NależytoSć pocztową opłacono ryczałtem.
^ --- Rok VI. Styczeń—Kwiecień 1929. Nr. 2—4.
GLOS PRAWA
WYCHODZI RAZ NA M IESIĄC,
REDAGOWANY PRZY W SPÓ Ł U D Z IA LE P R Z E D ST A W IC IE L I N A U K I I P R A K T Y K I P R A W A P R Z E Z
D r a A N Z E L M A L U T W A K A ,
ADWOKATA W E LW OW IE.
„Lud w a lc z y ć m usi o prawo, jak o m ury m iasta!”
H e r a k l i t z Efezu .
Miejsce w y d a n ia : L W Ó W .
PREN U M ERA TA k w a r t a l n a 8 z ł., p ó łr o c z . 16 z ł. c a ł o r o c z . 30 z ł. p f ó c z p o r t a . CENA ZESZYTU N IN IE JS Z E G O 12 z ł. P R Ó C Z P O R T A .
P o s z c z e g ó ln e z e s z y ty d o n a b y c i a w KSIĘGARNI NAUKOW EJ M. ARCTA 1 TO W . PE D A G O G ., L w ó w , p la c M a r j a c k i I. ( H o t e l G e o r g e a ) , o r a z W KSIĘG A RN I
N O W O ŚCI, L w ó w , K o p e r n i k a 3.
SKŁAD GŁÓW NY NA K O N G RESÓ W K Ę: K SIĘGARNIA F. H O ESICK A W W ARSZAW IE UL. SEN ATO RSK A 22.
A D RES R ED A K C JI I A D M IN ISTRA C JI: LWÓW, UL. SYKSTUSKA 38.
TELEFON Nr. 28 74,
D z ia ł In ce ra to w y w lo k a lu Redakcji p rzyjm u je o g ło s z e n ia p o d łu g U m ow y.
T r e ś ć :
Str.
1) D r. A n zelm L u tw a k : Z ro z w a ż a ń a k tu a ln y c h o c z y n n ik a c h p rz e w ro tu w p ra w ie ... 1 2 ) P ro f . d r. S ta n is ła w G o łąb : W zn o w ien ie p o s tę p o w a n ia w edle p ro
je k t u k o d e k su p ro c e d u ry c y w iln e j ... 27 3) D r. Z y g m u n t W u s a to w s k i: Ś ro d k i odw oław cze ... 48 4) D r. J u l ja n B ib rin g : B iało i c z a rn o w o rz e c z n ic tw ie S ą d u N a j
w y ż sz e g o ...
5) D r. M a u ry c y F r u c h s : K ilk a u w a g o o ch ro n ie p o s e s o ry jn e j . . . . 83 . 6) D r. D. B u c h h e im : L ich w a p ie n ię ż n a a o d se tk i u m o w n e i o d setk i
u sta w o w e 88
7) Z o rz e c z n ic tw a c y w iln e g o : a ) N ie p ra w id ło w o ść k o sn e n s u bu d o w la n e g o , w y d an eg o po te r m in ie p rz e w id z ia n y m u s ta w ą , w y S ta r cza je d n a k do u z n a n ia , że dom j e s t w y łą c z o n y z pod o ch ro n y lo k a to ró w .— Z u w a g a m i D - r a S. W e i n b e r g a , s e n . ; b ) N ied o p u szczaln o ść w y p o w ie d z e n ia u m o w y n a jm u m a łż o n k o w i obecn em u z p o m in ięciem n ieo b ec n eg o w w y p a d k u , g d y u m o w a z a w a r ta z o s ta ła p rz e z m a łżo n k ó w w sp ó ln ie. — N ied o p u sz czaln o ść w m y śl § 227 p. c. p o łą c z e n ia s p o r u o ro z w ią z a n ie k o n tr a k tu n a jm u ze sp o re m o z a p ła tę k o m o rn e g o ; — c) P ra w o u m ie sz c z e n ia w y w ieszk i j e s t u p ra w n ie n ie m ze s to s u n k u n a j m u. — Z g l o s s ą D - r a S. W e i n b e r g a s e n . ; — d ) W k w e s tji p r a w a z a tr z y m a n ia rz e c z y , w m y śl § 471 u. c.
w b rz m ie n iu I I I . n o w e li; — e) O o d p o w ied zia ln o ści S k a rb u P a ń s tw a z a szkody, p o w sta łe w s k u te k z a n ie d b a n ia obow iązków p rz e z Z a rz ą d p o c z t i te le g r a f ó w ; — f ) W rę c z e n ie w e k slu in b la n c o n ie je s t o św iad czen iem o g ra n ic z e n ia o d p o w ied zialn o ści w e k slo w ej do k w o ty , n a k tó r ą m oże b y ć w y s ta w io n y w ek sel bez d o ste m p lo w a n ia ; — g ) N ie m a p rz y c z y n y w y p o w ie d z e n ia z a r t . 11. u s t. 2. lit. a ) u s t. o o ch r. lok., je ż e li z a le g łe k o m o rn e u iszczo n o w n a jb liż s z y m te r m in ie p ła tn o ś c i (§ 1118 u. c .). — Z u w a - g a m i D - r a W e i n b e r g a s e n . ; — h ) W k w e s tji s to so w a n i a p rz e p isó w o p o stę p , e g zek u c. do p o st. n a w n io se k o p r z e r a - ch o w an ie, p o łącz o n y z w n io sk ie m o dozw olenie e g z e k u c ji. — Z u w a g a m i D - r a S. W e i n b e r g a s e n . ; — i) N ie w a ż n o ść d o k u m e n tu w ję z y k u h e b ra js k im ; — j ) Z ależn o ść u lg z p o w o d u n ę d z y w y ją tk o w e j od w y k a z a n ia , że lo k a to r w s ta n te n p o p a d ł bez w ła s n e j w in y ; — k ) N iem o żn o ść d o ch o d zen ia w w a lu c ie o b c o k ra jo w e j ro sz c z e ń o p ie w a ją c y c h n a ta k ą w a lu tę , je ż e li b y ły z g ło szo n e w w a lu c ie k ra jo w e j do p o stę p o w a n ia u g o d o w e
g o ; — 1) O d p o w ied zialn o ść P a ń s tw a P o ls k ie g o z a z o b o w ią z a n ie p r y w a tn e p a ń s tw a a u s tr ja c k ie g o , je ś li o d n o śn e ro b o ty , z a k tó r e n a le ż n o ść p o w s ta ła , w y k o n a n o po ro z p a d z ie A u s tr ji i p rz e ję te z o s ta ły do m a ją tk u P a ń s tw a P o ls k .; — m ) O bliczenie o d szkodo
w a n ia z pow odu n ieu cz ciw ej k o n k u re n c ji, e w e n t. w m y śl § 273 p. c. D o niosłość p r a w n a r e j e s tr a c ji w U rz . p a te n t, w W a r s z a w ie z n a k u to w a ro w e g o ju ż d a w n ie j w b. z a b o rz e a u s tr . z a r e je s tro w a n e g o ; — n ) N ie w y s ta rc z a ln o ś ć d e k la r a c ji d łu ż n ik a do u s ta n o w ie n ia z a s ta w u n a rz e c z y ru c h o m e j p o z o sta w io n e j w p rz e c h o w an iu d łu ż n ik a ; — w k w e s tji u p ra w n ie ń z a k ła d ó w k re d y to w y ch u p ra w n io n y c h s ta tu to w o do u d z ie la n ia k r e d y tu pod z a s ta w to w a ro w y ... 9 1
8) Z a sa d y i g łó w n e p o sta n o w ie n ia n o w eg o u s tr o ju sąd ó w po
w szech n y ch . S p ra w o z d a n ie ze z ja z d u P re z e s ó w a p e la c y jn y c h i P r o k u r a to r ó w w M in is te rs tw ie S p ra w ie d liw o śc i. (D o k o ń c z e n ie ). ... 1 1 7
N ałeiytość pocztu j ą o p łacon o ryczałtem .
R o k VI S P I S R Z E C Z Y 1929
GŁOS PRAWA
WYCHODZI RAZ NA MIESIĄC,
R ED A G O W A N Y PRZY W S P Ó Ł U D Z IA L E PR Z E D ST A W IC IE L I N A U K I I P R A K T Y K I P R A W A P R Z E Z
D r a A N Z E L M A L U T W A K A , A DW OKATA WE L W O W IE .
r —
„Lud w a lc z y ć m usi o p ra w o jak o mury m ia sta !”
H eraklit z E fezu .
M IEJSCE W Y D A N IA : LW ÓW .
PRENUM ERATA k w a r ta ln a 8 z ł., p ó łr o c z . 16 zł,, c a ł o r o c z . 30 zł. p r ó c z p o r ł a . C E N A ZESZYTU P O JE D Y N C Z E G O zł. 3 - P R Ó C Z PO R T A .
SKŁAD GŁ. NA K O N G R E S Ó W K Ę : K S IĘ G A R N IA F . H O E S IC K A W W A R S Z A W IE , UL. S E N A T O R S K A 22.
A D R E S R ED A K C JI i A D M IN IS T R A C JI; L W Ó W , UL SYKSTUSKA 38 ________ T e l e ł o n Nr. 2 8 -7 4 .
D z ia ł i n s e r a t o w y w lo k a lu R e d a k c ji p rz y jm u je o g ł o s z e n i a w e d łu g u m o w y .
1 1) 2 Hero
S P I S R Z E C Z Y * )
R o c z n i k VI. 0 9 2 9 )
Cyfry rzymskie oznaczają zeszyty, cyfry arabskie — [stronice
I. ROZPRAWY I ARTYKUŁY PRAWNICZE.
1) Z ro zw ażań a k tu a ln y c h o czy n n ik ach p rzew ro tu w p ra w ie — Dr. Anzelm Lutwak — 1—IV. 1.
2) W znow ienie po stępow ania w ed le p ro je k tu kodeksu p ro ced u ry cy w iln e j — ProŁ Dr. Stanisław Gołąb — I—IV. 27: V—VI. 169.
3) Środki odw oław cze w kodeksie postęp ow ania k arn eg o Dr. Zygmunt W usatowski — 1 — IV. 48.
4) Biało i czarno w o rzecznictw ie Sądu N ajw yższego — Dr. Juljan Bibring — I—IV. £6: V—VI. 196.
5) K ilka uw ag o ochronie p o sesso ry jn ej — Dr. Maurycy Fruchs — I— IV. 83.
6) Lichw a p ien iężn a a odsetki um ow ne i odsetki ustaw o
w e — Dr. Maurycy Fruchs — I— IV. 88.
7) D ow ód z p rzesłu ch ania stron w przyszłym polskim procesie cy w ilny m — Dr. Fryderyk Halpern — V—VI.
184.
8) Do w y k ła d n i art. 273. § 1. pk t. 3 p raw a o u stro ju są
dów pow szechnych — Dr. M aurycy Fruchs — V—VI.
187.
9) S tanow isko N ajw yższego T ry b u n a łu A d m in istra c y jn e go wobec n ab y ty ch p raw u rzęd n ik ó w b y łych państw zaborczych — Dr. Anzelm Lutwak — V—VI. 211;
VII— IX. 253.
10. W znow ienie p ostępow ania i odszkodow anie za nie
słuszne skazanie lub o sk arżen ie w ko d ek sie p o stęp o
w an ia k arn e g o — Dr. Zygmunt W usatowski — VII—IX.
287.
11) Do k w e s tji w ym ogów odpow iedzialności za w y p ad k i sam ochodow e tud zież do k w estji osobowości p ra w n e j k o m itetu (Na tle orzeczeń 3 in sta n cy j) — Dr. Anzelm Lutwak — V II— IX. 300.
12) Stosow anie przepisów odw etow ych § 43 ro zp o rząd zen ia w alo ry za cy jn e g o w w y p ad k ach cesji w ierzy teln o ści — Dr. Bronisław H ełczyński — X—XI. 378.
*) C e n ę n in ie js z e g o S pisu r zeczy : 75 g r o s z y , p ro s i m y uiśc ić wraz z n a jb liżs zą p r e n u m e r a t ą i na o d c in k u p rz e k a z u lub c zek u P . K O z a z n a czy ć, iż o b e jm u je też n a le ż y t o ś ć za „Sp is rzeczy" 1929.
4
13) Z a k tu a ln y c h zagadnień p ró ce d u rąlh y ęh ■%- Dr. Maury
cy A xer — X—XI. 385.
14) K ilk a uw ag o „ekonom j i procesow ej*1 w k o d ek sie p o stęp o w an ia k arn eg o — Dr. Szymon Arnold — X—XI.
394.
15) F ran ciszek K lein o sw ej p ro ced u rze — Dr. Fryderyk Halpern _ X—XI. 398.
16) T e o rja i te ch n ik a k o d y fik a c ji — Prof. Stanisław Go
łąb — XII. 461.
17) P rzestęp stw a n a szkodę w ierzy c ieli w ed łu g P r o je k tu k odeksu k arn eg o k om isji k o d y fik a c y jn e j. — A n aliza z p o g ranicza p ra w a k a rn e g o i cy w iln eg o — H. Behrman - XII. - 466.
18) R eform a w y m ia ru spraw ied liw o ści w N iem czech (Pro
je k t Schiffera) ^-,D r. Fryderyk Halpern —r XII 477.
19) K ilka uw ag do d y s k u s ji o p o trze b ie re fo rm y p o d atk o w e j — Dr, S. W einberg sen. —r X II 484.
II. ARTYKUŁY Z POŻYCIA PRAW NEGO I KORPORACYJNEGO.
1) A d w o k a tu ra w kleszczach p a r ty jn ic tw a — Dr. Anzelm Lutwak — I—IV 133; V—VI 248.
2) Wolność p rzesie d lan ia się a p a u p e ry z a c ja a d w o k a tu ry
— Dr. Zygmunt Gelb — V II—IX 294.
t-3) O M ichale G re k u — garść w spom nień — Dr. Łucjan M ildwum i — X—XI 373.
4) D ru g i Z jazd P raw n ik ó w P o lsk ich w W arszaw ie — Dr. Edward Hollander — X—XI 402.
5) L ist R e d a k to ra „G łosu P ra w a 11 do k o m itetu o rg an iz a
c y jn e g o II Z jazd u p ra w n ik ó w p o lsk ic h — X —XI 411.
6) W olność p rz esie d lan ia się sędziów do a d w o k a tu ry , czy ta k ż e n aw zajem . (D ecy zja W ydziału Izby A d w o k ató w w Sam borze — z u w ag am i D r. L.) — X—XI. 412.
7) /Dr. Leon R eich • w spom nienie pozgonne — Dr. L. — X—XJ. 443.
8) P ięćdziesięciolecie p ra c y p ra w n ic z e j H. K onica — R e
d a k c ja — XII. 487.
9) U źró d eł p a rty jn ic tw a dzielnicow ego w p ań stw ie i w a d w o k a tu rz e — Dr. Anzelm Lutwak — XII. 490.
10) Zasady i głów ne postan o w ien ia now ego u s tro ju sądów pow szechnych. — S p raw o zd an ie ze Z jazd u P rezesó w a p e la c y jn y c h i P ro k u ra to ró w w M in isterstw ie S p ra
w iedliw ości. (D okończenie) — I—IV. 117.
y ll ) Z żałobnej k a rty . Błp. D r. N atan L o ew en stein — I—IV.
168.
12) Zm iana w p reze su rz e A p elac ji lw ow skiej i p ro g ram o w e p rzem ó w ien ie now ego P re z e sa — V—VI. 198.
41) S p raw o zd an ie z uroczystości dziesięciolecia K om isji K o d y fik a c y jn e j R zp litej P o lsk ie j —V—VI. 226.
III. STAŁE RUBRYKI,
a) Z manowców sprawiedliwości.
1) E xem plum cu riosum Nr. 18 — podał Dr. Fryderyk Kur- zer — V— VI. 189.
2) Z m anow ców ju d y k a tu r y w ielk o p o lsk iej — Dr. Fran
ciszek Jaglarz — V— Vi. 191.
b) Z apiski i kom unikaty.
1) P rogram I. Z jazdu P raw n ik ó w P olskich w W arszaw ie 1—IV. 163.
2) Z lw ow sk iej Izb y A dw okatów . — W y n ik w yborów . — I—IV. 166.
3) Z w y d ziału Izby A dw okackiej w Poznaniu — 1—IV. 167.
4) Różne w iadom ości I—IV. 226.
5) Z w ażn ie jszy ch o k óln ik ó w M inisterstw a S p raw W e
w n ętrzn y c h do W ojew odów :
a) w sp raw ie dopuszczalności eg ze k u cy jn eg o zajęcia w U rzędach pocztow ych p rzesy łe k p ien iężn y ch w w y p a d k u sk ie ro w a n ia p rzec iw k o o d b io rcy egze
k u c ji a d m in is tra c y jn e j — VII—IX. 367
b) z dzied zin y p o lity k i k a rn o -a d m in is tr a c y jn e j — VII—IX. 366.
c) w sp raw ie zm iany nazw isk — V—VI. 206.
d) w’ sp raw ie u stalen ia n azw isk osób w y zn an ia m ojże- szowego, pochodzących z m ałżeństw ry tu a ln y c h — V II—IX, 363.
c) Chroniczna sprawiedliw ość.
1) In a u g u ra c ja now ej r u b ry k i z p rz y k ła d e m p. t. ..Go
nitw a za ak tam i w m iejscu — R e d a k c ja — X— XI. 446.
d) Z skrytki w olnej m yśli:
1) K ak o fo n ja — Lex — V—VI. 251.
2) P raw o i sztu ka — Lex — V—VI. 252.
3) K ró tk o m an ja t— Lex — X—XI. 459.
IV. ORZECZNICTWO CYWILNE, a) Ustawa cyw ilna.
1) Praw o um ieszczenia w yw ieszki jest upraw nieniem ze stosunku najm u (z glossa Dra S. W einberga sen.) — I— IV. 94.
.2) W kw est ji p ra w a zatrzy m an ia rzeczy. »w m yśl § 471 u. c. w brzm ieniu III rióweli. -—1 1—IV. 96.
6
3) O odpow iedzialności S k a rb u P aństw a za szkody, p o w stałe w sk u tek zanied bania obow iązków p rzez Z arząd poczt i teleg rafó w . — I—IV. 97.
4) O dpow iedzialność P aństw a Polskiego za zobow iązanie p ry w a tn e p ań stw a ą u strja c k ie g o , jeśli odnośne ro boty, za k tó re należność pow stałą w y k o n an o po rozpadzie A ust r j i i p rz e ję te zostały do ma ją tk u P aństw a P o lsk ie
go. P rzera ch o w an ie te j należności w edle IOO"/"-owej m ia ry p rzera e h o w a n ia —- I — IV. 108.
5) N iew y starczaln ość d e k la ra c ji d łu ż n ik a do ustanow ienia zastaw u na rzeczy ru cho m ej pozostaw ionej w p rzec h o w aniu d łu ż n ik a: — w k w e stji up raw n ień zak ład ó w k red y to w y ch u p raw n io n y ch statu to w o do udzielania k re d y tu pod zastaw to w a ro w y — I—IV. 114.
6) W k w e stji czy m y ln y acz praw om o cny w y ro k sądow y stanow i w ażn y ty tu ł p raw n y oraz do w y k ła d n i § 373 ust. cyw . (z glossą Dra S. W eiberga sen.) — V—VI. 230.
7) N iezależność obow iązku zao p atrzenia d zieck a od g ra nicy w ieku (§§ 139 i 166 ust. cyw.) — podał Dr. I. Ziar- n ecki — V—VI. 235.
8) N iew ażność m ałżeń stw a o b y w atela polskiego p osiad a
ją ceg o w yższe św ięcenia, zaw arteg o w C zechosłow acji w edle ta m tejszy ch przepisów — VII— IX. 311.
9) D opuszczalność sk arg i o w y łączen ie rzeczy sp adk ow y ch z pod eg ze k u cji je szcze przed w drożeniem p o stęp o w a
nia spadkow ego — VII—IX. 313.
10) Zasada W zajem nej zaw isłości św iadczeń z §§ 1052 i 1062 ust. cyw . sto su je się też do um ow y o dzieło, w szcze
g ó ln o ści do w y p ad k u z § 1170 ust. cyw . VII - IX. 313.
11) W k w e stji zm iany w a ru n k ó w um ow y po m y śli § 1052 ust. cyw . — V II—IX. 315: . ’ i >
12) Zgaśnięcie p ra w a p ro p in a c ji i u zy sk an ie k o n c e sji szy n k a rs k ie j a um ow a d zierż aw n a —1 podał Dr. D. Buch- heini — VII—IX. 317, . y
13) C h w ila ro zw iązania k o n tra k tu d zierżaw y na p o dstaw ie w y ro k u . — V II—IX. 320.
14) P raw o zastaw niczego opisania śłuży też w y d z ie rż a w ia jącem u przedsiębiorstw o przem ysłow e! V II—IX: 320.
15) W y k o nan ie b u d y n k u na g ru n cie zam aw iająceg o w edle d o starczo ny ch prZeżCń plauó\C ż ulatferjału przed się
b io rcy ja k o um ow a o dzieło (z glossą Dra S. W einber- g a sen.) — VJI—lX. 32k
16) Z atw ierd zen ie przez w ładze polskie k o n tra k tu z a w a r
tego p rzez b. S k a rb a u strja y k i ja k o p rzejęcie; pęą^w i zo
bow iązań k o n tra k to w y c h — V II—IX. 324.
17J W k w e s tii dopuszczalności dodatkow ego orzeczenia, o w yższym i od setk ach — Vl t—IX., 326.
7
18) P odzielność i przen o szalno ść p ra w a p o w ro tu p o la n a ftow ego w częściach id e aln y ch — X—XI. 417.
19) B rak w ro zp o rząd zen iu o sta tn ie j w oli w y ra ż e ń w sk a zu jący ch na fa k t sp o rząd zen ia g o ., nie stoi n a p rzeszk o dzie u zn an iu jeg o w ażności w m yśl § 565 u. c., o ile z fak tó w to w arzy szący ch w y n ik a, że chodziło o rozpo
rząd zen ie o s ta tn ie j w oli — X—XI. 418.
20) Do k w e stji dziedziczności i zask arża ln o ści p ra w a do części plonów z b e n e fic ju m — X—XI. 419.
21) S k u te k p rz e d a w n ia ją c y zaw in io n ej zw łoki p o w oda w e w n iesien iu o w y d a n ie w y ro k u zaocznego z pow odu nie- w niesienja odpow iedzi na sk arg ę (z uw ag ą D ra S. W ein
berga sen.) — X—XI. 420.
22) L eg ity m acja b ie rn a S k arb u P ań stw a pom im o istn ien ia p rz ed się b io rstw a „P olsk ie K oleje P ań stw ow e" w spo
rach o od szk odow ania k o le jo w e — poda! Dr. Henryk Landesberg — X—XI. 421.
23) N ajem sto łu w hali ta rg o w e j jak o najem nieru cho m o ści — X—XI. 440.
b) Ustawa o ochronie lokatorów.
I. N iepraw idłow ość k o n sen są budow lanego, w y d an eg o po te rm in ie p rzew id z ian y m ustaw ą, w y starc za je d n a k do uznania, że dom je s t w y łącz o n y z pod o ch ro n y lo k ato rów (z uw agam i Dra S. W einberga sen.) — I V. 91.
2) Niem a p rz y c z y n y w y p o w ied zen ia z a rb 11. ust. 2, lit. a) ust, o ochronie lok., je żeli zalegle ko m o rn e uiszczono w n a jb liższy m term in ie płatności (§ 1118 u. c.) (Z u w a
gami Dra S. W einberga sen.) I — IV. 99.
3) Zależność ulg z pow odu n ęd zy w y ją tk o w e j od w y k a zania. że lo k ato r w stan te n popadł bez w ła sn e j w in y —
1—IV. 106! ’ ’
4) Zaległość czynszow a p rz e w y ższają ca je d n ą ra tę — ja k o w ażna p rz y c z y n a w y p ó w ied zen ia; odm ow a p rz y ję c ia częściow ej w p ła ty czynszu n ie stw a rz a p o d staw y dla w a ż n e j p rz y c z y n y w y p o w ied zen ia — (z glossą Dra S. W einberga sen.) — V—VI. 237.
5) R ozw iązanie um ow y n a jm u w w y p ad k ach z a rt. II p.
2 lit. a-f ust. o ochr. lok. może n a stą p ić p rzed u p ły w em o k rp su n ajm u —* VII—-IX. 338.
6) N aje m w ozow ni i sta jn i podlega o chron ie lo k ato ró w — (z glossą Dra S. W einberga sen.) — VII--- IX. 340.
7) B ezskuteczność zrzeczenia się p ra w a w stąp ien ia w umo
w ę n ajm u z art, 12, ust. 1, ust. o ochr. Ipk. p rzed śm ier
cią n ajem cy — VII—IX- 542.
8) D opuszczalność po dn iesienia w ażn ej p rz y c z y n y w y p o
8
w iedzenia w k ilk a m iesięcy po zajśc iu ostatnich fak tó w u z a sa d n ia ją c y c h j e j istnienie — V II—IX. 343.
9) Zaległość dw óch ra t kom ornego nie u zasad nia w ypo- dzen ia je śli lo k a to r je o fiaro w ał choćby bez kosztów sporu. — V II—IX. 344.
10) N iedopuszczalność z a rz u tu n ę d z y w y ją tk o w e j p rz y lo
kalach h andlo w ych lub przem y sło w y ch — V II—IX. 343.
11) P ro c e d u ra ln e w ym ogi w y k o n y w a n ia p ra w a S k arb u P ań stw a do o dstęp o w an ia n ajm ó w p raco w niko m p a ń stw o w ym na zasadzie art. 29 ust. o ochr. lok. — X—XI.
428.
12) N iedopuszczalność „m ilczącego" o d n ow ien ia u m ow y co do w ysokości i sposobu z a p ła ty kom ornego w m yśl art.
3 ust. o ochr. lok. — z uw agą Dr. S. W einberga sen., k o n trag lo ssa re d a k to ra i re p lik ą sp raw o zd aw cy — X—XI. 430. '
13) W k w e stji dopuszczalności w y p o w ied zen ia n a jm u po m yśli art. 1118 u. c. i art. 11. I. 2 a ust. o ochr. lok. z p o w odu zaległości kom ornego za czas d a w n ie jsz y (z glossą Dra S. W einberga sen.) — X—XI. 435.
14) W yższość kom ornego ponad staw ki, p rzew id zian e dla p o d n ajm ó w w ust. o o ch ro nie lok., nie uzasadnia sam a przez się w ażn ej p rz y c z y n y w y p o w ied zen ia z art. II.
1. 2 d . ust. o o ch ro n ie lo kato ró w — X—XI. 439.
15) N iedopuszczalność u zu p ełn ien ia w to k u ro z p ra w y w aż
nych p rzy czy n w y p ow ied zen ia — X—XI. 441.
16) Zależność k w e stji upo m n ien ia o zap ła tę czynszu od pod niesienia odnośnego z a rz u tu ze stro n y lo k a to ra;
w yższość czynszu p o d n ajm u ponad czynsz n a jm u w y k lu cza zarz u t n ęd zy w y ją tk o w e j. — X—XI. 442.
c) Rozporządzenie w aloryzacyjne.
1) W k w e stji stosow ania przepisów o post. egz. do postę
p o w ania na w niosek o p rzerach o w an ie. połączony z w nioskiem o do zw olenie eg zek u cji. (Z uw agam i Dra S. W einberga sen.) — I—IV. 104.
2) O dpow iedzialność Państw a P olskiego za zobow iązanie p ry w a tn e p ań stw a au strja c k ie g o , jeśli odnośne roboty, za k tó re należność pow stała, w y k o n an o po ro zp adzie A u strji i p rz e ję te zo stały do m a ją tk u P aństw a P o lsk ie
go. P rzerach o w an ie te j należności w edle IOO°/()-ow ej m ia ry p rzerac h o w a n ia — I— IV. 108.
3) O p rz e ra c h o w a n iu należności z w ek slow ego n ak az u z a p ła ty ; w łaściw ość sądu — VII—IX. 346.
4) D zień w ejścia w życie ro zp ó rząd zen ia w a lo ry z a c y jn e
9 go ja k o p o czątek czasu p rze d a w n ien ia sk arg i o w y n a
g ro d zenie szkody u le g a ją c e j w a lo ry z a c ji — X—XI. 246.
d) Ustawa handlowa i w ekslow a.
1) W ręczenie w ek slu in b lanco n ie je s t ośw iadczeniem o g ran iczen ia odpow iedzialności w ek slo w ej do k w o ty, n a k tó rą m oże b y ć w y sta w io n y w ek sel bez dostem plo- w ania. — I—IV. 99.
2) Z byt d łu g ie p rz e w le k a n ie w y b o ru o kreślonego w art.
355 ust. handl. p o w o d u je e w e n tu a ln ie u tra tę u p ra w n ie n ia w y b ran eg o . — V II—IX. 330.
3) W k w e stji roszczeń odszkodow aw czych z ty tu łu p rz e w ozu k o le jo w eg o w b ezp o śred n iej k o m u n ik acji m iędzy P o lsk ą a R u m u n ją — V II—IX. 331.
4) P o dpis osoby n ie u p ra w n io n e j do zastęp stw a firm y ja k o w y sta w c y w ekslu nie p o w o d u je niew ażności w ek slu i nie w y k lu cza odpow iedzialności ind osantów : p rz e d staw ien ie w ek slu w lo k a lu firm y w sk a zan ej w w ek slu ja k o ak c e p ta n tk i w y starcza, choćby w te j chw ili firm a o ta k iem b rzm ien iu ju ż n ie istn iała — V II— IX. 333.
5) P rz e p isy a rt. 2 ust.5 i art. 100 ust. 5 u s ta w y w eksl. co do um ieszczania p o d p isu na w ek slu , sto su ją się też do doku m en tów , k tó re przez p ó źn iejsze w y p e łn ie n ie n a b y ć m a ją form ę w ek sli — V II—IX. 334.
6) W eksel k a u c y jn y na zabezpieczenie re sz ty c e n y k u p n a ro zp arce lo w an y c h g ru n tó w , n ie może b y ć zrealizo w an y przed z atw ierd zen iem p a rc e la c ji przez U rząd Ziemski — V II—IX. 335.
7) Do w ym ogów w ażności w ekslu w y staw io n eg o z a g ra n i c ą — V II—IX. 337.
8) L egitym acja bierna Skarbu Państwa pomimo istnienia przedsiębiorstw a ..Polskie K oleje Państw ow e11 w spo
rach o odszkodowania k o lejow e — podał Dr. Henryk
Landesberg — X—XI. 421. 1
'• ■ - , -1 - V- ■■
e) Procedura cyw ilna i norma ju rysdyk cyjn a.
1) N iedopuszczalność w y p o w ied zen ia um ow y n a jm u m a ł
żonkow i obecnem u z pom inięciem nieobecnego, w w y pad k u g d y um ow a z aw a rta została p rzez m ałżonków w spó ln ie — I— IV. 92.
2) Niedopuszczalność — w myśl § 227 u. c. — połączenia sporu o rozw iązanie kontraktu najmu ze sporem o za
płatę komornego — I—IV. 92.
3) Nieważność dokumentu w jeżyku hebrajskim — 1— IV.
105.
4) Niedopuszczalność rew izji contra binas eonfórmes
1 0
w sp o rach poniżej 1000 zł. w razie zniesienia p o p rzed niego w y ro k u I. in s ta n c ji bez zw iązan ia je j z a p a try w aniem p raw n em sądu odw oław czego dla rew id u ją ceg o niek orzy stn em . — (Z u w agą Dra L. Berkowicza) — V—■VI. 239.
5) W k w e stji b ie rn e j le g ity m a c ji zarz ąd cy k o n k u rsow eg o w sporze ek sc y n d y n c y jn y m , w szczętym p rzed o tw a r
ciem k o n k u rsu (§§ 6 ust. II i 12 ord. konk.) z glossą Dra M. Fruchsa — V—VI. 240.
6) W k w estji dopuszczalności do datkow ego o rzeczen ia o w yższych odsetkach — VII—IX. 326.
7) W łaściwość w ładz a d m in istra c y jn y c h do o rzek a n ia o roszczeniach z ty tu łu z a jęcia g ru n tó w n a cm en tarz —
VII IX. 327.
8) U stalen ie ob ow iązk u odszkodow ania po m yśli art. 249 ust. w odnej przez sąd c y w iln y w p o stęp o w an iu n ie sp o r
ne,m — VII— IX. 329.
9) B ezskuteczność og raniczen ia roszczenia do 300 zł. celem uzyskania k o m p eten cji Sądu grodzkiego —- Y I!—IX. 346.
10) Do k w e stji w ażności w y ro k u polubow nego p o dpisane
go przez 2 sędziów , w razie istn ien ia zapisu na 3 sę
dziów — V II—IX. 347,
11) D rogą niesp orn a d la roszczenia czło n ka spó łk i z ogr.
odp. o udzielenie m u uch w ał w alnego zeb ran ia — VII -IX. 353. ,
12) C zy d ro b n ą nied o k ład n o ść w oznaczeniu firm y w s k a r dze lub w e w niosku e g z e k u c y jn y m szkodzi — Y ll— IX.
351.
13) N iedopuszczalność uzu p ełn ienia w to k u ro z p ra w y w aż
nych p rzy cz y n w y pow iedzenia — X—XI. 441.
14) Chwila rozwiązania kontraktu dzierżaw y na podstawie w yrokii — V11 IX. 320.
15) W yłączna w łaściw ość Sądu o k ręgow ego dla sporów o a lim e n ta c ję i o od ręb n e zam ieszkanie żo n y — XII 498.
i 6) D opuszczalność postępow ania niespornego do ąs,tą len ia w ysokości odszkodow ania z art. 249 ust. w o d n ej — p o d a ł adw . D r. | . F e u e rste in — XII. 498,
17) Forum sądów ó dl'a skarg i ó ódszkódow anie z pow odu w strzy m ania od pły w u w o d y — podał adw . Dr. Kehos Scliulbaum — XII. 500.
f) O rdynacja egzekucyjna.
1.) W k w ę s tji stosow ania p rzep isó w o post. egz. do postę
pow ania n a w n iosek o p rzerac h o w a n ie, p o łączo ny / w nioskiem o dozw olenie eg zek u cji, (Ż pw.ągąnp D ra S. W ein h erg a sen.) — I-T Y .' 104.
2) W k w e stji b ie rn e j leg ity m acji zarząd cy k onkursow ego
11
w sporze ek sc y n d y n c y jn y m , w szczętym p rzed o tw a r
ciem k o n k u rsu (§§ 6 ust. II. i 12 ord. konk.). — Z glossą Dra M. Fruchsa — Y—Yl. 240.
3) D opuszczalność sk arg i o w y łą c z e n ie rzeczy sp ad k o w ych z pod eg zek u cji jeszcze przed w dro żeniem po stę
pow ania spadkow ego — Y II— IX. 313.
4) O p o zy cja dożyw otniego u ży tk o w cy przeciw egzek u cji 0 w y ru g o w an ie z danego p rz ed m io tu osoby k o rzy sta
ją c e j zeń w im ieniu u ż y tk o w cy •— VII—IX. 348.
5) E g zek u cja w y ko n aln y ch w ierzyteln o ści przeciw S k a r
bowi P ań stw a — VII—IX. 349.
6) S k arg a o p o z y c y jn a p rzeciw e g z e k u c ji o p a rte j na ty tu le ad m in istra c y jn y m — VII — IX. 350. ,
7) C zy d ro b n a nied okładność w oznaczeniu firm y w s k a r
dze lub we w niosku e g ze k u cy jn y m szkodzi — V II—IX.
351.
8) P raw o pozaksięgow ego posiadacza praw n eg o n ie ru c h o mości do w yłączenia te jż e z pod eg ze k u cji p ro w ad zo n e j p rzec iw w łaścicielow i księgow em u — podał adw . Dr. Juljan Goldblatt — XII. 504.
9) Rozciągłość zastaw n iczeg o p ierw szeń stw a . zaległości p rem ij zak ład u p en sy jn e g o dla fu n k c jo n a rj uszów p r y w a tn y c h w e Lw ow ie w postęp ow an iu ko nkursow em
1 eg z e k u cy jn e m — XII. 505.
g) O rdynacja układowa i konkursowa.
1) N iew ażność .dochodzenia w w alu cię o b c o k ra jo w e j roszczeń o p ie w ający ch na ta k ą w alu tę, je żeli b y ły zgło
szone w .w alucie k ra jo w e j do postęp o w an ia u k ła d o w ego — I— IV. 107.
2) W k w e stji b ie rn e j le g ity m a c ji z arz ąd ę y k o n k u rso w eg o w sporze ek scy n d y n c y jn y m , w szczętym przed o tw a r
ciem k o n k u rsu (§§' 6 ust,. II. i 12 ord. konk.) — z glossą Dra M. Fruchsa — V—VI. 240.
3) Rozciągłość zastaw niczego p ierw szeń stw a zaległości p re m ij Z akładu pensyj.nego. dla, fu n k cjon u rju ęzóy r, p r y w atn y ch we Lw ow ie w postępow aniu ko n k u rsó w em i ^ g z e k u c y jije m — XII. 50J5.
1 ' < t li) Inne Ustawy.
1) D bjiczenie odszkodow ania z pow odu nieu czciw ej k o n k u re n c ji. ew ent. w mysi 2^3 p.c.D onipsłośę p rą w n a i,ęjestracji. w JUrzędz.ie p aten t. vv W arszaw ie ' znaku to
w arow ego ju ż d aw n iej w b., zaborze au str. z a re je s tro w anego - - I -IV . 112. \
2) W k w e stji upraw ni,qń zakładów k re d y tó w y c h u p ra w nionych statu to w o do udzielania h re d y fu pod zastaw to w a ro w y — I — IV. 114.
12
3) Do § 46 ust. o ubezpieczeniu od w y p ad k ó w — VII—-IX.
326.
4) U stalenie obo w iązk u odszkodow ania po m yśli art. 249 ust. w o d n ej przez Sąd c y w iln y w p o stępow aniu nie- sp o rn em — VII—IX. 329.
5) W k w e s tji roszczeń odszkodow aw czych z ty tu łu p rz e w ozu k olejo w eg o w b ezp o śred n iej k o m u n ik acji m iędzy
Polską a R um un j ą — V II—IX. 331.
6) L e g ity m a cja b ie rn a S k a rb u P a ń stw a pom im o istn ien ia p rzed sięb io rstw a „P olskie K oleje P ań stw o w e1' w p o rach o odszkodow ania k o le jo w e — p odał Dr. H enryk Landesberg — X—XI. 42 U
7) P raw o p rzed się b io rcy do oznaczania swego to w a ru nazw ą sw ej firm y pom im o w cześniejszego z a re je s tro w an ia na rzecz innego p rzed sięb io rcy , zn ak u to w aro w ego iden tycznego z ta m tą nazw ą — X—XI. 427.
8) D opuszczalność p o stęp o w ania niesp o rneg o do u sta le n ia w ysokości odszkodow ania z art. 249 ust. w o d n ej — p o dał adw. Dr. J. Feuerstein — XII. 300.
V. Z ORZECZNICTWA URZĘDU PATENTOWEGO.
1) N iew ażność p aten tu , którego p rzed m io t o b ję ty został p u b lik a c ja m i zagranicznem i. dokonanem i przed zgło
szeniem w U rz. Pat. Rz. P. — VII—IX. 354.
2) D opuszczalność re je s tr a c ji zn ak u to w aro w eg o „R afała S u d o ry n a “ mimo. że poprzednio za re je stro w a n o , dla to w a ró w tego sam ego ro d zaju , n a rzecz innego p rzed się
b io rstw a, znak to w aro w y sło w n y ,.S ud ory n“ — VII—IX.
357.
3) U niew ażnien ie r e je s tr a c ji zn a k u to w aro w eg o „A noriU z pow odu w cześn ie jszej r e je s tra c ji zn ak u ,.A lboril“ , d la oznaczenia m y d ła i śro d k ó w do p ra n ia — VII—IX.
360.
VI. Z NADESŁANYCH KSIĄŻEK I CZASOPISM.
1) System des oester. allg. P riv atrech ts. II Band, 1 lla lfte . D as R echt d er S ch u ld v erh a ltn isse — Prof. Dr. Armin Ehrenzweig. (Rec. Wg.) — I— IV. 127.
2) Geist der Juristen. Eine Anthologie — Dr. Franz M.
W alter (Rec. L.) — T— IV. 1271
3) P aństw o w spółczesne — Prof. Dr. Antoni Peretiatko- w iez (Rec. L.) — I—IV. 127.
4) W spółczesny u s tró j p raw n o -p ó lity cżn y Polski i innych pań stw słow iańskich. *-*• Prof. Stanisław Starzyński (Rec.'L.) ~ I —IV. 128.
13 5) W stęp do n a u k i p ro cesu k arn eg o — Prof. Dr. Stefan
Glaser — (Rec. L.) — I—IV. 128.
6) Z arys polskiego p ro cesu k a rn e g o w raz z p raw em o u stro ju sądów pow szech ny ch — Prof. Dr. Stefan Glaser — I—IV. 129.
7) R ech tsp o litik un d D o k trin in d e r b iirg erlic h en Rechts- pfleg e — Dr. Max Riimelin (Rec. Dr. Fryderyk H al
pern) — I—IV. 130.
8) D ie P ra x is d e r A k tie n g ese llsch a ft — Victor Ring und Dr. Herbert Schachian — (Rec. L.) — I—IV. 131.
9) P o stęp o w an ie k a rn e p rzed sądam i p ie rw sz e j in s ta n c ji
— Adolf C zerw iński — (Rec. L.) — I—IV. 132.
10) E rfin d e rb eteilig u n g . V ersuch e in er S y stem atik d e r Me- thoden d e r E rfin d e rb e z a h lu n g u n te r b eso n d erer Be- riick sich tig u n g d e r chem ischen In d u strie — Dr. Lothar Beckman — (Rec. L.) — V II—IX. 368.
11) D e r R ech tsanw alt. Eine k u ltu rg e sc h ic h tlic h e S tud ie — August Kneer — (Rec. L.) — VII—IX. 369.
12) D ie R ech tssicherh eit. E ine S tu d ie aus dem G eb iete d e r allg em ein en R ech tsleh re — Prof Dr. Stephan Brasloff
— (Rec. L.) — VII—IX. 370.
13) D as R echt d er R ek lam e — Dr. Feliks W olff und Dr.
Carl August Crisolli — (Rec. D r. M au ry cy R osenbaum ) V II—IX. 370.
14) Zapow iedzi k o n s ty tu c y jn e o w y d a n iu ustaw sp e c ja l
ny ch Dr. Jerzy Stefan Langrod — VII—IX. 372.
15) W p ro w ad zen ie w p r a k ty k ę a d m in is tra c y jn ą — Prof.
Dr. Tadeusz H ilarow icz — VII—IX. 372.
16) P o lsk ie p ra w o a d m in istra c y jn e w zary sie — Prof.
U niw . Kumariiecki, W asiutyński i Panejko — (Rec.
G. T.) — X—XI. 451.
17) R eform a n o ta rja tu — Prof. W l. L. Jaworski — (Rec.
M gr. M. J. Ziomek) — X—XI. 452.
19) P a m ię tn ik 30-lecia p ra c y n a u k o w e j prof. Dra Prze
m ysław a D ąbkow skiego — (Rec. D r. L.) — X—XI. 454.
19) U staw odaw stw o p o lsk ie z la t 1917— 1928 — (Rec. D r.
L u tw ak) — X—XI. 457.
20) K o m entarz do k o d ek su po stęp o w an ia k arn eg o — S. S.
N. Angermann, Prof. Dr. N ow otny i adw. Dr. Prze
w orski — (Rec. A xer) — XII. 507.
Str. 14 G Ł O S - P R A W A Nr. 1 - 4
c i e m n i e z a w i s ł o ś c i s u m i e n i a , a tem samem wzgardą dla wszelkiego fałszu, sobkostwa i oportunizmu i n i e - p r z y s t ę p n o ś c i ą d l a j a k i c h k o l w i e k u p r z e d z e ń i w p ł y w ó w p o s t r o n n y c h — to niechajże każdy czytelnik sam raczy sobie odpowiedzieć na pytanie, jaki obraz i widnokrąg przedstawi się nam od strony m o r a l n e j ?
— Nie ta jąc nigdy mego przekonania, wypowiadam je za siebie jako wyraz wrażeń, doświadczeń i przeżyć: t e n obraz, t e n widnokrąg, wydaje mi się wcale szary, niemal już ta k smutny, jak. jesienna szaruga...
Hu je st w naszem prawnictwie oportunistów, aferzystów i faryzeuszy, urastających w powagę, a nieraz w mienie i karje- rę niczem innem ja k spryciarstwem obleczonem w patos dostoj
nej blagi — trudno to obliczyć: to jednak rzecz całkiem pewna, iż mamy ich z n a c z n i e ponad konieczną potrzebę — i znacz
nie ponad wytrzymałość ustroju naszego wymiaru sprawiedliwo
ści i rzecznictwa prawnego oraz ustroju państwowego. Mam też na podstawie długoletnich obserwacyj to wrażenie, że wcale po
kaźny je st wśród nas odsetek prawników, którzy nigdy lub tyl
ko bardzo rzadko swój umysł głusze jacy w młotowni szablono
wej „praktyki*1, odżywiają lekturą jakiegoś dzieła naukowego, jakiegoś czasopisma prawniczego lub jakiegoś arcydzieła litera
tury... Niedawno, bo w N-rze z 28 kwietnia b. r. tygodnika ,.P r a w d a “, wychodzącego w Łodzi, wyczytałem w artykule Jan a L o r e n t o w i c z a p. t. „Nasze Krasomówstwo** (z po
wodu świeżo wydanej książki adwokata D-ra H enryka M a- r j a ń s k i e g o „K ult żywego słowa**) szereg trafnych uwag r.a tem at u p a d k u w y m o w y w Polsce wspóczesnej, przy- czem autor artykułu zauważa: „W a d w o k a t u r z e je st sporo niezłych mówców, ale wybitnych b a r d z o n i e w i e - I u... Pierwszy warunek dobrego mówcy — to mocna k u l t u r a u m y s ł o w a , to wypracowana w duchu s i ł a p r z e k o n a ń , jasno ustalony z a k r e s u c z u c i o w o - m o - r a 1 n y, któryby nazwać można w i a r ą f i l o z o f i c z n ą c z ł o w i e k a . W szystkiego tego brak w i ę k s z o ś c i na
szych adwokatów. Rozprawiają oni chętnie o kulturze, ale na każ
dym kroku zdradzają z a d z i w i a j ą c e u b ó s t w o w y k s z t a ł c e n i a wogóle, a w sprawach literatu ry i sztuki w szczególe. Stąd brak im źródeł barw niejszej mowy, stąd okre
sy ich są suche, patetyczne, pełne frazesów utartych i zużytych, m etafory wypłowiałe, fan tazja wyjałowiona, rozumowanie na wy
biegach kazuistycznych oparte**. — Czy zaś może wśród stanu s ę d z i o w s k i e g o poziom kultury umysłowej je st wyższy?
Wieleż to rozpraw, wiele wyroków, nie w ystaje ponad bezduszny szablon, nie ujaw nia żadnej intuicji ni „wiary filozoficznej czło- w ieka“, nie wybija się w sferę twórczości sumienia prawnego ani jednem zdaniem!
Gdy zaś do tego dodamy rozwielmożnienie się wśród praw
ników naszych p a r t y j n i c t w a p o l i t y c z n e g o na tle antagonizmów narodowościowych i wyznaniowych i co zatem
Nr. 1— 1 G Ł O S P R A W A S tr. 15
idzie: powodowanie się w działalności publicznej wzgl. urzędowej (choćby tylko podświadomie) tendencją polityczną, to stanie się dla nas rzeczą jasną, iż prawnictwo nasze je st wcale jeszcze da
lekie od tego, by stanowić w państw ie żywą i n a j w y ż s z e m i energjam i ducha wyposażoną dźwignię prawodawstwa i wymia
ru sprawiedliwości. Nie może ono bynajm niej jeszcze twierdzić 0 sobie, iżby tężyzną moralną górowało i świeciło d o ś ć wyso
ko i d o ś ć silnie nad odmętem sobkostwa i oportunizmu w dzi- siejszem naszem społeczeństwie — ani też, iżby opinjaj publicz
na wyrobiła już sobie przeświadczenie, że prawnik to obywatel nietylko „poważniejszy“, mądrzejszy i obrotniejszy od tylu in
nych, lecz — że jestto też pod względem e t y c z n y m jed
nostka wyższego rządu... N iestety — jeszcze je st zbyt wiele wśród nas jednostek, którym ów endemiczny, już wyżej przez nas wspomniany, a charakterystyczny dla inteligencji współczesnej rys sobkostwa i wyrachowania z oczu patrzy i nazbyt też często jesteśm y świadkami przodowania prawników w aktach oportu
nizmu i tendencyjności na przeróżnych polach pracy publicznej, a już osobliwie w pracy ustawodawczej.
Sprawa pozyskania dla pracy ustawodawczej czynników możliwie najbezstronniej szych, najbardziej myślą społeczną 1 praworządną przejętych, należy w naszym ustroju państwo
wym bezsprzecznie do zagadnień nieopisanie trudnych. Zdaniem wielu główne zło tkwi w naszej o r d y n a c j i w y b o r c z e j , opartej na proporcji i emulacji s t r o n n i c t w politycznych jako takich, dzięki czemu ordynacja ta zdaje się być zgoła boi
skiem i hodowlą partyjnictw a w ustawodawstwie. N ajw ybitniejsi nasi prawnicy prawno - państwowi w ysilają się niemal od sa
mych narodzin K onstytucji marcowej nad obmyśleniem takiej reform y K onstytucji, któraby zapewniła najoświeceńszym, naj- fachowszym i najpartjotyczniejszym siłom — w pierwszym rzę
dzie oczywiście wybitnym prawnikom — udział w legislatywie.
W szystkie te jednak znakomite nieraz rozprawy, m onografje i projekty — których pełna je st literatu ra — zwłaszcza od prze
wrotu majowego 5) — m ają tę wcale dziwną, wspólną cechę, że
5) Zob. m. i. S t a r z y ń s k i : W sp ó łc z e sn y u s tr ó j p r a w n o p o li
ty c z n y P o lsk i, 1928, s tr . 35, 45 m . P o n a d to z a re f o rm ą o rd y n a c ji w y b o r
c z e j, a w szczeg ó ln o ści p rz e c iw „ p ro p o rc jo n a ln o śc i" w yborów 7 w y p o w ied zie
li się w ięcej lub m n ie j ra d y k a ln ie w e w sp o m n ia n e j ju ż p o p rz e d n io a n k ie cie „ S ta łe j D e le g a c ji" : G 1 a s e r , G ł ę b o c k i , K o n i c , P e r e - t i a t k o w i c z i R o s t w o r o w s k i . Z a sa d n ic z y m i p rz e c iw n ik a m i o b o w ią z u ją c e j o rd y n a c ji w y b o rczej są te ż K o m a r n i c k i (w zbiorze a rty k u łó w p. t. „O p ra w o rz ą d n o ść i zd ro w y u s tr ó j p a ń stw o w y , W ilno 1928, k tó r e m u p o św ięcim y w te k ś c ie k ilk a u w a g ) i D u b a n o w i c z w k sią ż - ce P- t. „ R e w iz ja K o n s ty tu c ji" (P o z n a ń 1926), n ie m ów iąc ju ż o n a jn o w sz y m p ro je k c ie p ro f. J a w o r s k i e g o ( „ P r o je k t K o n s ty tu c ji" , K r a ków 1928), k tó r y z ry w a w ogóle z sy s te m e m p a r la m e n ta r n y m , z z a sa d ą
„ z w ie rz c h n ic tw a n a ro d o w e g o " ja k o te ż z z a s a d ą p o d ziału w ład z, s ta w ia ją c n a czele P a ń s tw a P re z y d e n ta o w ła d z y n ie m a l a b s o lu tn e j, w y k o n y w a n e j
„ w e d l e z a s a d m o r a l n o ś c i C h r y s t u s o w e j " ( t a k a r t . 1.
te g o p r o je k tu ! ) — u sta w o d a w s tw o zaś p o jm u je je d y n ie ja k o „ d zia łaln o ść k o n tr o lu ją c ą R z ą d " i zw ie rz a j ą S ejm o w i w y b ie ra ln e m u n a z a s a d a c h do-
S tr. 16 G Ł O S P R A W A Nr . 1—4
dążą do naprawy Rzeczypospolitej wbrew światłej maksymie:
medice prim um cura te ipsum , nie zabierają się zatem wcale do naprawy l u d z i , rządzących i pragnących rządzić losami tej Rzeczypospolitej... Reform atorzy nie spostrzegają się nigdy pra
wie na tem, że sami przesiąknięci są przeważnie t e n d e n c j ą p a r t y j n o - p o l i t t y c z n ą podejrzliwościami i niecierpli- wościami wobec innych przekonań i poglądów, zatem usposobie
niem, które wyklucza sąd bezstronny i sprawiedliwy nietylko u sędziego, lecz też u prawodawcy. Do n a j w i ę k s z y c h r z a d k o ś c i należy, spotkać się w tej literaturze naszych kon
stytucjonalistów z tak światłem zdaniem jak to, którem prof. Pe- retiatkowicz zakończył swoją cytowaną już pracę: „Reforma K onstytucji je st właściwie r e f o r m ą d u s z l u d z k i c h , r e f o r m ą u m y s ł ó w i r e f o r m ą s u m i e ń l u d z k i c h . Prawdziwa reform a K onstytucji nastąpi u nas dopiero wówczas, gdy to będzie połączone nie ze zmianą formalną, ale z prawdziwem o d r o d z e n i e m o r a l n e m w całej dzie
dzinie życia publicznego11...
Jako przykład przynajm niej jeden, lecz za to bardzo wy
mowny — tendencyjności partyjno-politycznej, krzewiącej się na
wet w sferach najwyższych, najuczeńszych naszego prawnictwa, pozwalam sobie przytoczyć publikację profesora praw a konsty
tucyjnego w Uniwersytecie Wileńskim i zarazem posła sejmowe
go D-ra Wacława K o m a r n i c k i e g o , zawierającą 18 ar
tykułów tego wybitnego konstytucjonalisty, ogłoszonych w cza
sie od m aja 1926 do m arca 1928 w K urjerze Warszawskim, a wy
danych obecnie w Wilnie (Dom Książki Polskiej) pod tytułem zbiorowym: „O praworządność i zdrowy ustrój państwowy11. Już z tego tytułu, ja k z przedmowy, zaopatrzonej sentencją Duguita, iż „władza państwowa — to siła oddana służeniu praw u11 — mógł
by ufny czytelnik sądzić, że w tej publikacji każdy artykuł, każ
dy zwrot natchniony je st idealizmem prawnym, którego żadna mgiełka stronności nie kazi, nie mąci. W przedmowie bowiem
ty c h cz aso w y ch z w y k lu czen iem p ro p o rc jo n a ln o śc i — i se n a to w i, k tó re g o członków w połow ie w y b ie ra ć m a ją p rz y m u so w e zw iązk i zaw odow e, m a ją ce sp ra w o w a ć sa m o rz ą d i do k o n y w ać w y b o ró w do S e n a tu za p o śre d n i
ctw em sw ej n a c z e ln e j fe d e r a c ji w p o sta c i „ N a c z e ln e j Izb y G o sp o d a rc z e j".
(Zob. t r a f n ą k r y ty k ę te g o p ro je k tu u P e r e t i a t k o w i c z a „ R e fo r
m a k o n st. połs. 1929, s t r . 9 -15). Z d a w n ie js z y c h o p in ij w k ie ru n k u z r e f o r m o w a n ia S e n a tu zap o m o cą z ró w n a n ia je g o k o m p e te n c ji z izb ą p o selsk ą i w y b o ru p rz e z c ia ła sa m o rz ą d o w e ju ż to te r y to r j a ln e ju ż to g o sp o d a rc z e — w y m ien ić w y p a d a je szcze B u k o w i e c k i e g o i G ł ą b i ń. s k i e g o (w an k ie c ie „R u ch u p ra w n . i ekon. i ekon. z r. 1925) o ra z S u l i g ó w - s k i e g o („S łow o p rz e s tro g i d la P o ls k i11 1927). J e s tto ty lk o p o b i e ż- n y p rz e g lą d d o ty c z ą c y c h te g o z a g a d n ie n ia p u b lik a c y j, k tó ry c h m o ż n a n a liczyć z n aczn ie w ięcej. W s z y s tk ie one — aczk o lw iek z n a jró ż n o ro d n ie js z y c h zało ż eń id eo lo g iczn y ch w y p ły w a ją — i do ró ż n o ra k ic h , n ie zaw sze k o n sek w e n tn y c h w n io sk ó w d o ch o d zą — g o d zą się je d n a k w ty m oto f u n d a m e n ta ln y m p o s tu la c ie : stłu m ić w y b u ja łe p a rty jn ic tw o i u k ró cić b e z g r a n iczn e se jm o w ła d z tw o , k tó r e m u n ie k tó rz y , ja k n p . J u l. M akow ski i K o- m a m ic k i, n a d a li m ian o „ a b s o lu ty z m u p a rla m e n ta r n e g o 11... B ra k ty lk o w p u b lik a c ja c h ty c h z a s ta n o w ie n ia się n a d p s y c h i c z n e m i źró d łam i p a r ty jn ic tw a i se jm o w ła d z tw a !...
Nr. 1—4 G Ł O S P R A W A Str. 17
mamy prócz powyższej dewizy to zdanie, że „pierwszym, kardy
nalnym warunkiem zapewnienia państw u zdrowego ustroju je st całkowite i skuteczne zabezpieczenie p r a w o r z ą d n o ś c i w państwie. Praworządność n i e j e s t p o s t u l a t e m t e o r j i , a n i i d e a ł e m p o l i t y c z n y m , l e c z j e s t k a t e g o r y c z n y m n a k a z e m ż y c i a : je st ona za
łożeniem dla normalnego funkcjonowania organizmu państwowe
go"... Z tak ą samą satysfakcją czytamy np. na str. 32 i 33 zdanie, że przestrzeganie praworządności przez państwo je st nietylko je go pierwszym obowiązkiem, ale też l e ż y w j e g o d o b r z e z r o z u m i a n y m i n t e r e s i e , że tedy nie można tw ier
dzić, iżby racja państwowa stała p o n a d praworządnością!
Z niekłamanem też bolesnem przeświadczeniem Sz. A utor przy
tacza powiedzenie wybitnego polityka francuskiego p. B arrere:
„En Pologne on pense, qu‘on peut supprim er le droit par la loi“
(str. 33). Gdzieindziej znów Sz. A utor pisze się na opinję słyn
nego wiedeńskiego prof. Kelsena, iż „siła państw a nie polega na arm atach, więzieniach i szubienicach, lecz n a i d e a c h 1 u- d z i... i że siła państw a nie je st m aterjalnej, fizycznej natury, lecz przedewszystkiem natu ry i d e a l n e j , m o r a l n e j "
(str. 59). — Podobnie brzmiących tez, streszczających najwyż
sze prawdy nowoczesnego praw a państwowego, znajdujem y w tych 18 artykułach cały szereg i zaprawdę: ta książka mogła
by nas głęboko oświecać i na duchu podnosić, jeśliby...
Otóż to niestety: tu i ówdzie z książki tej w yskakują znie
nacka jakby z zasadzki sentencje i zwroty, rzekłbyś w świecie biegunowo przeciwległym wyhodowane... Tak np. w artykule Nr.
XVII pod idealnym napisem : „Panowanie praw a" czytamy po wstępie wymierzonym ostro przeciw „konserwatywno-radykal- nej, wyborczej koalicji p r o r z ą d o w e j “... takie oto zdanie:
„W obecnym stanie rzeczy zadanie wniesienia do walki wybor
czej czynnika ideowego — (artykuł pisany w okresie przedwy
borczym w lutym 1928!) — przypadło niepodzielnie w udziale o b o z o w i n a r o d o w e m u , jako wielkiemu prądowi spo
łecznemu, dominującemu w życiu naszego narodu, opartem u na ideowej podstawie patrjotyzm u i etyki chrześcijańskiej" — (Wiadomo zaś powszechnie, że „o b ó z" narodowy dzierzy m o n o p o l patrjotyzm u i etyki chrześcijańskiej!) ...Zaraz przy tern znajdujem y postulat zachowania stosunku państw a (przez małe ,,p“) do Kościoła (przez duże „K") a względnie po
stulat „przeciwstawienia się programu narodowego radykalno-so- cjalistycznym projektom rozdziału Kościoła od państw a"... Z a r
tykułu Nr. VII. p. t. „N apraw a ordynacji wyborczej" dowiaduje
my się, że przewodnią ideą postulatów reform y wyborczej w ysu
niętych przez stronnictw a n a r o d o w e jeszcze w marcu 1926, je st wzmocnienie w sejmie, a przeto i w państwie, znacze
nia żywiołów c z y s t o p o l s k i c h , żywiołów kulturalnie i gospodarczo wyżej stojących, tych, na których opiera się byt państwa". — Identyfikując w ten sposób żywioły c z y s t o polskie z żywiołami kulturalnie i gospodarczo „w y ż e j “ sto
![Głos Prawa : wychodzi raz na miesiąc. 1925 [całość]]()