N r . 5 N a k ł a d 1 S 0 0 e g z . W Ą B R Z E Ź N O , s o b o t a d n i a 1 2 p a ź d z i e r n i k a 1 9 2 9 r . K a m e r o k a z o w y . R o k I.
Gazeta Wąbrzeska
O r g a n K a t o l i c k o * ® O r g a n K a t o l i c k o N a r o d o w yP r z e d p ł a t a : WVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBAm i e s i ę c z n i e w y n o s i z ł 1 ,— z d o s t a w ą p o c z
t o w ą z ł 1 ,1 9 , z o d n o s z e n i e m w d o m p r z e z s p e c ja l n y c h p o s ł a ń c ó w z ł 1 ,2 5 . C e n a e g z e m p l a r z a p o j e d y ń c z e g o w y n o s i g r 1 5 .
ilUliNzl trzu razu IihMim : oz mloreif, UM I szUt
B ó g i O j c z y z n a !
O g ł o s z e n i a : w i e r s z m ilim . n a s t r o n i e 7 - ła m . g r I O , n a s t r o n i e
4 - ł a m o w e j z a t e k s t e m g r 3 0 , w t e k ś c i e g r 5 0 , n a I s t r . g r 7 5 . P r z y p o w tó r z e n ia c h u d z i e l a s i ę r a b a t u . D la z a g r a n i c y 5 0 % n a d w y ż k i-
M nUM laiishji: lUmrzeźiiD, W o
W j e d n o ś c i s i ł a !
B o h a t e r d w ó c h ś w i a t ó w .
(w 150-ciolecie śmierci Kazimierza Pu łaskiego.)
B o h a t e r d w ó c h ś w i a t ó w , k t ó r y c h s y n o w i e w 1 5 0 - r o c z n i c ę J e g o r y c e r s k i e g o z g o n u j e d n o c z ą s i ę d u c h e m , a ż e b y z ł o ż y ć h o ł d n a l e ż n y p a m i ę c i n i e u s tr a s z o n e g o s z e r m i e r z a w o l
n o ś c i , u r o d z ił s i ę d n i a 4 . m a r c a r o k u 1 7 4 7 w W i n i a r a c h n a P o d o lu .
Z d o m u r o d z i n n e g o w y n i ó s ł s z y g o r ą c ą m i ł o ś ć o j c z y z n y , k t ó r a j u ż z a d n i j e g o d z i e c i ń s t w a c h y l i ła s i ę k u u - p a d k o w i , j e s z c z e p r z e d o g ł o s z e n i e m K o n f e d e r a c j i B a r s k i e j k r z ą t a ł s i ę o k o ł o w z n i e c e n i a z b r o jn e g o p o w s t a n ia p r z e c i w M o s k a l o m n a P o d o l u i W o ł y n i u .
K i e d y p o n i ż a j ą c e g o d n o ś ć n a s z e g o n a r o d u r z ą d y a m b a s a d o r a W s z e c h - R o s j i d o p r o w a d z i ł y o s t a t e c z n i e d o z b r o jn e g o w y b u c h u , m ł o d o c i a n y , b o z a le d w i e 2 0 - t o l e t n i K a z i m i e r z w r a z z d w o m a b r a ć m i z n a l a z ł s i ę w B a r z e o - b o k o j c a s w o j e g o J ó z e f a , r e g i m e n t a - r z a K o n f e d e r a c j i , a ż e b y z r y n g r a f e m B o g a r o d z i c y n a p i e r s i a c h b r o n i ć w i a r y i w o l n o ś c i n a s z e g o n a r o d u . O d t ą d t e ż d z i e je j e g o b o h a t e r s k ie g o ż y w o ta z w i ą z a ły s i ę w ę z łe m n i e r o z e r w a l n y m z d z i e j a m i B a r s k i e j K o n f e d e r a c j i .
W i d z i j e g o n i e u s t r a s z o n ą o d w a g ę B a r a p o r o z p r o s z e n i u K o n f e d e r a t ó w p r z e z w o j s k a r o s y js k i e B e r d y c z ó w , k t ó r e g o n a w ł a s n ą r ę k ę b r o n i d o u p a d ł e g o , z m u s z o n y w k o ń c u g ł o d e m d o k a p i tu l a c ji . W y p u s z c z o n y n a w o l n o ś ć , n i e z r a ż o n y p i e r w s z e m i k l ę s k a m i , p o d ą ż a z a o j c e m i b r a ć m i n a M o ł d a w ję , d o k ą d s c h r o n i ł y s i ę g ł ó w n e s i ł y K o n f e d e r a t ó w i o d r z u c i w s z y n a b o k w s z e l
k ą p r y w a t ę , n i e s t r u d z o n y w b o j a c h r o z p o c z y n a p a r t y z a n c k ą w a l k ę n ę k a j ą c w r o g a o d Ż w a ń c a i O k o p ó w ś w . T r ó j c y a ż p o B a ł t ę , a o d P o d k a r p a c i a p o L i t w ę i p o b u d z a d o w a l k i m i e s z k a ń c ó w k i l k u n a s t u w o j e w ó d z tw .
P o d t r z y m a w s z y r u c h z b r o j n y a ż d o c h w i li , k i e d y E u r o p a z a i n t e r e s o w a ł a s i ę s p r a w a m i P o l s k i , a F r a n c ja p r z y r z e k ł a K o n f e d e r a t o m n a w e t p o m o c p i e n i ę ż n ą i w o j s k o w ą , r o z p o c z ą ł P u ł a s k i p o p o r o z u m i e n i u s i ę z u t w o r z o n ą 3 1 . p a ź d z ie r n i k a 1 7 6 9 r o k u G e - n e r a l n o ś c i ą , p o n o w n i e n i e z m i e r n i e o - ź y w i o n ą d z i a ła l n o ś ć n a P o d k a r p a c i u .
W ś r ó d n i e u d a łe g o p o c h o d u n a K r a k ó w ( w m a j u 1 7 7 0 ) i w L u b e l s k i e , w a l k a m i , z w o d z o n e m i z e z m i e n n e m s z c z ę ś c i e m , t r a p i M o s k a l i , d a j ą c s ię im p o r z ą d n i e w e z n a k i, a ż w k o ń c u , o s a c z o n y p r z e z p o ł ą c z o n e w o j s k a K r e - c z e t n i k o w a i D r e w ic z a w l i p c u 1 7 7 0 z p o d W y s o w y w y c o f u j e s ię n a W ę g r y
P o w r ó c i w s z y n i e b a w e m , z d o b y ł B o r e k , L a n c k o r o n ę i T y n i e c a w k o ń c u r u s z y ł n a C z ę s to c h o w ę . U r z ą d z i w s z y w n i e j s i e d z i b ę d l a s w o i c h o d d z i a ł ó w , u r z ą d z a ł w y c i e c z k i, n i e b e z p i e c z n e d l a w o j s k r o s y j s k i c h . T u t a j te ż w y t r z y m a ł p a m i ę tn e d w u t y g o d n i o w e o b l ę ż e n i e ( s t y c z e ń 1 7 7 1 ) , k t ó r e p o m n o ż y ło je g o s ł a w ę w o j e n n ą i p o d n io s ł o n a d u c h u k o n f e d e r a tó w , a M o s k a l i p r z y p r a w i ł o o u t r a t ę p o ł o w y w o j s k a .
A to li n i e f o r tu n n y k r o k G e n e r a l n o ś c i , p o d j ę t y z a n a m o w ą D u m o u r ie z ‘a ( o g ło s z e n ie b e z k r ó l e w i a ) z a s z k o d z ił K o n f e d e r a c j i i z n is z c z y ł o w o c e b e z g r a n i c z n e g o p o ś w i ę c e n ia d u c h o w e g o w o d z a K o n f e d e r a t ó w , k t ó r e g o d z i a ł a n i a w o j e n n e n a j e s ie n i r o ik u 1 7 7 0 z C z ę s to c h o w y s i ę g a ły n a w e t w P o z n a ń s k ie i o p a r ł y s ię w k o ń c u o P o z n a ń s k ą W i l d ę i o w w z g ó r z e Ś w i ę to m a r c i ń s k i e . W j a k i ś z a ś c z a s p o t e m k l ę s k a D u m o u r i e z 'a p o d L a n c k o r o n ą i h e t m a n a O g iń s k ie g o p o d S to ło w i- c z a m i ( n a L itw ie ) o s ł a b i ł y z n a c z n i e r o z p r o s z o n e p o k r a j u s i ł y o b r o ń c ó w o j c z y z n y .
A le i w t e d y je s z c z e P u ł a s k i n i e u - p a d ł n a d u c h u . W i a r a w o s t a t e c z n e z w y c i ę s t w o w i o d ł a g o te ż n a d a l s z e b o je w L u b e ls k i e m i p o d W a r s z a w ę . J e d n a k u p a d e k K o n f e r e d a c j i z b liż a ł s ię c o r a z s z y b s z e m i k r o k a m i .
O to w t r z y d n i p o p o r a ż c e P u ł a s k i e g o p o d R a d o m i e m — w d n i u 3 l i s to p a d a 1 7 7 1 n a s t ą p i ł o p o r w a n i e k r ó l a , p o k tó - r e m d o n a s z e g o r y c e r z a b e z s k a z y p r z y - I g n ę ło n i e z a s ł u ż e n i e m i a n o „ k r ó lo b ó j- c y “ . O n o to p o p c h n ę ło A u s t r j ę i P r u s y d o n o w y c h k n o w a ń z R o s j ą p r z e c i w k o
„ n i e r z ą d n e j P o ls c e " .
B r o n i ą s ię w p r a w d z ie je s z c z e z h o n o r e m K o n f e d e r a c i z z a m u r ó w z d o b y te g o p r z e z n i c h W a w e l u , t r z y m a j ą s ię j e s z c z e c z a s p e w i e n w T y ń c u i L a n c k o r o n i e . W y t r z y m u j e d z i e l n i e P u ł a s k i o b lę ż e n ie
C z ę s to c h o w y , a l e o s t a t e c z n i e d e k r e t e m ’ n a p o l a c h b i t e w n y c h . O n te ż p o d o b n ie , S e j m u j a k o z d r a jc a i k r ó l o b ó j c a p o n o w - j a k d u c h N a c z e l n ik a i k s i ę c i a J ó z e f a n i e „ n a ś m i e r ć o d k o g o k o l w i e k s k a z a - 1 p o z w o lił n a m p r z e t r w a ć „ n o c n ie w o li n y “ , w id z ą c , ż e ju ż d ł u g o n i e z d z ie r ż y
p r z e m o c y , p r z e d p o d d a n ie m s ię J a s n e j G ó r y , u c h o d z i p r z e d m ś c iw ą r ę k ą R o s j a n , k t ó r z y n a je g o g ło w ę c e n ę n a ł o ż y l i . U p a d ł z b r o j n y c z y n K o n f e d e r a t ó w a j e g o t w ó r c a n i e u s tr a s z o n y p o s z e d ł w
W y r o k w p r o c e s ie s t u d z i e n i e c k i m .
O s k a r ż o n y m z ł a g o d z o n o k a r y . W a r s z a w a , 1 0 . 1 0 . T e l. w ł.
S ą d a p e la c y jn y w g ło ś n e j s p r a w ie o k a t o w a n i e w y c h o w a n k ó w z a k ł a d u p o p r a w c z e g o w S tu d z ie ń c u u z n a ł, ż e n i e j e d n o k r o tn ie n a d u ż y w a n o k a r c ie le s n y c h , a le n i e k a t o w a n o d z ie c i.
W z w ią z k u z te m z m ie js z o n o k a r y G r o c h a lo w i z 3 l a t n a 6 m ie ś ., d y r e k to -
„ C z y s t e r ą c e“ d y k t a t o r a
W a l d e m a r a s u k r a d ł m i l j o n l i t ó w . — I n n e s k a n d a l e k o w i e ń s k i e . K o w n o . 1 0 . 1 0 .
W e c z w a r te k o d b y ła s ię * R a d a M in i
s tr ó w , n a k t ó r ą w e z w a n o W a l d e m a r a s a . P r e m j e r T u b i a l is z a ż ą d a ł o d n ie g o w y ja ś n ie n ia , c o z r o b ił z m iljo n e m litó w , k tó r e p o b r a ł z k a s y s k a r b o w e j i z k tó r y c h s ię d o tą d n ie w y lic z y ł. W a l d e m a r a s o d m ó w ił o d p o w ie d z i. R a d a M in is tr ó w w e z w a ła b . d y k ta t o r a , a b y w c ią g u ty g o d n ia z d a ł r a c h u n e k z ty c h p ie n ię d z y .
P o ś w i ę c e n i e s a m o l o t u s a n i t a r n e g o w G r u d z i ą d z u .
W n ie d z e lę p r z e d p o łu d n ie m , g d y w m ie ś c ie z a w r z a la w a lk a w y b o r c z a o d b y ło s ię n a p la c u ć w ic z e ń w o js k o w y c h p o ś w ię c e n ie p ie r w s z e g o w P o ls c e s a m o lo tu s a n i
ta r n e g o , k tó r y je s t w y r a z e m o f ia r n o ś c i w s z y s tk ic h w a r s t w s p o łe c z ? ń s tw a d z ie n i c y p o m o r s k ie j a s łu ż y ć m a w c z a s ie p o k o ju c e lo m c h a r y t a ty w n y m . U r o c z y s to ś ć r o z - p o c z ę ia s 'ę m s z ą p o ło w ą c e le b r o w a n ą p r z e z k s . p r a ł. D e m b k a . N a p r z e c iw z a ję li m ie js c e lic z n i p r z e d s ta w , w o js k a , w ła d z w o je w .. m i a s t a i p o w ia tu g r u d z ią d z k ie g o o r a z c z ło n k o w ie k o m ite tu n a m i a s to G r u d z ią d z i p o w ia t. W p e w n e m o d d a le ń u s ta l p ię k n y s a m o lo t, k tó r y o tr z y m a ł n a z w ę d a 2 6 6 0 0 z ł. S a m o lo t k o s z tu je 3 4 4 0 0 z ł.
D y r K r z y w iń s k i o d c z v ta l n a s t ę p n ie a k t f u n d a c y jn y , n a k tó r y p o ło ż y li s w o je p o d p s y ć r . K r y s iń s k i, m e c e n . M a r s z a lik g e n e r a ł P a s ła w s k i a ja k o c h r z e s tn i p a n ie w ic e w o je w o d z in a S e y d litz o w a , d r o w a L a -
U t a r c z k a z p r z e m y t n i k a m i .
C h o jn ic e . 1 0 . 1 0 . T e l. w ł.
S tr a ż g r a n i c z n a o t r z y m a ła w ia d o m o ś ć ż e p r z e z g r a n i c ę p r z e c h o d z ić b ę d z ie w ię k s z a g r u p a p r z e m y tn ik ó w . W ia d o m o ś ć ta is to tn ie s ię s p r a w d z iła . K ie d y p r z e m y t n i
c y n a w e z w a n ie s tr a ż y n ie s ta n ę li, s tr a ż n ic y d a li o g n ia a p r z e m y tn ic y o d p o w ie d z ie li r ó w n ie ż s t r z a ł a m i . — P o d łu ż s z e ] w y m ia n ie s tr z a łó w p r z e m y tn ic y w y c o f a li s ię . p o z o s ta w ia ją c n a m ie js c u k ilk a ty s ię c y c y g a r i k i l k a d z i e s i ą t k i l o g r a m ó w t y t u n i u i p a p ie r o s ó w ,
o b c e k r a j e n a ż y w o t t u ł a c z y , k t ó r e g o d o k o n a ć m i a ł w k o ń c u j a k o o b r o ń c a w o l n o ś c i „ n o w e g o " ś w i a t a w w a lc e o n i e p o d le g ło ś ć A m e r y k i z A n g l i k a m i .
T a m te ż w l a ta c h 1 7 7 7 — 9 j a k o d o w ó d c a w ł a s n e g o l e g j o n u o k r y t y c h w a ł ą z w y c ię z c y w y w a l c z a ł w o ln o ś ć S t a n o m Z j e d n o c z o n y m , a ż w k o ń c u d n i a 9 p a ź d z i e r n i k a r a n io n y ś m i e r t e l n ie w b i t w i e p o d S a v a n n a h , w .d w a d n i p ó ź n ie j ż y - c ie z a k o ń c z y ł.
L e c z d u c h ś w i e t la n y te g o r y c e r z a b e z s k a z y , c o p r a w o m i a ł p e ł n e p o w ie d z ie ć o s o b ie , ż e , s z c z ę ś c ia .w d o m u n ie z n a l a z ł , b o g o n i e b y ło w o jc z y ź n ie " , w s t ą p i ł w t y c h , c o o d k o ś c i u s z k o w s k i e j I n s u r e k c j i p o p r z e z L e g j o n y D ą b r o w s k ie g o l a t a 1 8 3 0 i 1 8 6 3 o r a z s t r a s z l iw e j z a w i e r u c h y z a d n i w c z o r a js z y c h k r w a w i l i s ię
c i e m n ą " .
Z b u d u j m y ż m u z a to w s e r c a c h n a s z y c h p o m n i k ż y w y , r ó w n i e t r w a ł y , j a k t e n , k t ó r y M u w s w o ic h w z n i e ś l i w d z ię c z n i A m e r y k a n i e .
A . M .
r o w i z a k ła d u K w a ś n ie w s k ie m u z r o k u n a 3 m ie ś . K a r y te d a r o w a n e n a m o c y a m n e s tii. S k o w r o n a u n ie w in n io n o z u p e ł
n ie . T r z e m d a ls z y m o s k a r ż o n y m P u d o w - s k ie m u , O s ie c k ie m u i B u d n e m u k a r n ie z m n ie js z o n o , le c z d a r o w a n o p o ło w ę k a r w d r o d z e a m n e s tji.
W y c h o d z i te r a z n a ja w c a ły s z e r e g s k a n d a lic z n y c h a f e r W a l d e m a r a s a . M . in . m ą ż k o c h a n k i je g o o tr z y m a ł ja k o ,, o d s z k o d o w a n ie " k o n c e s ję n a p r o w a d z e n ie w K o w n ie d o m u g r y . O b e c n ie p a r ę tę w y s ie d lo n o n a p r o w in c ję . P r o k u r a t o r w y s tą p ić m u s ia ł p r z e c iw b . g e n e r a ln e m u s e k r e t a r z o w i m in . s p r a w z a g r a n ic z n y c h Z a u n iu - s o w i z o s k a r ż e n ie m o b ig a m ję .
„ P o m o r z e “ . P o n a b o ż e ń s tw ie w y g ło s ił m e c e n a s M a r s z a lik p ię k n ą , p e ł n ą p a tr jo ty c z - n y c h a k c e n tó w m o w ę , p r o s z ą c k s . p r a ł a t a D e m b k a , a b y p o b ło g o s ła w ił te m u d z ie łu , k tó r e o d d a n e z o s ta n ie n a u s łu g i c i e r p i ą c y m . N a s tę p n ie z ło ż y w s z y ż y c z e n ia w im ię n i u k s . b i s k u p a O k o n ie w s k ie g o , d o k o n a ł k s . p r a ł a t p o ś w ię c e n ia s a m o lo tu . J a k o p r e z e s k o m ite tu w o je w ó d z k ie g o p r z e m ó w ił n a c z e ln ik W o j. U r z ę d u Z d r o w ia d r . K r y s iń s k i. k tó r y z u z n a n ie m p o d n o s i o f ia r n o ś ć s p o łe c z e ń s tw a p o m o r s k ie g o a z w ła s z c z a m ie s z k a ń c ó w m i a s t a G r u d z ią d z a i p o w ia t u ; d r o g ą s k ła d e k z e b r a n o o g ó łe m 5 4 0 0 0 z ł., z c z e g o n a G r u d z ią d z i p o w ia t p r z y p a - c h o w s k a z G r u d z ią d z a i s t a r o s t a k r a jo w y Ł ą c k i. N a s tę p n ie p r z e m ó w ił p o ż o łn ie r s k u g e n e r a ł P a s ła w s k i , p r z e j m u ją c s a m o lo t z r ą k k o m ite tu c e le m w c ie le n ia g o w s k ła d n a s z e j a r m j i n a p o w ie tr z n e j.
W ł a m a n i e w Z a k o p a n e m . W n o c y z d n i a 9 n a 1 0 b m . d o k o n a n o w ł a m a n ia d o k a n c e la r j i n o t a r ia l n e j d r . J a s i ń s k i e g o . N i e z n a n i s p r a w c y p o r o z p r u c iu r a k i e m k a s y ż e l a z n e j z a b r a l i l i s t y d e p o z y t o w e , j a k r ó w n i e ż z n a j d u j? " ę s ię w k a s i e 2 4 .0 0 0 z ł. i 1 .2 0 0 d o l a r ó w . C i e k a w e m j e s t , ż e w ł a m y w a c z e n i e t k n ę l i z a w i e r a j ą c e j 6 .0 1 2 z ł.
i 3 3 d o l a r ó w k a s e tk i . T u t e j s z a k o m e n d a P P. n a m i e js c u p r o w a d z i e n e r g i
c z n e ś le d z tw o . D o t v c h c z a s s p r a w c y n i e z o s ta l i w y k r y c i .
E c h a p r o c e s u J a k u b o w s k i e g o . B e r li n , 1 0 . 1 0 .
C z ło n k o m r o d z in y N o g e n s ó w , s k a z a n y m w s e n s a c y jn y m p r o c e s ie J a k u b o w s k ie g o n a d ł u g o l e t n i e k a r y w ię z i e n i a d o r ę c z o n o o b e c n ie n a p i ś m ie w y r o k z m o t y w a m i , o b e j m u j ą c y 5 9 s t r o n p i s m a m a s z y n o w e g o . N o g e n s o - w ie z g ło s ili o d w o ł a n i e o d w y r o k u s ą d u p r z y s i ę g ł y c h w N e u s t r e li t z , w o b e c c z e g o r o z p r a w a o p r z e ć s ię m u s i o t r y b u n a ł R z e s z y .
M a n e w r y w o j s k o w e S t a h l - h e l m u . »
B e r l i n , 1 0 . 1 0 . ‘
R o z w i ą z a n i e o r g a n i z a c ji S t a h lh e l m u w N a d r e n ji i W e s tf a l ji w y w o ł a ł o lic z n e p r o t e s t y z e s t r o n y p r a s y n i e m i e c k i e j.
P ó ł u r z ę d o w y k o m u n i k a t s t w i e r d z a , z e r z ą d p r u s k i w y d a ł to z a r z ą d z e n i e w y ł ą c z n i e n a s k u t e k f a k t u , ż e ć w i c z e n i a o r g a n i z a c j i S t a h lh e l m u w p o b liż u m i e j
s c o w o ś c i L a n d b e r g u w N a d r e n j i m i a ły c h a r a k t e r w y r a ź n i e m a n e w r ó w w o j s k o w y c h , w k t ó r y c h w z ię ło u d z i a ł o k o ło 8 0 0 0 u c z e s t n i k ó w .
S z w a g i e r W i l h e l m a p r a c u j e w b a r z e .
B e r li n , 1 0 . 1 0 .
A l e k s a n d e r . Z u b k ó w , b y ł y m a ł ż o n e k s i o s t r y e k s c e s a r z a W i l h e l m a , k s i ę ż n e j W i k t o r j i v o n S c h o m b u r g z g ło s ił s i ę w c z o r a j d o u r z ę d u p a s z p o r t o w e g o w n i e m i e c k i e j k o m i s ji r z ą d o w e j w z a g ł ę b i u S a a r y , p r o s z ą c o p o z w o le n ie n a p o b y t Z u b k ó w w y l e g i t y m o w a ł s ię p a s z p o r t e m N a n s e n a i d o w o d e m o s o b i s ty m , w y s ta w i o n y m p r z e z r z ą d l u k s e m b u r s k i . P o z a t e m w s k a z a ł s ię k o n t r a k t e m , n a z a s a d z ie k t ó r e g o o b j ą ć m a p o s a d ę m i x e r a w j e d n y m z b a r ó w w S a a r b r u c k e n .
P r z e d s t a w i c i e l , , C z e k i “ u c i e k ł z P a r y ż a .
P a r y ż , 1 0 . 1 0 . T e l. w ł.
G ło ś n y z p o w o d u a f e r y B ie s ie d o w s k ie - g o p r z e d s ta w ic ie l „ C z e k i" R o jz e m a n n o d j e c h a ł s a m o lo te m z P a r y ż a d o B e r lin a .
M i n . P i ł s u d s k i n i e w y j e d z i e . W a r s z a w a , 1 0 . 1 0 . T e l. w ł.
M in . P i łs u d s k i z r e z y g n o w a ł z p r o je k tu w y ja z d u z a g r a n ic ę .
Ż y d o w s k a s e k r e t a r k a
R ó ż a R o s e n b e r z a n k a . . . z W a r s z a w y .
P r z e d k i l k u d z i e s i ę c i u l a t y w y e m i g r o w a ł d o L o n d y n u k u p i e c w a r s z a w s k i S t a n i s ła w ( a u s g e r e c h n e t S t a n i
s ł a w ) R o s e n b e r g . J e d n a z je g o c ó r e k p a n n a R ó ż a R o s e n b e r z a n k a z a jm u j e o b e c n i e w y b i t n e s t a n o w i s k o o s o b i s t e j s e k r e t a r k i p r e m j e r a M a c D o n a ld a .
P a n n a R o s e n b e r ż a n k a p r a c o w a ł a w j e d n e m z b i u r h a n d l o w y c h w L o n d y n i e i z a m ło d u j e s z c z e z a p is a ł a s ię d o z w i ą z k u z a w o d o w e g o p r a c o w n i - c z e k h a n d l o w y c h ( s h o p g i r l s ) . W y m o w ą i t u p e t e m o k a z y w a n ą w o b r o n i e s w y c h k o l e ż a n e k , w y s u n ę ł a s ię w z w i ą z k u n a p i e r w s z e m i e j s c e . P o z w y c i ę s t w ie p a r t j i p r a c y w 1 9 2 4 r ., p a n n a R ó ż a z n a l a z ł a z a j ę c i e w b i u r z e p a r - l a m e n t a r n e m p a r t ji , z w r a c a j ą c n a s i e b i e u w a g ę d o s k o n a ł e m u j ę c i e m w i e l u
z a g a d n i e ń s o c ja l n y c h .
G d y o s t a t n i o s t r o n n i c t w o z w y c ię ż y ło p r z y w y b o r a c h i s t e r r z ą d u o b j ą ł M a c D o n a l d , z a m i a n o w a ł p a n n ę R o s e n b e r ż a n k ę s w y m p r y w a tn y m s e k r e t a r z e m o s o b i s t y m , c z y li p o w o ł a ł j ą n a s t a n o w i s k o n a j w y ż s z e g o z a u f a n i a .
O c h z n a m y t y c h ż y d o w s k i c h s e k r e t a r z y a z w ł a s z c z a s e k r e t a r z a L lo y d G e o r g e‘a .* > k tó r y n a m P o l a k o m n a k o n f e r e n c j i w e r s a l s k i e j s ł o n o z a ła z ił z a s k ó r ę .
Str. 2 GAZETA WĄBRZESKA — sobota, dnia 12 października 1929 r. Nr. 5
„Refleksje**
„Gońca Nadwiślańskiego** i „GazetyUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Grudziądzkiej**.
O ba d zien n ik i w y d aw n ictw a „W . K u lersk i — w G rudziądzu** a w ięc
„G oniec N ad w iślań sk i*1 (nr. 235 z dn.
11. 10. br.) i „G azeta G rudziądzka**
(n r. 120 z d n . 10. 10. br.) n a m arg in e
sie w yborów do R ad M iejsk ich u d e
rzy ły w n u tę reflek sy jn ą i sn u ją w nio sk i:
S an acy jn y „G oniec N adw iślański**, co to od p ierw szy ch d n i san acja sta
n ął n a baczność p rzed p rzeró żn y m i
„czw artobrygadzistam i** i n a k o lan ach p rzy jm o w ał ich ro zk azy , in try g i, do
nosy, co to aż do zaw ro tu głow y p alił k ad zid ła n a cześć n ajszk o d liw szy ch n aw et p o ciąg n ięć „zbaw ców 11 P om o rza i m ajo w ej P o lsk i, pisze pod czy- jem ś u k rytem , a zbyt w idocznem d y ktan do ;
— „B yłoby n o n sen sem o d w racać oczy o d rzeczy w isto ści a rzeczy w i
sto ścią jest fak t, że w ybory do sa
m o rząd ó w m iejsk ich w y k azały sil
n e p rzesu n ięcie n astro jów n a p raw o i k u środkow i.
— „byłoby n o n sen sem o d w racać oczy od rzeczy w isto ści, m u sim y pod k reślić, że w y n ik w yborów pow i
n ien w zbudzić p o w ażn e reflek sje w sferach d ecy d u jący ch . F ak t, iż stro n n ictw a rząd o w e n ie u zy sk ały w iększych su k cesó w przy w yborach, m ów i w iele.
T rzeb a się n ad tern zastan o w ić i w y ciąg n ąć o d p o w ied n ie k o n sek
w encje. N ie w y starczy pow iedzieć, że stro n a p rzeciw n a u m iała zręcz
n ie zapom ocą tego czy in n eg o trick u zdobyć w iększość i p rzejść n ad tern do p o rząd k u dziennego. N ie.
' T ak m o żn a tłu m aczy ć d la zaspoko-
’ jen ia sieb ie sam ego, ale gdy chodzi o dobro k raju , a jest to k o n ieczn e, w ten czas trzeb a sięg n ąć g łęb iej, n a
leży zbadać sw e d o ty ch czaso w e po
su nięcie, by stw ierd zić, czy w nich p rzy p ad k iem n ie k ry je się zło, któ- rę, m iast zap rząc sp o łeczeń stw o w . ry d w an ideologji, m ającej być zba
w ien n ą, o d strasza je i staw ia po p rzeciw n ej stro n ie.
‘ Z lek cew ażen ie tego n ak azu chw i
li m oże być w sk u tk ach sw y ch groź
n e11. —
G dy w ięc cała dziś n iem al P o lsk a w y po w iad a się p rzeciw „ideologji** sa n acji san acy jn y „G oniec N ad w iślań
ski** w zyw a do „zb ad an ia p o su n ięć11, by n astęp n ie „zap rząc społeczeństw o w ry d w an ideologji (sanacyjnej)**.
W ięc n ie w y starczą „G ońcow i** trzy lata g o spo d ark i B e-B e, d ew astacy jn ej n a W szystkich o d cink ach, n ie w y star
czy o p in ja sp o łeczeń stw a — o n ko
n ieczn ie chce to społeczeństw o za
p rząc — jak ży d o w sk ą szk apę — do ry d w an u ... d la rato w an ia zb an k ru to
w an ej „id eo lo g ji11, d la rato w an ia p a r t j i .
N ajlep iej zd an iem n aszem zrobiłby
„G oniec N ad w iślań sk i1*, g d y b y sam zap rząg ł się do ry d w an u i ze sw ym p ro g ram em w y jech ał, gdzieś poza g ra
n ice zdrow ej, n aro d o w ej o p in ji. Z da
n iem n aszem „G oniec*1 zrozum ieć po
w in ien sw e w łasn e sło w a:
— „Z lek cew ażenie tego n ak a
zu ch w ili m oże być w sk u tk ach sw y ch groźne**. —
N ieco o strzej staw ia sp raw ę „G aze
ta G ru d ziąd zk a11, w k tó rej czy tam y :
— „Jeżeli w ięc społeczeństw o A ziem zach o d n ich w tak i stan o w czy sposób o p o w ied ziało się p rzeciw sa- Tn a c jb — to czy n n ik i rządow e p o w in
n y w reszcie zrozum ieć, że d o ty ch
czaso w a p o lity k a rząd u pom ajow ego , b y ła fałszy w a...
Z w y n ik u w yborów ty ch w y p ad a . jeszcze d alsza n au k a. N ieo b liczaln a i n ieo d p o w ied zialn a w alka san acji z o lb rzy m ią częścią sp o łeczeń stw a nie ro zb iła tego sp o łeczeń stw a, zo rg an i
zow anego w p artje, lecz p rzeciw n ie w zm o cn iła je.
P o d ru g ie w y n ik i ty ch w yborów m ó w ią n ied w u zn aczn ie, że społe
czeń stw o ziem zach o d n ich san acji m a dość!
D o p raw d y n ajw y ższy czas w d ro d ze pokojow ej zlikw id o w ać ten p ąjn ajo w y sy stem rząd zen ia. C zas n ijw y ższy , bo cierp liw o ść lu d zk a też m a sw oje g ran ice11. —
(C zyżby jed n ak m atu la „G azeta G ru d ziąd zk a11 n ie zezw oliła n a p rzed ru k tego arty k u łu , sy n k o w i sw em u „G oń
cowi N ad w iślań sk iem u11. A no, ro zp ę
dzić się, w ziąć n a odw agę! D roga n ied alek a, gdyż pod jed n y m dachem n a w sp ó ln ej m aszy n ie, w spólnem i rę
k o m a p. G robelnego i w sp ó ln ą k asą p. Kulerskiego. Odwagi!
Król wyspy Tabor.
Dziwne dzieje marynarza szwedzkiego.
P ism a szw edzkie d ru k u ją niesłychanie ciekaw y list, nadesłany do S zw ecji z w y
spy T abor n a oceanie S pokojnym , a za
w ierający iście rom antyczną opow ieść o królu jednego ze szczepów polinezyjskich, S zw edzie z urodzenia, którego losy zagna
ły tak daleko i zarazem tak w ysoko, a który obecnie w yraża w rzeczonym liście pragnienie zrezygnow ania z w ysokiego sw ojego dostojeństw a, ażeby m óc pow ró
cić do ojczyzny.
K arol P ettersen, jak brzm i nazw isko bohatera opow ieści, był m arynarzem na okręcie, który przed trzydziestu laty uległ rozbiciu w pobliżu w ybrzeża N ow ej G w i
nei. Z całej licznej załogi on jedynie u ra
tow ał się dzięki w yjątkow ej um iejętności pływ ania i zdolności w ytrw ania na po
w ierzchni fal w ciągu długich godzin. W ten sposób udało m u się dostać na jed n ą i m niejszych w ysepek oceanu S pokojne
go, gdzie odrazu otoczony został przez ludność m iejscow ą, złożoną ze szczepu ludożerców . P odczas przygotow ań do ucz
ty, podczas której zjedzony m iał być z w ielkiem i cerem ońjam i, córka króla w y
spy, k tó ra po raz pierw szy w życiu m iała m ożność oglądania białego człow ieka, za
chw ycona pięknem jego kształtów i jas
nością skóry, zakochała się w nim naza- bój, doznaw szy praw dziw ego coup de foudre i dzięki tem u w ięzień został u ra
tow any.
K rólew na, ukochana jedynaczka króla w yspy łatw o uzyskała od ojca pozw olenie poślubienia P ettersena, który, nie w idząc innego w yjścia, zgodził się pojąć ją za m ałżonkę podług m iejscow ego obrzęd u i w krótce tak ą zyskał w śród ludności popu
larność, że po śm ierci króla stał się fak
tycznym w ładcą w yspy. Jako człow iek
Na widowni handlarze żywym towarem.
Ofiar? handlarzy padła Żydówka z Włodawy,
O statn io o b rali sobie h an d larze ży
w ym to w arem za teren o p eracy jn y W ło d aw ę (pod L u b lin em ). P rzed p aro m a ty g o d n iam i zjaw ił się tam ja
k iś so lid n ie się p rezen tu jący jego m ość, p o d ający się za ag en ta asek u
racy jn eg o p ew n ej w arszaw sk iej firm y, Jo jn e H am erm an a.
Ó w H am erm an , m ający w szędzie w olny w stęp , k o rzy stał z tego w ten sposób, iż b aw iąc w dom u, gdzie były m ło d e i p ięk n e kobiety, rozpoczynał rozm ow ę n a tem at, jak ie to o n m a w W arszaw ie sto su n k i i jak ą d o b rą po
sadę m oże w yrobić k ażd ej z kobiet.
O czyw iście n a te o b łu d n e o b ietn ice łap ały się n aiw n ie n iedo św iad czo n e dziew częta, k tó re H am erm an n a d ro
gę w y p o sażał w „listy polecające'* ao rzek o m y ch firm , gdzie m iały w ako w ać o w e b ajk ow e posady.
Jed n ą z n ajp ierw szy ch p ad ła cór
Furor teutonikus na. Powiślu.
K w id z y n , w październiku.
W zw iązku> z rozw ojem szkolnictw a polskiego na ziem i m alborskiej coraz czę ściej p o jaw iają się n a łam ach usłużnej p rasy niem ieckiej elaboraty, ziejące niena w iścią do tut. działaczy polskich. P rym w tych napaściach bierze tut. „W eichsel — Z tg.“, urządzając system atyczną nagankę n a nauczycieli, pracujących przy szko
łach polskich; w przekonaniu że szkoły polskie na ziem iach niem ieckich stoją na uczycielem , jego autorytetem i taktem , starają się w sposób bezczelny pozbaw ić tych w ychow aw ców czci i szacunku, ja
kie sobie w gm inie zjednali, zniechęcić ich i zachw iać na zajm ow anych stanow i
skach.
W dw óch arty k u łach „W as w ill W ar- schau im K reise S tuhra11 (nr. 188 i 197) piorunuje „W eichs.-Z tg.11, że nauczycieli do pow . sztum skiego pow ołują organiza
cje w zgl. osoby, pozostające rzekom o w ścisłym porozum ieniu z W arszaw ą itp. — S zm ata niem iecka kw estionuje tendencyj
nie w bezczelnych zw rotach przygotow a
nie zaw odow e nauczycieli i oburza się sztucznie, że dzieci obyw ateli ziem skich (czytaj P olaków n a P ow iślu) w ychow ują tacy nauczyciele, którzy „półazjatyckie* 1 p o siad ają w ykształcenie (halbasiatische
Odsunięcie.
Rzemiosło poza nawiasem.
P rzez d w a dni a w ięc 7 i 8 bm . to
czyły się o b rad y k o n feren cji rządu z rep rezen tan tam i sfer gospodarczych.
O bradom p rzew o d n iczy ł p. m in ister p rzem y słu i h an d lu : W k o n feren cji w zięli u d ział p rzed staw iciele Izb H an dlow e - P rzem y sło w y ch o raz p o k rew n y ch o rg an izacy j. P o n ad to u czestn i
czyli w niej m in istro w ie zaintereso w a n y ch reso rtó w .
N iestety w gospodarczej lej sesji, m ającej, w edług zapow iedzi pism sa
n acyjn y ch, ch arak ter „historyczny**, n ie w zięli u d ziału rep rezen tan ci rze
praktyczny, zdał sobie odrazu spraw ę z
handlow ej w artości n atu raln y ch bogactw w yspy, niebaw em też zm ienił się cały jej poziom ekonom iczny, bow iem dzięki w prow adzonem u przez niego handlow i — zrazu zam iennem u jedynie, najubożsi m ieszkańcy zaznali rychło dobrodziejstw dobrobytu i w ygód, zw iązanych z posia
daniem najrozm aitszych przedm iotów i narzędzi, ułatw iających pracę, o których dotychczas ani im się śniło.
B ru n atna żona P ettersen a u m arła po dziesięcioletniem szczęśliw em dla niej z nim pożyciu. W ów czas udał się P etter
sen do S zw ecji gdzie zaślubił n iejak ą pannę S im pson, która nie zaw ahała się tow arzyszyć królew skiem u sw ojem u m ał
żonkow i do T abor i niebaw em zyskała w śród podw ładnych um iejętnością pie
lęgnow ania chorych, opatryw ania rannych i w ychow yw ania dzieci niem niejszą an i
żeli m ąż jej popularność. K obiety - w y
sp iarki zw łaszcza, których m ężow ie do
tychczas okrutnie się z niem i obchodzili, uw ażając je za sw oje niew olnice i za n aj
drobniejsze przew inienia niem iłosierne je katow ali i stale się n ad niem i znęcali, u- bóstw iają sw oją w ładczynię, która jako pierw szy sw ój czyn, w prow adziła surow e kary za bicie przez tuziem ców żon i ich dzieci. O becnie stosunki ńa w yspie, jak pisze au to r listu, kardynalnie się pod tym w zględem zm ieniły i w yspiarze pod każ
dym w zględem ucyw ilizow ali się.
K ról P ettersen, który liczy obecn ie 65 lat, postanow ił abdykow ać i pow rócić do rodzinnego m iasta G othenburga. S ukcesja tronu taborskiego jest zapew niona, m im o to ludność jest w rozpaczy z pow odu po
stanow ienia w ładcy, nieodw ołalnego bez w zględu na w szystkie prośby i błagania poddanych.
k a jed n eg o z zam ożnych k u p có w w ło- d aw sk ich , M ajlo ch a K lu g m an a. H ai- I m erm an obiecał w yrobić K lu g m an ó w - n ie p o sad ę k asjerk i w jed n ej z po
w ażn iejszy ch in sty tu cy j h an d low y ch w W arszaw ie.
Jak o k au cję, k tó rą m iała złożyć p rzed objęciem p o sad y — K lugm a- n ó w n a w zięła 500 zło ty ch i w y jech a ła. T ym czasem od d n ia w y jazd u u- p ły n ęło p arę ty g o d n i, a ro d zin a K lug- m an ó w n ie o trzy m ała żad n ej w ieści od córki.
Z an iep o k o jo n y K lu g m an p rzy je
ch ał w ty ch d n iach do W arszaw y i tu ro zp o czął en erg iczne p o szu k iw an ia.
Jed n ak pom im o, iż d o k ład an o w szel
k ich starań , a w p o szu k iw an iach b rali u d ział d o św iad czeni i p o siad ający d łu I g o letn ią p rak ty k ę lu d zie — n ie odnio
sły one żadnego rezu ltatu . K lu g m a- nów ny n ie o d n alezio n o .
V orbildung). B ru tal krzyżacki odnosi się negatyw nie naw et do pew nego nauczycie la, który zdał m atu rę sem in arjaln ą w r.
1911, w ięc za czasów pruskich a drugi eg
zam in już w w olnej P olsce, przyczem h ak atysta um yślnie zataja, że ów w łaś
nie nauczyciel, który w czasie w ojny św iatow ej służył w w ojsku, nie m iał m o
żności w czasie niew oli pruskiej załatw ić się z egzam inem kw alifikacyjnym . W in
nych w ypadkach rzuca się w roga „W . Z tg.“ na cześć osobistą nauczycieli, w y
m ieniając ich po nazw isku.
O brażeni nauczycielow ie polscy zażąda li satysfakcji a gdy im odm ów iono, w szy scy w ytoczyli gazecie skargę o publiczną zniew agę; proces odbędzie się przed są
dem ziem iańskim (L andgericht) w E lblą
gu. O szczerców z pew nością nie m inie zasłużona kara, nie pom ogą w tym w ypad ku żadne krętactw a i w ym ów ki, bo są dow ody czarne na białem . S potka bezczel nych pism aków to sam o, co niedaw no o- sław ionego krzykacza pruskiego renegata W orgitzkiego z O lsztyna, który za podo
bny w ybryk pod adresem działacza pol
skiego p. D . zasądzony został na 100 m k.
niem . kary. W yrok stał się już praw o m ocnym .
m io sła a w p ierw szej lin ji Izb R ze
m ieślniczy ch . Z o stali... o d su n ięci...
pom inięci.
C zyżby nie p rzed staw iali k ap itału gospodarczego? W szak rzem io sło w P o lsce w ed ług d an y ch P . W . K . re
p rezen tu je dziś cyfrę 320.780 w arszta
tów , a p racu jący ch w rzem io śle m a
m y obecnie 320,780 jed n o stek . R oczna p ro d u k cja rzem io sła w P o lsce p rzed
staw ia w arto ść przeszło 4 m iljard ó w złotych.
C yfry, n ad k tó rem i, gdy m ow a o zag ad n ien iu gospodarczem . w P o lsce nie w olno lek k ą ręk ą p rzejść do po
rząd ku dziennego.
G dzież są zatem ci, co tak stale za
PELPLIN.
Włamywacze grasują. W pobliskiej Pel
p lin a w iosce Jabłow ie nieznani spraw cy w łam ali się na plebanję i sk rad li całą go
tów kę. P olicja jest na tropie w łam yw a
czy. R ów nież w pobliskim N ow ym D w o
rze w łam ali się złodzieje do chlew m robot n ik a A ndrykow skiego i sk rad li tucznika.
Zgon kapłana. D nia 9 października 1929 u m arł w P an u ks. delegat F ranciszek D ra- piew ski, proboszcz w N ow ejcerkw i, czło
nek S odalicji św . Ignacego.
D onosząc o tem . prosi Z arząd ks. ksw
sodalisów o jak najrychlejsze odprawie
nie mszy św. za duszę Nieboszczyka, p ew niali rzem io sło o tro sce sfer d ecy
d u jący ch . G dzie są ci, co w in try g an ck i S posób p ew n ą część rzem io sła o d su n ęli od ogólnopolskiego zjazd u w P o zn an iu .
Z d a się, że rzem io sło w tego ro d za
ju k o n feren cjach jest w w ysokim sto p n iu zain tereso w an e i że o d su n ię
cie sfer rzem ieśln iczy ch jest z p u n k tu w id zen ia g o sp o d arczeg o g ru b o n ie
u zasad n ion e.
A zresztą stało się. B ilan s bow iem tej d w u d n io w ej k o n feren cji jest zgoła in n y , an iżeli obliczano, — rząd bo w iem n ie w y su n ął k o n k retn eg o p lan u p rzeb u do w y p o lity k i społeczno - eko
nom icznej a o p o d atk ach z u st odpo
w iedzialn y ch dow iedziano się ty lk o ty je że:
— „w ehW ili obecnej m in ister
stw ie b ad a zag ad n ien ia p o d atk ow e i w sp raw ie tej w e w łaściw ym czasie p o w o ła sfery g o sp o d arcze do zao p in jo w an ia p ro jek tó w rządow ych**. — i że b u d żet n a ro k n astęp n y
— „jest ab so lu tn ie n iezw ięk szo n y co jest rezu ltatem k o n ieczn o ści u- łatw ien ia p ro cesu k ap italizacji w ew n ętrzn ej11. —
O t i ty le. N iem a się w ięc czerń sm u cić, n ato m iast w arto zapam iętam , że rzem io sło zo stało.... p o m in ięte.
Spółdzielnie zbytu trzody chlewnej na Pomorzu.
Komunikat Pomorskiej Izby Roln.
H odow la trzody chlew nej, której eks
p o rt w pływ a pow ażnie n a uzdrow ienie b i
lan su handlow ego państw a,stanow i szcze
gólnie d la średnich i drobnych rolników częstokroć bardzo pow ażne źródło docho
dów . D ochody rolnika z tego źródła, do
piero w ów czas są m ożliw ie pełne, skoro należycie jest zorganizow any zbyt trzody chlew nej. Z adanie to. tak w ażne, spełnić m ogą należycie, z korzyścią dla P aiistw a i rolników , organizacje zbytu trzody chlew nej sam ych rolników to jest spół
dzielnie. Z agranica nas na tem polu po
w ażnie w yprzedziła, doprow adzając spół
dzielczą organizację zbytu produk tów go
spodarstw rolnych do w ysokiego poziom u.
W P olsce najlepiej w M ałopolsce rozw ija
ją się spółdzielnie zbytu trzody.
T ym czasem P om orze, które staje się co
raz w ięcej terenem hodow lanym , dotych czas nie posiada ani jednej spółdzielni zbv tu trzody. E ksport trzody z P om orza w y
nosi rocznie około 220 000 sztuk, a który z chw ilą zaw arcia trak tatu handlow ego z N iem cam i znacznie w zrośnie. C zas w ięc, by rolnicy P oniorza zrozum ieli sw ój żyw ot ny interes i przystąpili do zaznajom ienia się z celam i i korzyściam i spółdzielczego h an d lu produktam i gospodarstw rolnych, a przedew szystkiem trzodą chlew ną.
C elem przyjścia w akcji tej rolnikom z pom ocą, O rganizacje R olnicze P om orza z
P om orską Izbą R olniczą w T oruniu na
czele udzielają rolnikom w szelkiej pom o
cy. w ysyłają instruktorów spółdzielczych na specjalnie zw ołane zebrania, czy to K ó
łek R olniczych, czy też zainicjow ane przez
pow ażnych rolników , d o starczają w zoro
w ych statu te’’/ i w szelkich pom ocy przy
organizow aniu spółdzielni rolniczo-han
dlow ych, a przedew szystkiem d la zbytu trzody chlew nej.
Nadmierny etatyzm.
P od tytułem pow yższym u k azała się w e L w ow ie nakładem O rganizacji K upców i P rzem ysłow ców broszura p. M aurycego K o- pelm ana, której treść stanow i referat w y
głoszony przez au to ra w e lw ow skiej Izbie P rzem ysłow o - H andlow ej na tle projektu utw orzenia „P olskiego T ow arzystw a d la H andlu D rzew em '1.
Jak w iadom o, T ow arzystw o to m a być u- tw orzone przez A dm inistrację L asów P ań
stw ow ych. k tó ra rozw iązując przedterm i
now o k o n trak ty leśne, objęła część tarta
ków w 'e w łasny zarząd i przeprow adza o- becnie spraw y przem ysłow o - handlow e w zakresie w łasnym .
A utor broszury jednakże, przytaczając liczne przykłady tw ierdzi, że zupełnie nie m ożliw e jest, aby A d m in isracja L asów . spraw ow ała funkcję przem ysłu i handlu
G dyby m iała ona pow rócić do pierw otnego
; system u, a m ianow cie do licytacji drew na na pniu lub przy pniu, jak t0 się dzieje w e w szystkich państw ach E uropy, w yjąw szy R osji S ow ieckiej to okaza aby się w ielka podaż, nie m ająca rów now ażnika w popycie, gdyż jednostronne rozw iązanie um ów zni
szczyło rzesze przem ysłow ców i w yw ołało nieufność w ew nątrz k raju j zagranicą.
T akie są sm utne skutki dotychczaso w ych dążno ści etatystycznych w dziedzinie drzew nej — konkluduje autor. W idzim y w ięc, że im dalej się dąży po tej linji, tem
groźniejsze są następstw a.
