Szczutek. R. 2, nr 18 (1919)

(1)

C z e m u z w io s n ą c z u je s z s m u t t k , T u w is ie le c , ta m b o ls z e w ik , C h o c ia ż n aw e t d z ie w c z ę g ła s ic a s z T u je s t b o c ia n , tam p a n ie n k a . P a trz , n a d rz e w ie ś p ie w a , ,S z c z u t e k ‘ ' T y s ią c m a re k je d e n trz e w ik ,

A w k w ia t u s z k u s ie d z i p a s k a rz . OJ, t a w io s n a , oj w io s e n k a l k. w,.

Rok II. NrL 18 C ena n u m eru : D 80fe n . □ 4 maja 1919 r.

**T ćrG O J*A fiK xm T 2ri$z**

C x w o -

j

P

o l u

&

c z j w

.

(2)

Str. 2. Nr. 18. „ S Z C Z U T E K ‘ 4 maja 1919.

Z m a rtw ien ie

*

W ilno zdobyte! — W dzień Zm artwychwstania radość ogarnia Warszawę.

W ięc m am y tarczę, co kraj osłania, odpędza hen widm o krwawe...

Ciesz się młody, ciesz się stary, że z Polski pierzcha już Azya.

Psiakrew1! ja k na złość, zamknięte bary, a oblać — taka okazy a...

Lecz nie tu koniec jeszcze goryczy.

Nowe powstają wnet troski:

ex-zam achowców tłum się indyczy, że W ilna nie wziął... Dymoułski.

Benedykt Hertz.

G e n e ra ł Iw a szk iew icz

Ma swój „upór litewski1' Belweder, m a go i generał Iwaszkiewicz.

* •

Wojskowe Biuro lwowskie zostało zaraz pierwszym rozkazem gen. Iwaszkiewicza zredukowane z kilkudzie

sięciu osób na 4, dosłownie cztery, z tego po jednym referencie i korespondencie w Przemyślu, a po jednym we Lwowie. I o dziwo, personal ten spełnia tosamo z a danie, co poprzedni, z tą jednak różnicą, że nie młóci słomy i nie cedzi wody, bo gen. Iwaszkiewicz woli

„placówkę*1 na froncie niż — na papierze...

$ #

Gdy gen. Iwaszkiewicz zjechał do Przemyśla, przy

szły go powitać różne deputacye, między niemi także syoniści. Generał nie przyjmował deputacyi osobno tylko wszystkie razem „w kółko“, w ypytując przed

stawicieli coiza jedni. Przychodzi kolej na syonistów.

Gen. Iwaszkiewicz pyta co to za „nasielenie‘“ te syonisty?

A djutant tłumaczy m u, że to żydzi.

— Ach, „jewreje"! — odpowiada generał — to ja bardzo się cieszę (z litewska), że ja panów przy św iad

kach przyjm uję. Ja niczem nie handluję... A podno

sząc ręce w górę i pokazując je wszystkim dodał: „a r ę kawiczki to ja zostawiłem w domu. Prasztajtie!

* *

Tłumaczono podobno gen. Iwaszkiewiczowi w W ar

szawie, że powinien się liczyć ze społeczeństwem.

— J a znam społeczeństwo — odpowiedział — bo ja wieszał bolszewików.

* *

Rabini lwowscy ogłosili „chajrem “ (klątwę) na paska- rzy. Większe jednak wrażenie niż „chajrem " robi na lichwiarzach słowo: Iwaszkiewicz! .

Reflex.

P rz ep o w ied n ia p. de T h eb es n a rok 1921 W Paryżu obradować będzie konferencya pokojowa nad projektem przedłożenia prowizorycznych w arun

ków pokojowych Niemcom. Komisya piętnastu przyzna jednogłośnie, że Kielce powinny przypaść Polsce, bo inaczej nie będzie trwałego pokoju. Komisya z siedmiu, uznając, że Kielce pow inny należeć bezpośrednio do Polski zażąda jednak urządzenia plebiscytu wśród lu

dności. Marszałek Foch będzie wzywał do w alki z bol

szewikami, Lloyd George będzie się tem u sprzeciwiał.

W Niemczech Spartakowcy zwyciężą w walce uli

cznej rząd, poczem zostaną rozbrojeni. Czesi ia w rą uroczystą zgodę z Polakam i, wskutek czego legioniści czecho-słowaccy uderzą na polskich. Dla zamanifesto

w ania harm onii państw sprzymierzonych odbędą się walki chorwacko-włoskie, serbsko-rum uńskie, serbsko- greckie. Lloyd George poprosi Niemców, aby zechcieli łaskawie zawrzeć pokój!

Bolszewicy zostaną sromotnie pobici, poczem zajmą Odessę, Archangielsk, M urm ań i podbiją Syberyę.

Ukraińcy będą ostrzeliwać granatam i Lwów, wobec czego Kraków urządzi dzień granatowych wstążeczek.

W W arszawie najlepsze ciastka będą u Lursa.

A że b y p rzesta n o g a d a ć...

Dr. Salamon Abeles, koncypient adwokacki w K ra

kowie, przeszedł w r. 1916 na łono Kościoła rzym.-kato- lickiego i rozpoczął nowe życie jako Dr. Stanisław Ablewski.

— Powiedz mi pan —. zainterpelował go nazajutrz w kaw iarni Bisanza kolega jego Dr. Glanzpomader — pocoś się pan właściwie wychrzcił?

— Pytanie! — odparł Dr. Ablewski. — Ażeby prze

stano gadać, że tylko żydzi „dekują się“ przed wojskiem.

P y ta n ia i o d p o w ied zi

— Kto są ci panowie?

— Pierwszy to węgierski bolszewik, a ten drugi to także z Drohobycza...

— A ci?

— To jest deputat sowietów, a ten drugi też siedział w kryminale.

— Tam ci zaś?

— Urzędnik m agistracki, tam ten drugi też paskarz.

— A ci ostatni?

— Poseł związku ludowego, a drugi też mówi zaw

sze, co m u każą...

O B R A Z K I Z O B L Ę Ż O N E G O L W O W A 3 . G ra n a to w a r ze cz y w isto ść

Ukrainiec co dnia strzela I bruk co dnia krwią się broczy.

Umrzeć to nie bagateła A strach ma ogromne oczy.

A więc każdy u nas zatem Twierdzi, że był strzału celem.

Jeden spotkał się z granatem Drugi widział się z szrapnelem.

Każdy pragnąc przyjść do głosu Szerzy wokół siebie plotkę.

Tem u szrapneł wpadł do sosu, Tem u granat zabił ciotkę.

Ten odłamek ma na grzędzie Ten sto kulek dobył z koszóu).

Gdzie popatrzysz bracie — wszędzie / Kandydaci na truposzów.

Hola! dosyć takiej mowy Ja aforyzm piękny złożę:

Granat szukał u nas głowy, Lecz nie znałazł jej nieboże.

H e n r y k Zbierzehow tlń■

(3)

N maja 1919.

„S Z C Z U T E K"

_{Nr. 18.} _{Str. 3}

— N ie c h s o b ie k o lo g a w y o b ra z i, że od c z p s u, k ie d y d a ją m oim p a cy e n to m , , S z c z u t k a - do c z y t a n ia — u s t a ła p o trz e b a z n ie c z u la n ia c h o ry c h p o d c z a s o p e ra c y l.

C oby b y ło , gdyby ..

—• Jakby się zachował Andrzej Niemojewski, gdyby został w ybra

ny pierwszym prezydentem repu

bliki polskiej?

—■ Zacząłby chodzić na rękach dla odróżnienia się od innych prezy

dentów i dla zamanifestowania swej niepodległej myśli.

* •

— Coby zrobił Nawaczyński, gdyby został Trockim?

— Przestałby wydawać „Liberum veto“ a zaczął wydawać banknoty.

$ *

Coby zrobił pos. Diamand, gdyby był przeorem 0 0 . Cystersów k ra kowskich?

-— W ykląłby pos. Klemensiewi

cza, przeniósłby się do zakonu 0 0 . Bernardynów, ale dalej sprzedawał

by „rosę jerychońską11.

* *

— Coby m usiał zrobić pos. Stan.

Grabski, gdyby został premierem?

■ — Musiałby kupić sobie nareszcie nowe spodnie.

* *

— Coby napisał organ endecyi np. „Gazeta W arszaw ska'1, gdyby Paderewski nagle zmienił przeko

nania i poszedł przeciw niej?

— Zarzuciłaby m u żydowskie po

chodzenie.

— Jakim sposobem?

— Napisałaby, że dziad jego n a zywał się poprostu Bader, ojciec spolszczył nazwisko na Baderewski, a on sam, jako pięcioletnie dziecko wyskrobał w metryce B i wpisał P.

Na fron cie lw ow sk im Ulica Lwowa oryentuje się b a r

dzo szybko w czasie ognia artyleryi i szybko poznaje kto strzela swój czy wróg.

— A poczem to poznajesz? — za

pytałem zuchowatego pędraka na górnym Łyczakowie.

— O, to bardzo łatwo! Nasz wy

strzał to jest krótki, mocny i pewny, bo mówi: Lw [ów-zdrów! A u k raiń

ski granat skomli cienko i nieśm ia

ło zanim wybuchnie. Mówi on:

L w iiiiw — nasz! .

* *

Żołnierza, wiodącego grupę jeń ców ukraińskich zapytują dlaczego zamiast odprowadzić ich odrazu na miejsce przeznaczenia, wiedzie ich ulicami m iasta?

— Bo m ię całą drogę o to prosili.

Mówią, że muszą spełnić rozkaz ko

m endy i być n a święta w samym Lwowie!

P o d słu ch a n e

Rzecz się dzieje w pewnem mini- steryum. Zgłasza się petent, który jest starannie ogolony.

— Czy pan może jest aktorem?

— Skądże znowu? Ja?

— Przepraszam, że pytam . Ale widzi pan, ja byłem przedtem a k torem. Jakoś m i to nie szło, więc zostałem sekretarzem m inisteryał- nym. Posada również dyabła w arta, ale człowiek radzi sobie jak może.

Ja np. widzi pan, założyłem sobie fabrykę smarów i jakoś interes idzie.

W tem słychać dzwonek telefoni

czny.

— Halo? Poznań? Tu W arszawa.

Co? T a bardzo pilna sprawa? Ow

szem, zrobi się... Ale ja tu m am w a

żniejszą. Dlaczego to panowie w P o znaniu nie nabyw ają dotąd smarów z mojej fabryki, przecież był w yra

źny reskrypt m inisteryalny!! Proszę o niezwłoczne zarządzenie w tym kierunku!

R o zw a ża n ia ję z y k o w e D y p l o m a c y a. Słowo to jest niewątpliwie niemieckiego pocho

dzenia i etymologicznie wywodzi się od Dieb. W praktyce tę etymologię przejęli Czesi.

* *

A p r o w i z a c i j a. Ministerstwo nasze lego nazw ania wywodzi to słowo od prow izorium — a niektó

rzy urzędnicy tego m inisteryum od prowizyi. Tem się w yjaśnia lichy stan aprowizacyi u nas.

* *

W o l n o ść . Pojęcie to u nas czer

pie dotychczas etymologię swoją od:

robić coś wolno t. j. powoli.

* *

F a c h o wy. Pojęcie to w zasto

sowaniu do wielu członków obecne

go „fachowego gabinetu" oznacza człowieka, który w biurku m iniste- ryalnem m a wiele fachóul, t. j. prze

gródek, gdzie leżą niezałatwione akty.

* *

W o j s k o . Pojęcie to dla wielu warszawiaków, j wywodzi się od sło

w a wojski, t. j. ten, który podczas w ojny pozostawał w domu dla p il

now ania kobiet i dzieci.

* *

K o n f l i k t , k o n f e r e n c y a, k o n g r e s . Pojęcia te wprawdzie nie lingwistycznie, ale życiowo wiążą się ze słowem Kohn, gdyż w każdem z nich jakiś Kohn gra dużą rolę.

)

(4)

Str. 4. — Nr. 18 „S Z

e

Z u

T E K"

4 maja 1919

M O D Y W I O S E N N E D L A

A) D L A O F I C E R Ó W P I E C H O T Y

M ody w o jsk o w e

Otwieramy w „Szczutku“ ru b ry kę bardzo pożądaną i upragnioną przez szerokie kola czytelników.

W ażna spraw a mód wojskowych jest dotąd zupełnie nieuregulowana. Pod tym względem panuje też wielka rozbieżność zdań; innych reform żą

dają frontowcy krakow skiej linii A B, innych zaś dzielna z.ałoga cu - kierni Lursa. Pewne jest jedno i to mianowicie, że m undur używsił ^ przez t. zw. żołnierzy liniowych jes t za m ało wytworny i elegancki i z u pełnie nie nadaje się do ciężkiej słu

żby etapowej i faifowej.

Poniżej podajem y dwa projekty

(tablice krojów zamówione u firmy Butterix w Ncwym Yorku niestety nie nadeszły na czas.)

A) M undur oficera piechoty:

Kostyum z epoki Louis XVI. Rę

kawy rozcięte wolno puszczone, dessous barwne wedle odznak p u ł

kowych, przy pantofelkach konie

cznie talons rouges, pończochy

(5)

4 maja 1919. „S Z C Z U T E K " Nr. 18 — Str. 5.

O F I C E R Ó W W A R S Z A W S K I C H

B) D L A O F l C E f t Ó W I N T E I M D A N T U R Y

»fildecossowe“ w odpowiednim ko

lorze.

B)' M undur oficera intendanłurij.

W stylu zakopiańskim. Rękawy Marszczone, pleureusy z aplikacya- wedle ornamentów „Polskiej Sztuki Stosowanej", toż szame

runki na kołnierzu. Dla odróżnienia --rodzaju broni“ odpowiednie od

znaki na wyłogach np. but, talerz, sztukamięsa itp. Rozety możliwie największe i wydatne.

W k u loarach

— Dlaczego kobiety posłujące do Sejm u są istotami tak bardzo mo- ralnemi?

— Strzeże ich bowiem nietykal

ność poselska.

R eg u la cy a w alu ty

W sferach finansowych pocie

szają się, że korony przyjdą nare

szcie do swej wartości. Wobec bo

wiem ogromnego wzrostu cen papie

ru jest uzasadniona nadzieja, że

wkrótce sam papier użyty na druk

jednej korony w art będzie — jedną

koronę!

(6)

U R O C Z Y S T E P O S I E D Z E N I E R A D Y M I E J S K I E J Z ło te myśli

— A właściwie to po co kolega tak się zapracowuje? Ja bo wcale nie.

Przecież to wszystko i tak — ku~

zionne (rządowe).

$ Sie

— Go m iałem innego zrobić? Nie było wyjścia. Tak m usiałem przy

jechać w Polszu i siedzę tu jak na wygnaniu. Ale niech-no tylko tam u nas się uspokoi i skończy z bolsze

wikami, tak ja zaraz do domu wróć ę!

W g ęsich ła p k a c h

— A jednak, pomimo wszystko, trzeba stwierdzić, że Lwów jest m ia

stem nie m ającem wcale zamiłowa

nia kultury.

— Na czem że opierasz to oso

bliwe przekonanie?

— Bo przecież we Lwowie wszyscy teraz cieszą się, że ku l— tura się zmniejszyła!

* *

Z listu sztabowca niemiekiego, służącego w arm ii ukraińskiej: Man neruit hier das polnische Volk

„Lachen“, desshalb, weil alle Polen lachen, wenn m an tiber die ukraini- sche Republik spricht...

D w ie czę śc i lu d n ości Na wieść, że p. F. Anusz, n a d zwyczajny komisarz st. m. W arsza

wy zabronił pismom podburzać jednę część ludności przeciw drugiej — znany powszechnie właściciel tajn e go składu skór zatarł ręce i zawołał:

— Nareszcie! Gazety już nie będą mogły urągać paskarzom!

— Jakto?... Dlaczego?...

— No, przecież paskarze to jedna część ludności, a niepaskarze druga...

N ied ob ry w u ja sze k

Siostrzeniec (do wujaszka, który m u właśnie wyrobił posadę w m ini- steryum aprowizacyi):

— A to mię wuj urządził! Zajaz się dostanę do kryminału!

W dzisiejszej szk o le

— Przetłumacz po polsku p r a żenie: Panem et circenses!

— Kino i kartofle.

P rojekt n ie do w y k o n a n ia Słuszność nakazywałaby, aby tyle cierpiącemu Lwowu trochę ulżyć.

Możnaby np. przesiedlić Lwowian do Krakowa, żeby trochę odpoczęli, a Krakowian do Lwowa, żeby się w ogniu granatów unarodowili.

— Ależ to niemożliwe! Wszyscy Lwowianie na drugi dzień uciekliby z Krakowa do domu, bo w grodzie Krakusa jest strasznie nudno!

D u ży num er

Baba z Krowodrzy potrzebuje gwałtownie rękawiczek, żeby były takie białe „glansowane“, ja k to przed wojną panie z m iasta nosiły.

W eszła tedy z gęstą m iną do sklepu i żąda towaru.

— A który numer? — zapytuje subjekt.

— Krowodrza m urow ana 67.

O g ło sz e n ia z rosyp an ej k a szty Wyjeżdżając na czas dłuższy, od

stąpię piegi, pryszcze, kurzajki i brodawki.

• •

Z powodu krytycznych czasów, energiczny handlowiec szuka zaję

cia m am ki, kucharki i do wszyst

kiego.

* *

Odstąpię sypialnię do egzercyro- warua się.

* *

Spiesząc w niedzielę ulicami Mar

szałkowską, żóraw ią i Kruczą, zgu

biono silny ton.

* *

Poleca się Polki i cudzoziemki po 40 fenjgów funt.

* *

Rundszery do krajania grubej blachy poszukuje wydział aprow i

zacyi m. W arszawy.

* *

Fabryka papierosów nabyw a w większych ilościach nawóz koński i startą słomę z sienników.

K o c h a n y S z c z u t k u !

— Czy to praw da —■ pyta panna Niusia — że cukierniom warszaw

skim zabroniono wypieku ciastek na żądanie amerykańskiej misyi żyw

nościowej?

— Podobno...

— Jakto?... Odbierają ciastka, a nie dają nam Gdańska?... (h)

K A P E L M IS T R Z D C Ł Ż Y C K I

PRENUMERATA KWARTALNA „ S Z C Z U T K A “ WYNOSI OD Kw ltTN iA Kor. 1 6 " - (Mk. 1 0 " - )

(7)

M otto: Les extrem es se touchent.

J / l w

s« o

ch

nt»re««ch

s z ą w i ę d z le m le ć re z e rw /, L l e b u r m a n tk w i ** p e p e e s - f h S t e i n h a u s z a ś Jest od — k o n s e rw y

R ep ub lik a czy m o n a rch ia ?

— Szkoda, że zarzucono myśl re- gencyi w Polsce i że nie będziemy mieli króla.

— Cóż znowu za pomysł?

—: Miałbym bowiem doskonałego kandydata: W ładysław Grossmano.

— Czy pan oszalał?

— Skoro mógł być królem W ła

dysław Herrm ann, czemużby nie m iał nim zostać wspólnik firmy Herrm ann i Grossmann: W ładysław Grossmann.

Z cyklu: F ilozofia p. Cytryna.

T ę p ie n ie za b o b o n ó w

— J a wracałem — zaczął p. Cy

tryn, rum iany jak pom arańcza i do

skonale usposobiony — z Rosyi j a ko garbaty i wiozłem w garbie trzy m iliony rubli.

— Panie Cytryn, skąd pan wziął taką masę pieniędzy?

—. Z ryb. Na Syberyi koło Bajkału jest jedno jezioro. Tubylcy m ają je za święte. J a poszedłem do jenerał- gubem atora i zażądałem, aby mnie dał to jezioro w dzierżawę na lat pięć.

— Czy ty zgłupiał Cytryn? — rzekł jenerał-gubem ator. Przecież to je

zioro święte. Tam nikt od początku św iata ryb nie łapał. Ludność się zbuntuje.

— Panie jenerale — rzekłem — czy pan nie m a sałdatów? Będziemy mieli ryby, będziemy m ieli pienią

dze i oduczymy tych dzikusów od przesądów. To jest właśnie rola dla nas arystokracyi mózgowej odu

czać świat od głupich zabobonów.

Zaczęliśmy łapać ryby. Był bunt.

Spaliliśmy pięć wsi, zastrzeliliśmy trochę głupców, co nie m ają nic lepszego do roboty jak wierzyć w święte jezioro. Oni — te dzikusy — krzyczeli o profanacyi, o święto

kradztwie i sami nadziewali się na bagnety. Moje pieniądze są ze świę

tego jeziora — dobre miejsce, co?

Jak pan myśli?

W dwa tygodnie potem p. Cytryn był bardzo zdenerwowany. Zam ie

rzał przy pomocy oddanych sobie posłów wnieść interpelacyę w sej

mie. O co?

Oto mieszkańcy Kogutkowa p e

wnego dnia zebrali się i rzekli:

— Co? My Kogutkowcy, m am y być odrutowani? Czy to m y stare garnki? Chwalić Boga jeszcze z nas nie ciecze. Jeszcze nie czas nas

drutować.

I łap-cap! zerwali ajruw naokoło Kogutkowa.

Zrobił się gwałt, lam ent, nieszczę

ście! Ten i ów dostał po łbie, ale kogutkowcy odetchnęli.

Odtąd naw et koguty w Kogutko

wie piały radośniej!

— Panie Cytryn, pan się m artw i o ten drut? Przecie pan sobie w y

tknął piękne zadanie niszczenia za

bobonów? Może to też zabobon?

Mnie się nawet zdaje, że święte je

zioro to zabobon w lepszym gatun • ku, niż drut naokoło miasta?

— A mnie się zdaje — rzekł Cy

tryn — że jak sejm interpelacyę odrzuci, to my będziemy musieli Je legrafować do Lloyd George‘a. Pan nie wie, ile kosztuje jeden wyraz telegramu do takiej wysokiej osoby?

G n om

Z a g a d k a

— Zadam państw u zagadkę: Ma dwie oczy i nie widzi m a dw a uszy i nie słyszy, m a ogon i nie m yrda, a skacze tak wisoko ja k Maryacka wieża... Ny, co to jest?.,. Państwo nie zgadujecie? To ja państw u po

wiem: to jest zdechły pies. Ny, ma dwie oczy i nie widzi, ny bo zdech

ły, i m a dwie uszy, a nie słyszy, czy nie tak? A ogonem to zdechły pies też nie m yrda.

— Ale też i nie skacze.

— Ny, ja przecie powiedział, że skacze tak wisoko, jak wieża Ma

ryacka. A ^ ^ y wieża Maryacka ska

cze? Una skacze taksam o wisoko jak zdechły pies...

f

Kierow*1k literacki: Stanisław W asylawski. — W ydawca i redaktor wjpow.: Alfred Altenberg. — Drukarnia Narodowa w Krakowie.