R ok IV. Maj — C zerw iec 1929 r. Nr. 5—8
M I E S I Ę C Z N I K
D i e c e z j a l n y Ł u c k i
R ękopisów , p r z e s ia n y c h d o d ru k u , R e d a k c j a nie zw ra c a . R e d a k t o r i w ydawca: K s. J a n S z y c h , K ancle rz Kurji B iskupiej,
f l d r e s Redakcji: Ł u c k , K u r j a B i s k u p i a .
T R E Ś Ć Z E S Z Y T U Nr. 5 - 6
D Z I A Ł U R Z Ę D O W Y
R o zp o rz ą d z en ia S to lic y R p o sto lsk ie j.
D e k r e t w s p r a w i e oficjum i Mszy św. d o N. S e r c a J e z u s o w eg o — str. 217. O jc ie c św. o z a d a n i a c h Z je d n o c z e n i a M ło d zież y Pols kiej — str. 218.
R o zp o rzą d zen ia W ładz D u c h o w n y c h m ie js c o w y c h .
P o r z ą d e k wizytacji k a n o n ic z n e j w d e k a n a t a c h : L u b o m e l s k im , W ło d z i m i e r s k i m i H o r o c h o w s k i m od 17 c z e r w c a d o 7 lipca 1929 r. — s t r . 222. P r z e p i s y o wizytacji p a s t e r s k i e j ( o p a r t e na S y n o d z i e Ł u c k im z r. 1927 i ry t u a le n o w y m P r o P o lo n i a — s t r . 223. E g z a m i n a w ik a r j u s z o w s k ie w r. 1929 — s t r . 230. W s p r a w i e k w e s t w g r a n i c a c h diec ezji Łuckie j — s t r . 232.
R o zp o r z ą d z e n ie p r a w n o -p a ń ssw o w e .
O k ó ln ik M inistra W y zn ań Religijnych i O ś w i e c e n i a P u b li c z n e go do K u r a to r ó w O k rę g ó w S zk o ln y ch — str. 233.
D Z I A Ł N 1 E U R Z Ę D O W Y
T r a k t a t p o lity c z n y p o m i ę d z y S to lic ą Ś w ię tą i ltalją — s t r . 235.
Ksiądz p r a ł a t P i o t r H e n r y k Batiffol — str. 246.
O p is W izytacji P a ste r sk ie j w r, 1928—str. 248.
W ia d o m o ści z R zym u —s tr . 249.
W ia d o m o śc i z P o ls k i—s t r . 252.
Ze św ia ta — str. 254.
B ib ljografja — s tr. 257.
'
. .. ■■ '■ V' r" - r.;. w, ‘ «■!-' ;;.V-. •-- ' r. ' •
■: ... ■■■a,- ^ ,v;;"
‘ 'Z • ( ; - • - « ■
. . . •■• • * ; r
. . . - ■••■■'. . i.-.- ■;■ '. i*. ■:■-■■■■’ .
...V?****
•< . ••,Av -;*'•' $
; ' . ;.v r . l'-y ■ *..- .*’ ■ ; -■ )'"V '
• ■
,'.:, ' • ■ . - ■ *vń - -> }*■:
( * «' *• V W* *’*»
i i :>—. i.: .. • -*».••
i ■ . •
’ '-■■■ v.;-vt -A- - ■ ■:•■■<■■■• -■ V; i - S - • '■ i'' '-'v
. -- • ‘ -- *,V «
*
.... .i
:. -: ■.. . .. .-■ • ,;. .... ... .. -£:'■ ■-• :. ■ , 'r'-..'..>: ■ .y-.'•■>*■''■-:* '■ '
-I-i, ' . ; . V ... ' ,.• v.J . -••*-••
. .• w-v •>
/ - • i ‘ ! . , . > • * '
.. , .. . ; ,'..■ , ; ^ ■;. :■■■&, ji■ .:'•>'''Y'.-'•' ■ ' ■ " • ■ ś::
. . . . ■ '. ■' ■ •• ■■ ‘/j • ■•"•'• ''*-•■
. . . . .. ^. . . . . . . . . . . . . . . . . .. ■
., ■.■ •■ -. .•■ ■ y • ; \ ■■■•'X’ -L u ,:. :: *-<*■ ¥*; • •'«-■••
....■■ V .. ..' ' . . -, '.: .■.■■..•■. ' -*' ■ • ; ' • .-. - • - •'•'>■■•'■ '■•-■-:■■ ■■'•■!■•.■•' ■' '':' -- ' '
■, . ■ . ; ■ . . . • - ■/;. i '’ v. .. y ;
•! • . ■ • • :i
» . . .
w-,:!- .j '.’■■ ■“■i- ;ś-:^'s-;Ś.‘;^--'*:i-‘'r''-' r" ^ / •;J,?'"'r'';' "; r*’^ f -"**-y'*; fc'4 ;'*i' ' ' ' " .
< - ' r ‘
. . . . . *!.■;.•.■• - . • .. . ■■■- . . ' ■..» ■*■'■•£’-■■'■ •■; - • - ■ '.••■ '■ .*■ --• ■ : ;■ "■' ■ ■■■
, . . , ^ , . . ., .• ^ . ... ^ .^S^~ ... .^4' Z
: v ^ , , .-. "w.- ■ :V :v*::;.,.; v , - .V ,-.,,1^ ;, ; . " , i.v , . ; 'A - '- . '\ :i ' . - ż .:. .
.,-., 4..- j . /■-';’•■ • • ■ ^ ; :‘v ■ :- ■■ V‘:':-. •' ■ ' ■ ; :.
{..;.■,. -.■•■ •-....■•■ '..-'■-■«i;.: ■■ -,* •> .'■ : ..,, • ’• ■« .,,'■■ .. ,■ . :■ i.-. ■ '. : ■•.;■•■"'.
,,j; ,..■;». ...•„,., .... ’■_ ■...,/■•- ... :■ >. - .• : ;..■ '■■■. .. '■■' - '■•'■' | . . . ; ‘
. .>;:...^.r .„; .;.. ‘ ,...■. i> -.^ ••■■', •. ■.•••..• ^'- ■....■ . ' •■•■•.. • :-’ ; -V;. ■ ' \ : ' ■ .. . . . ': ;i - ; \ . ; .■ ■•/,,. .; ■- . i ^ J - ■'.
R ok IV. Ivl a j 1929 r. Nr. 5
M I E S I Ę C Z N I K
D i e c e z j a l n y Ł u c k i
R ękopisów , p r z e s ta n y c h do d ruku, R e d a k c j a nie zw ra c a . R e d a k t o r i w ydawca: Ks. Jan S z y c h , K anclerz Kurji B iskupiej.
A dres Redakcji: Ł uck, Kurja B isku pia.
DZIRŁ URZĘDOWY
Rozporządzenia Stolicy R postolskiej
D e k r e t w sp r a w ie o ficju m i M szy św . do N. S e r c a J e z u s o w e g o .
(A cta Aposł. Sedis 1929 r. str. 77).
A b y tem zupełniej u r o c z y s t o ś ć N. S erca J e z u s o w e g o o d p o w ia d a ła p o b o ż n o ś c i lu d u ch r z eśc ija ń sk ie g o , J e g o Ś w ią to b liw o ść Ojciec św., P iu s XI, e n c y k lik ą swą:
„M iserentissim us R edem ptor", o g ł o s z o n ą dnia 8 maja 1928 r., p o d n ió e ł tę u r o c z y s t o ś ć do s to p n ia r y tu zd w o
j o n e g o pierw szej k la s y z o k ta w ą u p r z y w ilejo w a n ą trz e c ie g o rzędu; opró cz t e g o o g ł o s i ł ją, ja ko u r o c z y s to ść p ie rw szo r z ę d n ą , z r ów n a n ą z u r o c z y sto ś c ia m i, które się świętuje. U ło ż o n e zaś przez sp e c ja ln ą K o misję, z p o le c e n ia sa m e g o Ojca św., c ałk ow ite Oficjum i Mszę św., św. K o n g r e g a c ja O brzędów uw a żała za s łu sz n e zaaprobow ać. P o z r e fe r o w a n iu w ięc t e g o przez niżej p o d p is a n e g o K a rd y n a ła P o d p r e fe k ta św. K o n g r e g a cji O brzędów Ojcu św. na audjencji dnia 29 sty c z nia 1929 r. J. Ś w ią to b liw o ść wyżej w y m ie n io n e oficjum i Mszę św. w brzm ieniu, jak pow yżej po da n o , p o tw ie r
218 Miesięcz nik D ie cezjaln y Łucki Nr. 5
dzić r a c zy ł i nakazał, ab y w ca ły m K o śc ie le p o w s z e c h n y m przez kler św ieck i i z a k o n n y i in n y c h , któ r zy w e d łu g o b r z ą d k u r z y m s k ie g o o b o w ią za n i są do o d m aw iania brewiarza, b y ł y u ż y w a n e, p r z y za c h o w a n iu ru b ry k bez w z g lę d u na j a k ie k o lw ie k naw et specjalne, p r z e c iw n e przepisy . Dnia, m ie sią c a i roku, jak wyżej.
(— ) K . Kard. Laurenti P o d p re fe k t (— ) Angelus Mariani
S e k re ta rz
O j c i e c ś w . o z a d a n i a c h Z j e d n o c z e n i a M ł o d z i e ż y P o l s k i e j .
(List J. E . K ardynała Sekretarza Sianu do J. E . K ardynała Prymasa)
S e k r e ta rja t S ta n u
Je g o Ś w iąto b liw o ści W atykan, dn. I lutego 1929 r.
N r. 77.103
E m i n e n c j o !
S p r a w o zd a n ie W aszej Em inencji z ro z w o ju i d z ia ła ln o ś c i m ło d z ie ży k a to lic k iej w P o ls c e , zrzeszonej w „Z jednoczeniu M todzieży Polskiej" , spraw iło O jcu św iętem u w ielk ą p r z y je m n o ść i jako-® w ia d ectw o w z n io s ły c h id e a łó w i p i ę k n y c h c z y n ó w , i jako zapo w iedź n ie z a w o d n a d a ls z y c h p o s tę p ó w i w zm ożonej d z ia ła l
n o ś c i tej organ izacji na p r z y s zło ś ć .
J e g o Ś w ią to b liw o ść upa tru je z g łę b o k ie m z a d o w o le n ie m n ie ja k o n o w y dow ód troskliw ej opiek i O pa trzno ści B ożej nad K o śc io łe m ś w ię ty m w tem, że z ł o n a w ie r n e g o lu d u w y c h o d zą lic z n e a g o r ą c e z a s tę p y m ło d z ie ń c z e w chwili, g d y zew sząd uderzają w lu d z k o ś ć fale n o w o c z e s n e g o p o g a ń s tw a , z w iastu jącego św iatu sm u tn e jutro. P a n B ó g w y p o s a ż y ł m łodzież w o so b liw e dary, które ją w y b itn ie u z d o ln ia ją do s p r o w a d za n ia s p o łe c z e ń s tw a na dro g i praw a B o żeg o. Od
z n a c z a się m ło d z ie ż s z czerą wiarą, o d w a g ą z d e c y d o w aną i u k o c h a n ie m w ielk ich idea łó w . N ie dziw, że B o sk i Mistrz lg n ą ł do m ło d z ie ż y o s o b liw sz e m u c z u c ie m
Nr. 5 M iesię cz nik D ie c e z ja ln y Łucki 219
m iło ści i że K o śc ió ł otaczał ją p o w s z y s tk ie c z a sy b ardzo tro sk liw ą o p iek ą, jako tę c z ą stk ę o w czarn i C h rystusow ej, która p o trzeb u je s t a r a n n e g o k ieru n k u , a dobrze p r o w ad zon a z całą g o to w o ś c ią przejm uje się z baw iennem i zasadam i C h rystu so w e m u 1 w ła śn ie do tej ła tw ości o d c z u w a n ia i e n t u z ja s t y c z n e g o p r z e ż y w a n ia id e a łó w e w a n g e lic z n y c h , naw ią zuje K ościół, g d y w sz er e g i Akcji k atolickiej zapra sza i w p row ad za h u fc e m ło d z ie ń c z e , uw ażając za bar/lzo w s k a z a n y i u ż y t e c z n y ich udział w o b r o n ie i k r z e w ie n iu wiary.
Z tej mądrej a o jcow sk iej p e d a g o g ji K o śc io ła w y nika, że dw om a z a sad n icz e m i w zględam i p o w in ie n się kie ro w a ć k a to lick i ruch m ło d z ie ży , o d c in a ją c się tem ostro i c a łk o w icie od w s z y s tk ic h in n y c h o r gan izacy j, które w y łan ia ją się z n o w o c z e s n e g o sp o łe c z e ń s tw a . Z jednej str o n y p o w in ie n on c zerp ać w sz e lk ie n a t c h n ie n ie id e o w e i en ergję w e w n ę tr z n ą z w ia ry i z B o s k i e g o p ło m ie n ia łask i do t e g o stop nia, iż b y w s w y c h z a m ierzen ia ch b y ł ruchem isto tn ie r e lig ijn y m i b y ten c h a rak ter n ie d w u z n a c z n ie i sta n o w c z o p rzejaw iał się n azew nątrz. Z drugiej str o n y zaś, ruch ten p o w in ie n b y ć ś c iśle i je d y n ie p o d p o r z ą d k o w a n y hierarchji k o ś cielnej, owej najw yższej in sty ty c ji, której, w y łą c z n ie C hrystus p o w ie r z y ł sk a r b y swej nauki, sw e g o prawa i zbaw ienia. Te p o d s ta w o w e z n a m io n a nadają s to w a r z y sz e n io m m ło d z ie ży k atolickiej o s o b liw s z y u rok w o c z a ch s p o łe c z e ń s tw a . D la ty c h c e c h są te zw iązki dr o g ie Ojcu św., jak o k o w gło w ie. A te n s z c z e g ó ln y ich chara kter nietyllco nie krępuje w nic ze m ich wzro
stu i d z ia ła ln o śc i, lecz je ożyw ia i k sz ta łtu je ku c e lom n ie p o r ó w n a n ie w y s o k im i p r a k ty c zn y m , ku w s p ó ł
p r a c y z hierarchją k o śc ie ln ą w B o s k ie m a nie zw ło c z - nem d z iele a p o sto lstw a c h r z eśc h ija ń sk ie g o .
Ileż to n o w y ch , [a p r z e p ię k n y c h n a d z ie i budzi Z j e d n o c z e n ie M łod zieży P o lsk ie j w ła śnie dla te g o , że Papież, B isk u p i i d u sz p a ster z e p o s z c z e g ó l n y c h parafij widzą w niem h u fie c p ło m ie n n y , d z ie lą c y z nimi ś w ię te zam iary i twarde boje w o jsk a C h ry s tu s o w e g o .
220 Miesięcznik Diecezjaln y Łucki Nr. 5
J a k ż e ż n ie ż y c z y ć każdej parafji, by m iała swe zor
g a n i z o w a n e s z er e g i m ło d z ie ż y ka to lickiej, p o d d a n e w be z w z g lęd n e j karności p r o b o sz c zo w i w tym d u c h u i celu, a b y przez n ie g o n a le ż y c ie p r z y g o to w a n e i p o p r o w a d zo n e razem z nim s ta c z a ły św ięte w alki w d zie
dzinie k u ltu r y religijnej, w s p ó łz a w o d n ic z y ły z w s z y stkim i w c n o ta ch c h r ześcija ń sk ich i z a p r a w ia ły się do c z y n n e j s łu ż b y m iłosierdzia k a to lic k ieg o .
Ma zatem Z je d n o c z e n ie M łod zieży P o lsk ie j p o d w ó jne zadanie: zad a n ie wewnętrzne^ w y c h o w a w c z e i zadanie z e w n ę tr z n e g o a p o s to ls k ie g o czynu. P o w in n o on o w ięc w dalszy m cią g u p ie lę g n o w a ć na jstaran
niej w łasne, chr z eśc ijań sk ie w y r o b ie n ie przez p o g ł ę b ie n ie w ie d z y religijnej, prze p ło n ą c ą p o b o ż n ość , kar
m io n ą p r z e d e w s z y stk ie m B o sk ie m i Siłami E u ch ary stji św., a czer p a n ą z ust i se rc a K o śc io ła przez g łęb o k i u d z ia ł w j e g o liturgji i przez ścisłą a r a d o sn ą p r a
k t y k ę cnót c hrześcijańskich, zw łaszcza, c z y sto ś c i o b y czajów. D o o s ią g n ię c ia w ła ś c iw e g o p r z y s p o s o b ie n ia p r z y c z y n i się też n iem ało o d d z ie ln e p r ow a d ze n ie s to w a r z y s z e ń m ęsk ic h i żeń sk ich , jak się to już zapro
w ad ziło w d ziecezjach p o lsk ic h , zw racając p r zytem u w a g ę na to, b y oba o d d z ia ły w s to su n k u do cało ści Akcji katolickiej i pod w z g lę d e m sk o o r d y n o w a n ia śr o d k ó w działa n ia m ia ły je d n o lity kierunek, p o r ę c z a jąc jed n a k sw ym czło n k om w y c h o w a n ie od m ie n n e i d o s to so w a n e do ich s p e c y fic z n e j p s y c h o lo g ji i p o trzeb.
N a d rugiem m iejscu Z je d n o c z e n ie p o w in n o zaraz p r z y z w y c z a ja ć m ło dzież do tego, a b y w y s o k o c e n iła dar w iary, str z e g ąc g o z a z d r o śn ie i d zieląc się jej św iatłem z drugim i, z g o d n ie z w ezw a n iem , z którem A p o s t o ł zw racał się do p ie rs z y c h chrześcijan, o to c z o n y c h pog a na m i: „M iędzy którym i ś w ie c ic ie jako g w ia z d y na świecie". (Fil. 2, 15).
N ie c h ż e t ed y m łodzież k a to lic k a : m ęsk a i ż e ń sk a u k o c h a a p o s to ls tw o C h ry stu so w e i o b r o n ę w iary k a tolickiej, jako n a jw z n io śle jsz y przejaw m iłości. N ie c h ż e
Nr. 5 M iesięcznik D ie cezjaln y Łucki 221
tej m iłości bada i p oznaje r ó ż n o r o d n e s p o s o b y i n ie ch s to s o w n ie do w a ru n k ów w c z y n c ie p ły w c ie la jej zm ien n e form y, po d trzy m u ją c misje, w spierając b ie dn y c h , o p iek u jąc się ludem i starając się w p r z e ró ż n y s p o s ó b o to, a b y b liźnim n ie ść p o m o c i prawdę.
J a s n o stąd w yn ik a, że Z je d n o c z e n ie p o w in n o w swej d z ia ła ln o śc i trzy m a ć się zdała od sp o r ó w p o l ity c zn y ch . W y m aga ją t e g o i ś c is ły sto su n ek , ł ą c z ą c y je z hierarchją k o ś c ie ln ą , i j e g o o s o b liw e zadania, i n ie zb ęd n a mu jed n o ść w e w n ę tr z n a i s z c z e g ó ln y c ha rakter o r g a n iza c y j m ło d z ie ń c z y c h . Mimo to d z ia ła ln o ś ć Z je d n oc z e n ia , jak to Ojciec św. k ilk a k r o tn ie w p o d o b n y c h w y p a d k a c h z a z n a c zy ł, nie b ę d z ie bez p o ż y tk u dla s p o łec z e ń stw a , k tó rem u pod k ażdym w z g lę d e m oddaje w ażn e p r z y słu g i. N ie b ę d z ie on a ta k ż e bez z n a c z e n ia dla o b r o n y w ia r y świętej naw et w d z ied zin ie p olity czn ej, g d y do tej o b r o n y zaw ezw ie h u fc e m ło d z ie ń c z e jakieś s z c z e g ó ln e n ie b e z p ie c z e ń stw o i g ł o s B iskupów .
W p ię k n jrch b a rw ach widzi Ojciec św. p r z y s z ło ś ć Z jed n oczen ia . W m y śli i p r a g n ie n ia c h sw o ich k o ja r zy J e g o ś w ią to b liw o ść d z ia ła ln o ść polsk iej m ło d z ie ż y k atolick iej z d o k o n y w u ją c e m się o d r o d z e n iem cbrze- ś c ija ń s k iem t e g o kraju, k tó r y zb lisk a p o z n a ł i g o r ą c o miłuje. Z temi ż y c z e n ia m i zaś łą c z y Ojciec św. sw e m od litw y o k a to lic k ą g o t o w o ś ć i d z ieln o ść m łod z ie ży p o lsk ie j i o p o m y ś ln o ś ć dla tych, k tó r zy się nią s e r d e c z n ie zajmują.
W d ow ód zaś Swej ła sk a w o ś c i p r z e sy ła J e g o Ś w ią to b liw o ś ć W aszej E m in en cji i Z j e d n o c z e n iu M łodzieży P o ls k ie j sw e b ło g o s ła w ie ń s t w o A p o sto lsk ie .
Całując u n iż e n ie r ę ce W aszej E m in e n c ji, mam z a s z c z y t p r z e sła ć w y r a z y na jg łę b sz e j czci i szacu n k u .
W aszej E m in e n c ji n a jn iższ y i n a j o d d a ń sz y s łu g a
(— ) K ardynał P. Gasparri.
222 M iesię cznik Diecezjalny. Łucki Nr. 5 ;
R o z p o rz ą d z e n ia Władz D u c h o w n y c h Miejscowych.
P o r z ą d e k w i z y t a c j i k a n o n i c z n e j w d e k a n a t a c h : L u b o - m e l s k i m , W ł o d z i m i e r s k i m i H o r o c h o w s k i m o d 17.VI
d o 7 i i p c a 1929 r o k u .
1) O strówki ze stacji kolejow ej L ubom i przyjazd 17 czerw ca o godz. 6-ej wieczorem , w yjazd 19 c zerw ca o godz. 7 ran o do Opalina.
2) Opalin, przyjazd 19 czerw ca o godz. 9 rano, w yja zd 19 c z er w ca o go d z . 14-ej de R.ymacz.
3) R ym acze, — p r zyja zd 19 czerw ca o godz. 6-ej w iecz. w yja zd 20 czerw ca o godz. 4-ej do B indu g i.
4) B in d u g a,— przy jazd 20 czerw ca o godz. 6 ej, w y jazd 21 czerw ca o godz. 4-ej do K ory tn icy .
5) K o ry tn ic a ,—p rzyjazd 21 c z er w ca o godz. 6-ej, w yjazd 22 czerw ca o godz. 4-ej p o poŁ do U ściłu ga.
6) U ś c iłu g ,—p r z y ja z d 22 c z er w ca o godz. 6-ej po p oł. w yjazd 23 czerw ca o godz. 4-ej p o poł. do Swoj- czow a.
7) Sw ojczów, — przyjazd 23 c z er w ca o godz. 6-ej p o poł. wyjazd 25-go czerw ca o g od z . 4-ej po poł. do Sielca.
8) S ie le c , — przy ja zd 25 czerw ca o g o d z . 6-ej p o poł. w yjazd 26 czerw ca o godz. 4-ej do Litowiża.
9) Litow iż,—przyja zd 26 c z er w ca o godz. 6 ej, w y jazd 27 c z er w ca o godz. 4-ej po poł. do Zab łociec.
10) Z a b ło tc e ,—przy jazd 27 czerw ca o godz. 6-ej p o poł. wyjazd o godz. 3 po poł. do Drużkopola.
11) D ru żk op o l,— przyjazd 28 czerw ca o god z . 7-ej w y jazd 29 c z er w ca o godz. 3-ej po poł. do Beresteczlca.
12) B e r e s te c z k o ,—przyjazd 29 czerw ca o godz. 6-ej po poł. wyjazd 30 czerw ca o g o d z. 4-ej do H orochow a.
13) H o ro c h ó w ,—przyjazd 30 c z er w ca o godz. 6-ej p o poł. wyjazd 2 lip ca o godz. 7-ej rano do N o w eg o- Z a h o row a przez K oniu eh y .
Nr. 5 M ie się c z n ik D ie c e z ja ln y Łucki 223
14) N o w y -Z a h o r ó w ,— przyjazd 2 lip ca o godz. 9-ej rano, w yjazd 2 lip c a o godz. 4-ej po poł. do Łokacz.
15) Ł o k a c z e ,— p r zyjazd 2 lip c a o godz. 6-ej po poł.
w yjazd 3 lip ca o godz. 4-ej do Zaturzec przez Szel- wów.
16) Z aturce,— przyja zd 3 lip ca o g od ż . 6-ej p o poł.
wyjazd 4 lip ca o g o d z . 4-ej do K isielina.
17) K is ie iin ,—p r z y ja z d 4 lip ca o godz. 6-ej po poł.
w yjazd 5-go lip c a o godz. 4-ej po poł. do K u p ic z o w a przez W o r o n c z y n .
18) K u p icz ó w ,—przyjazd 5 lip c a o godz. 6-ej w y jazd 5 lip c a o g o d z. 4-ej po poł. do Turzyska.
19) T u rzysk, — przyjazd 6 lipca, o g o d z . 6-ej po poł. wyjazd 7 lip ca o godz. 4-ej p o poł. do Łucka.
P r z e p i s y o w i z y t a c j i p a s t e r s k i e j
( o p a r te na S y n o d z ie Ł u ck im z r. 1927 i r y t u a l e n o w y m Pro P o lo n ia .
1. O b o w ią zk i K sięży D ziek an ów .
W m y ś l s t a t u t u 9 5 , - S y n o d u Łuckiego, Księża Dziekani: a) z o r g a n i z u j ą w z a j e m n ą p o m o c p o d c z a s wizytacji przy s ł u c h a n i u spowiedzi; b) jeśli wizy
t a c j a w y p a d n i e p o d c z a s r o ku s z ko ln e go , wyj ednaj ą o d I n s p e k t o r a S z k o l n e g o z wolnieni e dziatwy od n a uk i na c z a s wizytacji d a ne j parafji; c) o z a m i e r z o n e j wizytacji p o w i a d o m i ą o d n o ś n e g o s t a r o s t ę p o w i a t o w e g o .
2. O b ow iązk i K sięży P r o b o sz c z ó w .
1. Ma m o c y s t a t u t u 90 S y n o d u , XX. P r o b o s z czowie, o t r z y m a w s z y w i a d o m o ś ć o wizytacji k a n o nicznej, b ezz wł oc zn ie p r z y s t ąp i ą do p r z y g o t o w a nia parafji do tej uroczystości, a zwłas zcz a p o u c z ą o o dpuś ci e, w ó w c z a s u d z i e l a n y m przez Biskupa:
a) J eś l i możliwe, przed wiz ytac ją u r z ą d z ą r e k o l e k cje, lub misje, o ile j e sz cze się nie odbyły: b) o g
224 M iesię cz nik D ie c e z j a ln y Łucki Nr. 5
ł os zą g odz inę, o której w dniu wizytacji m a j ą z e brać się dzieci, kt óre przystąpiły do pierwszej Ko- munji św., z a r ó w n o dzieci u c z ęs zc za j ąc e do szkoły, k tó re winny przyjść wraz z n a u c z y c i e l s t w e m , jak i nie k o r z y s t aj ą c e z n auki szkolnej. Dzieci t e b ę d ą p o d d a n e e g z a m i n o w i z k a t ec h iz m u.
2. Mają być prze dst awi eni Księdzu Biskupowi c z ł on ko w ie br a ct w i kongre ga cji (st. 91 S y n o d Łu
cki).
3. K wes t jo na rj us ze o wizytacji, już p rz e sł a ne , n a l e ży m i e ć w y pe ł n i o n e o d p o w i e d z i a m i (st. 92).
4. Księgi m e t r y k a l n e i inne (st. 180, 181 i 233 S y no d Łucki) należy p r z y g o t o w a ć Ksi ędzu Bi
s k u p o w i do przejrzenia.
5. J eś li m a być k o n s e k r o w a n y kościół, ołtarz lub dzwony, t r z e b a o t e m uprzedzić Kurję Bi
s k u p i ą (st. 94).
B ierzm ow an ie.
1. Księża P r ob o sz c zo w ie ze s z c z e g ó l n ą t r o s kliwością, po o t r z y m a n i u niniejszego, r o z p o c z n ą g ł o s z e n i e n a u k o s a k r a m e n c i e b i e r z m o w a n i a , (st. 233 S y n o d u Łuckiego). W n aucz an iu t e m , o p r ó c z p rz e ds t a w i e n i a s a m e g o d o g m a t u , należy zwrócić m ię dz y i nn e mi u w a g ę na n a s t ę p u j ą c e szczegóły:
2. Przed b i e r z m o w a n i e m każdy winien być u spowiedzi świętej, a by w s t an i e łaski przyjąć t e n s a k r a m e n t .
3. Pr zys tępujący do b i e r z m o w a n i a winni być z ao pa t rz e ni w o d p o w i e d n i e kartki (st. 235 S y n o d u Łuckiego).
4. N awr óce ni z p r aw os ł aw ia nie p rz ys tępują do b i e r z m o w a n i a , gdyż s a k r a m e n t t e n już im z o s tał udzielony przy chrzcie ś w i ęt ym .
5. Przyj muj ą s a k r a m e n t b i e r z m o w a n i a tylko ochrzczeni i tylko raz w życiu do t e g o s a k r a m e n tu przystąpić m o ż n a .
Nr. 5 M iesię cznik D iecezjalny Łucki 225
6. M oż na przystąpić do b i e r z m o w a n i a i przed prz yj ęci em k o mu n ji świętej, nie b ę d ą c n a czczo.
7. Patri nus przy b i e r z m o w a n i u m o ż e być tyl
ko o s o b a z d o b r ą opinją, już b i e r z m o w a n a , dla c h ł o p c ó w m ę żc z y z n a , a dla dz ie wc z ąt niewiasta.
8. P o d c z a s b i e r z m o w a n i a p a t ri n us kładzie s wą p r a w ą r ę k ę n a p r a w e m r a m i e n i u b i e r z m o w a n e g o .
9. O b o w i ą z k ó w patrini nie m o g ą pełnić: ojciec r odzony, m a t k a , lub w s p ó ł m a ł ż o n e k ( a ) b i e r z m o w a n e g o .
10. P a tr i nu s zwykle o b ie r a n y j es t przez rodzi
c ó w b i e r z m o w a n e g o , e w e n t u a l n i e przez je go o p ie kunów, a g dy b y t yc h nie było przez p r o b o s z c z a parafji.
11. P o ż ą d a n e m jest, a by patrinus ukończył już lat 14 i znal d o b r z e z a s a d y wiary ś więtej.
12. Imię przy b i e r z m o w a n i u m o g ą b i e r z m o wani wybi era ć tylko z p o ś r ó d i mi on ś więtych Pa ńs ki ch .
13. O o z n a c z o n e j godzinie, b i e r z m o w a n i m a j ą się u st aw ić w o s o b n y c h rzędach, p o j ednej s t ro ni e chło pcy i mężczyźni, po drugiej d z ie wc z ęt a i k o biety.
14. Pr zys tę pując y do s a k r a m e n t u b i e r z m o w a nia powinni już być o b e c n i n a m o d l i t w a c h , o d m a w i a n y c h przez B i s k u p a p rzed b i e r z m o w a n i e m oraz nie powinni o d ch o d z i ć p rz ed o t r z y m a n i e m k o ń c o w e g o b ło g o s ł a w i e ń s t w a . Mad t e m winni c zu wa ć k a p ł an i p o d c z a s b i e r z m o w a n i a . O s ob y, przy
c h o d z ą c e do koś cioł a po roz poc zę ci u b i e r z m o w a nia, p r a g n ą c e j e d n a k przyjąć t e n s a k r a m e n t , wi n
ny być z e b r a n e oddz iel ni e i p r z e d s t a w i o n e Ksi ę
dzu Biskupowi do b i e r z m o w a n i a , p r z y c z e m ryt b i e r z m o w a n i a całkowicie m a być w y pe ł ni ony od p oc zą t ku .
15. W myśl kan. 793 K. P. K. i st. 236 S y n o d u Łuc ki eg o należy wpisać p o b i e r z m o w a n y c h do ks i ąg s pecjalnych, o ra z winny być p o c z yn i on e
226 Miesięcz nik D ie cezjaln y Łucki Nr. 5
a d n o t a c j e o udz iel en iu b i e r z m o w a n i a w k s i ę g a c h chrztu (kan. 4 7 0 § 2 K. P. K.). J eś l i b i e r z m o w a n y poc h od zi z innej parafji, p o w i a d o m i ć na leż y o u d z i e l o ny m b i e r z m o w a n i u o d p o w i e d n i e g o p r o b o s zc za c e l e m z robi eni a a d n o t ac j i przy a kcie chrztu;
dla t e g o też przy wpis ywa niu do ksiąg o s ó b bierz
m o w a n y c h na leż y ba d ać , k to z jakiej p oc ho dz i parafji i kiedy urodzony.
16. Wp isywanie d o ksiąg o s ó b b i e r z m o w a n y c h i a d n o t a c j e w k s i ę g ac h chrztu p ow i n n o być d o k o n a n e p o b i e r z m o w a n i u , n a p o d s t a w i e ka rt ek , o d b i e r a n y c h od b i e r z m o w a n e g o . Wpisywać n al eż y wszystkich bez względu n a to, do jakiej n a l e ż ą parafji. Wzór kartki i książki, k tó re s ą o p r a c o w a n e w my śl k an . 798 K. P. K. n a z n a c z a Kurja n a stępujący:
W zór kartki d o bierzm ow ania*
Imię c h r z e s t n e ... i m i ę..o b r a n e do b i e r z m o w a n i a ... n az wi s ko ... urodził się r o k u ...
o c hr z c z o n y w parafji ...
w roku ... S a k r a m e n t b i e r z m o w a n i a przyjął z r ąk J . E. Ks. B i sk up a ...
w parafji ... d n i a ... 19 r.
Imię i na zw is ko o so by , s p eł ni a ją c ej f un k c j ę patrini, (o ile w p i s a n i e t e g o fa kt u o k a ż e się m o ż l i w e m )
Wzór książki osóbpobierzmowanych.
Nr. 5 M ie sięcznik D ie cezjaln y Łucki 227
CO ^ B
^ 1=5 05 'a
^ . 5 2 S
O -I-i r-< I- k£^
^ a z? o HH A ^ g
Oj BUIBM.OUIZJ0] q ninouiBJ>iBs \\\
•8izpn jCpop[ i o ^ I
cdo
•r—ao a>*
a
r^ 3-1-5
cd
s
*o *
*rH s HH
(N rH CM -
cd
•r^ n O
SW
cd O > 5
Sh 03
N C
Ph O
cd
| ś I
Ph B M
rOK^i ote
° B
o °s
co O
* § N N
03 s
B .£
<!>■ &Ho
■aj B
E '2 2 ^ s &
K-i O -u SI£ S o u o
;®>S 8 03
^ B
fM
j f u t e i o J i m js i
228 Miesięcznik D ie c e z ja ln y Łucki Nr. 5
Porząd ek cz y n n o śc i p o d cza ssa m ej w izytacji.
Wizytacja o d b y w a ć się będzie w e d łu g p r z e
pisów n o w e g o rytuału. ( Or do a d r e c i p i e n d u m p r o c e s s i o n a l i t e r E p i s c o p u m e t ord o a d vis itandas p a r o c h i a s (pag. 1014— 1021).
1. W o z n a c z o n y m czasie Proboszcz, u b r a n y w k o m ż ę , s t uł ę i k a p ę bia łe go kol oru z pacyfika
ł e m lub kr zy ż em w ręku, w o to c z e n i u d u c h o w i e ń s t wa i wiernych, z c h o rą g wi a mi , o b r a z a m i i b a l d a c h i m e m o c z e k u j e Księdza Biskuap przy b ra mi e . G d y Ks. Biskup przyjedzie, ks. P r ob os zc z p o d a j e m u do p oc ał ow an ia pacyfikał, intonuje d o b rz e z n a n ą ludowi pieśń religijną i w p r o w a d z a Ks. Bi
s k u p a do kościoła. W razie u l e w n e g o deszczu, albo wielkiego błota, ks. P r obos zc z oc ze kuj e Ks.
B iskupa przy b r a m i e kościelnej. ( J a k a będzie ś p i e
w a n a pieśń, należy u p rz edni o z a m b o n y ogłosić, a b y wszyscy ludzie mieli jej t e k s t i u mieli ją śpiewać).
2. Gdy Ks. Biskup wejdzie w g ł ó w n e drzwi kościoła, wdz iewa h u m e r a ł , s t uł ę i k a p ę koloru białego, a P r ob os zc z parafji, zdjąwszy biret, p o d a je Ks. Biskupowi c ał uj ąc g o w rękę, kropidło, w k t ó r e m Biskup, najpierw u m a c z a w s z y palce, ż e g n a się, a p o t e m p ok ra p ia innych; n a s t ę p n i e p o d a j e P r ob os zc z ł ód kę z ka dzi dł em, mówią c:
„ Be ne dici te, P a t e r R e v e r e n d i s s i m e “; po z a s y p a n i u przez Ks. Biskupa kadzidła, ks. P r obos zc z o k a d za trzykrotni e Ks. B is ku pa duplici duetu; p o t e m wszyscy p r o ce sj on a ln ie u d a j ą się p rz ed wielki oł
tarz, a chór, gdzie t o j est możliwe, ś p i ew a anty- fonę: „Ecce s a c e r d o s m a g n u s “. Ks. Biskup klęka n a p r z y g o t o w a n y m klęczniku i mo dl i się. P r o b os zc z k lę k a na najniższym s t o p n i u po s t ro ni e epistoły, a s y s t a zaś po o b y d w ó c h s t r o n a c h ołtarza.
P o u k o ń c z e n i u ś p i e wu „ Ecce s a c e r d o s " , P r obos zc z parafji, s t aj ą c po s t r o ni e epistoły, zwróciwszy się d o Biskupa, odśpiewuje:
Nr. 5 Miesięcz nik D ie eczjaln y Łucki 229
V. P r o t ec t o r noster, aspice, Deus.
R. Et re spi ce in f a c i e m christi tui.
V. S a l v u m fac s e r v u m t u u m . R. D e u s m e u s , s p e r a n t e m in te.
V. Mitte ei, D o m i n e , auxilium d e s ancto.
R. Et d e Sion t u e r e e u m .
V. Nihil proficiat i nimicus in eo.
R. Et filius iniquitatis n o n a p p o n a t n o c e r e ei.
V. D o m i n e , exaudi o r a t i o n e m m e a m . R. Et c l a m o r m e u s a d t e veniat.
V. D o m i n u s v o b is c u m . R. Et c u m spiritu tuo.
De us, h u m i l i u m visitator, qui e o s p a t e r n a dilectione consolaris: p r a e t e n d e s ocietati n o s t r a e g r a t i a m t u a m ; ut p e r eos, in q ui bu s h a b i t a s t u u m in n ob is s e n t i a m u s a d v e n t u m . Per C hr is tu m Do- m i n u m n o s t r u m .
R. R m e n .
N a s t ę p u j e k o m e m o r a c j a o tyt ul e koś cioł a w t e n s p os ób , że się o d śp ie wu je lub o d m a w i a antyfo- n ę z I a u d e s ó w a d B e n e d i c t u s d e Titulo e cc le si ae , a j e d e n z k a p ł a n ó w i nt onuje we rse t. P o d c z a s ś p i e
wu w e r s e t u Ks. Bi sk up zbliża się do ołtarza, c a łuje go p o ś r o d k u i ś p i e w a o d p o w i e d n i ą o r a c j ę d e titulo e c c l e s i a e z m s z a ł u po s tronie lekcji. N a s t ę p n i e w r a c a do ś r o d k a ołtarza dla udzielenia l u dz i om uroczystej benedykcji. Po u k o ń c z e n i u tych c e r em on j i , B i sk up u d a j e się n a p r z y g o t o w a n y tron, a p r o b os z cz p r z e d s t a w i a zwięźle s t a n parafji. Ks.
Biskup o d p o w i a d a i p o d a j e r ozkład czynności i n a b oż eń st w.
N a s t ę p u j e n a b o ż e ń s t w o ż a ł o b n e z procesją.
Po s k o ń c z o n e j procesji, Ks. Biskup prz y wd zi e w a k a p ę kol oru b i a łe g o i r o z p o c z y n a wizytację S a n c t is si mi , przy śpiewie: „ T a n t u m e r g o S a c r a - m e n t u m " , p o c z e m udziel a w pu sz ce benedykcji.
Na t e m się k oń czy w t y m dniu n a b o ż e ń s t w o .
230 M iesię cz nik D iecezjaln y Łuck Nr. 5
Nazajutrz r ano o godz. 8-ej m s z a św. ś pi e
w a n a przez m i e j s c o w e g o Pr obosz cza ; po niej n a u k ę o b i e r z m o w a n i u wygłosi m ie j sc ow y Ks. Pr o
boszcz, lub w razie k o n ie cz n oś ci — wy z na cz on y przez Ks. Dz i eka na kapłan; po n a u c e , o k oł o godz.
9-ej b i e r z m o w a n i e . O godz. 11 s u m a u roc zy st a z k a z a n i e m . Jeżeli Ks. Biskup nie z as trzegł s obie c e l e b r o w a n i a s u m y , winien s u m ę c e l e b r o w a ć n a z n a c z o n y przez Ks. D z i ek a n a k a pł a n . O godz. 15-ej katec hi zac ja , p r o w a d z o n a przez m i e j s c o w e g o pro
bos zc za, po niej b i e rz m ow an ie , o.ile b ę d ą jeszcze ludzie do b i e r z m o w a n i a .
W pa ra fja ch, gdzie J . E. Ks. Biskup zatr zy
m u j e się dłużej, k a te chi za cj a z a m i a s t o godz. 15-ej o d b ę d z i e się o godz. 16-ej.
Nieszpory o d b ę d ą się o go dz in ie stałej, w e dług zwyczaj u w d a n e j parafji; c el eb ru je je j e d e n z k a p ł a n ó w k o n d e k a n a l n y c h .
Przed w y j a z d e m z parafji ud aje się Ks. Bi
s kup do kościoł a, s k ąd po o d m ó w i e n i u „De pro- f u n d i s “ i m od li tw y za z mar łych, wyjeżdża.
Łuck, dnia 3 c ze r wc a 1929 r.
2631. ( _ j A d 0 l f S z e l ą ż e k , Biskup Łucki
(— )
Ks. Jan Szych KanclerzE g z a m i n a w i k a r j u s z o w s k i e w r. 1929 K UR JA B I S K U P IA
ŁUCKA.
S EK C JA
N a u k i i S z t u k i /
D n ia 1 c z erw ca 1929 r.
S to so w n ie do w y m a g a ń st. 2 5 — 30 S y n o d u Ł u c k i e g o Kurja B isk u p ia w zy w a niżej w y m ie n io n y c h
Nr. 5 M iesię cznik D ie cezj alny Łucki 231
K się ż y do zło ż e n ia e g z a m in ó w w ik a r ju szo w sk ic h w d n ia c h 14 i 21 listo p a d a r. b.
W e d łu g pro g ram u p ie r w s z e g o r o k u obow iązani s ą z ło ż y ć e g za m in n a s t ę p u ją c y księża :
14 listopada: 21 listopada:
1) Ks. L. O staszew ski, xlO) Ks. K o b y liń sk i,
2) „ P. Iliński, 11) W W. Jach.
3) „ W. Św ięcicki, 12) >» J. Drabik, 4) „ M. W o jcie ch o w sk i, 13) J. D zikow ski, 5) „ B. T erlecki, 14) S. Ja n o w sk i, 6) „ M. K arpiński, 15) V B. L e sz c zy ń sk i, 7) „ W. B ato w sk i, 16) n G. Rudnicki, 8) „ T. A d a m czy k, 17) fi G. Ż elich ow sk i, 9) „ J. K ozak iew icz.
W e d łu g p r o g r a m u d r u g ie g o roku.
14 listopada'. 21 listopada:
1) Ks. W. P r z y g o d z iń sk i, 4) Ks. L. Żnrikowski, 2) „ B. F e d o r o w ic z, 5) A. Iw anicki.
3) „ J. Śliwa,
W e d łu g p r o g r a m u t r z e c ie g o roku.
14 listopada: 21 listopada:
1) Ks. J. B aranow icz, 4) Ks. St. J adczyk, 2) „ St. G ulbinow icz, 5) „ B. Ja strzębski, 3) „ W. H ipsz, 6) „ W. K ow alsk i,
Kurja B isk u p ia p o d aje zarazem w yk a z traktatów na e g z a m in y w ik a r ju szo w sk ie .
R o k I-szy.
P ism o św.: W stęp o g ó l n y do P ism a św. (K ruszyński).
T e o io g ja do gm a tyczna: I)e Fide, De D eo U n o et Trino.
T eo io g ja moralna: D e p r incipiis.
T e o lo g ja pasterska: A d m in istr o w a n ie Sakra m entu Chrztu i Eu ch arystji.
P r a w o ka no n iczne: N orm ae g e n e r a le s . D e p e r s o n is (can. 1—486; 482—725).
Liturgja: De B reviario.
232 M iesię cz nik D iecezjalny Łucki Nr. 5
R o k Il-gi.
P ism o św.: W stę p s z c z e g ó ło w y do S ta r eg o T esta
mentu. (A rchutowski).
T eo lo g ja dogm atyczna: D e D e o Creante et E le v an - te. D e Y erbo Incarato. D e n oy issim is.
T eo log ja moralna: D e p r a e c e p tis d iv in is et eccle- siasticis.
T eo lo g ja pastoralna: A d m in istr o w a n ie S a k r a m e n tu P o k u ty i O statn ieg o N a m aszczen ia .
P r a w o ka non iczne: D e r e b u s (can. 72b— 1551).
Liturgja: D e Missali.
R o k III-ci.
P ism o św.: W stęp s z c z e g ó ło w y do N o w e g o T esta
m entu (K ruszyński).
T eo lo g ja do gm a ty czna: D e Gratia. D e S a c r a m e n - tis in g e n e r e. D e E u ch a ristia et Ordine.
T e o lo g ja moralna: D e Sacram entis.
T eolo gja pasterska: O Sa kram encie M ałżeństwa.
Pra w o kanoniczne: D e iudiciis. D e delictis et p o e - nis. (can. 1552—2414).
Liturgja: D e Putua^.
(— ) f S t. W alczykieioicz B isk u p S u fra g a n Ł u c k i {— ) Ks. J. Szych Szef S ekcji
K anclerz
W sp r a w ie k w e s t w g r a n ica c h d ie ce z ji Ł u ck iej.
K U R JA B IS K U P IA ŁUCKA
S e k c ja M ajątk .-fin an s. W i e l e b n e g o D u c h o w ie ń stw a
D n ia 23 m a ja 1929 r.
jsf. 2412 D iecezji Łuckiej.,
ŁU CK .
D o s z ło do w iadom ości Kurji B iskupiej, że w g r a n ic a ch diecezji Ł u ck iej ja cy ś z a k o n n ic y urządzają k w e s ty bez o tr z y m a n e g o u p r z e d n i na to p o z w o le n ia
Nr. 5 M ie się c z n ik D iecezjaln y Łucki 233
ze str o n y Kurji B iskupiej i bez za m e ld o w a n ia się u k s ię ż y P ro b o sz c zó w .
Kur ja B isk u p ia niniejszem u p o w a ż n ia W ie le b n y c h K się ż y P r o b o s z c z ó w do p o w ia d o m ien ia s w y c h para- fjan, że te ty lk o o s o b y m o g ą p r z e p ro w ad zać zbiórk ę ofiar na cele k o ś c ie ln e w gra n ica c h diecezji Łuckiej, które w y k ażą się od p ow ied n iem p o z w o le n iem ze stro
n y K siędza B isk u p a diecezji.
O w y p a d k a c h b e z p r a w n e g o zbierania ofiar w d ie
cezji zech cą W ielebni K sięża P r o b o s z c z o w ie b e z z w ło czn ie zaw iadam iać Kurję B iskupią.
(— ) K s. Infułat Zagórski S zef Sekcji.
( —) Ks. Jan Szych K an clerz.
Rozporządzenie prawno-państwowe
O K Ó L N I K
Ministra W y z n a ń B e lig ijn y c h i O św iecen ia P u b lic z n e g o do K uratorów O k r ęg ó w S z k o ln y c h , n a c z e ln ik a W y d z ia łu O św iecen ia P u b lic z n e g o w Woj. Śląskiem i w izytato ra L iceum K r z e m ie n ie c k ie g o w spraw ie za
k ładania k ó łe k i zrzeszeń m ło d z ie ż y sz k ó ł śred nich o g ó ln o -k sz ta łc ą c y c h , sem inarjów naucz, i s z k ó ł z a
w od ow ych.
O r g a n iz o w a n ie k ó łe k i zrze sz eń m ło d z ie ż y na te ren ie sz k o ły średniej o g ó ln o k s z ta łc ą c e j, seminarjum n a u c z y c ie ls k ie g o i s z k o ły zawodow ej stanow i bardzo w ażny c z y n n ik w y c h o w a n ia s p o łe c z n e g o m łodzieży.
D la utrzy m a n ia r ów n o w a gi m ię d z y r o zliczn em i żą d a niami ty ch s z k ó ł i u je d n o sta jn ie n ia zasad p o s tę p o w a m a w p r z y g o to w a n ia ch do pr a c y s p o łec z n e j m ło d z ie ży pod o d p o w ie d z ia ln em k ie ro w n ictw e m dyrektora(ki) sz k o ły , zarządzam:
234 M iesię cznik D ie cezjaln y Łucki Ni. 5
1) W sz e lk ie k ó łk a i z r ze sz en ia m ło d z ie ży szkolnej m o g ą p o w sta w a ć jed y n ie za ze zw o le n ie m łub na p o le c e n ie dyrektora(ki) s z k o ły i na j e g o zarząd zenie m uszą b y ć zlikw idow ane.
2) M łodzież sz k ó ł śred n ich w s z e lk ie g o t y p u może n a le ż e ć ty lk o do k ó łe k i zrzeszeń , istn ie ją c y c h w da
nej szk ole za z e zw o le n ie m d yr e k tora (ki). W yjątek stanowią: m ię d z y s z k o ln e k ó łk a spo rto w e i w n ie k tó r ych w y p a d k a c h m ię d z y s z k o ln e druży ny harcerskie, choć i tu z e zw o le n ie dyrektora(ki) jest k o n ie c zn e.
3) D o z w o lo n e są organizacje:
a) o chara kterze religijnym , sam ok ształcącym , a r ty s ty c z n y m i sportow ym . Takie k ó łk a w in n y b yć k ierow an e przez n au czy cieli i nie potrzebują s p e c ja l
nej organizacji władz wew nątrz kółek,
b) o c h a ra k terze sam o rząd o w y m , w sp ó łd z ielc z y m , h um anitarny m (bratnie po m o ce, k ó łk a P. C. K.) i e t y czne (walka z alkoholizm em ). Takie k ó łk a w in n y m ieć statut, r e g u la m in i w y z n a c z o n e g o przez d y r e k cję s z k o ły o p ie k u n a (kuratora).
4) Ł ą c z e n ie się k ó łe k r ó ż n y c h s z k ó ł w jed no zrze
s z e n ie z p r z e ło ż o n ą w sp ó ln ą w ładzą zrze sz en io w ą jest nie d o z w o lo n e . W y jąte k stan ow ią d r u ży n y h arcerskie, w chod zące, z g o d n ie z orga niza cją Zw. H arc. P o lsk ., w hufce i chorągwie.
5) Ilo ś ć i ja k o ść k ó łe k i zrze sz eń m łodzieży w d a nej sz k o le za le ż y od decyzji dyrektora(ki) sz k o ły , k tó ry w in ien czu w a ć nad tem, ab y m łodzież w n a dm ia
rze w z ię ty c h na siebie o b o w ią z k ó w n ió przezw yczaja- ła się do pr a c y j ow ierzchow nej *i w zbyt szerokim w y b orze p ó l p r a c y dodatkow ej nie p o tr ze b o w a ła się d e c y d o w a ć zb y t nierozw ażnie.
Z chwilą o g ło s z e n ia n in ie js z e g o ok ó ln ik a tracą moc obow iązującą w sz e lk ie za rząd zenia z nim sprzeczne.
W arszawa, dnia 3 w rześn ia 1927 r. (Nr. O. II. łiiz.
752/27).
M in ister W y z n ań R e lig ijn y c h i O św iecen ia P u b lic z n e g o
(— ) Dr. Dobrucki.
Nr. 5 M iesię cznik D iecezjalny Łucki 235
DZIAŁ NIEURZĘDOWY
T ra k ta t polityczny pom iędzy S to licą Ś w iętą i Italją.
( T l o n a c z e n i e z La Vie C a th o lik u e 23. Ili* 1929 r. Na 234, str. 5).
W imię Trójcy Przenajświętszej.
Zważywszy:
Ze Stolica A p o s t o l s k a i Italja uznały p o t r z e b ę us uni ęci a wszelkiej p o d s t a w y i s t ni e j ą ceg o m i ęd zy ni emi konfi kt u przez pr z ys t ą pi e n i e d o d e f in i ty wne g o załatwienia ich s t o s u n k ó w wz aj emnych, zgo d ni e z w y m a g a n i e m spra wi edl i
wości i w s p o s ó b o d p o w i a d a j ą c y g o dn o ś c i obydwó c h Stron Wysokich, kt óryby prz yt e m zapewni ł Stolicy Świętej stałą p od wz gl ę de m f a k t yc zn y m i p r a w n y m g w a r a n c j ę b e z względnej ni eza l eżnoś c i w wy pełni ani u wz ni os ł ego J e j pos łann i ct wa n a ziemi, a tą d r o gą pozwolił tejże Stolicy Świętej uznać za n i e odwoł al ni e r oz wi ąza ną „kwest ję rzym- s k ą “, p o w s t a ł ą w r. 1870 d r o g ą aneks ji Rzymu d o Kró
lest wa Italji p o d p a n o w a n i e m dynastji D o m u S a b au d zk ie go ; Że, g dy dla z a p e w n i e n i a Stolicy Świętej ab so l ut ne j i ze wn ęt rz ne j niezal eżności n i e z b ę d n e m j est z a g w a r a n t o wa n i e J e j pr a w s u w e r e n n y c h , k t ór e b y nie podl egał y d y s kusji n aw e t na t er e ni e m i ę d z y n a r o d o w y m , u z n a n o kon i e c z n o ś ć ut wo r z eni a o d r ę b n e g o t er yt or j um, Miasta Wa t y k a n u , k t ó r e g o naj pęł ni ej sza wł as n o ś ć przy z a ch o wa ni u specjal nych okoliczności, — n al eż ał oby d o Stolicy Świętej, p o s i a d aj ą c e j na n i e m wył ąc zną i a b s o l u t n ą wł adzę or a z s u w e r e n n ą juryzdykcję.
J e g o Świ ąt obl iwość p a pi eż Pius XI i J e g o Maj es t at Wiktor E m a n u e l III, król Italji, post anowi l i zawrzeć traktat, m i a n u j ą c dla t e g o celu d w ó c h p e ł n o m o c n i k ó w , mi anowi ci e ze s t r o ny J e g o Świątobliwości, J e g o E m i n e n c j ę N a j d o s toj ni ej szego Ka rd y na ł a Piotra G a s p a r r i ’ego, S ek re ta r z a S t an u Stolicy Świętej i J e g o Ek s ce le nc j ę s zl achet ni e u r o d z o n e g o p a n a Be n i t o Muss ol ini ’e g o P re z es a Ministrów i S zef a Rządu, kt óry p o wy mi an i e , wz aj em n e j Swych peł
236 M iesię cz nik D iecezjaln y Łucki Nr. 5
no mo c n i ct w i p o uzna ni u ich legal ności, ułożyli ws pól ni e n a s t ę p u j ą c e artykuły:
R e l i g j a S t a n u S u w e r e n n o ś ć S t o l i c y Ś w i ę t e j C i t t a d e l V a t i c a n o .
Art. I . . Italja uzna j e i p o n o w n i e stwierdza z a s a d ę , u św i ę c o n ą w ar tykul e pi er ws zy m Konstytucji Król estwa z d n i a 4 m a r c a 1848 r., kt óry st anowi , że religja katolicka, a p o s t o l s k a i r z y m s k a j e s t j ed y ną religją S ta n u.
Art. 2. Italja u zna j e s u w e r e n n o ś ć Stolicy Świętej na t er e ni e m i ę d z y n a r o d o w y m , j ąk o at t rybu; przynależnej J ej z nat ury, zgodni e z J e j t rad yc j ą i wł aściwości ą J e j p o sł anni ct wa n a ziemi.
Art. 3. Italja u z n a j e p e ł n ą w ł a s n o ś ć i wył ączną oraz a b s o l u t n ą władzę, j ako t eż s u w e r e n n ą juryzdykcj ę Stolicy Świętej w s t o s u n k u do W a t y k a n u , w j e g o a k t u a l n y m s t a nie, z j ego pr z yn a l eż n oś ci a mi i d o t ac j ami , kt óre t ym s p o s o b e m tworzy Miasto Wa t yk an u , dla s p ec j a l nych celów, z u w z gl ę dni e ni em zmi an, pr zewi dzi anych w mn i ej szym t rakt aci e. Gr ani ce / t e g o m i as t a o kr e śl a plan, st anowi ący pierwszy załącznik i część i n t eg r a l ną n iej sze g o t rakt atu.
U s t al ono przytem, że plac Ś w i ęt eg o Piotra, nal.eżący do Miasta Wa t yk a nu , p o zo s t a n i e w n o r m a l n y c h w a r u n k a c h o t wa r t y m dla publiczności; cz uwać n a d ni m b ę d ą o r g a ny policji p a ń st wo we j italskiej, kt óre za t r zymywać się b ę d ą u stopni, wi od ąc y ch do Bazyliki, kt óra i n ad al służyć m a do czci publicznej; p o w s t rz y my w a ć się prz et o b ę d ą od w c h o d ze n i a n a te s t o p n i e i wkra cza ni a do w s p o m n i a n e j bazyliki, z wyj ąt ki em wy pa dk ów, w których w e zwa n e b ęd ą d o interwencji przez o d p o w i e d n i ą władzę.
J eżel i Stolica Święta z e ch c e c z a s o w o zawiesić, dla s zc zegól nych c e re monj i, wolny ruch na pl acu Świ ęt ego Piotra, wł adze italskie u s u n ą się poza linje z e wnęt rz n ą k o l u m n a d y Berni ni ’e g o i jej przedł użeni e, ch yba by k o m p e t e n t n a władza zawezwał a je d o p oz os t an i a na miejscu.
Art. 4. S u w e r e n n o ś ć i juryzdykcja wyłączna, kt órą
Nr. 5 Miesięcz nik Diecezjaln y Łucki 237
Italja przyznaj e Stolicy Świętej w z g l ęd em Miasta Wa t y k a n u , m a t ak ż e to znaczenie, że rząd italski nie m o ż e m i e ć ż a d nej ingerencji na t e m t e r yt or j um i że t a m n i e m a żadnej innej wiadzy, op ró c z władzy Stolicy Świętej.
A rt. 5. C el em w y k o n a n i a ar tykułu po p r z ed n i e g o , przed we j ś ci e m w życie n i ni ej s zego t rakt at u, teryt orj um m i a s t a W a t y k a n u będzie o pr óż ni on e, s t a r a n ie m rządu italskiego, z rzeczy obcyc h względnie z mi es zk ań c ó w, nie- nal eż ącyc h do t e g o mi ast a. Stolica Święta p o s t a r a się 0 z a mk n i ę ci e d o s t ę p u do t e g o m i a s t a przez ogrodz eni e miejsc odkryt ych, z wyj ąt ki em placu Św. Piotra.
Z drugiej s trony us t al ono, że w s prawi e n i e r u c h o m o ści, i stniejących na t er yt or j um Mi ast a W a t y k a n u , a n a l e żą cych do i nstytutów lub organizacji z a k o n n y c h , Stolica Święta p o s t ar a się ur e gu lo wa ć z niemi b e z p o ś r e d n i o s we s t os un k i bez interwencji P ań s t wa italskiego.
A rt. 6. Italja p o s t a r a się, d r o g ą koni ecz nych u m ó w z z a in l e r e s o w a n e m i orga ni z acj ami , o z a pe wni en i e Miastu W a ty ka nu , t y t uł em własności, o d p o w i e d n i e g o wymi aru wody.
Italja również p o s t a r a się o poł ączeni e z k o l ej ami że- l azne mi p a ń s t wo we m i , w z n os zą c w t ym celu dworz ec k o lejowy na t e r yt or j um Mi ast a W a t y k a n u , w mi ej scu, ozna- c z o n e m na za ł ąc z o ny m planie, d op us zc za j ąc p r z yt em wol
ny przej azd w a g o n ó w wa ty k ań s ki ch na d r o g a ch żelaznych p a ń s t w o w y c h italskich.
Italja urządzi t ak że b e z p o ś r e d n i e poł ącz eni e t e l e g r a ficzne, t el efoniczne, r adjot elegraf iczne, radi o t el e foni czne 1 p oc z to we Mi ast a W a t y k a n u z i nnemi P a ńs twa mi .
Wr es zcie Italja zajmi e się r ówni eż u r z ą d z e n ie m i n
nych świ adc zeń publicznych.
Rzeczy te, kt óre zostały w s k a z a n e wyżej, b ę d ą u r z ą
dz o n e k o s zt e m P a ń s t wa Italji w ci ągu roku od wejścia w życie ni ni ej szego t rakt atu.
Stolica Święta ut rzymuj e wł as ny m k o s z t e m istniejące wejścia do W a t y k an u oraz bud uj e inne wejścia, które uzna za po t r z e bn e.
B ę d ą zawart e u m o w y spec j a l ne co do ruc hu p oj az dów
238 Miesięcznik D iecezjaln y Łucki Nr. 5
i a e r o m o b i l ó w wa t y k ań s ki c h na t e r yt or j um P a ń s t wa ital
skiego.
A rt. 7. Rząd italski zobowiązuj e się d o n i e d o p u s z c z e
nia b u d o wy w bliskości Mi ast a W a t y k an u, nowyc h g m a chów, z kt órych byłby otwarty wi dok na w e w n ęt r z n e części t ego Miasta, — p o s t a r a się r ówni eż o us uni ęci e częś ci o
w e , — w t ym s a m y m celu,— tych bu dyn kó w, k t óre istnieją od st rony Fortu Cavallegeri i wzdłuż Via Aurelia i Viate Vaticano.
Zg od ni e z z a s a d a m i pra wa m i ę d z y n a r o d o w e g o niewol- n o jest a e r o m o b i l o m j aki egokol wi ek rodzaju, przel at ywać p o n a d t er y t or j um Wa t y k an u.
Wszystki e zmi any w bud owl ac h ora z d r o g a c h na pl a
cu Rusticucci, j akot eż na przestrzeni, przylegającej do k o lumnady,^—kt ó r e to mi ej sca nie s ą o bj ęt e p r a w e m eks t e- rytorjalności, p r z ewi dzi ane m w artykule 15, oile t e zmi any m o g ą i n t e r e s o w a ć Mi ast o W a t y k a n , d o k o n y w a n e b ę d ą za w z p ó l n e m p o r o zu mi en i e m.
P r e r o g a t y w y , z w o l n i e n i a o d c i ę ż a r ó w p u b l i c z n y c h , E g z e m p c j e .
Art. 8. Zwa żaj ąc na n i e t y k al n o ś ć i Świ ątobliwość O s o b y Naj wyżs zego Papi eża, Italja stwierdza, że z a m a c h na Nią oraz p r z ygot owa ni e t a k i e g o z a m a c h u s ą k a r a l n e t emi kar ami , k t ó r e są przewi dzi ane przeci wko o s o b o m do- k o n y wu j ąc y m z a m a c h u na o s o b ę króla al bo p r z yg ot ow u j ącym t e g o r odzaj u z a ma c h .
Obelgi i zniewagi publiczne, w y r z ą d z o n e na t eryt orj um italskiem o s o b i e Na j wy żs zogo P api eża m ow ą , c z y n e m lub p i s m e m s ą k a r a n e j ako ebelgi i zniewagi, wy r z ądzone os ob i e królewskiej.
A rt. 9. Z g o d n i e z z a s a d a m i pr a wa m i ę d z y n a r o d o w e go wszystkie os oby, m a j ąc e s tął ą re zyde nc ję w Mieście Wa t yk a ni e, s ą po dl eg łe s u we r e n n e j władzy Stolicy Świętej.
Rezydencj a ta nie ginie przez s a m fakt c z as o w e g o p r z e b ywa ni a w i nnej mi ej scowoś ci , oile to nie łączy się z ut rat ą
Nr. 5 M iesię cz nik D iecezjaln y Łucki 239
za mi es zk a ni a w s a m e m Mieście Wa ty ka ni e al bo z i nnemi okol i cznościami , kt ór e wskaz uj ą z m i a n ę rezydencji.
Oile os o by , w s k a z a n e w p op r z e d n i m par agrafi e, utra- cają zal e żnoś ć swą od władzy s u we r e n n e j Stolicy Świętej, a według z a s a d us t aw italskich, niezależnie od o kol ic z n o
ści, wyżej wy mi e n r o n y c h , nie m o g ą być zaliczone d o o b cych n ar odowoś ci , b ę d ą u w a ża n e na m oc y s a m e g o faktu za obywateli Italji. •
Do t ychże os ób, oile p ozost aj ą w zależności od s u w e r e nn e j władzy Stolicy Świętej, b ę d ą s t o s o w a n e na terytor- j u m Król estwa— Italji n aw e t w z a kr es ie praw o s ob o w y c h (oile o n e nie są u n o r m o w a n e przez p r a w o d a s t w o Stolicy- Świetej) d ys pozyc j e p r a w o d a s t w a italskiego, a gdy idzie o os ob y, na l e ż ą ce do obcej nar odowo ści , — p r a w o d a w s t w a t e g o P a ńs twa , z k t ó r e g o d a n e o so b y poch od zą .
A rt. 10. Dygnitarze Kościelni ora z os oby, na l eż ąc e do Kurji papi eski ej, kt órych lista będzie u ł o ż o n a na mocy w z a j e m n e g o p o r o z u m i e n i a się o b y d w ó c h Wysoki ch Stron t rakt at owych, c ho ć by nie p o si ada ł y o n e oby wa t e l s t wa W a t y k ań sk i eg o, b ę d ą za wsze i we wszelkich w y p a d k a c h wy
jęte, w odni esi eni u d o Italji, z p o d obowi ąz ku służby woj
s kowej , funkcji s ędziów przysięgłych i wszelkich prestacji o s ob owy c h .
Dyspozycj a ta m a z a s t o s o w a n i e t akże d o funkcjonar- j uszów w tych gałęziach zajęć, kt óre Stolica Święta u z n a je za ni ezbę d ne, kt ó r e też pos i a d a j ą stałą dot acj ę, są zwi ązane z Bi urami Stolicy Świętej, z różnemi dy kast er ja- mi i z i nne mi bi urami i st ni ej ącemi p oza M i a s t e m W a t y k a n e m , a w s k a z a n e m i niżej w ar t ykuł ach 13, 14, 15 i 16.
Ci f unkc jon a rj us ze b ę d ą wskazani w oddzi el nej liście, k t ó ra będzie uł ożona za w s p ó l n e m p o ro z u m i e n i e m się, jak w s p o m n i a n o w y ż e j , ' — kt óra też będzie pub l ik owa n a c o roczni e przez Stolicę Świętą.
Duchowni, zajęci poza Mi as te m W a t y k a n e m , na m o cy s w e g o urzędu, p r a c am i w z a kr es ie wyda wa ni a akt ów Stolicy Świętej, nie b ę d ą n a r aż a ni z t eg o tytułu na ż a d n e p r z e s zk o dy lub przykrości, ani t eż nie b ę d ą p od da w an i ż a d n y m b a d a n i o m ze st rony władz p a ń s t wo w y c h włoskich.
240 Miesięcznik D ie cezjalny Łucki Nr. 5
Każdy obcokr aj owi ec, piastujący j aki ś urząd kości el ny w Rzymie, korzysta z tej opieki prawnej osobi stej , j aką z a pewni aj ą us t awy Królestwa swym o b ywa te lo m.
Art. I I . O r g a n y ce nt r al ne Kościoła Katolickiego są wol ne od wszelkiej ingerencji ze s trony p a ń s t w a italskie
go (z wyj ąt ki em dyspozycji us t aw italskich co d o prawa na b y wa n i a przez o so b y mo ra l n e ) j a k ot eż w zakres i e o b r o tu d ób r n i er uc ho my ch .
S t ó s u n k i m i ę d z y n a r o d o w e i p o s i a d ł o ś c i S t o l i c y Ś w i ę t e j .
Art. 12. Italja uznaje p ra w o Stolicy Świętej do r e p r e zentacji czynnej i biernej we dł ug z a s ad og ól nych prawa m i ę d z y n a r o d o w e g o .
Przedstawi ci el e rządów z a grani cz nych przy Stolicy Świętej korzystają n ad a l w Królestwie ze wszyst ki ch p r e roga t yw i niezależności, prz yn al eżnyc h a g e n t o m d y p l o m a t ycznym, zgo d ni e z p r a w e m m i ę d z y n a r o d o w e m , a ich si e
dziby m o g ą p o z o s t a w a ć n adal na t e r yt or j um wł oski em przy za c h owa ni u zwolnień od j aki chkol wi ek ciężarów, jak to zwolni eni a t e g o r odzaj u im przysługuj ą m o c ą pr a wa m i ę d z y n a r o d o w e g o , c hoć by ich p a ń s t w a nie ut rzymywał y s t o s u n k ó w d yp l o m a t y c z n yc h z ltalją.
Z g o d z o n o się, że Italja j es t o b o w i ą z a n ą d o p o z o s t a wienia zawsze i we wszystkich o ko l iczno śc i a ch wolności k o r e s p o n d e n c j i ze Stolicą Świ ęt ą wszystkich pańs t w, nie wyłączając stron, p o z o s t aj ą c y c h w st an i e wojny, — i n a w z a j em, p o d o b n i e j ak w ol n e g o d o s t ę p u B i s k u p ó w c a łe go świ at a d o Stolicy apost ol ski ej .
Wy s o k i e St ro n y t r a k t a t o w e zobowiązuj ą się do u s t a n owi eni a mi ędzy s o b ą s t o s u n k ó w d ypl oma t yc z n yc h n o r mal nych, przez a k r e d y t o w a n i e a m b a s a d o r a wł os ki ego przy Stolicy Świętej i Nuncjusza p a p i e s k i e g o przy rządzie Italji; t e n ost at ni będz i e D z i e k a n e m Korpusu d yp l o ma t y c z n e g o w g r a n ic ac h p ra wa zwyczajowego, kt óre u z n a n e b y ło na Kongr e s ie Wi ed e ń s k i m a k t e m z d. 9-go czerwca, 1815 roku.
