia do rozpylania zasłony dymnej.
Operacje ścigaczy torpedowych odby
w ają się przeważnie w księżycowe, widne noce. Zespoły okrętów wojennych czy też konwoje jednostek handlowych atakowa
ne są przez ścigacze znienacka, w chwi
lach ja k najm niej spodziewanych. Zasko
czony nieprzyjaciel nie powinien znaleźć czasu na opamiętanie się, na ustalenie ce
lowników dla zmieniających się błyska
wicznie odległości. Ścigacze, podchodzące zazwyczaj od strony księżyca, aby w jego blasku zmniejszyć ja k najbardziej swoją widoczność — kierują się z ja k największą szybkością w stronę co więcej okazałych jednostek atakowanego zespołu. Za rufą rozpylają potężną, białą zasłonę dymną.
Zbliżywszy się na dogodną odległość w y strzeliwują torpedy i niezwłocznie czynią zwrot o 180" kryjąc się za postawioną u- przednio zasłonę dymną.
Dla skutecznego zwalczania ścigaczy torpedowych powstały podczas ubiegłej wojny S CIG A CZE A R T Y L E R Y J S K IE . Po
siadają one nie mniejszą szybkość, jednak zamiast torped uzbrojono je w szereg szyb
kostrzelnych działek dużego stosunkowo kalibru. Oprócz zwalczania ścigaczy torpe
dowych przeciwnika, zadaniem ścigaczy
artyleryjskich jest również wspomagania ataków własnych ścigaczy torpedowych.
Prowadząc pojedynek artyleryjski z nie
przyjacielem, odwracają one jedynie jego uwagę od ścigaczy torpedowych, które w tym czasie „robią swoje". Ścigaczy a rty leryjskich używa się także do przepro
wadzania desantów dywersyjnych na w y brzeża nieprzyjacielskie. Ich szybkość po
zwała na zaskoczenie przeciwnika, zaś si
ła ich ognia artyleryjskiego stanowi cenne i skuteczne wsparcie dla własnych oddzia
łów wypadowych.
D la zwalczania jednostek podwodnych powstał typ Ś C IG A C Z A P R Z E C IW P O D - W ODNEG O, wyposażonego jako w broń główną — w bomby głębinowe wraz z ich wyrzutniam i. Prócz tego ścigacz przeciw- podwodny posiada na pokładzie k ilka le k kich działek i najcięższych karabinów m a
szynowych. D la w ykryw ania ukrytego w głębinach przeciwnika zaopatrzony jest on w hydrofony (podwodne aparaty podsłu
chowe) i sondę ultradźwiękową. Większe typy ścigaczy przeciwpodwodnych posia
dają również asdic — najnowszy w ynala
zek wojenny służący do w ykryw ania okrę
tów podwodnych. Szybkość ścigacza prze- ciwpodwodnego jest zazwyczaj znacznie mniejsza niż pozostałych kategorii ścigaczy i nic przekracza granic 20—30 węzłów.
*
Już w czasie pierwszej wojny świato
w ej ścigacze odnosiły wiele sukcesów tak zastanawiających i tak niewspółmiernie wielkich w zestawieniu ze skromnym ko
sztem budowy tych okręcików, że od tego czasu wszystkie bez w yjątku państwa m or
skie zwróciły pilną uwagę na tę katego
rię, nie zaniedbując zresztą rozbudowy właściwej floty bojowej.
Podczas drugiej Wojny światowej ści
gacze okazały się w pewnych warunkach nieocenionym narzędziem w alki, które od
dało wybitne usługi narodom, walczącym z Niemcami.
Areną ożywionych w alk ścigaczy były
— i to na w ielką skalę — wody Oceanu Lodowatego Północnego, Morze Bałtyckie i wody Morza Czarnego.
T a k więc ścigacze radzieckie, wspólnie z artylerią przybrzeżną, uszkodziły powa
żnie jesienią 1941 roku niemieckie lekkie krążowniki ,,Koeln” i „Leipzig".
W Zatoce Fińskiej, zwłaszcza na przed
polu Kronsztadtu, działalność ścigaczy ra dzieckich przybrała postać prawdziwej wojny podjazdowej, prowadzonej zajadle i tak skutecznie, że cięższe okręty niemiec
kie w słusznej obawie o swoją całość nie pokazały się tu ta j przez cały czas wojny.
Kronsztadt zaś, dokąd po opróżnieniu T a l
lina przeniosła się baza radzieckiej Floty Bałtyckiej, wytrzym ał aż do chwili roz
poczęcia kontrofensywy.
P o ls k i ś c ig a c z p r z e c lw p o d w o d n y O R P „ D z i a r s k i “ .
f o t . K . K o m o r o w s k i
4
Również na jeziorze Ładoga, przez któ
re wiodła jedyna droga dostaw dla oble
ganego przez 2 lata Leningradu, ścigacze radzieckie odegrały w je j utrzymaniu rolę pierwszorzędną.
Obrona wysepki Sucho — u południo
wego brzegu jeziora Ładoskiego — przed próbą niemieckiego lądowania podjęta w ielkim i silami w październiku 1942 roku przypomina żywo nasze Westerplatte.
I tu i tam bowiem obrońców była śmie
sznie mała garstka. I tu, i tam przewaga liczebna napastników była mniej więcej dwudziestokrotna, w artylerii zaś około stukrotna. I na Westerplatte, i na wysepce Sucho trzeba było trwać bez żadnej nadziei na zwycięstwo.
Ale Sucho nie spotkał los polskich T e r- mopil. Za je j obrońcami bowiem trw a ł ol
brzymi k ra j o nieograniczonych możliwoś
ciach, który było stać na wysianie od
sieczy.
Przybyła na czas jeszcze... „Drobnou
stroje" flo ty lli ladożańskiej, wsparte przez lotnictwo morskie i lądowe sprawiły przy tym Niemcom taką krw aw ą łaźnię, że od tego czasu aż do końca wojny w y rzekli się oni wszelkich dalszych prób de
santu na całym północnym froncie.
W wojnie podjazdowej na Kanale la Manche pięknie odznaczyły się ścigacze polskie. Głośna w swoim czasie — obok wypadu na „Gneisenau'a" — była walka jednego polskiego ścigacza z sześcioma niemieckimi, z których dwa unieszkodli
w ił. Cztery pozostałe ścigacze niemieckie ostrzeliwały się tymczasem wzajemnie z takim zapałem, że ani się spostrzegły, k ie dy zuchwały sprawca tego zamieszania
„ulotnił się".
Odrodzona Polska M arynarka Wojenna posiada w swoim składzie ścigacze zarów
no torpedowe ja k i przeciwpodwodne.
*
Oprócz odpowiedniego uzbrojenia i właściwego technicznego wyposażenia nie- mniej ważnym Warunkiem powodzenia są dla ścigaczy trafnie dobrani na załogę lu dzie.
Nieprzeciętna wytrzymałość fizyczna i odporność na wyjątkowo trudne wymaga
nia służby oraz szybka orientacja i brak jakiegokolwiek wahania przy pobieraniu decyzji u dowódców, przy wykonywaniu zaś rozkazów — u podwładnych, są w aru n kami niemniej doniosłymi od strony tech
nicznej.
Polska odbudowuje się z gruzów i po
piołów nad podziw szybko. Odbudowuje się także Odrodzona M arynarka Wojenna.
Zapewnie długo jeszcze pod względem wielkości naszej Floty W ojennej pozosta
wać będziemy w tyle za innym i państwa
mi, od wieków nieprzerwanie żyjącymi i rozwijającym i się na morzach. Straty na
szej floty — poniesione w walce z odwiecz
nym wrogiem — były niezwykle wielkie i bolesne. Ale bardziej jeszcze dotkliwe by
ły skutki brytyjskiej polityki niewdzięcz
ności: okręty, które otrzymaliśmy jako w y równanie naszych strat i na których pol
scy marynarze przelewali bohatersko krew za wspólną sprawę zwycięstwa — zostały nam odebrane i odstąpione innym m ary
narkom.
W oparciu o przyjaźń Zw iązku Radziec
kiego nasza flota wzrośnie szybciej i le
piej — niżby to nawet naszym ex-sprzy- mierzeńcom odpowiadało. A z dowodów perfidii i niewdzięczności — potrafimy wyciągnąć odpowiednią naukę.
M I E C Z Y S Ł A W Z Y D L E R
D z ia łk o s z y b k o s tr z e ln e n a p o ls k im ś c ig a - c z u p r z e c iw p o d w o d n y m .
fot. K. Komorowski
CYKL : Polacy na morskich szlakach
MAREK JAKIMOWSKI W
g a l e r ii ¡p o ls k ic h ż e g la r z y n ie b y lek t o m ó g ł p o s z c z y c ić s ię t a k ś m ia ł y m iw y c z y n e m , j a k P o d o la n in M a r e k J a k im o w s k i.
B r a ł o n u d z iia ł w n ie s z c z ę ś liw e j b i t w ie p o d C e c o ra a w r a z z i n n y m i t o w a r z y s z a m i d o s t a ł s ię d o n ie w o li.
P r z y u jś c i u D n ie s t r u , T u r c j a b u d o w a ła w ó w c z a s z a m e k , k t ó r y m i a ł b y ć s k u te c z n ą z a p o r ą p r z e c iw ¡ w y p r a w o m k o z a c k i m . N a d z ó r n a d b u d o w ą z a m k u m i a ł b a sza K a s s y m b e k , r o d e m z A le k s a n d r ii.
Ó w c z e s n y m z w y c z a je m d y g n i t a r z ó w , p o za u r z ę d e m g u b e r n a t o r s k im , t r u d n i ł się ta k ż e h a n d le m ; n a jw a ż n ie js z e b o d a jż e z y s k i c z e r p a ł z h a n d lu n ie w o ln i k a m i .
P a r t i a p o l s k i c h je ń c ó w , w k t ó r e j z n a jd o w a ł s ię J a k im o w s k i, d o s ta ła s ię w rę c e b a s z y K a s s y m b e k a . P o k r ó t k i m p o b y c ie w z a m k u z a ła d o w a n o i c h n a g a le rę , n a k t ó r e j ju ż z n a jd o w a ło s ię s p o ro je ń c ó w . P r ó c z k i l k u W ło c h ó w i A n g l i k ó w , b y ło p o n a d 200 P o la k ó w , p o jm a n y c h w r ó ż n y c h p o t y c z k a c h . T r a n s p o r t w y p r a w io n o m o r z e m d o E g ip t u . B e z s p e c ja l
n y c h p r z y g ó d d o je c h a n o d o K o n s t a n t y n o p o la i p o d o b r a n iu k i l k u p a s a ż e ró w , s m u t n y k o r o w ó d c z te r e c h g a le r r u s z y ł w d a ls z ą p o d r ó ż d o A le k s a n d r ii.
N a M o r z u E g e js k im w y p r a w a z a t r z y m a ła s ię p r z y w y s p ie L a b o s . K a s s y m b e k B a sza — c h c ą c s ię z a b a w ić — u d a ł s ię n a lą d w r a z z k i lk o m a T u r k a m i. B y ł o to w ie lk ą n ie r o z tr o p n o ś c ią ze s t r o n y s ta r e g o h a n d la r z a n ie w o ln i k ó w . M a r e k J a k i m o w s k i, k t ó r y o d p o c z ą t k u s z u k a ł o k a z ji d o u c ie c z k i, p o s t a n o w ił w y k o r z y s t a ć n ie o b e c n o ś ć k o m e n d a n t a g a le r i w z n ie c ić b u n t w ś r ó d n ie w o ln i k ó w . O k a z ja b y ła o t y l e p o m y ś ln a , że J a k im o w s k i w r a z z p a r u i n n y m i z n a jd o w a ł s ię p r z y r o b o c ie n a p o k ła d z ie . W t a je m n ic z y ł o n w s w o je z a m i a r y z a w ła d n ię c ia s t a t k ie m s w y c h t o w a r z y s z y : S te fa n a S a ta n o w s k ie g o i J a n a T u lc z y ń s k ie g o . C i je d n a k o d r a d z a li m u r y z y k o w n e p rz e d s ię w z ię c ie , tłu m a c z ą c że n i k t z n ic h n ie m a p o ję c ia o ż e g la r s tw ie i że z g in ą n a m o r z u .
J a k im o w s k i j e d n a k , c z ło w ie k o n a t u rz e c z y n n e j, s k ł o n n y d o r y z y k a b e z w z g lę d u n a s k u t k i , n ie m a ją c i t a k n ic do s tr a c e n ia , p o s t a n o w ił p o p r ó b o w a ć s zczę ścia . [P ra c u ją c w k u c h n i p r z y g o t o w a n iu s t r a w y , w y k o r z y s t a ł c h w i l ę n ie u w a g i k u c h a r z a ; d a w s z y z n a k d o c z y n u to w a r z y s z o m s a m z g o ł y m i r ę k a m i r z u c ił s ię n a k u c h a r z a g a le r y , p o w a l ił g o n a z ie m ię i o d e b r a ł m u ż e la z n y p r ę t , k t ó r y s łu ż y ł z a p o g rz e b a c z w k o t l e i za k i j d o p o p ę d z a n ia je ń c ó w .
Z ż e la z e m w r ę k u s k o c z y ł k u s k ła d o w i b r o n i , j e d n y m u d e r z e n ie m p r ę t a z a b i ł w a r t o w n ik a i w p a d łs z y s z y b k o d o a r s e n a łu , z a c z ą ł w y r z u c a ć b r o ń . W s p ó łt o w a rz y s z e n ie d o li , p o d n ie c e n i ś m ia ły m c z y n e m M a r k a , p r z e s t a li s ię w a h a ć . P o c h w y c i l i b r o ń i ra z e m z J a k im o w s k im p o b ie g li n a d z io b s ta tk u , g d z ie m ie ś c iła silę z a ło g a i w a r t o w n ic y . M a r e k — za w sze p ie r w s z y — d o p a d ł d o w ó d c y w a r t y i p o s e k u n d z ie w a l k i c is n ą ł g o p rz e z b u r t ę d o m o rz a . P o k r ó t k i e j i z a c ię te j w a lc e , n ie w o l n i c y p o k o n a li z a ło g ę i w ię k s z o ś ć T u r k ó w z n a la z ła s ię w w o d z ie . G a le r ę o p a n o w a li P o la c y .
J a k im o w s k i o b j ą ł d o w ó d z tw o . N a j e g o g r o m k ą k o m e n d ę : „ O d c ią ć l i n y , p o d n ie ś ć k o t w i c ę ! “ d z ie s ią t k i r ą k r z u c iło s ię d o p r a c y . Z a c h w ilę w i a t r w y p e ł n ił ż a g le i g a le r a o d p ły n ę ła o d b rz e g u .
N a w ie ś ć o b u n c ie p r z y b ie g ł p r z e r a ż o n y K a s s y m b e k i ¡w p a d a ją c p o p a s d o w o d y w o ł a ł i z a k lin a ł, a b y n ie o d je ż d ż a n o i p o w r ó c o n o , a o n w s z y s tk o p r z e b a c z y . N a p r ó ż n o ! K a s s y m b e k w r o z p a c z y r w ie s iw ą b ro d ę , g r o z i i b ła g a , w k o ń c u ś p ie s z n ie w y s y ła in n e o k r ę t y w p o g o ń za p r z e k l ę t y m i g ia u r a m i; a le z b ie g o w ie j u ż są n a p e ł n y m m o r z u .
P e łe n f a n t a z j i i u fn o ś c i, że ja k o ś to b ę d z ie , J a k im o w s k i s ta ją c s ię s a m o r z u t n ie k a p it a n e m s t a t k u , p o ż a g lo iw a ł ś m ia ło n a p o łu d n ie . Z b ie g o w ie u c h o d z ili s z y b k o , g d y ż s p o d z ie w a li s ię r y c h łe g o p o ś c ig u . P o p a r u g o d z in a c h z e r w a ła s ię b u r z a . W ś ró d h u r a g a n u , n ie w p r a w io n a z a ło g a , s k ła d a ją c a s ię z g r o m a d y p r z e w a ż n ie
„ z a g o n o w e j“ s z la c h ty , p r z e c h o d z iła c h r z e s t ż e g la r s k i. H u r a g a n z j e d n e j s t r o n y b y ł n ie b e z p ie c z n y d la s t a t k u , z d r u g ie j je d n a k p o m a g a ł u c ie k in ie r o m , g d y ż u t r u d n i a ł p o ś c ig t u r e c k im g a le r o m .
P r z e s z ło d w a t y g o d n ie b ł ą k a l i się z b ie g o w ie p o m o r z a c h E g e js k im i Ś r ó d z ie m n y m . N ie z n a jo m o ś ć s z t u k i ż e g la r s k ie j u t r u d n i a ła i m b e z p o ś re d n ie s k ie r o w a n ie s t a t k u d o p o r t ó w w ło s k ic h , n a jb liż s z e g o k r a j u — iw k t ó r y m m o g li n ie o b a w ia ć się s u łt a n a t u r e c k ie g o . N a s z c z ę ś c ie g a le r a b y ła d o b r z e z a o p a tr z o n a w ż y w n o ś ć i g łó d n ie z a g r a ż a ł ś m ia łk o m . D w a t y g o d n ie w s p ó ln y c h p r z e ż y ć n a m o r z u , z b l i ż y ł y b a r d z o d o s ie b ie w s p ó łto w a r z y s z y n ie d o li. M a r e k J a k im o w s k i s t a l s ię p r z e d m io t e m u w ie lb ie n ia p o d w ła d n y c h , w y r o b i ł s o b ie d u ż y a u t o r y t e t i b e z w z g lę d n e p o s łu s z e ń s tw o .
P r z y g o d a n a s z y c h ś m ia łk ó w z a k o ń c z y ła s ię s z c z ę ś liw ie . U n i k a ją c n ie p e w n e g o lą d u k ie r o w a n o s ię n a z a c h ó d i w k o ń c u z d e c y d o w a n o s ię p r z y b l i ż y ć d o w id o c z n y c h z d a la b r z e g ó w . B y ł y t o b r z e g i S y c y l ii . G a le ra z a w in ę ła d o P a le r m o . B o h a t e r o w ie z o s ta li o c a le n i. W z b u d z ili o n i w ie l k ą s e n s a c ję n ie t y l k o w e W ło sz e c h , a le i in n y c h k r a ja c h .
M a r e k J a k im o w s k i b y ł j e d n y m z n ie lic z n y c h p o ls k ic h ż e g la r z y , k t ó r y j u ż za ż y c ia d o c z e k a ł s ię o p is u s iw y c h c z y n ó w . N a p o d s t a w ie je g o w ła s n y c h o p o w ia d a ń , ju ż w 1G23 r o k u u k a z a ła s ię p o w ło s k u b r o s z u r a o je g o p r z y g o d a c h . W k i l k a l a t p ó ź n ie j p r z e t łu m a c z o n o j ą n a j ę z y k p o ls k i. •
B O L E S Ł A W K U Ź M I Ń S K I
K w ietniow e słońce skąpo o- św ietlało peron o rło w s k ie go dworca, g d y ponad siedmiuset m ło dych chłopców, n a jró żn o ro d n ie j ubranych, z w a liz k a m i, to b o łk a m i i k u fe rk a m i w rękach, w ysiadało z pociągu.
T o ju n a c y SP, k tó rz y p rz y b y li na pierw szy turnu s do k w a te ru jącej op od al O rło w a 18 b ry g a dy. Serdecznie w ita n i przez spo
łeczeństw o, przem aszerowali zw artą k o lu m n ą na teren obo
zu, rozpoczynając dwum iesięcz
n y, p ra c o w ity p o b y t nad m o
rzem.
Z głośnych rozm ów' można b y ło poznać „śląskich p ie ro n ó w “ , gdvż w szyscy oni, wiejscy chłop cy G órnego Śląska, p o c h o dzą z p o w ia tó w kluczborskiego, ołeśnieńskiego, tarnow skiego, bytom skiego i lu blinieckie go .
S zybko zapoznali się z tere
nem, o s w o ili z espowskim m un
durem i czynem pokazali, co p o tra fią . W z ię li się po Śląsku do pra cy p rz y bu do w ie autostrady G d y n ia — G dańsk, rozpoczętej w ro k u ubiegłym .
*
M in ę ło niem al p ó łto ra miesią
ca. Czerwcow e słońce piecze nie
m iłosiernie, lecz na terenie au to
strady ruch. O paleni na brąz chłopcy nie zważają ani na upal, ani na przejeżdżające obok au
tob usy, auta ezv gdyńskie „tra i lu s ie “ . N ie słyszą też k r ó t
kich rozm ów ek na tem at ich pra cy, nie słyszą słów po dziw u i uznania, ja k im i darzą ic h prze
jeżdżający. Jest o czym m ówić.
Popatrzcie ty lk o :
Pierwsza grupa pracuje w O r ło w ie , w p o b liż u poczty. Solidne do niedawna w zgórze zeszczu
p la ło w yd atnie, leżący tu ż p rz y je zdn i ogród cofną! się o k ilk a naście m etrów , a na iego miejscu chłop cy p rz y g o to w u ją ju ż teren pod przyszłą jezdnię. Wzgó-rze w v w o z i sie autam i (do sło w niej lu b w agonikam i do miejsc niżej po ło żonych .
Pom yślicie sobie: rw v k ła zie
mna robota. P ew nie! Może ona i z w ykła . lecz ma dw ie cerhy n ie z w y k ło ś c i: Pierwsza
t otem- no, w ja k ie j ste ją w y k o n u je a druga, to sposób w y k o n a n ia . N ie ma tu bow iem ani buld ożeró w , ani konzezek, są natom iast
o s k a rd y r i twarde junackie reze T : "s t jeszcze zobow iązanie w yko na nia
n r a r .yo dwa ty g o dnie w cześniej!
N ic w ięc , dziwnego, że odci
nek O rło w o — Sopot — K o lo nia jest ju ż gotów , a odcinek m iędzy K o lo n ia i Sopotem roś
nie w oczach. D o niedawna w i
dać jeszcze b y ło w y k o ń c z o n y be
to n o w y przepust i leżące w dole ogrody, dziś przepust z n ik ł pod zw ałam i ziem i, nasyp osiągnął już niem al leżące naprzeciw wzgórze.
— W zg ó rze ? — zapytacie. Ra
czej cbvba resztki w zgórza, bo długie taśm y to ró w k o le jk i w g ry z ły się ju ż w nie, a tłu s ty , g li
niasty g ru n t zażó łcił się w sło ń
cu.
Robota pa li się chłoncom w ręku . P rz y podstacji tro lle yb u so - wej Dracuje 5-ta kom pania. Pod
cho dzim y do najbliższej d ru ż y n y. T o dru ż y n a A lo jz e g o D e ii.
Przed k ilk o m a dn ia m i osiągnęła ona w ra z z kom panią ponad 400 procent n o rm y w ciągu jednego
Wśród espowskiej braci na Wybrzeżu
Napisał Stanisław Woliński.
W roku ubiegłym rui Wybrzeżu, ściślej mówiąc na terenie województwa Gdańskiego, pracowały dwie brygady młodzieżowe Powszechnej Organizacji Służ
ba Polsce. Jedna z nich budowała autostradę Gdańsk
— Gdynia na odcinku Orłowo - Sopoi i we Wrzesz
czu, oraz linię kolejową w Rumii - Zagórzu, druga zaś przeprowadzała renowację rowóu: na Żuławach.
W roku bieżącym na Wybrzeżu pracuje^ cztery bry
gady: w Gdyni - Chyłonii, w Orłowie, i dwie na żu
ławach. Postaramy się naszych Czytelników za
poznać z ich życiem i pracą. Zaczynamy od brygady 18 w Orłowie - Kólibkach,
dn ia , a m ło d y D eja jest stale na liście najlepszych,, osiągając p o nad 250%. Ten szczupły, w y s o k i chłopiec, syn m ałorolnego chłopa z U szyć w pow . Olesno, im p o n u je swą postawą; M im o m łodego w ieku, pracuje ju ż w m ajątku państw ow ym w U szy- cach, pomagając matce w u trz y m aniu ro d z in y . A k ty w n y Z M P - owiec, nic poprzestaje na tym . P ostanow ił ukończyć k u rs tra k to rzystó w i m echaników tra k to ro w ych , aby móc później zało
żyć w swojej wsi ośrodek ma
szyno w y i pomagać sąsiadom w upraw ie roli.
*
Po przeciwnej stronie, p rz y - moście k o le jo w y m w Sopocie, pracuje 1-sza kom pania. Junacy szybko ładują w ó z k i z ziemią, śpiesząc się aby w yko n a ć plan.
Już dziś widać, że zobow iązanie o prze dterm inow ym w y k o n a n iu ro b ó t przez tu rn u s będzie na pe
w n o w yp ełn io ne . Lecz on i p ra gną swą dobrą pracą i po dn ie
sieniem w yd ajn ości dorzucić je
szcze k ilk a cegiełek do sukcesu brygady.
N ic więc dziwnego, że k o m pania należy do najlepszych w brygadzie, w y k o n u ją c stale prze
ciętnie 164%. O b o k nas stoi je
den z ju n a k ó w , p a tro lo w y A lb in Stanow ski z D ru ta m i, pow. lu blinieckiego, w „c y w ilu " m aszy
nista w jednej ze śląskich fa b ry k papieru. W y ra b ia on stale o k o ło 200% n o rm y dziennej, lecz powiada, że to m ało.
— W fabryce to robię ze sw o
ją maszyną praw ie 800 k g pa
p ie ru na godzinę zamiast pla n o w a nych 650 kg. T am p o tra fiłe m nie dać się starszym , bardziej do
świadczonym m aszynistom , a tu mam się bać ro b o ty ? T o nie w naszym, śląskim zw y c z a ju !
Pracuje rzeczywiście ja k „p ie ro n ". L ic z y się rów nie pilnie, to też został przeniesiony na kurs dow ódców p lu to n ó w , lecz jego m arzenie, to M a ry n a rk a W o je n na.
— P ływ ać na „B ły s k a w ic y “ , albo na okręcie po dw odn ym , to musi być służba! — powiada.
*
D o ostatniej g ru p y jest trosz
kę dalej, pracuje ona we W rz e szczu, w yko ńcza jąc częściowo ju ż g o to w y odcinek autostrady.
D ziś pracuje tu 3-cia kom nania
—• p o w ia t L u b lin ie c — ja k m i pow iadają. Jeden z p lu to n ó w p la n tu je teren p rz y fabryce ..A nglasa“ . in n y nodw ozi kost
kę pracującym kam ieniarzom , jeszcze in n y kładzie p o dkład z tłu czo n e j cegły pod naw ierzch
nię.
M im o bliskości „A n g la s u “ chłon cy now iadają, że jest im go rzko, bo starają się ja k mogą, śrubują dzienne w y n ik i, a 2-ga kom pania jest niem al od miesią
ca na przedzie i nie mogą jej pokonać.
— T a k b yśm y chcieli zdobyć ten p ro p o rze c p rz o d o w n ik a b r y gady, a tu nam się nie udaje, A le ju ż n ie d łu g o ! W tym ty g o dn iu na pewno w y g ra m y !
*
P op ołudn ie . C h ło p c y w ró c ili ju ż .„do do m u “ — ja k m ów ią o obozie. N ie poszli na zajęcia, bo zelektryzow ała ich wiadom ość o mającym się odbyć za chw ilę
6
przekazaniu proporca p rz o d o w n ik o m now ej, zwycięskiej k o m pa nii. K o m u ?
C a ły obóz stanął w czw o ro
b o ku , na czele p rz o d o w n ik b r y gady —• kom pania 2-ga. N astę
puje odczytanie w y n ik u w y ś c i
gu pracy. Pierwsze miejsce za j
muje kom pania 3-cia z w y n i
kiem 167%, drugie -— kom pania 1-sza — 164%, a dalej kom pa
nie: 5-ta — 127%, 2-ga — 119%, 4-ta — 115% i 6<ta — 108%.
Tw arze ju n a k ó w z trzeciej czerwienieją m im o opalenizny.
Nareszcie do ko n a li swego.
— W iad om o , L u b lin ie c — rzuca k tó ry ś ze stojącej obok kom panii.
C z w o ro b o k zalega cisza, w śró d k tó re j d-ca b a ta lio n u st.
sierż. B o rk o w s k i odbiera p ro p o rzec od d-cy 2-giej ko m p a n ii, abv go nrzekazać dow ódcy b r y gady. k tó ry w k ilk u prostych żo łn ie rskich słowach nodkreśla osiągnięte przez 3-cią kom nanię w y n ik i, zachęcając pozostałe do naśladow nictw a, po czym prze- kazuie go zwycięzcom . O d tej c h w ili p ro p o rc z y k będzie to w a rz y s z y ł k o m o a n ii w pracy i szkoleniu, będzie w id o m y m zna
kiem jej ^ osiągnięć, będzie jej p rz y p o m in a ł o obowiązkach p rzo do w nika pracy brygady.
A m łodzi trz.eciacv pow iada
ją k ró tk o : ..Nie odda m v" — podobnie, ja k przed kilkom a niesnełna godzinam i po w ie dzieli:
M u sim y zw y c ię ż y ć !" Słowa dotrzym ają 1
*
Zapytacie zapewne, co ju na cy rob ią poza pracą na trasie au to
strady. Posłuchajcie więc. C i chłop cy ze Śląska przy- techalj nad morze po raz pierw -
SZ-a Wi. Żw ,’ U P ie rw s z y ra z je w id z ie liW
czasie n ra c yna Po
szczególnych
« ^ in k a c h , w id z azatokę, płynące ,po niej statki, lodzie, lachty. n ie k ie d y w id z 3 panoram ę p o rtó w w G dańsku czy G d y n i. W te d y pragną i e ia k najszybciej zobaczyć z b lis ka.
O sta tn io pragnieniom ty m sta
ło się zadość D o basenu I w porcie gdyńskim o rz v h v ł jeden z h o lo w n ik ó w M a r. W o j., aby zabrać na p o k ła d ju n a k ó w b r y gady i objechać z n im i port.
W ie le b y ło p rz y tv m radości.
du m v wzruszenia. M ło d z i, w ie j
scy chłop cy z zainteresowaniem słuchali w yjaśnień doświadczo
nych m ary n a rz y na tem at p ra cy p o rtu gdyńskiego. W id z ie li sypiący się do lu k ó w śląski w ę giel, ła d o w a n y na obce statki, w id z ie li -pracę taśm owców i bu-
J u n a c y p o d c z a s z w ie d z a n ia p o r t u g d y ń s k ie g o .
daw anych na Śląsku polskich dźw igów . Z a ch w yca li się s y lw e t
kam i — szkolnego o k rę tu M a r.
W o j. O R P „Is k ra " i statku szkolnego „D a r P om orza". P yta
l i o szczegóły b u d o w y i urzą
dzeń s tatków ha nd low ych, o to w a ry ja kie się n im i przew ozi.
P rzygląd ali się pra cy ro b o tn i
k ó w p o rto w ych , ta k różnej od pracy w in n v c h dziedzinach.
P rzypadła im do gustu ta nie znana dotychczas dziedzina na
szej gospodarki. W ie lu z tvch m ło dych cM onców postanow iło poznać ją b liżej, a nawet się jej poświęcić. Jedni marża o pracy porcie, in n i o statkach han
dlow ych, jeszcze in n i o reisach na pieknej ..Iskrze", o służbie na „B ły s k a w ic y " czy in n ych jednostkach naszej flo ty w oien- nei Te marzenia o m orzu no- siadaia wiele cech realności C h ło p c y sa przecież w SP. rnaia możność nrzeiść k u rs y przysno- . sobienia m arynarskiego, u k o ń czyć tę czv inna szkołę morska i stać się p ra w d z iw y m i lu d źm i morza.
D o tego celu p ro w a d z i' droga ponrzez dobra pracę, poprzez stałe kształcenie się . N ie brak junakom sił i chęci do pracy.
I ta k ja k p o tra fią w y k o n y w a ć 300% n o rm y dziennie, ta k na pewno dopną w ytknięteg o sobie celu.
I k to wie, czy nie spotkacie się z b y ły m i ju nakam i 18-tej b ryg a d y w niedalekiej p rz y s z ło ści w porcie, p rz y bu do w ie stat
ku , czy też na pokła dzie ja k ie goś frachtow ca lu b okrę tu w o jennego?
M orze, to nieznane, tajem nicze i pociągające, u c h y liło rąbka zasłony, zdobyw ając w ie lu n o
w ych , na pewno oddanych jego sprawie entuzjastów...
*
N im pożegnam y się z bryg a
dą, k ilk a słó w o sporcie.
Śląsk zna ny jest w Polsce z w ie lk ie j popularności p iłkarstw a i z zam iłow ania Ślązaków do p iłk i nożnej. Z n a la zło to ró w nież swój w y ra z na terenie B r y gady. N a jszybciej i na n a jle p szym poziom ie stanęła p iłk a n o ż ' na, choć i in n y c h d y s c y p lin nie zaniedbano, ale... co tu dużo gadać: reprezentacja 18-tej b r y gady jest m istrzem w o je w ó d z kim SP i ma na sw ym koncie same sukcesy.
Zaczęło się od po konania re
prezentacji p iłk a rs k ie j jednej z jednostek M a r. W o j. w stosun
k u 2:1. Później p rz y s z ły inne zwycięstwa. Junacy w y g ra li z klubem sportow ym „Pagedu"
3:0, z reprezentacją 33 B ry g a d y SP 4:1, z ju n io ra m i gdyńskiego
„G ro m u " 7:3, a z jednostką lo tn iczą 2:0.
P iłkarze 18 B ry g a d y są b a r
dzo ru c h liw i i pragną zagrać n a w et z rezerwow ą d ru ż y n ą lig o wej „L e c h u ". Ż y c z y m y im p e ł
nego sukcesu.
*
Z b liż a się wieczór, ko ń c z y się z w v k ły p ro s ty dzień junaka.
N ie k tó rz y zasna z m yślą o podw yższeniu w yd ajn ości, in n i będą myśleć o w idzia ne j w p o r
cie ..B ły s k a w ic y “ lu b o statkach ha nd low ych, lecz znajdą, się i tacy, k tó rz y śnić będą p o d nie bem W ybrzeża, o terkocie tra k tora. orzącego ojcow skie pole. o niedalekiej przyszłości swej w io ski i k ra ju , lepszej, jaśnieiszei.
szczęśliwszej, tej przyszłości, k tó ra o n i teraz w codziennym trudzie budują.
S T A N IS ŁA W W O L I Ń S K I
P ie r w s z a z b ió r k a n a p la c u a la r m o w y m .
29 czerwca 1948-1949
(dokończenie ze str. 3)
graniczni fachowcy. Nasi ry bacy osiągają doskonale w y n i
ki pracy — lepsze często od załóg obcych.
A kcja współzawodnictwa znalazła nawet w rybołówstwie szerokie zastosowanie, w połą
czeniu z uchwałą rządową o ulgach dla rybaków — dała ona Wspaniałe rezultaty w po
łowach.
Należy też wspomnieć o za
początkowaniu akcji, mającej na celu zmniejszenie importu śledzi. 17 Iipca 1948 r. odbyła się w Gdyni nieznana dotych
czas w Polsce uroczystość roz
poczęcia sezonu śledziowego.
Plan połowów śledzi, zakrojo
ny szeroko — jest realizowany przez Towarzystwo Połowów Dalekomorskich „Palmor' — ponad normę!
S Z K O L N IC T W O M O R S K IE Jasną jest rzeczą, że Wymie
niona tu została tylko cześć tych dóbr, które wzbogaciły nasze gospodarstwo morskie w okresie 29. V I. 48 — 29. V l. 49.
Trudno wymienić wszystko!
Trzeba jednak — i należy — wspomnieć o tym — który te
go dokonał: o człowieku.
Nieliczna garstka fachow
ców morskich jest wspoma
gana stale przez nowe, coraz to wieksze kadry wyszkolo
nych ludzi morza. Zakrojona szeroko przez Departament K adr Ministerstwa Żeglugi akcja szkoleniowa, szczególnie bogata w omawianym okresie, uzupełnia szeregi stoczniow
ców, m arynarzy i rybaków.
Troską Rządu było, aby ele
ment ludzki był najbardziej wartościowy, najlepiej w yro biony społecznie.
Reforma szkolnictwa mors
kiego, dokonana w marcu 1949 i nowe rozporządzenie M . 2. o stanowiskach w P M H , dają de
mokratyczne podstawy do a- wansu społecznego dla m ary
narzy. Przed młodzieżą warstw pracujących stoją otworem uczelnie podległe Ministerstwu Żeglugi — a stały wzrost licz
by uczniów tych szkół, gwa
rantuje dopływ wyszkolonego narybku do floty i rybołów
stwa.
Gdy w czasie „Dni M orza”
liczne wycieczki z głębi kraju będą odwiedzały Wybrzeże — my — ludzie morza — może
my śmiało patrzeć im w oczy:
nasze nowe statki i odbudo
wujące się porty, nasze spra
wne przeładunki, nasze w y n i
k i połowów morskich mówią że pracujemy wydajnie, bo pracujemy na swoim, bo p ra cujemy dla siebie, bo Wiemy, że zysków naszej pracy nic zabierze nam chciwy kapita
lista. Pracujemy — i zaciera
my usilnie ślady minionej wojny — bo nie chcemy no
w ej wojny.
K A R O L J. I V E R E R
2Z.
Niech się zżyma ten, komu wiatr zerwał z głowy kapelusz, łub sypnął piaskiem w oczy, niech sobie narzeka na wiatr, kto tylko zechce.
M y żeglarze żyć bez niego nie umiemy. Daje pęd naszym statkom i ło
dziom, budzi w nas szybsze tętno i ra
dosne podniecenie.
Nie szkodzi, że czasem staje się groźny ■ — nie jego to wina — prawa przyrody zmuszają go do zawrotnego pędu. Daje nam wtedy radość walki, przyucza do wysiłku nerwów i mięśni i nagradza za naszą sprawność — zwycięstwem.
Zapominamy mu łatwo szaleńcze wybryki, kiedy dla odmiany świeżym, równym podmuchem uderza w płót
no żagli, chyląc lekko maszty, a woda z pienistym szumem umyka z pod dziobu..
N A R O D Z IN Y W IA T R U
K iedy ciepło słoneczne nagrzeje zie
mię, zaczyna je j powierzchnia pro
mieniować i z kolei nagrzewać po
wietrze.
Ogrzane cząsteczki gazów tworzących powietrze, zaczynają się rozbiegać, rozrze
dzać i rozprzestrzeniać w kierunku do gó
ry*). Zwiększa to objętość nagrzanej m a
sy powietrza, która w górze rozlewa się nad sąsiednie obszary chłodniejsze. U by
tek cząsteczek wierzchniej warstwy zmniejsza je j ciężar, a przez to i je j ciś
nienie na powierzchnię ziemi.
Wtedy z sąsiednich obszarów o niższym stopniu nagrzania, a więc o stosunkowo większym ciśnieniu, zwiększonym poza tym na skutek dopływu górą ciepłego po
wietrza, napływają na obszar o ciśnieniu mniejszym masy powietrza dążąc do w y równania ciśnień. Ten ruch nazywamy wiatrem .
Powstanie lokalnego wiatru, łatwo za
obserwować można na Wybrzeżu morskim,
*) Z f i z y k i w ie m y , że g a z o g r z e w a n y d ą ż y d o z w ię k s z a n ia o b ję to ś c i, p o d o b n ie z re s z tą j a k i P ły n y , k t ó r e p r z y o g r z a n iu z w ię k s z a ją o b ję to ś ć n ie z m ie n ia ją c m a s y .
gdzie stykają się ze sobą 2 różne rodzaje powierzchni ziemskiej:
L Ą D — nagrzewający się szybko i po
wierzchownie i również szybko oddający nagromadzone ciepło zalegającej nad nim atmosferze,
M O R ZE — nagrzewające się powoli i wchłaniające ciepło w głąb, przez co pro
mieniowanie na zewnątrz jest mniejsze i znacznie wolniejsze; morze to rezerwuar ciepła.
c O o ,
' o C o o ° o 0 0 o
0 0 o ° o
