Głos Prawa : wychodzi raz na miesiąc. 1934 [całość]

NależytoSC pocztow a o p ła co n o ryczałtem.

Rok XI. STYCZEŃ 1934. Nr. 1.

GŁOS PRAWA

W Y CH O D ZI RAZ NA M IESIĄC,

R ED A G O W A N Y PRZY W SPÓ Ł U D Z IA LE P R Z E D ST A W IC IE L I N A U K I I P R A K T Y K I P R A W A P R Z E Z

D r a A N Z E L M A L U T W A K A

A D W O K A T A W E L W O W IE .

„Lud w alczyć musi o prawo jak o m ury miasta!"

H eraklit z Efezu.

P R E N U M E R A T A W M A Ł O P O L S C E I N A ŚLĄ SK U C IE S Z .: c a ło ro cz n ie

25

zł., p ó łro c z n ie

13

zł.

50

g r., k w a r ta ln ie

7

z ł . ,

—

W IN N Y C H D Z I E L ­ N IC A C H : c a ło ro c z .

19

zł., p ó łro cz.

10

zł., k w a rta ln ie

5

zł.

50

g r., P r e n u m e r a ta c z a so p ism a w ra z z „ D o d a tk ie m " (K o m e n ta rz e m do K o d ek su Z o b o w iąz ań w o p ra ć. P ro f. G o łą b a, P ro f. A llerh a n d a , adw . D r a K u rz e ra i adw . D r a L u tw a k a — n a jm n ie j 16 s tr. d ru k u w k a żd y m zeszycie, p o d w y ższa się o 2 zł. k w a rta ln ie . — C E N A K S IĘ G I P A M IĄ T K O W E J w y n o sić b ę d zie około

8

zł. d la p re n u m e ra to ró w i ok.

10

zł. d la n ie p re - n u m e ra to ró w — p ła tn a ew en t. w 2 r a ta c h m ie się cz n y ch . — C e n a su b ­ sk ry p c y jn a Ip rze d w y d a n ie m p ła tn a ) je s t o 2 zł. n iższa. — Z a o p ra w ę e g z e m p la rz a K sięg i d o lic z a się 2 zł. — O soby u trz y m u ją c e się z p ła c m ie się cz n y ch , w szczeg ó ln o ści p p . sęd zio w ie, p ro k u ra to rz y i a p lik a n c i, o trz y m u ją n a ż ą d a n ie dalsze u lg i, e w en t. n a w e t do

15

zł. ro c z n ie ,

8

zł.

p ó łro c z n ie lu b

4

zł.

50

g r. k w a rta ln ie .

Pozatem prenumerata ulgow a bywa przyznawana w wypadkach godnych uw zględnienia.

Cena zeszytu nin iejszego: 2 zł. 50 gr. — z „Dodatkiem": 3 zł.

S K Ł A D G Ł Ó W N Y N A K O N G R E S Ó W K Ę : K S IĘ G A R N IA F. H O E S IC K A W W A R S Z A W IE , U L . S E N A T O R S K A 22.

A D R E S R E D A K C JI I A D M IN IS T R A C JI: L W Ó W , ul. SVK S T USKA 49 Telefon Nr. 40-38.

D z ia ł in se ra to w y w lo k a lu R eaaK cji p rz e jm u je o g ło sz en ia w e d łu g u m o w y .

Opóźnienie niniejszego zesizytu wynikio' ze znacznego zwiększenia jego objętości:

Zeszyt n in iejszy lic zv — poza 16-stronicowym „D odatkiem 1' — 72 stronice, w tęm blisko potowa druku petitow ego, którego pojemność je st około 40% w ięk sza od normalnego.

Dołączamy do zeszytu niniejszego:

a) Spis rzeczy do rocznika 1953 w raz z kartą tytułow ą. (16 stronic.

Cena 75 gr.) —

b) D odatek: Początek Komentarza do Kodeksu Zobowiązań, a m ianow icie rozdział p. t. P ojęcia w stępne. ,— (Bliższe szczegóły co do tego D odatku zob. na kartce kolorow ej, w łączonej do ze­

szytu!)

O K siążce Pam iątkow ej „Głosu Praw a1' zob. O dezw ę na IV str.

n in iejszej okładki!

T R E Ś Ć :

Str.

1. D r Anzelm Lutwak:

Kilka uwag cywilnych o nowej Konstytucji . . . i 2. Dr Zygmunt Fenichel:

P o jęcie „dobrych obyczajów " w praw ie polskiem . . 5 3. D r Franciszek Jaglarz:

Jeszcze w k w estji przym usu (monopolu) notarjalnego.

(Uw agi db art. 82 nowego praw a o notarjacie) . . 13 4. Mgr. I. Blei:

Umowa przedwstępna w kodeksie zobowiązań . . 21 5. D r H enryk Świątkowski:

Jeszcze o działalności sądów konsystorskich . . . 3 0 6. D r Ludwik Szarowski:

P ojęcie praktykanta i jego ubezpieczenie społeczne w św ie­

tle polskiego prawa p racy . . . . . . 34

7. D r F ryd eryk Kurzer:

Egzekucja z majątku niedtużnika. — Replika . . . 4 0 8. Orzeczenie Sądu Kartelowego w sprawie kartelu cemento­

w ego . . . . . . . . . . 43

9. Z orzecznictw a cyw ilnego:

a) N iezm ienność rozmiaru św iadczeń objętych wpisem hi- potecz. w razie oddzielenia części nieruchom ości; w pisalność ciężarów realnych przy każd ej działce w przym iocie h i­

poteki łącznej; —• b) Zbędność podawania rodzajów środ­

ków egzek ucyjnych w żądaniu skargi zaczepnej; stw ier­

dzenie zaniedbania n ależytej staranności przy zawieraniu czynności praw nej jak o dowód p rzyczyny wzruszenia z 8 2 1. 2 ord. zacz.; w ystarczalność m ocy w iążącej w yroków praw osław nych sądów duchownych w spr. małżeńskich; n ie­

w ażność m ałżeństwa katolika w k ościele prawosławnym za życia k atolickiego w spółm ałżonka; — d) N ależność honorar­

iu m adw okackiego jed yn ie za działalność obrońcy w gra-

Ciąg dalszy treści zob. na III. str. okładki I

ROK XI — 1934.

GŁOS PRAWA

WYCHODZI RAZ NA MIESIĄC,

REDAGOW ANY PRZY W SPÓŁUDZIALE PRZEDSTAW ICIELI N A U K I I P R A K T Y K I P R A W A P R Z E Z

D r a A N Z E L M A L U T W A K A

A D W O K A TA W E LW OW IE.

„Lud w alczyć m usi o prawo jak o mury m iasta!"

Heraklit z Efezu.

W Y D A W A N Y WE L WO WI E .

D ruk, M. H echta, L w ó w K o p a m lk a 17

SPIS RZECZY*)

Rok XI — 1934.

Cyfry rzymskie oznaczają Nry zeszytów, cyfry arabskie — stronice.

Rozpraw y oznaczone gwiazdkami *) zostały napisane z okazji dziesięciolecia Głosu Praw a.

I. R O ZPR A W Y I A R TY K U ŁY P R A W N IC Z E .

1. Kilka uwag cywilnych o nowej K onstytucji. — Dr. A nzelm L u tw a k; I 1.

2. Pojęcie „dobrych obyczajów" w praw ie polskiem. — Dr.

Z ygm unt Fenichel; I 5, II 80, I II 145.

3. Jeszcze w kw estji przymusu (monopolu) notarjalnego. — Dr. Franciszek Jaglarz; I 13.

4. Umowa przedw stępna w kodeksie zobowiązań. — Mgr. I.

Blei; I 21.

5. Jeszcze o działalności sądów konsystorskich. — Dr. H en­

ry k Św iątkow ski; I 30.

6. Pojęcie p ra k ty k a n ta i jego ubezpieczenie społeczne w św ie­

tle polskiego p ra w a pracy. — Dr. L udw ik Szarow ski; I 34.

7. E g zek u cja z m a ją tk u niedłużnika. R eplika. — Dr. F ryde­

ry k K u r zer; I 40.

8. * Homo — res in commercio. — Dr. Józef S ta w ski; I I 73.

9. P rzyczynek do w ykładni a rt. 758 k. p. c. — A n to n i W ła­

dysław B artz; II 87.

10. W ątpliw ości n a tle rozp. P rez. R zpltej „o o graniczeniu n a d ­ m iern y ch w ynagrodzeń w p rzed sięb io rstw ach". Dz. U. N r.

52, poz. 496 z r. 1933. — Dr. L udw ik Szarow ski; I I 93.

11. O chrona drobnych dzierżaw ców rolnych a w ykup g ru n tó w dzierżaw ionych. — Dr. H enryk Św iątkow ski; I I 102.

12. W sp raw ie zabezpieczenia czynszu w stosunku do członków rodziny lokatora. — Dr. J. Tauber; II 105.

13. E gzekucyjne zajęcie czynszów n a jm u i dzierżaw y z n ie ru ­ chomości, a przym usow y zarząd nieruchom ości. — A n to n i Władysław B a rtz; I I 109.

14. O w prow adzenie ekspertyzy krym inalno-biologicznej do procesu karnego. — Dr. R afał L em kin; I I I 137.

15. O przelew ie w ierzytelności w edług kodeksu zobowiązań. — Dr. A lfred Fischler; I II 158.

16. F o rm a um owy darow izny w edług kodeksu zobowiązań. — Mgr. M. Wechsler; I I I 163.

*) Cenę niniejszego spisu rzeczy: 75 groszy, prosim y uiścić wraz z naj­

bliższą prenum eratą i na odcinku przekazu lub czeku P. K. O. zaznaczyć,

iż obejmuje te ż należność „Za spis rzeczy" 1934.

2

17. E g zek u cja z m a ją tk u niedłużnika. D uplika. — A n toni Wła­

dysław B artz; I I I 173.

18. K tó ry ch drobnych dzierżaw ców rolnych pod względem cza­

sowym dotyczy u sta w a o w ykupie g ru n tó w dzierżaw ionych z 18 m arc a 1932 N r. 69, poz. 516 z r. 1933 Dz. u. — ? — Mgr. H. Eichel; I II 179.

19. * R ozw ażania kon sty tu cy jn e. — Prof. Dr. Stanisław S ta ­ rzyński; IV — V 223.

20. * Z asady p ostępow ania układowego. — Dr. Józef Skapski;

IV— V 241.

21. Jeszcze k ilk a uw ag n a te m a t w y m iaru k a ry pozbaw ienia wolności w sadzie grodzkim . — Dr. Zdzisław Papierkow- slci; IV— V 250.

22. U stne ogłoszenie sen ten cji w yroku a w ydanie w yroku na piśm ie. — A n to n i W ładysław B artz; IV — V 260.

23. * F ilip ik a przeciw d o k try nie „ p ra w rzeczow ych" i „bez­

w zględnych". — Dr. A nzelm L u tw a k; IV — V 264, V II—

V III 477, X— X I 674.

24. * P roblem y po stępow ania ad m in istra c y jn eg o n a tle kon­

fe re n c ji m iędzynarodow ej we W iedniu 1933 r. — Prof. Dr.

Tadeusz Hilarowicz; IV — V 304.

25. * Nowe idee w kodeksie zobowiązań. — Prof. Dr. Tadeusz W aśkow ski; V I 346.

26. * U czestnictw o w sDorze. Prof. Dr. StanisłoAO Gołąb; V I 355, V II— V III 413.

27. * O wolność p rasy . — Prof. Dr. S te fa n Glaser; V I 365.

28. K on k u b in at w św ietle polskiej p ra k ty k i a d m in is tra c y j­

nej. — Józef L itw in ; V I 374.

29. K ilka u w ag w stęp n ych o dekrecie w alutow ym . — Dr. A n ­ zelm L u tw a k; V I 394.

30. * Swobodne uznanie w ładzy a d m in istra c y jn e j. — Gustaic Taubenschlag; V II— V III 424.

31. * U w agi o egzekucji z ułam kow ej części nieruchom ości. — Dr. Jan K orzonek; V II— V III 430.

32. * E g zek u cja z uposażeń służbow ych i e m e ry tu r w edług k.

p. c. i przepisów związkow ych. — A dw . Dr. Z yg m un t Wu- satow ski; V II— V III 437.

33. Wszczęcie egzekucji celem ściągnięcia w ierzytelności pie­

niężnych w edług K. P . C. — A n to n i W ładysław B artz;

V II— V III 443, IX 568.

34. * B łąd i podstęp w kodeksie zobow iązań. — Dr. Ignacy Rosenbluth; V II— V III 450.

35. * O m ocy w iążącej orzeczeń Sądu N ajw yższego w sp raw ach cywilnych. — A dw . L idisja Bergm an; V II— V III 459, X— X I 642.

36. U w agi o dekrecie w alutow ym . — A dw . Dr. H enryk Fruchs;

V II— V III 468.

37. P ro je k t u sta w y zm ien iającej p rzep isy K. P . C. oraz o kosz­

3 ta c h sadow ych co do apelacji w sp raw ach do stu złotych. — Adw . Dr. S. Kaestenblatt; V II— V III 495.

38. A naliza k ry ty czn a naszych kosztów sadowych. — S t. R.

i Dr. L u tw a k; V II— V III 499.

39. * F o rm a św iadczeń woli w nowem praw ie polskiem. — Dr. H enryk Fruchs; IX 541.

40. Z m anow ców naszego niezunifikow anego p ra w a w dziedzi­

nie p ra w a m ałżeńskiego i aktów sta n u cywilnego. — Adiv.

H enryk Św iątkow ski; IX 549.

41. * Nowe zasady postępow ania apelacyjnego wedle k. p. c.

a p ra k ty k a m ałopolska. — Dr. M aurycy Fruchs; IX 556.

42. Odm owa odpowiedzi n a p y ta n ia w dowodzie z przesłucha­

n ia stro n . — Dr. M aurycy A nhalt; IX 574.

43. B laski i nędze kodeksu postępow ania cywilnego. — U tinam;

IX 582.

44. * U m orzenie zawieszonego procesu. — Prof. Dr. M. A ller­

hand; X— X I 605, X II 749.

45. * W aru n k i form alne i przesłanki procesow e w postępow a­

niu spornem w edług k. p. c. — Prof. Dr. Bronisław Stelm a­

chowski; X— X I 616.

46. * S p ra w a refo rm y u staw odaw stw a naftow ego. -— Dr. Igna­

cy Liss; X— X I 627.

47. W pływ orzecznictw a na praw o o sądach pracy. — Dr. Z yg ­ m u n t Fenichel; X— X I 635.

48. W pływ przym usow ego zarządu nieruchom ości n a egzeku­

cyjne zajęcie czynszu n a jm u lub dzierżaw y, dokonane przed ustanow ieniem tego zarzadu. — A nto n i W ładysław B artz;

X— X I 649.. X II 779.

49. * Z a tru d n ia n ie cudzoziemców w św ietle p raw a. — Dr. B ro­

nisław W ertheim ; X— X I 658.

50. K ilka uw ag o indosie pozornym . — Prof. Dr. Stanisław W róblewski; X II 737.

51. O nowem p raw ie unadłościowem . — Dr. H enryk Fruchs- X II 761.

o2. Czy d e k re t w alutow y obow iązuje w postępow aniu upadło- ściow em ? — Dr. A nzelm L u tw a k; X II 774.

II. A R TY K U ŁY I SPR A W O Z D A N IA Z PO ŻYCIA PR A W N EG O I K O R PO R A C Y JN EG O .

1. O m iędzynarodow ą u n ję p raw n ik ó w ; II 132.

2. Czy tylko żebrak dostąpić może „ p ra w a ubogich"? — II 133.

3. B ezpodstaw ne oczernienie. — Redakcja; II 135.

4. A k cja sam opom ocowa ku popraw ie położenia a d w o k a tu ry ; I I I 184.

5. 1924— 1934. W spom nienia — w skazania. — A nzelm L u t­

w ak; IV — V 201.

4

6. K ilka ustępów z a rty k u łu in au g u racy jn eg o „W drogę“ . N r. 1 Głosu P ra w a — 15 k w ie tn ia 1924; IV— V 205.

7. L is ta w spółpracow ników „Głosu P r a w a " ; IV — V 209.

8. Dziesięciolecie „Głosu P ra w a " . — Dr. Z yg m u nt Fenichel;

IV — V 217. "

9. Z listu do red a k to ra . — Dr. Łucjan M ildw urm ; IV — V 220.

10. U w agi do ak cji samopom ocowej ku popraw ie położenia ad w o katu ry. — Dr. E ljasz H am erm ann —■ Z uw agam i Re­

dakcji; IV — V 311.

11. H itlery zm w ad w ok aturze polskiej? — IV — V 342.

12. Bł. p. D r. Ludw ik M und; IV — V 342.

13. W sp raw ie o podatkow ania adw okatów i le k a rz y ; IV — V 342.

14. Z K lubu A dw okatów w W a rs z a w ie ; IV — V 343.

15. Z K oła A dw okatów Żydów we L w o w ie; IV — V 343.

16. N iezaw isłość sędziow ska n a tle okólników ; IV — V 343.

17. M in isterstw o S k arb u a N ajw . T ry b u n a ł A d m in istra c y jn y ; IV— V 344.

j8 . Podziękow anie — Redakcja; 345.

19. P rzeciw bezp raw n ej ko n k u ren cji n o ta rju sz ó w ; V I 398.

20. B ru d n a k o n k u ren c ja en g ro s; V I 400.

21. K om entarz a k o n ju n k tu ra ; V I 400.

22. Śp. H e n ry k Konic. — R edakcja; V II— V III 529.

23. 25-letni jubileusz p rac y naukow ej pro f. T adeusza H ilarow i- cza. — Józef L itw in ; V II— V III 530.

24. Dziesięciolecie Sojuzu A dw okatów u k raińskich . — Redak­

cja; V II— V III 532.

25. D y g n itarsk ie a fe ry w ad w okaturze. — Dr. A nzelm L u tw a k ; V II— V III 533.

26. W a lth er Rode obiit! — ( L ) ; IX 602.

27. Zaw ody wolne n a etacie zagłady? — IX 603.

28. O płaty kom ornicze bez t y tu ł u ; IX 604.

29. A d w o k atu ra n a flu k ta ch dem agogji rasow ej. O brazki oby­

czajowe. —■ Dr. A nzelm L u tw a k; X— X I 722.

30. P e rso n a lia ; X— X I 733.

31. śp . W iceprezes Sadu Apel. D r. W łodzim ierz M arkiew icz;

X— X I 733.

32. P rz e sa d n a żądza ro z g ło su ; X— X I 734.

33. Śp. D r. A ntoni D ziędzielew icz; X II 797.

34. P ierw sza tro s k a ad w o k atu ry. — ( L ) ; X II 797.

35. Rycerz. — Dr. A nzelm L u tw a k; X II 799.

36. Od monopolu do k a rte lu n o ta rja ln e g o ; X II 800.

III. F E L JE T O N Y PR A W N IC Z E . Z MANOWCÓW SPR A W IE D L IW O ŚC I.

1. A p elacyjna znajom ość ustaw y, N r. 1; — I 61.

2. A p elacyjna znajom ość ustaw y, N r. 2 ; — I 62.

5

3. Z sk ry tk i w olnych m yśli: Bony i ra s y bez pokrycia. — L ex; I 68.

4. L egis co rrigend ae c a u sa ; I I I 186.

5. Z w iekuistych zasad p ra w a dawnego. — Podał Karol Ko- ranyi; IV — V 213.

6. F o rm a listy k a w sądzie; V I 397.

7. Z s k ry tk i w olnych m y ś li: Cielcowi p raktycznego rozum u. ■ — L ex; V I 407. '

8. Z sk ry tk i w olnych m y ś li: B ronię dobrego człowieka. — Angelika L utw aków na; X— X I 734.

IV. O P IN JE P R A W N E K O M IT E T U O PIN JO D A W C ZEG O

„GŁOSU PR A W A ".

1. W k w e s tji: a) dopuszczalności z a rz u tu a k c e p ta n ta w ekslo­

wego przeciw w ierzycielow i wekslowem u, że a k c ep ta n t z m o­

cy m aterjaln eg o -p raw n eg o stosunku do w sp ó łakceptanta, w inien być uw ażany za poręczyciela; — b) dopuszczalności tego z a rz u tu także w przy pad k u k o rzy sta n ia przez w spół­

a k c e p ta n ta z ulg przew idzianych w zd. 2 a rt. 12 u staw y o urzęd. rozj. dla sp ra w m a ją tk . gosp. w iejsk ich z 28/3 1933, Dz. U. N r. 29, poz. 253; V II— V III 504.

2. O p in ja n a tle d ekretu w alutow ego; V II— V III 505.

3. W k w e stji dopuszczalności dom agania się przez p o siad a­

cza czeku w drodze procesu od t r a s a ta zapłaty, jeśli w p ra w ­ dzie istn ieje pokrycie, je d n a k t r a s a t odm aw ia zapłaty, po­

w ołując się n a odnośne polecenie w y staw cy ; V II— V III 506.

4. W k w e stji dopuszczalności przechow yw ania przez osobę p ry w a tn ą pojedynczego egzem plarza pism a nie m ającego debitu pocztow ego; — oraz w k w e stji ew en tu alnej k w a lifi­

k a c ji tego czynu jak o „uzysk an ia rzeczy zapom ocą p rze ­ stę p stw a " z a rt. 160 k. k.,skoro oskarżony o trzy m ał je ano­

nimowo p o c z tą ; V II— V III 507.

5. O p in ja n a tle dekretu w alutow ego; IX 587.

V. O R ZEC ZN ICTW O C Y W IL N E .*) a) Ustawa cywilna.

1. B ezprzedm iotow ość obietnicy niezłożonej w kładki k a p ita ­ łowej, w zakresie p ra w spólnika do k a p ita łu zakładow ego z § 1183 a u str. u. c . ; I 60.

2. N iedopuszczalność p e ty to ry jn e j sk a rg i z § 523 u. c., k tó rą dzierżaw ca g ru n tu dom aga się usunięcia n a ru sz e n ia p ra w w łaściciela. D zierżaw ca, k tó ry nie w niósł sk a rg i z § 339 u.

*) P o s z u k u ją c w ty m sp is ie r z e c z y z a o rz e c z e n ia m i, n a le ż y p r z e jr z e ć n ie ty lk o r u b r y k ę , do k tó r e j o rz e c z e n ie z e w z g lę d u n a d z ie d z in ę u s ta w o w ą s p e c ja ln ie n a le ż y , le c z t a k ż e r u b r y k ę k o ń c o w ą , n iżej p o d f): „ In n e u s ta w y " .

6

c., dom agać się może od osoby trzeciej tylko odszkodow ania w edług zasad ogólnych; II 121.

3. O dpow iedzialność w łaściciela domu za w ypadki spowodo­

w ane zanied ban iam i dozorcy domu w utrzy m an iu p o rząd ­ ków w rea ln o ści; II 122.

4. N ienależność niezbędnego choćby u trz y m an ia dla żony se- _ p aro w an ej w yłącznie z w łasnej w in y ; I I I 192.

0. Zależność drogi sądow ej dla roszczeń odszkodowawczych do P a ń s tw a od rów norzędnego w zględnie jednolicie p ry- w atn o-p raw n ego c h a ra k te ru stosunku obu s t r o n . Z glos- sami Dra Sew eryna Rosm arina i R ed a k cji; IV V 319 . ' 6. P ra w o odwołanego, przez stro n ę bez słusznej przyczyny,

sędziego polubow nego do w ynagrodzenia za dokonane czyn­

ności, zw rotu kosztów i ew ent. odszkodow ania; V I 388 7. D yspozytyw ny c h a ra k te r przepisu § 1075 a u str. u. c. (a rt.

346 § 3 kod. zob.) zobow iązującego pierw okupiciela do rze­

czyw istego w ciągu dni 30-tu ku p n a zaofiarow an ej m u nie­

ruchom ości; IX 593.

5. U praw nienie nieletniego do odszkodow ania za um niejsze­

nie w sk utek oszpecenia, widoków powodzenia w przyszłym zawodzie. — Z uwagą R edakcji; X— X I 692.

9. Zależność odpowiedzialności odszkodowawczej w y n a jm u ­ jącego z powodu n iew ykonania n a żądanie lo k ato ra koniecz­

nej n a p ra w y przedm iotu n a jm u — od orzeczenia biegłego, stw ierd zającego w postępow aniu sądow em konieczność n a p ra w y . — Z glossą Dra Anzelm a L utw aka; X II 793.

b) Ustawa o ochronie lokatoróio.

1. W ystarczalność częściowej choćby zaległości za dwie kolej­

ne r a ty kom ornego do w ażnej przyczyny w ypow iedzenia n a jm u ; potrącaln ość w ydatków n a rem o n t m ieszkania z za­

ległości kom ornego, tylko w chwili p o w stan ia tejże. — Z glossą Redakcji; I II 187.

2. K o rzy stan ie ze w sp a rcia dzieci nie św iadczy jeszcze o nę­

dzy trw a łe j, bezprzedm iotow ość zaległości kom ornego, po­

w stały ch w toku sp o ru ; I II 191,

3. P osiad anie drugiego m ieszkania ja k o w ażna przyczyna w ypow iedzenia bez względu n a podleganie tegoż ustaw ie o ochr. lo k .; I I I 191.

4. N ędza w y ją tk o w a lo k ato ra w yłączona w razie p rac y po k il­

k a tygodni roczn ie; V II— V III 519.

5. Zastosow alność a rt. 23 ust. o ochr. lok. o m o ra to rju m mie- szkaniow em jed y n ie w postępow aniu egzekucyjnem ; IX 593. . 6. N iew ypłacenie przez pracodaw cę w y n agro d zen ia ro b o tn i­

kowi, u trzy m u jącem i się z tego zarobku, jak o uzasadnienie z a rz u tu nędzy w y jątk o w ej w procesie o ek sm isję ; IX 596.

7. W ystarczalność zaleg ania z dw iem a ra ta m i opłat d odatko­

7 w ych do w ypow iedzenia n ajm u . — Z glossą R ed akcji:

X— X I 689.

8. Zależność odpow iedzialności odszkodowawczej w y n a jm u ją ­ cego z puwodu niew ykonania n a żądanie lo k ato ra koniecz­

nej n a p ra w y przedm iotu n a jm u — od orzeczenia biegłego,, stw ierdzająceg o w postępow aniu sądow em konieczność n a ­ p raw y — z glossą Dra Anzelm a L utw aka; X II 793.

c) Prawo handloiue i wekslowe.

1. F o rm a w ekslu w ystaw ionego zagran icą, a p rzy jętego w Pol­

sce; V II— V III 521.

2. O dpow iedzialność w ekslow a dłużnika z podpisu n iea u ten ­ tycznego, jeśli przy zaw arciu um owy w ekslowej oświadczył w ierzycielow i, że podpis jego je s t au te n ty cz n y ; X— X I 692.

3. N iedopuszczalność oznaczenia w yrobów swego przedsię­

b io rstw a w yrazem należącym do b rzm ien ia firm y innego, chociażby niekonkurencyjnego przed sięb io rstw a, k tó re tym w yrazem sw oje w łasne w ytw o ry oznacza — z glossą Dra Anzelm a L utw aka; X II 788.

d) Ustawodawstwo socjalne i pracownicze.

1. N iedopuszczalność drogi sądowej do spo ru m iędzy Z a rz ą ­ dem K asy C horych a lekarzem , n aw et w b ra k u jeszcze Ko­

m isji pojednaw czej w danym o k ręg u ; II 123.

2. N iedopuszczalność natychm iastow ego bezterm inow ego roz­

w iązan ia um owy o pracę ro b o tn ik a n a w a ru n k a ch umowy indyw idualnej w przedsiębiorstw ie zajętego, k tó ry nie zgło­

sił się do p rac y w czasie s tra jk u ogólnego spowodow anego przez pracodaw cę — jeśli niezgłoszenie się nie w yrządziło tem uż szkody; IV— V 329.

3. B ra k p ierw szeń stw a zaspokojenia zaległych w kładek Z a ­ kładu ubezpieczeń robotników od w ypadków , z m asy roz­

działowej zlicytow anej nieruchom ości d łu żn ik a; V I 393.

4. W sporze przeciw K asie C horych o odszkodow anie z powo­

du n ied b alstw a je j lekarza w łaściw ość Sądu, nie K om isji R o zjem czej; nieodpow iedzialność K asy Ch. za błędy n a u ­ kowe swego le k a rz a ; obowiązek lek arza uprzedzenia p a­

c je n ta o ujem nych możliwie n a stę p stw a ch zabiegu, cho­

ciażby nieoperacyjnego i uzyskan ia zgody p a c je n ta . — Z uwagą Redakcji; V II— V III 517.

5. W ażność zrzeczenia się przez p raco w n ik a p rzy rozw iązaniu stosunku pracy, roszczenia z ty tu łu nieubezpieczenia go w Z. U. P. U .; X— X I 697.

e) Kodeks postępowania cywilnego i ustaicy pokrewne.

1. W łaściw ość sądu n ad ająceg o klauzulę w ykonalności do

p rzy z n a n ia kosztów tejże. — Z glossą Sew eryna Rosmari-

na; I II 193.

8

2. Niedopuszczalność sk arg i k asacy jn ej n a uchw ałę sądu apelacyjnego w postępow aniu układow em ; V I 387.

3. W egzekucji, w szczętej przed w ejściem w życie k. p. c. II., dopuszczalność re k u rs u rew izy jn ego od zm iany przez II in sta n c ję postanow ienia sądu grodzkiego, uchylającego za­

w ieszenie przez ko m ornika tejże egzek ucji; niekom peten cja sądu do w skazy w an ia wierzycielow i środków egzekucyj­

nych. — Podał adw. Dr. Leon B rill; V II— V III 511.

4. Dopuszczalność sk a rg i k a sacy jn ej n a postanow ienie sądu II inst. odm aw iające stro n ie p ra w a ubogich, z w y jątk iem sp raw , oznaczonych §§ 1 i 3 a rt. 425 kpc. (a rt. XX § 1 przep. w prow . k. p. c.) ; uchwała plenarna Izby Cywilnej S. N .; V II— V III 521.

5. U m orzenie kosztów sporu sądowego z chw ilą um orzenia sporu w skutek orzeczenia urzędu rozjem czego dla sp ra w m a ją t. posiadaczy gosp. w iejskich. — Podał Dr. Kehos Schulbaum; IX 594.

6. Pozaprocesow y c h a ra k te r p o stanow ienia odm aw iającego adw okatow i dopuszczenia do z a stęp stw a stro n y procesow ej z przyczyny n a ru sz e n ia a rt. 10 ust. 2 p ra w a o u str. adw.

i niedopuszczalność z tego powodu sk a rg i k a s a c y jn e j; IX 594.

7. Dopuszczalność przyw rócenia tygodniow ego term in u do uiszczenia op łat sądow ych z a rt. 9 przep. o kosztach sądo­

w y ch ; jednoznaczność uiszczenia opłaty sądow ej z czynnością p rocesow ą; niem ożność sa n ac ji uchybienia te rm in u z a rt. 9 przep. o kosztach sądow ych przez uiszczenie późniejsze, cho­

ciażby przed w ydaniem postanow ienia o zwrocie p ism a ; X— X I 695.

8. N iezastosow alność przepisu § 575 ust. 3 a. p. c., co do zga­

śnięcia ty tu łu egzek. w ciągu 14 dni od term in u opróżnie­

n ia przedm iotu n ajm u , w sp raw ie o eksm isję w ym agalną i w szczętą po w ejściu w użycie k. p. c. n a podstaw ie ty tu ­ łu pow stałego przed 1 I 1933; X— X I 698.

f ) Inne ustawy.

1. N iezm ienność rozm iaru św iadczeń objętych w pisem hipo­

tecznym w razie oddzielenia części n ieru ch o m o ści; w pisal- ność ciężarów realn y ch przy każdej działce w przym iocie hipoteki łą c z n e j; I 52.

2. Zbędność po daw an ia rodzajów środków egzekucyjnych w żądaniu sk a rg i z a c z e p n e j; stw ierdzenie zan iedb ania n a ­ leżytej sta ra n n o śc i p rzy zaw ieran iu czynności p raw n e j j a ­ ko dowód przyczyny w zruszenia z § 2 1. 2 ord. z a cz .; I 53.

3. T e ry to rja ln y zakres mocy wiążącej w yroków praw osław ­ nych sądów duchow nych w spr. m ałżeńskich, w szczegól­

ności co do ro zw o d u ; niew ażność m ałżeństw a k atolika

9 w kościele praw osław nym za życia katolickiego w spółm ał­

żonka; I 55.

4. Należność^ h o n o ra rju m adw okackiego jed y nie za działąl- ność obrońcy w g ranicach zakreślonych kodeksem p. k . ; niedopuszczalność in te rw e n cji u sędziego śledczego lub

u przew odniczącego w ydziału karneg o w sp raw ie w ypusz­

czenia k lije n ta n a wolność. — Z glossą Dra A. L utw aka:

I 56.

5. P raw o S k arb u P a ń stw a do żąd an ia od stro n y uzupełnienia opłat sądow ych, uiszczonych w niedostatecznej m ierze n a podstaw ie oznaczenia sądu i leg ity m acja P ro k u ra to rji Ge­

n eraln ej do śro dk a odwoławczego od odnośnego orzeczenia sądowego. — Z glossą N . N .; II 113.

6. Obowiązkowość postępow ania z u staw y o założeniu k siąg g ru ntow y ch z 20. III. 1874 N r. 29 dz. u. kr. i z 25. V II.

1871 N r. 96, D. p. p., gdy chodzi o w pis do k siąg g ru n t, nieruchom ości jeszcze niew pisanej (np. przy m u lisk a), choćby w łasność je j była s p o rn a ; II 118.

7. Zależność od w aru nkó w § 32 ust. 2 u staw y N r. 501 1917 D. p. p. klauzuli, uchylającej obowiązek św iadczenia ze stro n y ubezpieczającego z powodu n aru szen ia obowiązków um ow nych przez ubezpieczonego, oraz w k w e stji pojęcia zwiększonego niebezpieczeństw a z §§ 35— 37 te j u sta w y ; II 119.

8. B rak osobowości wzgl. zdolności p raw n e j S ta ro stw a poza postępow aniem egzekucyjnem unorm ow anem w rozp. Min.

S praw iedl. z 13/8 1930 N r. 59/481 Dz. u. — Z glossą Dra Sew eryna Rosm arina; IV — V 325.

9. P o trącaln o ść publiczno-praw nej należności pieniężnej (po­

d a tk u ) z należności odbiorcy p rzekazu w ierzytelności do S k arb u P a ń s tw a ; IV — V 327.

10. N ieodpow iedzialność poczty za w ypłacenie przekazu oso­

bie nieidentycznej z ad resatem , jeśli identyczność została p otw ierdzona w sposób p rze p isan y ; ograniczenie odpowie­

dzialności poczty za zaw in ienia je j organów , jedynie do kw oty n a przekaz w p ła c o n e j; IV— V 331.

11. Zaznaczenie we w niosku o ubezpieczenie, iż n iek tó re rze­

czy ubezpieczone nie są w łasnością ubezpieczonego, nie stanow i um owy ubezpieczenia na cudzą korzyść (§ 69 u s ta ­ w y z 17/X II 1917), jeśli w polisie b ra k odpow iedniego za­

strzeżen ia ; IV — V 332.

12. W ymóg zgody w ładzy a d m in istra c y jn ej do nabycia w dro ­ dze um owy służebności paszy (§ 43 ces. p at. z 5 V II 1853 a u str. Dz. p. p., N r. 130) ; V I 384.

13. Do w ykładni a rt. 50 p ra w a łowieckiego (rozp. P rez. Rz.

z 3/X II L927, N r. 110, poz. 934 Dz. u .). V I 386.

14. P raw o głosow ania nad ugodą w postępow aniu układow em

n a zasadzie w ykazanych przez dłużnika lub zgłoszonych

1 0

przez wierzycieli, a niezaprzeczonych w ierzytelności; VI 389.

15. M ieszany, t. j. odp łatny lub n ieodpłatny c h a ra k te r um owy w yposażenia dziecka ponad obowiązek u staw y — zależnie od tego, k tó ry z ty ch elem entów p rzew aża: o ile zaś p rze­

w aża elem ent darow izny, um ow a ulega w całości w zrusze­

niu w edług § 3 1. 1. ord. o w zrusz, czyn. p raw n y c h ; V I 389.

16. Zbędność użycia dosłownej nazw y tary fo w e j do zastoso­

w a n ia ta r y f y w y jątk o w ej, jeśli tylko określenie to w a ru w liście przew ozow ym odpow iada nazw ie ta r y f o w e j; VI 931.

17. Osobowość p ra w n a fu n d a c ji od czasu u stano w ien ia te jż e ; V II— V III 510.

18. W sp raw ach hipotecznych, leg ity m acja do rek u rsu w szyst­

kich osób naruszonych, przez w pis w swoich praw ach, w szczególności leg ity m acja w ierzyciela hipotecznego, k tó ­ ry po ad n o ta c ji sto p n ia hip. dla zam ierzonej sprzedaży, lecz przed pow staniem zastrzeżonego tą a d n o ta c ją roszcze­

nia, uzyskał w pis przeciw dotychczasow em u w łaścicielow i;

fo rm aln e w ym ogi pełnom ocnictw a do uzysk ania tej adno­

tac ji, — Z glossą Dra Roslera; V II— V III 514.

19. Bezw zględna odpowiedzialność w łaściciela a u ta za w ypa­

dek spow odow any przez osobę, k tó re j zlecił dozorow anie a u ta ; V II— V III 520.

20. B ra k u p raw n ie n ia sądów pow szechnych do ro zp a try w a n ia p raw ności zarządzeń w ładzy a d m in istra c y jn e j, chociażby

■wkraczających w kom petencję sądow ą, w yjąw szy pow ódz­

tw o o zwolnienie od egzekucji. — Z glossą Dra Seweryna Rosm arina; IX 591.

21. N ieodpow iedzialność koleji elektrycznej n a zasadzie u s ta ­ w y z 5/3 1869 N r. 27 a u s tr. Dz. p. za uszkodzenie w skutek upadku podczas przechodzenia przez podłogę w o z u ; IX 596.

22. O bow iązyw anie w postępow aniu niespornem przepisów ces.

rozp. z 15 '9 1915 o opłatach sądow ych w brzm ieniu u s ta ­ wy z 12/6 1924, Dz. U. N r. 56, poz. 562; X— X I 691.

23. P ubliczno-praw ny c h a ra k te r opłat pobieranych przez gm i­

nę za wodę i w łaściw ość przeto władz ad m in istra c y jn y ch do orzeczenia o obowiązku zw rotu ty ch o p łat; X— X I 693.

24. Zastosow alność u staw y z 29 3 1933 o ulgach w zakresie oprocentow ania i sp łaty w ierzytelności hip. tak że do egze­

kucji w szczętych przed w ejściem je j w życie; X— X I 696.

25. P re ju d y c jaln o ść orzeczenia w ładzy a d m in istra c y jn ej co do obowiązku odszkodow ania, spadającego n a gm inę za za­

niedbanie policji m iejscow ej, TTT sporze sądow ym o w yso­

kość odszkodow ania; niezależność odszkodow ania należnego n a podstaw ie §§ 1325 do 1327 u. c. od sto p n ia zaw in ien ia;

X II 786. ^ .

26. N iedonuszczalność oznaczenia w yrobów swego przedsię­

11

b io rstw a w yrazem , należącym do b rzm ien ia firm y innego chociażby niekonkurencyjnego przed sięb io rstw a, k tó re tym w yrazem sw oje w łasne w y tw o ry o z n a cz a : a rt. 27 a u str.

kod. handl., oraz a rt. 23 u staw y o zwalcz, nieuczciw ej kon­

k u ren c ji — z glossą Dra Anzelm a L utw aka; X II 788.

VI. O RZEC ZN ICTW O K A R N E .

1. Isto ta czynu „pom ów ienia" z a rt. 225 k. k. p e r fa c ta con- cludentia. — Z glossą Redakcji; II 124.

2. Zw olnienie oskarżonego od sk ład an ia k au cji w m yśl a rt.

508 k. p. k., nie służy k asacji jego o p iek u n a; II 126.

3. Dopuszczalność zarządzeń z a rt. 27 u st. 2 u staw y z 11 m a r ­ ca 1932, poz. 450 Dz. u. o zgrom adzeniach n a podstaw ie ogólnych u p raw n ień w ładz a d m in istra c ji ogólnej, nie zaś n a podstaw ie u staw y o zgrom adzeniach (a rt. 108 rozp. Prez.

R. P. z 19 styczn ia 1928, poz. 86, Dz. u . ) ; I I I 195.

4. Bezprzedm iotow ość nieum ieszczenia zawodów i m iejsc za­

m ieszkania przysięgłych w liście przysięg ły ch; I I I 196.

5. Nieopuszczenie k a n c e la rji p a ra fja ln e j n a żądanie, chociaż- bu uzasadnione, nie stanow i czynu przestępnego z a rt. 252 k. k., IV — V 334.

6. W ykroczenie z § 4 rozporządzenia P re zy d ju m m ia sta K ra ­ kow a z 9/3 1931 o obowiązku ośw ietlenia num erów domów, n a zasadzie nieuchylonych norm u staw y z 29/3 1869, N r.

67 a u s tr. Dz. u., oraz §§ 14 i 60 s ta tu tu g m innego; IV — V 335.

7. Obowiązek nabycia przez a rc h ite k tó w i inżynierów św ia­

dectw a przem ysłow ego w razie p odejm ow ania się budow y i u trzy m y w an ia w ty m celu p erson elu ; IX 597.

8. N iekaralność zniesław ienia zaw artego w doniesieniu k a r- nem n a zasadzie a rt. 242 k. p. k . ; IX 597.

9. W ym agalność zezwolenia w ładzy skarbow ej do urząd zenia g ie r lo tery jn y ch w rodzaju „koła szczęścia" lub „to m boli";

IX 597. '

10. O kreślenie pojęcia „publiczności" z a rt. 154 k. k . ; skom ­ plikow ane znam iona tego p o jęc ia; isto ta czynu i zakres od­

pow iedzialności z a rt. 154 k. k . ; pojęcie zorganizow anego po­

chodu w stosunku do zbiegow iska z a rt. 163 k. k., oraz do z eb ra n ia o znam ionach a rt. 164 k. k . ; X — X I 699.

11. O dróżnienie „złośliwości i sw aw oli" z a rt. 20 i 23 p r.

0 w yk r. od „um yślności" (a rt. 2 i 4 p r. o w y kr. i a rt. 14 k. k . ) ; an aliza pojęć „złośliwość" i „sw aw o la"; X— X I 705.

V II. Z O R ZEC ZN IC TW A SĄ D U K A RTELO W EG O . 1. Orzeczenie w spraw ie rozw iązan ia k a rte lu cem entow ego;

1 43.

1 2

VIII. Z ORZECZNICTW A ADM INISTRACYJNEGO.

1. P o datek hotelowy. — Z glossą Dra Anzelm a L utw aka; V II

— V III 524.

IX. Z NADESŁANYCH KSIĄŻEK I CZASOPISM.

1. Jan Jakób Litauer: Komentarz do procedury cywilnei. Rec.

( L ) ; I 64. '

2. Cezary Ponikowski: Sylw ety obrończe. Ze w spom nień o adw okaturze. Rec. I. R .; I 64.

3. Joseph R udinsky: L a revision du tr a ite de T rianon. Rec I. R .; I 65.

4. Juljan M akow ski: L a n a tu rę ju rid ią u e des m an d ats B et C. Rec. 7. R .; I 65.

5. Dr. Jerzy S te fa n Langrod: U eber die A utokefalie d er g rie- chisch-ortodoxen K irche in Polen. Rec. I. R .; I 66.

6. W itold Bendetson: O k a sac ji w edług K. P. C. Rec. Sew e­

ryn Rosm arin; I 66.

7. Izak Lew in: P raw o rozw iązyw ania Ciał U staw odaw czych.

S tu d ju m z p ra w a k onstytucyjnego. Rec. S t. R .; I 67.

8. Marceli L ew y: Z a ry s p ra w a górniczego w edług Rozp. z dn.

29. XI. 1930. Rec. St. R .; II. 127.

9. Them is Polska. Pism o N auce P ra w a Poświęcone. — S e rja III, Tom V III. Rec. S t. R .; II 128.

10. Prof. Dr. Stanislaio Gołąb: R odzina i w łasność. Rec. L .; II 130.

11. Prof. Dr. M aurycy A llerhand: P raw o o n o tarjac ie. Rec.

L .; II 131.

12. Jakób Glass i W iktor N atanson: P raw o o n a ta rja c ie Rec.

L .; II 131.

13. Dr. K orzonek Jan: Postępow anie egzekucyjne i zabezpie­

czające. Część d ru g a k. p. c. Rec. Sew eryn Rosm arin; III 197. ‘

14. Doc. Dr. Tadeusz Bigo: Z ustro jo w y ch zagadnień sam o­

rzą d u Rec. St. R.; I II 200.

15. Paul O ertm ann: In teresse und B e g riff in d er R echtsw issen- sch aft. Rec. S t. R .; IV— V 337.

16. Wacław M akow ski: R ew izja um owy spoecznej. Rec. St.

R m; IV— V 338.

17. Dr. R afał L em kin: Sędzia w obliczu nowoczesnego p ra w a K arneg o i K rym inologji. Rec. Izydor Reisler; IV — V 339.

18. Józef Bloch: K odeks P ra c y : D odatek 3-ci. Rec. 7. R .; IV — V 340.

19. Jan K orzonek i Ignacy Rosenbliith: Kodeks Zobowiązań.

K om entarz, Tom I. Rec. Dr. N . Knoebel; IV— V 340.

20. Prof. L. Wachholz: M edycyna sądow a. IV— V 341.

21. Jakób Frostig: P s y c h ja trja . Tom I. Rec. (— n . ) ; V I 401.

22. Dr. Georg Petschek: Z ivilprozessrechtliche S tre itfra g e n ,

13 F e s ts c h rift zur F e ie r des 5 0 -jah rin g en B estandes des Zen- tr a lb la tt fiir die ju ristisc h e P ra x is. Rec. (— h .) ; V I 402.

23. Dr. Rom an P iotrow ski: S p raw a k a rte lu karbidow ego. Rec.

( L ) ; V I 403.

24. Tenże: U stne um owy kartelow e a ry g o r pisem ności w p o l­

skiej ustaw ie k artelo w ej. Rec. ( L ) ; V I 403.

25. Tadeusz Burakow ski: B ib ljo g ra fja ad w o k atu ry polskiej 1919— 1932. Rec. ( L ) ; V I 404.

26. Dr. Aleksander M ogilnicki: U staw y k a rn e dodatkow e. Rec.

Dr. N . Knoebel; V I 405.

27. Jerzy S te fa n Langrod: Polskie praw o o stow arzyszeniach.

Rec. 1. Blei; V I 405.

28. Pamięci Oswalda Balzera, P rzem ów ienia p a uroczystości, urządzonej sta ra n ie m T o w arzy stw a N aukow ego. Rec.

7. Blei; V I 406.

29. Dr. Józef Silberm an: Skorowidz rzeczowy alfabetyczny do kodeksu zobowiązań i przepisów w pro w ad zających te n ko­

deks. Rec. Mgr. Juljusz Kessler; V I 406.

30. W ydaw nictw a k się g a rn i praw n iczej D ra M ak sym iljan a Bodeka we L w ow ie; V I 407.

31. Prof. M aurycy Allerhand: Kodeks handlow y, K om entarz.

Z eszyt 1 (a rt. 1— 71). Rec. ( L ) ; V II— V III 537.

32. Prof. Rom an Longchamps de Berier: Zobow iązania. Ze­

szyt 1. Rec. ( L ); V II— V III 537.

33. Dr. Leon Peiper: Kodeks zobowiązań i przep w prow . Rec.

( L ) ; V II— V III 538.

34. Dr. Jerzy L itaw ski: Bezpośrednie ustaw odaw stw o ludowe.

Rec. St. R .; V II— V III 538.

35. Z o fja Zieleniewska: Czas P racy . Rec. S t. R .; V II— V III 539.

36. P rzew o d n ik H isto ry czno-P raw ny . Czasopism o k w a rta ln e.

R e d a k to ro w ie : Przem ysław D ąbkow ski, J a n A dam us i K a ­ rol K oranyi. Rocznik III. Z eszyty 1— 4. Rec. M gr. Juljusz Kessler; V II— V III 539.

37. Salomon Ladier: P roces k a m y w Talm udzie. Rec. Mgr.

Juljusz Kessler; V II— V III 540.

38. Dr. Juljusz Basseches: Księgi handlow e i bilans. Rec. (L );

V II— V III 540.

39. Rom an Stanisław śląski: P raw o przem ysłow e. Rec. St. R.;

IX 599.

40. Stanisław Lubodziecki: P raw o o u s tro ju ad w oktury. Rec.

( L ) ; IX 602.

41. Jan N am itkiew icz: Kodeks handlow y. K om entarz — Tom I. Rec. Izydor Reisler i Sław ko; (dw ie r e c e n z je ) ; X— X I

708. . .

42. Dr. Z yg m u n t Fendler: P ry w a tn e p raw o ubezpieczeniowe w ra z z kom entarzem i orzecznictw em sądów polskich. Rec.

Izydor Reisler; X — X I 714.

14

43. J. Bloch i Z. K opankiew icz: N ow a u sta w a o ubezpieczeniu społeeznem (scalen iow a). Rec. St. R .; X— X I 716.

44. Dr. Jan H rycaj i M. D anyluk: Kodeks podatkow y. Rec. St.

R .; X— X I 717.

45. Jerzy S te fa n Langrod: Ze stu d jó w n ad problem am i p ra w a budow lanego. Rec. St. R .; X— X I 718.

46. Dr. Ignacy W einfeld: Skarbow ość Polska. W ydanie IV-te.

(Z eszyty I— I I I ) . Rec. S t. R .; X— X I 719.

47. Dr. S te fa n Rosm arin: Sukcesja w u p raw n ie n ia przem ysło­

we. Rec. Izydor Reisler; X II 795.

48. Bronisław W ertheim : P racodaw cy i pracow nicy a w spół­

czesne zagadnienie m ig ra cy jn e w lata ch 1919— 1931. Rec.

St. R .; X II 796. _

49. Dr. Juljusz Basseches i Mgr. I. K orkis: K odeks podatko­

wy. Rec. R. W eiss; X II 797.

X. Z A P IS K I.

1. Odezwa N aczelnej R ady A dw okackiej. I 68.

2. Okólnik N r. 1724 I. C/34., w sp raw ie w y ja śn ie n ia p rze p i­

sów ta k sy za czynności kom orników . IV — V 317.

X I. D O D A T E K DO „G ŁO SU PR A W A “ .

W „D o d atk u " do poszczególnych zeszytów w ydaw aliśm y w ciągu r. 1934 k o m entarz do kodeksu zobow iązań w opraco­

w an iu prof. D ra M. Allerhanda, prof. Dra Stan. Gołąba, Dra Fryd. K urzera i D ra A . L utw aka — łącznie 112 s tr. — Ko­

m e n ta rz te n zam ierzam y kontynuow ać.

Rok XI. STYCZEŃ 1934. Nr. 1.

GŁOS PRAWA

W YCHODZI RAZ NA MIESIĄC

red agow an y przez Dra ANZELMA LUTW AKA, adw okata w e L w ow ie przy w sp ółu d ziale p rzed sta w icieli n au k i i p rak tyk i prawa.

ADRES REDAKCJI i A D M IN IST R A C JI:

L W Ó W , UL. SYKSTUSKA 49. - T E L E F O N 49-38.

KONTO CZEKOWE P.K. O. WARSZAWA: Nr. 152.812. LWÓW: Nr. 501.399, C en y p renum eraty na okładce. — R ęk opisów się n ie zwraca.

D z ia ł in sera to w y w lo k a lu R ed ak cji p rzyjm u je o głoszen ia podług u m ow y.

D r. ANZELM LUTW AK

K ilka uw ag cyw ilnych o now ej K onstytucji.

1 Mając tylko parę wolnych stronic przed sobą, nie kliszę się o jak ąś głębszą, teoretyczno-praw ną analizę konstytucji uchw a­

lonej przez sejmowy blok rządowy „sam na sam" w dniu 26-go stycznia b. r. Zajmą się nią niejednokrotnie i wielostronnie uczeni - specjaliści praw a państwowego, kontynuując odtąd już obowiązkowo rotrząsania konstytucyjne od szeregu ju ż lat w ydatnie upraw iane.

Ale konstytucja to nietylko przedmiot naukowych docie­

kań i teoretycznej ciekawości uczonych prawników. O na jest epokową wedle swego powołania deklaracją ustaw odaw cy, w yznaczającą państw u kształty i narządy cielesno - duchowe oraz try b życia na najdłuższe lata — a państwo, poza sferą subtelnych doktryn, czemże jest życiowo i dziejowo innem, je­

śli nie społeczeństwem zorganizowanem samoistnie i niezaw i­

śle na pewnem terytorjum ? A społeczeństwo — czemże innem, jeśli nie zespołem jednostek ludzkich przynależnych do siebie naw zajem i do danego terytorjum w znaczeniu p a ń s t w o - w e m czyli: o b y w a t e 1 s k i e m — czyli: c y w i l n e , m ?

T en oto w zgląd, n a jre a ln ie jsz y , najżyciow szy ze w szyst­

kich — ta odw ieczna tau to lo g ja: p aństw o = społeczeństw o = ogół o byw ateli — w dziejow em znaczeniu „cyw ilów ", pozosta­

je w zupełnem pow szechnem niem al z a n ie d b a n iu i zlekcew a­

żeniu, od czasu w o jn y św iato w ej, od czasu ro zp ę tan ia im per-

jaliz m u m ilitarnego w śró d w ład czej elity w spółczesnej lu d z ­

kości. C ałk iem ta k , ja k g d y b y cel. sens i w d zięk życia ludzkoś­

Str. 2 G Ł O S P R A W A Nr. i

ci zasadzały się nA ,,bellum om nium contra omnes", nie zaś na głoszonej od tysiącleci, lecz bardziej „zaśw iatow o" niźli „św ia­

towo" zorganizow anej miłość bliźniego.

C zy nie czas rozważać państw o i jego konstytucję potro- szę bodaj „fcywilnie"? — Aby się z lego zwrotu i z te j kw estji należycie w ytłum aczyć, trzeba i dobrze jest, sięgnąć przede­

w szystkiem do słownika. ,,Civis“ — obywatel;; c i o i t a s oby­

watelstwo, państw o; także- ogół p raw wolnego obyw atela; ci- nilitae = ludzkośćy cyw ilizacja; cioilis = obyw atelski; w dal- szęm znaczeniu: ludzki, hum anitarny, k u ltu raln y (por. artes Hpiles, studia cimlia).

Dla człow ieka wykształconego nie potrzeba nic więcej przytaczać, aby m u unaocznić^ wielką, wiekopom ną tradycję i przepiękne, społeczne, ku lturalne i etyczne znaczenie słowa

„ciuis" = ,,obyw atel". Mówimy w szak też o „odwadze cyw il­

nej" w znaczeniu rzadkiej dziś zalety charakteru, polegającej na bronieniu swoich sum iennych przekonań wszem wobec, choćby z narażeniem swej doczesnej egzystencji. W dziwnej wszakże sprzeczności z tem — gdy w ym ieniam y słowo: „c y ­ w il“ — m am y dzisiaj na myśli jednostkę nietylko nieum undu- row aną i naw et nie pow ołaną do .manifestowania odwagi, lecz zgoła niższorzędną, subaltery jną, pozbaw ioną aktywnego, pańsiwo-twórczego znaczenia. Ależ właśnie do tego znaczenia państw ow ej jednostki nieum undurow anej, pragniem y się w niniejszych kilku uw agach odwołać — w obliczu nowej kon­

stytucji.

Jako organ praw a, partyjno-politycznie najzupełniej bez­

interesowny, nie możemy się do uchw alonych „tez konstytucyj­

nych" odnosić z jakąkolw iek a p r io r y s ty c z n ą aw ersją. Sądzim y owszem, iż praw nik z pow ołania wewnętrznego powinien wo­

bec spraw państw ow ych • wobec czynników państw ow ych za­

chow yw ać a priori nastaw ienie życzliwe, oparte na „praesum - tio bónae fidei . A gdy się tezy te czyta bez uprzedzeń i przesą­

dów partyjno-politycznych, to niepodobna oprzeć się wrażeniu, że w ypłynęły one z sumiennych i gruntow nych przem yśleń swoich twórców.

Pomimo niepozornego m iana ,tez“ — miana, które w sto­

sunku do opozycji odegrało rolę konia trojańskiego — m am y owszem przed sobą a k t konstytucyjny pod względem form y i treści dostatecznie w ykończony, złożony z dużego szeregu zdań, ustępów, rozdziałów, sform ułowanych na ogół popraw ­ nie i jasno —• odznaczających się niejednokrotnie jęd rn ą i do­

b itn ą dykcją, a przedewszystkiem: zw artych z sobą systema- tócznie i ideologicznie — skoncentrow anych w jednolitej, swo­

istej koncepcji nowego ustroju państwowego.

„Państwo Polskie jest w s p ó l n e m dobrem w s z y s t ­ k i c h jego o b y w a t e l i . W skrzeszone w alką : ofiarą najlep­

szych swoich Synów, ma b y ć przekazyw ane w spadku dziejo-

Nr 1 G Ł O S P R A W A Str. 3

"wym z pokolenia na pokolenie. K ażde pokolenie obow iązane jest w ysiłkiem w łasn y m wzm óc siłę i pow agę P ań stw a. Za spełnienie tego obow iązku odpo w iada p rże d potom nością swo­

im honorem i sw ojem m ieniem .1'

l e n wstęp, ehocaż zgoła inaczej brzmiący, niźli sentym en­

talna inw okacja konstytucji m arcowej, mógłby koronować każdą szczerym duchem obywatelskim ożywioną konstytucję.

..Państwo Polskie jest wspólnem dobrem w s z y s t k i c h jego o b y w a t e l i 11 : ten w yraz zasadniczej równości i nierozłącznej spółnoty w szystkich obywateli, nietylko w . „obliczu prawa*1, ale w obliczu najwyższego dobra zbiorowego, dziedziczącego się i rosnącego wysiłkiem ogółu z pokolenia w pokolenie, za­

sługiwałby na w yrycie niezatartem i głoskami w granitowych ciosach, na pryncypalnym placu każdego miasta i miastecz­

ka. I byłoby może wogółności na czasie, aby obok pomników wielkich, ą żyjących jeszcze ludzi, weszło, w zw yczaj staw ia­

nie pomników publicznych wielkim, nieśm iertelnie żyjącym ideom społecznym...

W śród 10-ciu artykułów rozdziału 1 (p. t. Rzeczpospolita Polska — Zasady ogólne) nie b rak też oświadczeń takich, jak : że t w ó r c z o ś ć j e d n o s t k i jest dźw ignią życia zbiorowego, że „Państwo zapewnia obywatelom możność rozwoju ich w a r ­ t o ś c i o s o b i s t y c h oraz w o l n o ś ć s u m i e n i a s ł o w a i z r z e s z e ń , że grani_ą tych wolności jest dobro powszech­

ne (art. 5) — że w artością w ysiłku i zasług oywatela na rzecz dobra zbiorowego mierzone będą jego upraw nienia do w p ły ­ w ania na sprawy publiczne, że ani pochodzenie, ani płeć, ani narodowość nie mogą być powodem ograniczenia tych u p raw ­ nień (art. 7) — że Państwo dąży do z e s p o l e n i a w s z y s t ­ k i c h o b y w a t e l i w h a r m o n i j n e m : w s p o d d z i a ł a ­ n i u na rzecz dobra zbiorowego11 (art. 9). Zdawałoby7 się zatem, iż pomimo znacznie szczuplejszego miejsca, aniżeli w konsty­

tucji marcowej, która obowiązkom i praw om obyw ąteli po­

święciła osobny rozdział V zaw ierający ^8 artykułów — realizu­

je się w konstytucji nowej, praw dziw ie w yrów naw cza, p raw ­ dziwie „cyw ilna" sprawiedliwość społeczna, mogąca skutecz­

nie przeciw ważyć zapalczyw e i zawistne, bo w samej rzeczy party jn e kolektyw y państwowe na zboczach Rzeczypospolitej.

..Niestety jednak — K onstytucja styczniowa tego m arze­

nia nie spełnia, a naw et spełnieniu go staw ia nieprzebyte zapo­

ry . Głównie i zasadniczo przez to, że konstruuje pojęcie P ań­

stw a nietylko jako „wspólne dobro wszystkich obyw ateli11, ale zarazem jako m o c j a k ą ś w y ż s z ą , różną zgoła i w yodręb­

nioną od społeczeństwa, a decydującą wszechwładnie o losach ogółu obywateli. O bjaw ia się to zarówno f o r m a l n i e w zwro­

tach takich, jak : Państwo zap e w n ia.. Państwo dąży... Państwo

nadaje życiu społecznemu kierunek, norm uje jego w arunki,

określa zadania życia zbiorowego, stosuje środki przymusu. ..,

Str. 4 G Ł O S P R A W A Nr. 1

ja k zw łaszcza o b jaw ia się to m a t e r j a 1 n i e w tem , iż ta moc w yższa — k tó ra w szak ja k o ta k a jest tylko a b stra k cją , t \ Iko czem ś pom yślahem , lecz w św iecie rzeczy w isty m nie posiada w idom ego k sz ta łtu — o trz y m u je in k arn a cję sw oją w osobie P re­

zy d en ta R zeczypospolitej.

D zięk i te j po d staw o w ej k o n cep cji P rezy d en t R zeczypos­

politej określony został jak o „czynnik nadrzędny w P ań stw ie“, (art. 11) w którego osobie skupia się jednolita i niepodzielna roladza państm oma (art. 2). C z y n n ik ten nie w chodzi przeto w cale w zespół „organów P a ń s tw a “, którem i są: R ząd, Sejm , Senat, W ojsko, S ądy, K ontrola P ań stw o w a i Sam orząd tery to r- ja lu y i gospodarczy — i sp ra w u je n a d tem i w szystkiem i orga­

nam i, w ięc też w szczególności n a d S ą d a m i ! —- zw ierzchnic­

tw o, (art. 3) a w k o n sek w encji też w yposażony jest w ła d z ą p r z e w a ż a j ą c ą w ła d z ę w szy stk ich ty c h organów , chociaż­

b y łącznie w ziętych — i nie jest p rze d nikim , przed żadn ym T ry ­ b u nałem w P ań stw ie za nic odpow iedzialny, ponosi bow iem o dpow iedzialność za losy P a ń stw a li ty lk o „w obec Boga i hi­

storji"! K o n sty tu c ja ta — co godzi się zazn aczy ć — nie w y m a ­ ga od P re z y d e n ta R z p lte j n aw et ślu b o w a n ia sobie w ierności, ja k tego ż ą d a ła ongiś n aw et od cesarza dziedzicznego k o n sty ­ tu c ja a u s trja c k a z r. 1867.

P re z y d e n t R z p lte j rozp orządza tą n a d rz ę d n ą , zw ierzchni- czą w ła d z ą n iety lk o w dziedzinie p o lity k i i a d m in istra c ji p a ń ­ stw ow ej w stosun ku do R ządu, lecz też w dziedzinie u sta w o ­ daw czej, m ają c p rz y w ile j neta n aw et w zględem zgodnych u ch w ał o b y d w u C iał U staw odaw czych, z nieograniczonem niem al p raw e m każdoczesnego ich ro zw iązan ia, b a n a w e t w y ­ k o n y w a — obok Sądów — pieczę p raw n ą , b liżej zresztą nie­

określoną i rem w łaśn ie b ezg ran iczn ą (art. 13 lit: i).

Z d ru g ie j stro n y k o n sty tu c ja styczniow a polega n a k on­

cepcji e l i t y , odzn aczo n ej p ań stw o w em i odznakam i za zasługi, w p ra w d z ie istotnie w ielkie — położone n a p olu chw ały w obro­

nie o jczy zn y > — lecz n iem n iej jednostronne, rzecb y m ożna .sta­

now e" lu b „kastow e", bo nie o g a rn ia ją c e b y n a jm n ie j cało­

k sz ta łtu ży cia społecznego.

Ustrój taki może wielce dogadzać elitarnym aspiracjom pew nej g ru p y społecznej. — zaniedbuje jed n ak żywotniejsze dla Państw a aspiracje o b y w a t e l s k i e mil jonow ych rzesz

„cywilów". Nie w ychow any w duchu obyw atelskiej ak ty w ­ ność' i swobody, odstręczany od „m ieszania się" w spraw y pań­

stwowe, może „cyw il" być w praw dzie narzędziem nader po- datnem w ręku rządzących, ale tez możliwie zawodzącem w chwilach, w których w ażą się losy samego Państwa.

R ządy pretorjan nie wyszły, ja k wiadomo, na pożytek

Rzymowi.

Nr. 1 G Ł O S P R A W Ą Str. 5 Adw. D r. ZYGMUNT FEN IC H EL

K raków .

Pojęcie „dobrych obyczajów 44 w praw ie polskiem .

I. Ustawodawstwo ostatnich czasów posługuje się coraz Częściej pojęciem „dobrych obyczajów ". Ma to miejsce nie tylko w praw ie pryw atnem , ale rów nież i pnblicznem. Toteż sądy coraz częściej m ają do czynienia z tem pojęciem, strony bowiem często m otyw ują niew ykonanie um ow y ze swej stro­

ny zarzutem, iż b yła ona sprzeczna z „dobremi obyczajam i".

Co praw da, często pojęcie to byw a nadużyw ane.

Dlategoto w arto zastanowić się n ad tem pojęciem, i nad zakresem stosowania go w praw ie polskiem i w orzecznictwie.

Rozważania nasze naw iążem y do kodeksów cyw ilnych dotąd w Polsce obowiązujących, do polskiego kodeksu zobowiązań, do p raw a międzynarodowego pryw atnego, robotniczego i ko­

deksu postępow ania cywilnego oraz do ju d y k a tu ry na tych dziedzinach p raw a osnutej. Rozważania te w yprzedzić musi rzu t oka na stosunek praw a do moralności i obyczajów.

..Actio finium regundorum " tych pojęć nie jest łatw a do przeprow adzenia. Nie zam ierzam problem ów tych w yczerpu­

jąco omówić, lecz raczej je tylko naszkicować.

II. Obecnie religja, obyczaje i praw o stanow ią odrębne, niemal już samoistne dziedziny ideowości społecznej. Nie zaw­

sze jed nak ta k było. Dekalog i księgi Mojżesza, kodeks hin­

duski Manu, K oran zaw ierają łącznie przepisy religijne, mo­

ralne, obyczajow e i praw ne, nie odróżniając ich od siebie. N a­

tom iast pow stały na dw adzieścia w ieków przed Chr. kodeks Tlammurabiego częściowo pojęcia te ju ż odróżnia1). Jeszcze G recy używ ali dla w szystkich tych pojęć jednolitej terminolo- gji ,.Dike“, a Platon i Arystoteles nie odróżniali jeszcze p ra ­ wa w znaczeniu norm praw nych od moralności. Rzym ianie odróżniali już „ius“ od „mores", natomiast nie odgraniczali je ­ szcze moralności od obyczajów 2). „Mores" obejmowało u nich zarówno obyczaje ja k i prawo zwyczajowe. W yrazem odgra­

niczenia p raw a od moralności jest słynne powiedzenie Paulusa

„non otnne quod licet honeśtum est“.

Dopiero w nowszych czasach dokonyw a się w yodrębnie­

nie i odróżnienie tych pojęć od siebie i dąży się do tego, by zakres ich dokładnie określić. Już z uwagi na wspólne ich po­

chodzenie historyczne, nie łatw o jest je od siebie odgraniczyć.

Różnice, jakie między niemi zachodzą, nie są bezwzględne,

h Jarra: O gólna te o rja p raw a, str. 121.

-) Herzog: Zum B egriffe d e r guten S itten im B. G. B. str. 23.