Biuletyn Regionu Elbląskiego "Solidarnosć", 1988, nr 35 [wydanie powielaczowe]

W I A R Y I D E A Ł Ó W S P R Z E D A W A C N I E W O L N O K s . J e r z y P o p i e ł u s z k o

K O M U N I K A T .

D n ia 8 w r z e ś n i a 1988 r . o d b y ło s i ę k o l e j n e i H o o t k a n i e grupy n a j a k t y w n i e j s z y c h c zło n k o w NSZZ " S o l i d a r n o ś ć " w E l b l ą g u .

Dyskutowano o a k t u a l n e j s y t u a c j i w z a k ł a ­ dach pracy o r a z o p rob lem ach o g ó l n o k r a j o w y c h . P o d k re ślo n o , że o s t a t n i e f a l e s t r a j k ó w b y ł y wynikiem k a t a s t r o f a l n e j s y t u a c j i g o s p o d a r c z e j

i c a łk o w it e g o z a s t o j u s p o ł e c z n o - p o l i t y c z n e g o , z u b o z e n ia sp ołeczeń stw a o r a z braku wpływu l u ­ d z i oracy na lo3y k r a j u .

O d p o w i e d z i a l n o ś ć z a t a k i s t a n r z e c z y spada w y ł ą c z n i e na r z ą d z ą c y c h , a p o g o d z i ć s i ę z taką

s y t u a c j ą n i e w o ln o .

K o n i e c z n a j e s t w a lk a o gruntowną r e f o r m ę systemu p o l i t y c z n o - g o s p o d a r c z o - s p o ł e c z n e g o , i• u s i j ą podejmować k a ż d y , s t o s o w n i e do s w o ic h s i ł i m o ż l i w o ś c i , c h o ćb y po t r o c h u , a l e każdy

i c

^ci f/t % \ rći 2* 0

K o n i e c z n e a;* n i e z a l e ż n e i n i c j a t y w y : k lu b y

■ s p o ł e c z n o - p o l i t y c z n e , s t o w a r z y s z e n ia , k t ó r e w w i ę k s z y c h miastach j u ż od dawna jaw nie f u n k c j o - n o j a . Nakazem c h w i l i j e s t o rgan izow an ie s i ę s t r u k t u r NSZZ " S o l i d a r n o ś ć " .

E l b l ą s k ą K o m is ji Koordynacyjna NSZZ " S o l i - rr-.oio" p o s t a n o w i ł a w y s t ą p i ć z odezwą do t w o -

tn j a w n ie d z i a ł a j ą c y c h Kom iaji Z a ł o ż Y c i e l - -h " S o l i d a r n o ś ć " w zakła dach pracy

O d e ^{z W a}

c z e u r> o

: 1 r a

: w i a z . c twa

1 \.i< . K o m is ja K o o r d y n a c y jn a NSZZ " S o l i - c " wzywa z a ł o g i zakładów p r a c y do tw o- . i iwr.ie d z i a ł a j a c y c h K o m i s j i Z akładowych

s o l i d a r n o ś ć " . K ilk u o s o b o w e g r a p y pracow- za w ia d a m ia ją d y r e k c j ę n is e m n ie o p ow oła -

;n ls,■ i Z a ł o ż y c i e l s k i e j i p r o p o n u ją k o l e - bry r.ady, b i u r a , w y d z i a ł u w p i s y w a n i e s i ę tę członków NSZZ " S o l i d a r n o ś ć " .

o e: / d ł u ż ę i p o z w o l i ć , a b ^ c a ł e z a ł o g i n i c z e w y p o w i a d a ł y i ę n i e l i c z n e gru p y ,

ano: i::,owe, e w e n t u a l n i e z ł u z o u e z n i b y - kowcow, a k t y w i s t ó w p a r t y j n y c h , k i e r o w -

c z y d o z o r u . T a k i e grupy p o s ł u s z n i e i r e a i i z u . i a zbankruto waną p o l i t y k ę p a r t y j -

Zamechow.iec

M i ł o nam zakomunikować, że pod ta ką nazw* uka­

z a ł s i ę , z da tą 12 w r z e ś n i a 1989 r . , n ie r w s z y - - po s ie d m u i l a t a c h p r z e r w y - numer B i u l e t y n u I n f o r m a c y j n e g o NSZZ " S o l i d a r n o ś ć " w Z akła dach M e c h a n ic z n y c h "Z a r a e c h ".

We w s t ę p i e p i e r w s z e g o numeru "Zamechowea" m . i n . czytamy: " / . . . / P r a g n ie m y t r a f i ć g ł ó w n i e do m k m łodych i odważnych, bowiem uważamy, że p r z e d e w s z y s t k i m o n i mogą p o d o ł a ć ogromowi p r a c y , jaka

j e s t do z r o b i e n i a " .

C ieszy m y s i ę z t e j , ta k d łu g o j u ż p r z e z nas o c z e k i w a n e j i n i c j a t y w y .

Życzymy "Zamechowcowi" r o z w o j u , s z c z e g ó l n i e u d o s k o n a l e n i a t e c h n i c z n e g o o r a z d ł u g i c h l a t u k a z y ­ wania s i ę .

R e d a k c ja E l b l ą s k i e g o B i u l e t y n u

____ " S o l i d a r n o ś ć " ___ _

4

.

■/udzie p ra c y musza m ieć m o ż liw o ś ć decyd owa- o s t t iwach 3 wo j e g o z a k ła d u , m i a s t a i k r a j u , w zvwamy do t w o r z e n i a ja w n ie d z i a ł a j ą c y c h m i s j i Z a ł o ż y c i e l s k i c h NSZZ " S o l i d a r n o ś ć " w

•b l a c a .

. Z obow ią zuje m y s i ę do u d z i e l e n i a pomocy o r g a - z ,Ci ' - 3 j,, o b ron y p raw n ej i o ch ron y m a t e r i a l -

każde^ o p r a c o w n ik a i j e g o r o d z i n y w p r z y o a d -

’ r e p r e s j i za p o d j ę c i e n i e z a l e ż n e j i n i c j a t y w y i a z k c w e j .

b l a g , 8 w r z e ś n i a 1988 r .

łkK NS..Z " S o l i d a r n o ś ć " : _

* * z y s z r , o f G rabow ski - przew . KZ ai>ZZ S ,EKB, u l L u b r a r .ie - k a 20 m.13, 82-300 E l b l ą g ,

R y s z a r d K o z i o ł *• c z ł . KZ NSZZ " S " , b . p r a c .

"V, ar. '~hu" , u l . 1000 - l e c i a 6 m.29, 82 -3 0 0 E l b l ą g , -.a • ia;ie rz Lachowski - c z ł . K o m .O b r .W ię z io n y c h za Prze k o n a n ia i NSZZ " S " ,

p r a c .

P K S , u l . S ł o n e c z n a , e 2 - 5 0 0 E l b l ą g .

S t a n i s ł a w Romański - d e l e g a t na I R e g . Z j a z d NSZZ

" S " w E l b l ą g u , u l . K . C . - S k ł o d o w s k i e j 10 m.4, t e l . : 407-38, E l b l ą g .

S P R O S T O W A Ń I E

W 34 numerze B i u l e t y n u , w m a t e r i a l e $ . t . "Zaineęh podano, że o k o ł o 12 osób w z i ę ł o u d z i a ł w a o l i d a r n o ś

ciowym w i e c u . *’ n

0 a ó b b i o r ą c y c h u d z i a ł ’ w

w i e c u b y ł o o k o ł o . 1 ..? 0 , P r z e p r a s z a m y za drukarsk ą omyłkę...- - •' '' '

wiadomości

8 w r z e ś n i a K o le g iu m w E l b l ą g u o r z e k ł o , że S t a n i s ł a w Romański j e s t w in n y p r ó b i e w z n i e c e n i a s t r a jk u / w

"Zamechu" i u k a r a ł o go grzywna w w y s o k o ś c i 5'P ‘ t y n . z ł o t y c h o r a z n a w ią zk ą w w y s o k o ś c i 40 t y s . z ł o t y c h , t a k ż e podaniem p o w y ż s z e g o o r z e c z e n i ^ , do_ w ia d om ości kadr w "Zam echu". ' ' ... ...

S t a n i s ł a w Romański o t r z y m a ł w y p o w i e d z e n i e z ' p r a c y , p oczatKowo z dniem 30 w r z e ś n i a b . r . * , po rozpraw ach w S ą d z i e P r a c y w E l b l ą g u , u trzym a n o w p ra w d zie'. w y­

p o w i e d z e n i e w mocy, a l e jep;o t e r m i n p r z e d ł u ż o n o do t r z e c h m i e s i ę c y .

r . o d b y ł a s i ę IV P i e l ­ u c h o w y , w k t ó r e j l i c z - W d n ia c h 17-18 w r z e ś n i

grzymka L u d z i P r a c y do Czk­

n i e u c z e s t n i c z y l i E l b l ą ż a n i ^

22 w r z e ś n i a ponow nie a r e s z t o w a n o S t a n i s ł a w a Romańs­

k i e g o . W c z a s i e n i e o b e c n o ś c i S t .R o m a ń s k ie g o i j e g o r o d z i n y , p rzep ro w a d zo n o w j e g o m ie s z k a n iu r e w i z j ę . Poszkodow any z ł o ż y ł sk a rg ę w P r o k u r a t u r z e W ojew ód z­

k i e j w E l b l ą g u .

1 p a ź d z i e r n i k a w S a l i Kolumnowej p r z y k o ś c i e l e św, M i k o ł a j a o d b y ło s i ę s p o t k a n i e z BOGDANEK LISEK, Znany d z i a ł a c z zw ią zkow y z Gdańska z a c h ę c i ł z g ro m a ­ dzonych do a k tyw n ego u c z e s t n i c t w a w odbudowie NSZZ

" S o l i d a r n o ś ć " na t e r e n i e E l b l ą g a . P r z e d 3 t a w i ł u c z e s t n ik o m s p o t k a n i a P r z e d s t a w i c i e l i E l b l ą s k i e j K o m i s j i K o o r d y n a c y j n e j NSZZ " S " , m . i n . R y s za rd a K o z i o ł a i S t a n i s ł a w a R om ańskie go.

W P Ł A T Y -

STASISK - 1 t y o . , Janek - 5 t y s . D z i ę k u j e m y !

Cz. R.

GLOS WOLNY

ł i '

WOLNOŚĆ ubezpieczający

Dużo s i ę o s t a t n i mówi i p i s z e o t . z w . okrągłym s t o l e . N i e k t ó r z j r p r z y j ę ł i ten pomysł z z a d o w o le - n ie m ? i n n i s c e p t y c z n i e , w i ę k s z o ś c i s p o ś ró d osób, z k t ó r y m i rozmawiałam, rorr.ysł te n j e s t o b o j ę t n y . Są t a k ż e n a m ię t n i p r z e c i w n i c y .

N a l e ż y p r z y p u s z c z a ć , że temat te n b ę d z i e dłu~

go a k t u a l n y , zatem proponujemy naszym C z y t e l n i ­ kom u d z i a ł w d y s k u s j i .

Zaczn iem y od fr agm entów w y p o w ie d z i Tadeusza S z c z u d ł o w s k i e g o , c z y n n e g o u c z e s t n i k a w yd arzeń grudniowych 1970 roku, s t r a j k ó w s i e r p n i o w y c h 1980 roku o r a z k w ietn io w o -m a jo w ych b . r . , o b e c ­ n i e s z c z e r z e z a n i e p o k o j o n e g o procesem d e g r a d a c ­ j i duchowej Polak ów .

Wypowiedź swą T . S z c z u d ł o w s k i z a t y t u ł o w a ł :

"OKRĄGŁY STOŁ, CZY PRZEDSIONEK ZDRADY? - uwag k i l k a na pr^dce . . . " :

t " N i e s t e t y , pomimo morza t r a g i c z n y c h d o ś w ia d ­ czeń w y p ły w a ją c y c h z panowania reżim u komunis­

t y c z n e g o w P o l s c e , a s z c z e g ó l n i e t y c h z l a t 80- t y c h , w ś ro d o w is k a c h o p o z y c y j n y c h , obok o r i e n ­ t a c j i p r y n c y p i a l n e j n i e z g o d y na t o t a l i t a r y z m w j a k i m k o l w i e k wydaniu, n a d a l u tr z y m u je s i ę ugodo­

wa o r i e n t a c j a k o o p e r a c j i z komunizmem ~ o r i e n ­ t a c j a ż e b r a n in y o k o n c e s j e , k t ó r e w tym s y s t e m ie b e z p r a w ia n i e moga m ieć ża d n e j t r w a ł o ś c i .

Co g o r s z e , t a w ł a ś n i e o r i e n t a c j a - o c z y w i ś c i e , n i e bez d y s k r e t n e g o p r z y z w o l e n i a r z ą d z ą c y c h - • - z n a j d u j e stosunkowo s z e r o k i p o słu ch w o p i n i i s p o ł e c z n e j . j

Wszystko w s k a z u je na t o , że z b l i ż a j ą c y 3 i ę p rz e ło m t y s i ą c l e c i a n i e s i e z e sobn w i e l k ą p r z e ­ mianę ś w i a t a , a w s z c z e g ó l n o ś c i w j e g o z n i e w o l o ­ n e j p r z e z komunizm c z ę ś c i . Chodzi o t o , aby h i s ­ t o r i a n i e z a s t a ł a nas w s t a n i e b e z r a d n o ś c i , u n a d - ku ducha i r e z y g n y c j i . Tymczasem p o l i t y k a zg o d y , z a k ł a d a j ą c d ł u g o t r w a ł o ś ć p a n u ją c e g o reżim u, s i e ­ j e pesymizm, r o z b r a j a m o r a l n i e naród i s p o s o b i go do n i e w o l i . . ,

/ . . . / I d z i s i a j n ie m a ło j e s t p o l i t y k ó w wśród n a s z e j o p o z y c j i , a j e s z c z e w i ę c e j na Z a c h o d z ie , k t ó r z y d o p a t r u j ą s i ę w obecnym sow ieckim N K P - ie , z w a n y m . " p i e r e s t r o j k ą " , e w o l u c j i komunizmu, a na­

wet j e g o e r o z j i p r z e z tzw . narodowe d r o g i do s o c j a l i z m u . To n i a b e a f i f t c i ó n a , n i e o b l i c z a l n a w skutkach - d e l i k a t n i e mówiąc - p o l i t y c z n a naiw­

ność . . .

/ . . . / Już d z i ś mamy w y s t a r c z a j ą c ą i l o ś ć dowo­

dów, że p.Gorbaczow j e s t n i e s z c z e r y , s z c z e c i n i e wobec P o l s k i . . .

/ . . . / Czys n a j w y ż s z y - a c h w ila j e s t s z c z e g ó l ­ na, gdyż znowu g r o z i nam haniebny kompromis - z a ­ p y t a ć samych s i e b i e : c z y r z e c z y w i ś c i e pragn iemy p ra w d z iw e j w o l n o ś c i ? Czy naprawdę je s te ś m y t e g o g o d n i i do t e g o d o j r z a l i ?

/ 'N o j m zdaniem - n i e ! Bo na o g ó ł w c i ą ż j e s z c z e dajemy posłu ch lu d z io m i grupom p o l i t y c z n y m uchodzącym za o p o z y c y j n e , a l e n i e dążącym do o b a l e n i a , n i e r e f o r m o w a l n e ^ o w swej i s t o c i e , pa­

n u ją c e g o u nas system u, l e c z t y l k o do u c z y n i e n i a go łaskawszym./Bo z ó t in n e g o może z n a c z y ć g ł o s z o ­ na i d e a p l u r a l i z m u p r z y równoczesnym uznaniu s y s ­

temu rządów m o n o p a r t y j r y c h ? . . .

/ . . . / N i n z n a c z y to, że j u ż d z i ś mamy sta nąć do p o w s ta n ia . A l b c , że o b e c n ie stosow an e metody oporu pozbawione są z n a c z e n i a , w zwią zku z czym n a l e ż y ic h z a n i e c h a ć . N ie woln o jednak i d e i pow­

s t a ń c z y c h d y s k re a y to w a ć i w y k l u c z a ć . Pozbawia t o bowiem naród p o l s k i i s t o t n y c h elementów je g o du­

s z y , k u l t u r y j. t r a d y c j i . U s z c z u p la j e g o n a d z i e j e , z n i e w a l a go i c z y n i bezradnym, a nawet nie suwe- rennym samym w s o b i e . N ie w oln o Po laków pozba- v i a ć d z i e d z i c t w a , l e k c e w a ż y ć , n i e d o c e n ia ć lu b oprow adzać w b łą d i n i e w o ln o t e ż u s p r a w i e d l i ­ w i a ć , gdy t r a c ą g o d n o ś ć . . .

/ . . . / ja k p o w i e d z i a ł Maurycy K o cn n a ck i:

Żeby w s k r z e s i ć n a r ó d , t r z e b a w y n a le ź ć j e g o z a - r a c o n e j e s t e s t w o , z bacznym w zglę dem na m o d y f i ­ k a c j e , k tórym i j e c z a s z m i e n i ł i p r z e k s z t a ł c i ł ,

i e improwizujmy P o l s k i , a l e z grobu wywołajmy Ojc zyzn ę. N ie s p o r z ą d z a jm y bez planów i a r c h i - ektów f a n t a s t y c z n e g o gmachu, a l e wygrzebujmy

gruzów s t a r o ż y t n ą budowlę. We w s k r z e s z e n i u

cha owych i n s t y t u c j i , owych praw i o b y c z a jó w , , ó r e n ie g d y ś z d o b i ł y r e p u b lik a ń s k ą monarchię

f l s k i e g o narodu, m i e ś c i s i ę w i e l k a myśl p o l i - czna r e s t a u r a c j i * ' . /

c . d , na a t r , 3 .

W T&OSCE O DOM OJCZYSTTRT-'

C.D, r e f e r a t u d o c .d r Anny L i p i ń s k i e j Gdańskie Symoozjum, 15 kwietnia 1988 r .

Problem, do którego ro zw iązan ia rząd może być zmuszony, to o d s a la n ie wód kopalnianych. Do Wis­

ł y i Odry wpływają ogromne i l o ś c i s o l i , ok o ło 7 t y s . t o n d z ie n n ie . Powoduje to nie ty lk o zan ik ż y c ia b io lo g ic z n e g o , a l e ta k ż e korozję u rząd z «ń:

k o r o z j i u l e g a j a n ie tylko urządzenia przemysłow e a l e ca^a in f r a s t r u k t u r a podziemna w m ia s ta c h , i y i k o w Warszawie z t e g o oowodu od 25-30^ c i e p ł e 1 wody w siąka w ziemię p r z e z skorodowane r u r 7 . Jes*

t o olbrzym ia s t r a t a e n e r g i i .

Kamy nóż na g a r d l e i w s z y s tk o musi być rot-i one j e d n o c z e ś n i e : r e s t r u k t u r a l i z a c j a p rzem ysłu, r e ­ form a, r a t o w a n i e ś r o d o w is k a .

P o w r a c a j a c do problemu z a s o l e n i a wód. Oozv. h - c i e można by tę s ó l odzyskać z wody, to d a ło b "

lu d zio m w a r s z t a t y nracy po zamknięciu n i e o n ł ;i~

nych hut i k opalń . Eksplo atować nalepy t v l k o t>

huty i k o p a l n i e , k t ó r e sa o p ł a c a l n e . A l ę na;- r;

t o ju ż n i e s t a ć . J e s t w ię c p r o j e k t nośredr.i, 1 - *- n i e j ą c y obok t a k ic h pomysłów rządowych, żeby - prowadzać kosztownymi r u r o c la g a r r i słon a w o i* ■*' B a łt y k u , budowy ogromnych z b io rn ik ó w s łu ż a c v c h za trzym yw an ia z a s o lo n y c h wód i wpu szczania ich W is ł y i Odry p r z y w ysokich stanach wód; w 0 d-: * t r a f i do B a łt y k u . P r z y o k a z j i mówi s i ę , że i e ś ; b ę d z i e nas s t a ć , to przy z b i o r n i k a c h powptiń kład y do o d s a l a n i a ; s ó l ma bvć w y * o r z v s tvv. r celó w c h e m ic zn y c h . Problem ten rożna r o z w i ń >.

ju ż t e r a z . Jestem z d a n ia , że rzad do pewr.vch rz *-- czy może z o s t a ć zmuszony.

Zajmę Państwu j e s z c z e parę rrinut. C h c ia ła * p o w i e d z i e ć d l a c z e g o uważamy, ^tc

s p r a w y pk •

ne sa n a j w a ż n i e j s z e . W chwil i obecna ' n ie

rr.a

w .»*

n i e j s z y c h problemów. J e s t to no rront j r o i r>' n aszego b y t u . Uważam, że d o po k i r.ie p r z e r w i e « ;>j ty c h s p r z ę ż e ń zwrotnych i o c łr o n a środow is ka r . : e s t a n i e s i ę biznesem, to w oiróle w Pol^ ae r.ie * i * 1 ^e, b ę d z i e można z r o b i ć , nawet gdvbv kto* irr.v r i*r tń- d a ł w B e l w e d e r z e . Już w t e j c h w i l i T 0 Łn> 7 . - ~ fc i ć p o s u n i ę c i e , żeby p r z e s t a w i ^ d e f i c y t o w e z v » i * y na budowę u rządz er och ron n ych . Jejt**1 . i ~ rz ••• tyn, będa funkcjonować w yso k ie k i r v n z\j\i e r / / - r '/

n i e ś r o d o w is k a , t o hę I z i e stanow ić dla

tów u rzą d ze ń w s p a n ia ły ir . t e r e n , ncr.iewł:- prz^u- s l ę b i o r s t w a p ła c a c e w y s o * i » k « r v ł-ę !* <up>* : te u r z ą d z e n i a . P owstanie ogromne zir-* trz.^bow ;

e

• u r z ą d z e n i a ochronne. Ja bym te*fp £ad\>a w p t s f u - l a t a c h .

P o t r z e b n e j e s t s t w o r z e n i e o l b r r y - : e j ł i r i w a r s z t a t ó w pracy w t e j d z i e d z i n i e .

M e wiem czy Państwo w i e c i e , ,*

k w

H i r u j i ~ po n a f c i e , dochodowym j e s t prz«*rynł tu tr-w ur„..

dzeń d a ochrony ś r o d o w is k a .

N ie wiem czy Państwo x>oxyi\ «V l i c i e ftąH , że je s t e ś m y - my l u d z i e - je d n o ś c ią ze i r o d ó - : • - kiem, ponieważ t l e n i e n e r g i a w tir. t k \c:, che­

micznych z o s t a j e wbudowana w nasze c i a ł o .

Vy je s t e ś m y r z e c z y w i s t o ś c i ą n ie t v l k ; ' c \ r ; na, je s t e ś m y r z e c z y w i s t o ś c i ą e t y c z n a , v e i < . w ł a ś c i c i e l a m i n a j w y ż s z e j c a t e r i l j-\ka j e n t r- z,', a produktem tego mózgu j e s t mądrość. Lo ♦ eec, gu d o s t a r c z a n a Je st e n e r g i a w p o s t a c i związków chem iczn ych i d o s ta r c z a n e ną in f o r m a c je , a or. r..

z d o l n o ś ć p r z e t w a r z a n i a ich na in fo n c a c ^ e , Kt^re wychodząc z mózgu tw orzą o d p o w ie d ź , Cdncwledź a z a l e ż y od s t r u k t u r y i f u n k c j i rx 6 zmi. Ołow, r t ę ć , ś r o d k i fa rm a ceu tyczn e i a l k o h o l powodu,la zachw ia ­ n i e f u n k c j i i s t r u k t u r y móz<ru, k t ó r e początkowo o b j a w i a j ą s i ę drobnymi ch araktercp-^t la m i, kłar.s- twem, niemożssością z r o b i e n i a cze goś p r e c y z y j n i e , c z y l i brakoróbstrfem. N a s t ę p n ie powoduje w z r o s t p i j a ń s t w a , n ark om an ii, D y sfu n k cje powodowane pr/--.' ołów wydawały e i ę początkowo c h a r a k t e r o p a t y c z n e , p r z e r a d z a j ą e i ę w p a t o l o g i ę . N ie Jestem le k a rz e m , re p r e z e n t u ję nauki ś c i s ł e i będę mówiła tak Jak m yśli k to ś e p o 2 a t e j b r a n ż y . J e ś l i ołów z m n ie js z a t o l e r a n c j ę na a l k o h o l , a a l k o h o l l e s t c e r y b r c t o k - syną, zachodzi to napewno d z i a ł a n i e a y n e r g i c z n e .

Upadak c y w i l i z a c y j n y , k r y z y s j e s t d la mnie wy- Ewanięm. J e ż e l i w s z y s tk o funkcjon uje jako tako, f- t o truidno coś ZKienić. Natomiast zmiany kierunku h m y ś l e n i a , kierunku r o z w o ju k raju mogą nastąpi/*

t y l k o p r z y n a cisk u ew o lu c y jn e j, jakim Jeot k r y z y s .

. c . d . na e t r , ?

3

1

yGŁOS WOLNY, WOLNOŚĆ UBEZPIECZAJĄCY" - d o k .z e a t r . 2 .

Cały naród, by nie u t r a c i ć - s w e j tożsamości, musi w p e łn i zdawać s o b ie z tego sprawę. Kusi też być do końca zdeterminowany świadomością, że bez odrodzenia s i ę prawdziwie n iep o d ległego państwa p o ls k ie g o , odzyskanie suwerenności naro­

du j e s t n i e m o ż l i w e . . . ’ -

/ . . . / PZPR; n a d a ją c Sejmowi p o z o r y suweren­

n o ś c i , s p r a w n ie j n i ż przedtem p o s ł u g u j e s i ę nim.

U s i l n i e t e ż s t a r a s i ę wprząść w s w o je mechaniz­

my K o ś c i ó ł K a t o l i c k i . . .

/ /.. .//'Z n am ie n n e, że gospodarzem " o k r ą g ł e g o ■ 3 t o ł u " , p rzy którym mają s i ę ważyć l o s y narodu, isa być c z ł o w i e k k i e r u j ą c y r e s o r t e m b e z p o ś r e d n io odpow iedzialnym za śmierć górników z k o p a l n i

"Wujek" i " L u b i n ” , za męczeństwo k s . J e r z e g o P o - • p i e ł u s z k o , za n i e z l i c z o n e p a ł o w a n i e , - za ł z y d z i e c i w i ę z io n y c h matek i. o jc ó w , za rozbudowę do n ie b yw ałych rozm iarów..aparatu przemocy, za z d e m o r a liz o w a n ie s e t e k t y s i ę c y młodych l u d z i , w c i ą g n i ę t y c h do t e g o a p a r a t u . . .

/ ; . . / I tu powroćmy do p o s ta w io n e g o w t y t u l e p y t a n i a : "O k r ą g ły s t ó ł , czy p r z e d s i o n e k zd ra d y ? "

A może n a r a z i e j e s z c z e jeden ele m ent w " s y s t e ­ mie w czesneg o o s t r z e g a n i a " g e n . J a r u z e l s k i e g o ?

« każdym bądź r a z i e , n i e n r z e s ą d z a j ą c , a l e jak wa.bazuje d o ś w i a d c z e n i e , przygotow any p r z e z ko- r

..unistów " o k r ą g ł y s t ó ł , j e ż e l i n i e b y ł ławą o s - /

■carionych,,,~to musiał być m i e j s c e m - k o l a b o r a c j i . /

W TRCSC 3 O DCM OJCZYSTY

C.L. -e

G t r . ?

/ d o k . r e f e r a t u p . d o c , d r . A . L i p i ń s k i e j / i.

r y z

va to j e s t

w y z w a n i e ,

któremu n a l e ż y dać od- r o w l e d i . Odpowiedź tę może dać t y l k o mądrość, a r r i<tr. Le funkc,'onu 1ący mózg. Nasz upadek c y w i- : i.-.icyjny ż ą d a ’ od

r , a3.

o d p o w ie d z i tym t r u d n i e j - , , j.wm, ;>»•* musimy

w y z w o l i ć

in s t y n k t p r z e t r w a n i a , przede w j i z y a t k i" u decydentó w, i potem p r z e t r w a ć .

i tak .‘ e s t , to iry musimy mieć sp ra w n ie fur.KC.‘ o n u j a c y • mózg s p o ł e c z n y . I tu może z a i s t -

: e t r a g i c z n e s p r z ę ż e n i e zwrotne d o d a t n i e .

* ■■ t- > r i opracowań i o:

J o a n n a R a d e c k a

i

E l ż b i e t a D u a z a k

.v v~.es cz 3 i:c m o j c z y s t y

r • mr.na 3a.'.ec/a

, wr : - : »• ...vrn-iZ 't;n.. 1 5 k w i e t n i a 198B r .

;ii.3twem p o d z i e l i ć kilkoma , co musimy i możemy ju ż . . towania środ ow isk a.

ryz/n e k o l o g i c z n y , podob- k r y z y a y , wynika z n i e r a c - i t a r n e g o sposobu gośpoda- at r ó w n ie ż r o z b i e ż n o ś ć c a -

" a d z y . Na oczach -jednego K o l e n i a , środowiako w k r a - wlekowi p r z e k s z t a ł c i ł o s i ę l e j ą c e r a c j o n a l n e go&poda-

lr o w l u . W ?9 r e jo n a c h r.Ja o t ę ż e n i e z a n i e c z y s z - g l e t y zaczyna stw a rz a ć z a -

» c o d ir o w a n ie stanowi z a g ro - r a j o w o j , , co powinno spowo- eat a p o łe ć z n y , i form ułę

!'wa;. 0 ,' te' "gnołeczeństwo, ywoVywa n s j xpbze z w ła d z ę n i e l e g a l n e wa właanym kra-

•f , r

: .: e

;

k

1 e i ' **

1 i W

r 1 0 0 C Z { o

) >. } i w

» a c e

• ro ><?

i-i i

; w i a , : b j o

> 1 r.CK prot ' ‘ !

i e w być

'h e lis a b y m rr::e-s s t a w ić dane i l u s t r u j ą c e r o z - - ; ir

k

i *• a ^ i i zarazem sposób gospodarowania /■i .i *, r -»r:. i r.a tu r

1

1 n /:• i w °R L -u . W szystk ie f a k t y :ncr.o 1 z 4 z do k j-. entu- p t . "Ocena stanu ś r o d o w is k a

* p r 7. v v - 1 . e po na z l e c e n i a rządowe do węwnę t rzn<;ł.*o przez Pańntwową In s p e k c j ę nreny - ro.luu i nr-i . I s t n i e n i e teg o dokumentu wy- '• • u cza i • r m l adorr.GHĆ w ła d z y .

Dysponujemy około 22 mld m3 wód p o w ie rz c h n io ­ wych i 14 mld m3 wód podziemnych, wykorzystywa­

nymi na poziomie 20 mld m3 r o c z n i e . Tempo przy ­ r o s t u p o t r z e b wodnych, wynik ające w około 70%

z p o t r z e b przemysłu, głównie c i ę ż k i e g o i ener­

g e t y k i , w y n io s ło w cią g u o s t a t n ic h 10 l a t ponad 5 mld m3. Do najw ięk szych odbiorców wody w k r a - , Ju n a l e ż y 9 e le k tro w n i i Huta im .L enina, k tóre p o b i e r a j ą 7 C$ wody zużywanej przez p rzem ysł.

Tempo w zro stu p o trz e b wodnych w e n ergety ce w y n i o s ł o w tym o k r e s i e 20 % przy w z r o ś c i e p r o ­

d u k c j i o £%. Utrzymanie dotychczasowej wodo- c h ło n n e j s t r u k t u r y przemysłu i tempa w zro stu p o trz e b wodnych spowoduje w ,)<raju, w p r z e c ią g u 20 l a t w y s t ą p ie n ie g l o b a ln e g o kryzysu wodnego o n i e o b l i c z a l n y c h skutkach d la lu d n o ś c i i gospo­

d a r k i , Świadomość t e g o , że Pols ka j e s t krajem ubogim w wodę i s t n i e j e od kilk u s t u l e c i , a b i ­ l a n s zasobów wodnych P o l s k i od k i lk u d z i e s i ę c i o ­ l e c i .

390 r z e k p o l s k i c h , z e w zg lęd u na s k a ż e n i e b a k t e r i o l o g i c z n e , n i e n a d a ją s i ę do w y k o r z y s t a ­ n i a ja k o ź r ó d ł o wody p i t n e j n o n a d 60 % n i e nada­

j e s i ę do k ą p i e l i , a 40 % n i e n a d a je s i ę do wyko­

r z y s t a n i a g o s p o d a r c z e g o . i nawodnień r o l n i c z y c h . O b e c n i e , t e z a t r u t e r z e k i z a s o a k a j a j ą połow ę z a p o t r z e b o w a n i a m ia s t na wodę do p i s i a , z a k a z y k ą p i e l i są s n o r a d y c z n e . 0 tym, ż e w i a ł a , Odra, W a rta ; B zu ra, N o te ć i w i e l e innych r z e k n i e na­

d a j e 8 i ę do nawodnień r o l n i c z y c h n i k f n i e I n f o r ­ muje uży tkowników z i e m i . r

R z e k i t e o d b i e r a j a ponad 4 mld m3 ś c ie k ó w r o c z n i e . W p o ł o w i e z u p e ł n i e , nawet m e c h a n i c z n i e , n i e o c z y s z c z a n y c h .

N a jw ię k s zy m producentem ściek ów j e 3 t p rzem y sł m e t a l u r g i c z n y / 3 67,0 min mVV/ i p o l i n e o r e o - e n e r g e t y c z n y /1 8 7 ,0 min m W / . A b s o l u t n y r e k o r d b i j e tu Huta im . L e n in a , w orow a d za ja ca do W ia ły ponad 200 min m 3 ś c ie k ó w r o c z n i e . "

N akłady na ochronę wód w l a t a c h 1982-1985 w z r o s ł y z 8 ,8 mld r o c z n i e do 35,0 mld. W b i e ż ą - c e j p i ę c i o l a t c e - p r z e w i d u - j © i ę ■ w-yda-t^owan 40 mld r o c z n i e , co p r z y cenach b i e ż ą c y c h porów­

nywaln e j e s t z kosztem j e d n e j m i e j s k i e j o c z y s z ­ c z a l n i . Ż 812 m ia s t o c z y s z c z a l n i e ś c ie k ó w ma 366 m i a s t , z ponad 8 t y s i ę c y w a i z a o p a t r z o n y c h w s i e ć wodociągową - t y l k o 36.

E m is ja z a n i e c z y s z c z e ń do a t m o s f e r y j e s t w s k a l i k r a ju w i e l k o ś c i ą p r a k t y c z n i e n ie z n a n a . C h a r a k t e r y s t y c z n e z a n i e c z y s z c z e n i a , t a k i e ja k : f l u o r , w ę g lo w o d o r y , f e n o l , opary s i a r k i , m e t a l e c i ę ż k i e , rozoozn a n e z o s t a ł y l o k a l n i e , p r z e w a ż n ie w o b s z a r a c h n a j b a r d z i e j ^ z a g r o ż o n y c h .

Chciałabym sk u p ić s i ę na n ajw iększym z a g r o ż e ­ niu a t m o s f e r y , oszacowanym w M 0 c e n i e ' łw o p a r c i u o g l o b a l n y b i l a n s n a l i w w e n e r g e t y c e i t r a n s p o r ­ c i e .

E r .i 3 j ę tę oszacowano na 4,3 to n r o c z n i e . C y f r a t a u k a z u je , że je s t e ś m y t\i t r z e c i a o o t rjga . e u r o p e j s k ą /po W łoszech i W i e l k i e j B r y t a n i i / .

Ocena t a j e s t c o n a jm n ie j dw ukrotnie z a n i ż o n a ze wzglą d u na p r a k ty c z n a ja k o ś ć w ę g l a , stosowana w c i e p ł o w n i a c h i e l e k t r o c i e p ł o w n i a c h systemowych / 2 #5-3# s i a r k i z a m ia s t p r z e c i ę t n e j z a w a r t o ś c i w y n o s z ą c e j o k o ło 1 , 0 - 1 ,2%/. Tak w i ę c f a k t y c z n i e

je s t e ś m y w c zo łó w c e ś w i a t o w e j / e m i s j a Stanów Z j e d n o c z o n y c h , i i a . c a ł y m t e r e n i e , n i e p r z e k r a c z a 30 min t o n / .

^ 1 s t r e f i e z a g r o ż e n i a dwutlenkiem s i a r k i zna jdu j e a I ę ' 3 o r^~kra ju"." Wys tęnu ją tu z a g r o ż e n i a drzew i g l a s t y c h / ś w i e r k , j o d ł a / , zahamowanie w z r o s t u r o ś l i n , n i e z n a c z n e o b n i ż e n i e p lo n ó w .

^ 1 1 s t r e f i e z a g r o ż e n ia z n a j d u j e s i ę 2 f/K pow ierzcV in i~ l< raju ", W ystępu je tu u s z k o d z e n i e drzew i g l a s t y c h , apadek p r z y r o s t u drewna o 50%, s k a ż e n i e produktów r o l n y c h i snadek plonów o

10 - 20 % i z a g r o ż e n i e z d r o w i a . S t r e f a t a ob e jm u je r e j o n P o l s k i p o łu d n io w e j i o t o c z e n i e a g l o m e r a c j i m i e j s k i c h .

I I I a t r e f a z a g r o ż e n i a obejm uje w o je w ó d ztw o k a t o w i c k i e , o p o l s k i e i d z i e l n i c e w i e l k i c h m ia s t . W y s tę p u ją tu s t r e f y b e z l e ś n e . Spadek produktyw ­ n o ś c i lasów s i ę g a 75%, o b n i ż e n i e plonów zb ó ż o 20-40% i z a g r o ż e n i e z d r o w i a .

S t ę ż e n i e dwutlenku s i a r k i o p o z i o m i e z a g r a ż a ­ jącym zd ro w iu w y a t ę p u j e na 10 % p o w i e r z c h n i k r a j u . W dużych m ia stach o g ę s t o ś c i z a l u d n i e n i a pow yżej

y e r t e

1.0 0 0 mieszkańoów na 1 km2 / k a t o w ic k ie , krakows-' k i e , Wałbrzych, J e l e n i a Góra, Tarnobrzeg, S z c z e ­ c i n , Gdańsk, Wrocław/ emisja s i ę g a poziomu 500

t/kn-2 /V, CO Jest bezpośrednim zagrożeniem tfdrowla, Obazar gruntów roln ych o skażonych g le b a c h , zagrożonych emisją z pow ie trza i wpływem z a t r u ­ tych wód obejmuje 10 $ użytkowanych g l e b /ponad 1 min 900 tyo ha/.

Pow ierzch n ie le ś n o t r w a l e uszkodzono / I s t r e ­ fa z agro żen ia/ o b j ę ł y obecnie / 1984 r . / o b s z a r 668 ha i w z r o s ł y w l a t a c h 19 6 4 -19 8 4 ponad t r z y ­

k r o t n i e . , ■ •

Do r o ś l i n w rażliw ych na dwutlenek s i a r k i na­

l e ż ą uprawy ż y ta* p sz e n ic y , jęczm ien ia, owsa, grochu i koniccyny. 60% gruntów roln ych w k r a ju to g le b y l e k k i e , o znacznej podatności na kwaś­

ne siarkowe d eszcze,

Do c h w i l i obecnej n ie p o d ję to d e c y z j i d otyczą­

cych p r o d u k c ji i montażu urządzeń do o d s i a r c z a n i a p a liw .

Wartość produkowanych /1984/ urządzeń ochrony atmosfery w y n i o s ła 1,4 mld z ł r o c z n i e . Montaż urządzeń o d p y la ją c y c h w w i e l k i c h zakładach trwa

10 l a t .

Jakość s to s o w a n e g o p a l i w a s t a j e s i ę jedną z głównych p r z y c z y n e n e r g o c h ł o n n o ś c i p o l s k i e j g o s p o d a r k i . Np. w ę g i e l d o s t a r c z a n y do T r ó j ­ m iasta w l a t a c h 19 8 3 -19 8 5 z a w i e r a ł 2 - 3 % s i a r k i

i o k o ł o 40% s kładnik ów u l e g a j ą c y c h s p r o p i e l e n i u . Jego k a l o r y c z u o ś ć b y ł a p r a w ie dw u k rotn ie n i ż s z a n iż p a l i w a d o b r e j j a k o ś c i .

Według (lanych K o m i s j i P la n o w a n ia p r z y R a d z i e K i n i s t r ó w / 1986 - 1987 / d o l n y w z r o s t e m i s j i dwu­

tle nku s i a r k i , czemu t o w a r z y s z y ć b ę d z i e w z r o s t wpro st p r o p o r c j o n a l n y innych z a n i e c z y s z c z e ń e n e r g e t y c z n y c h , do roku 2 Ó 00 w y n i e s i e 30%.

S t ę ż e n i e dwutlenku s i a r k i w tzw .p ołu dn io w ym r e ­ j o n i e / w o j , k a t o w i c k i e , k rakow skie / ma p r z e k r o ­ czyć poziom 100 kg/m 3 i co Je£jt po p r o s tu p l a n o ­ wanym l u d o b ó j s t w ę ® .

fl roku 19^4 k o s z t s t r a t z t y t u ł u d e w a s t a c j i - , ___

ś rodow is ka w y n i ó s ł ponad 400 mld z ł . J e s t t o główrtie k o s z t s t r a t w y n i k a j ą c y z . u t r a t y plonów i p rod u k tyw n ości la s ó w ,

S t ę ż e n i a m e t a l i , nawet r z a d k i c h , na t e r e n a c h o b j ę t y c h d e w a s t a c j ą p r z e k r a c z a j ą k l l k a s e t k r o t n i e n i e k i e d y nawet t y s i ą c k r o t n i e poziom ty c h p i e r ­ wiastków w g le b a c h n i e s k a ż o n y c h . Drak j e s t o g ó l ­ n ie o b o w ią z u ją c y c h norm, k t ó r e w skazyw ały by na K onieczność w y ł ą c z e n i a z a t r u t y c h g l e b . J e s t t o miarą b e z t r o s k i władz - n ie p o s za n o w a n ia z d r o w i a r.al ionow r o l n i k ó w i konsumentów,

'•pływ d z i a ł a l n o ś c i r o l n e j na ś r o d o w i s k o . O

^ko

J

^o

?5% nawozów sp ływa do wód p o w ie r z c h n io w y c h i za ic h pośrednic tw em do wód gruntow ych, a na­

wet pod ziem nych, ś r e d n i o 30% pestycydów i ś r o d - ochronnych r o ś l i n P r z e n o s z o n e j e s t z p o w i e r z ­ chni z i e m i do g l e b y . Według danych Pań stw ow ej

i n s p e k c j i o a n l t a r n e j / 1980 / w śród 20 t y s i ę c y le-|s.<ich s tu d n i dobrq wodę m i a ł o t y l k o 2,8'/-, . \ ~ u W° ó(i n i e Pewn^» a 65;* - wodę z ł ą . £ e s t y - c 'fi' y i h e r b i c y d y d o s t a j ą c s i ę w nadmia rze do g le b y d e c y d u ją o z a k ł ó c e n i u równowagi b i o l o g i c z ­ n e j , np. r o z w i j a n i u choró b b a k t e r y j n y c h . N i e p o ­ k o ją c y j e s t w z r o s t z a o p a t r z e n i a r o l n i c t w a i l e ś - y 1 ?onVa Wc PZ ^ i ‘Sta formit środków och rony r o ś l i n / 1 f .1 - 5.9 07 t o n , 1984 — 15.482 t / , z a t r u w a ł a — cyca wody r z e k . Nadmierne i n ie t e r m in o w e s t o s o ­ w n i e srodkow ochrony r o ś l i n i nawozów m i n e r a l ­ nych powoduje w z r o s t s k a ż e n i a g l e b p i e r w i a s t k a ­ mi sla a o w ym i.

SK a żen ie g l e b i wody powoduje nadm ierne g r o ­ d z e n ie s i ę w r o ś l i n a c h azotanów i a z o ty n ó w , pestycydów , m e t a l i c i ę ż k i c h .

tfKraczamy t o w s f e r ę z a g r o ż e n i a z d r o w i a , k w i - .owaną w d o b i e j a w n o ś c i , ż e 70% e w e n t u a l n i e 80%

uywnosci n i e n a i a j c s i ę do s p o ż y c i a #

I w o r s y s i ę błędne k o ł o . Z a t r u t e p r z e z p r z ę ­ d ą ł n i e w ^ 8 c;f-we uprawy g l e b y d a ją c o r a z m n i e j -

p l o n y . D la ic h z w i ę k s z e n i a , z a m ia s t o g r a n i ­ c ze n ia s z k o d l i w e g o wpływu p rzem ysłu i p r a w i d ł o ­ wej g o s p o d a r k i r o l n e j , " k o m p l e k s o w y program r o z -

oju r o l n i c t w a do 200 Ó r . " p r z e w i d u j e . . . z w l e k ­ a n i e s t o s o w a n i a nawozów m in e r a ln y c h o 30% i

s t o s o w a n ia środków ochrony r o ś l i n d a l ? n « n ^ p r e z e n t a c ^ " o d s t a w o w y c h z a g a d n i e ń , d a j ę s o b i e spraw ę z t e g o , że nawet n i e z a s y g A a - l zował am w s z y s t k i c h p odsta wowych p ro ble m ów , n i e

mówiąc o z a g r o ż e n i u p r z y r o d y i d z i e d z i c t w a n arodo­

w e g o , o z a g r o ż e n i u ś r o d o w is k a m ie s z k a n io w e g o , o

„ ^ f t e r g e t y c e j ą d r o w e j .

Chcę" j e s z c z e p o w i e d z i e ć o jednym tto k u m en cie:

" Z a ł o ż e n i a ro zw o ju p r z e s t r z e n n e g o k r a ju do roku 1 9 9 0 ". Zawarta j e s t w nim k o n c e p c ja z a s p o k o j e n i a p o t r z e b e n e r g e t y c z n y c h prz em ysłu p r z e z budowę 4 e l e k t r o w n i atomowych /na<J Dolną W i s ł ą , W artą, Od­

rą/ o r a z budowa t r z e c h nowych okręgów p r z e m y s ł o ­ wych: B i e b r z a ń s k i e g o Okręgu P r z e m y s ło w e g o , Okręgu P r z e m y s ło w e g o " K a r o l e w o - S k o k i " i "D o ln a W a r t a " . Ma t o być przem ysł c i ę ż k i i w odochłonpy.

0 tym, ż e e n e r g e t y k a jądrowa z e w z g lę d u na swo­

j ą w o d och łon n ość s t a n o w ić b ę d z i e z a g r o ż e n i e r o l ­ n i c t w a na ty c h t e r e n a c h - a n i s ło w a .

Wobec t y c h planów w s z e l k i e d e k l a r a c j e r e s t r u k ­ t u r y z a c j i p o l s k i e g o p rzem ysłu są f i k c j ą .

W c z a s i e kryzysu g o s p o d a r c z e g o , p r z y t o t a ln y m z a g r o ż e n i u ś r o d o w is k a n a t u r a l n e g o i p r a k t y c z n i e c a ł k o w i t y m braku środków na j e g o r a t o w a n i e , r o z p o ­ c z ę ł o s i ę w i e l k i e budowan ie. Od 1983 r . buduje s i ę EJ " Ż a r n o w i e c " . K o s z t t e j i n w e s t y c j i /bez u rzą d ze ń o ch ro n n y ch typu z a c h o d n i e g o , k t ó r e w o g ó l e ń i e zo s t a ł y w z i ę t e pod uwagę/ w y n i e s i e , m i l i a r d y d o la r ó w . Ze w z g l ę d u na małą pojem ność j e z i o r a /n a j w i ę k s z e g o w w o j.g d a ń s k im o p o w , f , 4 0 0 m 2 /° i k o n i e c z n o ś ć zw ięk ś z e n i a j e g o p o je m n o ś c i; o 12 %, “z o s t a n i e zach wiana

"równowaga wodna na o b s z a r z e o p o y i e r z c h n i 250km2.

G i g a n t y c z n a " W a rta ", o mocy 4000 MW spowoduje z a ­ s a d n i c z e zmiany w z l e w n i Warty i N o t e c i , k t ó r e ua o b s z a r a m i o n a j w i ę k e ź e j chyba k u l t u r z e r o l n e j w P o l s c e .

Mam n a d z i e j ę , że n as tę p n e w y p o w ie d z i o r z y b l i ż a Państwu proble m atykę zw ią za n ą z z a g r o ż e ń tam i , jni; i e- n i e s i e za soba .energ etyka jądrową w P o l s c e .

Jednak Już t e r a z stawiam w n io s e k , abyśmy z a d a l i p o d d a n ia n ie za le żn e m u powszechnemu referen d u m sp o ­ łecznem u sprawę r e a l i z a c j i e l e k t r o w n i jądrow ych w P o l s c e .

K o n i e c z n e Jest r ó w n i e ż op ra cow a n ie

b

n o ł e ć z n e r o - s t a nowi-akrf wobec do ku ni e n tu z w a ń e go " 2 a ł o t e r. i ; t

p r z e s t r z e n n e g o z a gosp od arow an ia k r a ju do i ' . i ^ ri 0 " . J e s t to Jedyny plan z a g o s p o d a r o w a n ia . N i e z o s t a ł u d o s t ę p n io n y o p i n i i s p o ł e c z n e j p r z e d z a t w i e r d z e ­ nie m , Ma on decydować o podstawowych problem ach w z a gosp od arow an iu p r z e s tr z e n n y m k r a j u .

N a stęp n y mój w n iosek j e s t t a k i , żebyśmy n i e r e ­ z y g n o w a l i z obrony s p o ł e c z n e j w sprawach z w i ą z a ­ nych z ochroną ś r o d o w i s k a . Chciałabym tu p o w i e ­ d z i e ć o r z e c z y , k t ó r a j e s t mi, ja k o p r o j e k t a n t o w i związanemu z planowaniem p r z e s tr z e n n y m , n a j b l i ż ­ s z a , I 3 t n i e j e pewna m o żliw o ś ć w y k o r z y s t a n i a ustawy o p la now aniu p r z e s tr z e n n y m do z o r g a n i z o w a n i a o b r o ­ ny s p o ł e c z n e j . T . z n . k i e d y wv adza na s z c z e b l a l o ­ kalnym p la n u ja c z a g o s p o d a ro w a n ie w s i , m i a s t a ! gminy u s i ł u j e s i ę u w ia r y g o d n ić i wykład:* ta

n

~ do p u b l i c z n e g o w g lą d u . N a l e ż y zadać s o b i e tr..io i p r o t e s t o w a ć , brak bowiem z a i n t e r e s o w a n i a i r r c t . e s - tu w obec l o k a l i z a c j i s ta n o w ią c y c h z a g r c z e n i e t r a ­ towany j e s t jako s p o ł e c z n a a k c e p t a c j a p r o j e k t u . W t e n sp osób , bez z a i n t e r e s o w a n i a i p r o t e s t ó w ri".'- ł e ć z n y c h , o o y s t a ł o w Gdyni w ysyp isk o ż u ż l a i r;>oio łu w s t r e f ię.ghćhronne.j u j ę c i a wody, r a f i n e r H .1 s k ł a d o w i s k o l o s f ogip sow na gruntach r o l n y c h Żuław, w t e n sp osób zbudowano Gdańskie Z a k ła d y Nawozów

F o s f o r o w y c h w zb.yt'.bl is k im o t o c z e n i u m i a s t a . P r z y k ł a d y 'możnaby mnożyć. Chciałabym t y l k o r-okaz-M-

j a k n i e b e z p i e c z n e j e s t s p o ł e c z n e m i l c z e n i e . L e k c e w a ż e n ie powinno wywoływać n as tę p n e k r o k i - n i e z a l e ż n a in f o r m a c j ę prasowa i in ne wypincowane j u ż fo r m y w y r a ż a n ia n i e z a l e ż n e j o p i n i i .

Chcia ła bym j e s z c z e z a s y g n a l i z o w a ć b a r d z o it;r>;

a l e k o n ie c z n ą do p o d j ę c i a sprawę: k i e r o w a n i e z w ią z a n y c h z z a g r o ż e n ie m z d r o w ia , naru szen ie m

w a ­

runków gospodaro wania i u t r a t ą plonów i produktyw ­ n o ś c i la sów na drogę sądowa. P r o c e s y o odszkodow a­

n i e są z j a w i s k i e m u n ik aln ym . Pro blem ten d o t y c z y s z c z e g ó l n i e s p o ł e c z n o ś c i w i e j s k i e j z e w z g lę d u na i s t n i e j ą c a i "p la now ana" e m i s j ę 'd w u t l e n k u s i a r k i .

Ustawa o o c h r o n ie gru ntó w r o ln y c h i l e ś n y c h skonstr uowana j e s t c y n i c z n i e , t o z n a c z y , że n i k t n i e j e s t zobow iązany do p o d j ę c i a t y c h spraw bez w n io sku z a in t e r e s o w a n y c h r o ln iU p j*.

Sprawa t a n i e z o s t a ł a d o t y c h c z a s p o d j ę t a o r z e z n i e z a l e ż n e o r g a n i z a c j e m i e j s k i e .

. D z i ę k u j ę za g ł o s .