¡mmmm ia fs s s « , i w®
W NUMERZE TECHNIKA MIKROPROCESOROWA
w B 0 m s A im i^ k ■* l i f c i i
KSfJi.. •*&'' i Ł i j j j » j ."*-v^s i l l i l l l S S l S i S l i l l
m l w i
H B W M B f t g i s a a B B s g
¿łir ? *., *% i m kć$ gi$
•iiA-■^,"" .*' v ’i : ł •;’V v' ]->:
: ^/raAWHięTwo m r
rfe^£.523a. ■ t.frA-d
.
SHS¥
1983
Problem środka
W trakcie niedawnej (kwiecień br.) kon
ferencji użytkowników komputerów ODRA, zorganizowanej we Wrocławiu przez tamtejsze ZETO, sformułowano za
rzuty pod naszym adresem. INFORMATY
KA jest — zdaniem użytkowników ODRY
— zbyt akademicka, oderwana od realiów siermiężnej informatyki w zakładach prze
m ysłowych, gdzie samo utrzymanie proce
su przetwarzania jest często zadaniem po
nad siły. INFORMATYKA ucieka w schlu
dną abstrakcję, nie dotykając niew ygod
nego konkretu.
Z drugiej strony INFORMATYKA kry
tykowana jest przez naukowców, dla któ
rych jest to pismo zbyt banalne, rozstrzy
gające problemy, nad którymi informatyka światowa dawno przeszła do porządku.
Jest to w ięc rodzaj głosu z zaścianka, któ
ry w św iecie się nie liczy, a i samemu za
ściankowi pomaga niew iele. INFORMATY
KA ma też — dla naukowców — podsta
wową wadę: jest pismem popularyzującym, a nie stricte naukowym — publikacja w nim nie waży przy ewentualnym awansie.
Przy tym obecna sytuacja wyznacza an
typody naszego czasopisma. Eksplozja in
formatyki światowej i stagnacja krajowej
— sfery coraz bardziej od siebie odległe.
Czy można którąś wybrać? Którą pomi
nąć?
W trakcie wrocławskiej konferencji za
proponowano, by ew entualnie powołać no
w e pismo, zajmujące się krajowymi zasto
sowaniami informatyki. To, oczywiście, mogłoby rozwiązać powyższe sprzeczności, ale jednak pomysł wydaje się być niere
alny. Nie tylko ze względu na kłopoty z poligrafią. Przede wszystkim — w wyniku stagnacji polskiej m yśli informatycznej i słabej p i s a r s k i e j potencji informaty
ków.
Sądzimy, i doprawdy nie jest to wyraz megalomanii, że lepiej pomóc jednemu ist
niejącemu czasopismu, wzmacniając je przed schizofrenią dwóch informatycznych światów, niż mnożyć byty nad miarę, po
wodując, że każdy zdaje się być ułomny.
R edakcja
WYDAWNICTWO
y .
1 SIGMA \
ul. Świętokrzyska I4a 00-950 Warszawa skrytka pocztowa 1004
K O L EG IU M R E D A K C Y JN E
R e d a k to r n a c z e ln y : p ro f. d r h a b . L eo n Ł U K A SZE W IC Z
m g r in ż. Z b ig n ie w G L U ZA , d r J a n u s z G W IA ZD A , W ła d y sła w K L E P A C Z (z a stę p c a r e d a k to r a n ac z e ln e g o ), d r inż. T o m asz PA W L A K , m g r A n d rz e j SZA Ł A S, m g r Z b ig n ie w SW IR S K I, d r inż. J a n u s z Z A L E W S K I
S e k r e ta rz r e d a k c ji: m g r T e re sa JA B Ł O S S K A
RAD A PRO G RA M O W A
P ro f . d r h a b . T a d e u sz P E C H E (p rz e w o d n ic z ą c y ), m g r in ż. T o m a sz B A SK O W SK 1 (se k re ta rz ), m g r in ż . A n to n i B O SSO W SK I, m g r in ż. R o m an BU R N O , p ro f. d r h a b . A n d rz e j JA N IC K I, m g r in ż . J a n K R A M A R C ZU K , p ro f. d r h a b . in ż. J u liu s z K U L IK O W S K I, p ro f. d r h a b . L eo n Ł U K A SZE W IC Z, p ro f. d r h a b . A n to n i M A ZU R K IE W IC Z, g e n . d r in ż. M a ria n P A S T E R N A K , d r in ż . B ro n isła w PIW O W A R , m g r Z b ig n ie w SU B ST Y K , p ro f. d r h a b . T a d e u sz W A L C Z A K M a te ria łó w n ie z a m ó w io n y c h R e d a k c ja n ie « w ra c a .
R e d a k c ja : 00-011 W arsz aw a, u l. J a s n a 14/16, p o k . 243 i 244, tc l. 27-71-40, d y ż u ry r e d a k c ji 10.00—12.00 Z a k ł. G ra f. „ T a m k a ” . Z am . 2109. O b j. 5,0 a r k . d r u k . N a k ła d 3550 egz. M-82
/ ? ' M ' i U
Hr 4
z a sto s o w a n ia w a o sp o d a rc e , tec h n ice i n a u c e
M I E S I Ę C Z N I K
1 9 8 3
R O K X V I I I K
w i e c i e n
O R G A N K O M I T E T U I N F O R M A T Y K I M I N I S T E R S T W A N A U K I , S Z K O L N I C T W A W Y Ż S Z E G O I T E C H N I K I O R A Z K O M I T E T U N A U K O W O - T E C H N I C Z N E G O N O T DS. I N F O R M A T Y K I
W N U M E R Z E : S tr o n a
T E C H N IK A M IK R O P R O C E S O R O W A — co z te g o będzie?
J a n u s z Z a l e w s k i
Z a s to s o w a n ie m ik ro p ro c e s o ró w w a p a r a t u r z e po m i a ró w o - k o n t ro 1 n e j do s p r a w d z a n ia u k ła d ó w sc a lo n y c h
B o g u s ła w J a c k i e w i c z
S y s te m m ik ro p ro c e s o ro w y M IK R O -80 w h u tn ic tw ie R y s z a r d J a n o w ic z , P r z e m y s ł a w W r o n e k
W ie lo k a n a ło w y p r o g r a m a to r n a p ię c ia i p r ą d u o p a r t y n a .m ik ro p ro c e so rz e F e r d y n a n d W a g n e r , Z y g m u n t M a z u r k i e w ic z , E m i l M ic h ta
Z a sto s o w a n ie sy s te m u m ik ro k o m p u te ro w e g o w a p a r a t u r z e do p o m ia ró w ra d io iz o - . to p o w y c h
P io tr W i to r t , T a d e u s z K w a ś n i e w s k i , L e s ł a w C ą s io r o w s k i, L e s z e k K r z e s z e w s k i , A n d r z e j D y b k o w s k i , P r z e m y s ł a w M r p z iń s k i, K r z y s z t o f S o b k o w ic z , F a b ia n Z r u - d e l n y
C A T T E L L A T O R — m ik ro k o m p u te r w s p o m a g a ją c y b a d a n ia p sy ch o lo g iczn e J e r z y Dańda, E lż b ie ta P lu ta
D y sk o w y s y s te m o p e r a c y jn y C P/M . C zęść 3 M a r ia n n a S o b c z y k (oprać.)
P rz e g lą d m ik ro p ro c& so ró w 16 -b rto w y ch (2). IN T E L 8086
■ J e r z y G r a b o w s k i
2
3
8
13
16 18 19
21
A LG O R Y TM Y
A lg o ry tm A aiglu:ina-V alianta
A n d r z e j S załas, Z b i g n i e w S w i r s k i 23
Z K R A JU
Z a sto s o w a n ie m ik ro p ro c e s o ró w w a u to m a ty c e i p o m ia ra c h J a n u s z Z a ł e w s k i
S zczecin. I n f o r m a ty k a w sp ó łd zielczo ści ro ln ic z e j J e r z y B a n d o s z
M in ik o m p u te ry d la p rz e d s ię b io rs tw (w n io sk i z k o n fe re n c ji) G IE Ł D A IN F O R M A C JI
ZE Ś W IA T A
25 28 31 30—31
M in ik o m p u te r PE D S 3200 M P S Oprać. M a r ia n n a S o b c z y k R E C E N Z JE
32
P ro g r a m o w a n ie m ik ro p ro c e s o ra IN T E L 8080 P io tr M is iu r e w ic z '
S y s te m y m ik ro p ro c e s o ro w e . A. S k o r u p s k i , A. W o ź n ia k N ow a siła
J a n u s z Z a l e w s k i
IN T E R F A C E S IN C O M P U T IN G M a r e k T a d e u s z J a n k o w s k i
33 34 34 36 T E R M IN O L O G IA
D laczego w jęizyku p o ls k im n ie m o ż n a m ó w ić i p isa ć : b re a k p o in t, d e b u g g in g , in te rfa c e .,.?
J a n u s z Z a l e w s k i 37
P O G L Ą D Y
K ilk a u w a g o fo lk lo rz e
A n d r z e j S za ła s I I I o kł.
Technika
m ikroprocesorow a
— co z tego będzie?
P y ta n ie z a w a r te w ty tu le n a rz u c a się po le k tu rz e d w ó ch p o p rz e d n ic h „ m ik ro p ro c e so ro w y c h ” n u m e ró w IN F O R M A T Y K I. D o ty czy ły one, ja k p a m ię ta m y , s y ste m ó w w s p o m a g a n ia o raz w y b ra n y c h k o n s tr u k c ji i w y d a je się, że — le p ie j czy g o rz e j — o p isa ły n a rz ę d z ia i tw o rz y w o do p ra c y w d z ie d z in ie te c h n ik i m ik ro p ro c e so ro w e j.
Z a jm u ją c d w a n u m e r y IN F O R M A T Y K I o d p o w ie
d z ie liśm y je d n a k z a le d w ie w części n a p y ta n ie o s ta n ro z w o ju te j te c h n ik i w P o lsce. W isto c ie liczą się d o p ie ro s k u t k i g o sp o d arcze, d la te g o też w b ie ż ą c y m n u m e rz e s ta r a m y się u z u p e łn ić o b raz o d p o w ied zią na p y ta n ie , czy ty m i n a rz ę d z ia m i i z teg o s p r z ę tu m o ż n a coś zro b ić?
D oszliśm y w ięc do n a jb a r d z ie j fra p u ją c e g o te m a tu — do z a sto so w a ń . J e d n a k ż e z a k re s z a sto so w a ń m ik r o p ro c e so ró w je s t ta k ro zleg ły (i s ta le się rozszerza), że b łę d e m b y ło b y p o sz u k iw a n ie ty c h n a jb a r d z ie j r e p re z e n ta ty w n y c h , ta k ic h b o w iem n ie m a . P r z e d s ta w ie n ie n a to m ia s t m o ż liw ie d u ż e j liczb y z asto so w ań m ija ło b y się z celem , p o n ie w a ż ró ż n e d z ied z in y g o sp o d a rk i rz ą d z ą się w ła s n y m i p r a w a m i i ic h ro zw ó j pod ty m w zg lęd em je s t b a rd z o n ie ró w n o m ie rn y .
T a k w ię c n ie z m ie n n ik ó w ro z w o ju te c h n ik i m ik r o p ro c e s o ro w e j n a le ż y p o sz u k iw a ć gdzie in d z ie j. W y d a je się, że m o d elem , k tó r y d o b rze o d z w iercied la ogólny poziom ro z w o ju te j te c h n ik i są d w ie w y r a ź nie z a ry s o w a n e g ru p y z a sto so w a ń — w w y ro b a c h f i n a ln y c h i w w ię k sz y c h sy s te m a c h . W n in ie js z y m n u m e rz e z n a jd z ie m y p rz y k ła d y z a sto so w a n ia m ik ro p ro ceso ró w w g o to w y c h p ro d u k ta c h , ja k c a tte lla to r i p ro g r a m a to r n a p ię c ia , a ta k ż e — p ełn eg o z a sto so w a n ia w d u ż y c h sy s te m a c h w p rz e m y śle (s te ro w n ik M IK R O -80). K a te g o rię p o śre d n ią , zb liżo n ą do je d n e j i do d ru g ie j g ru p y , s ta n o w ią z a sto so w a n ia w a p a r a tu rz e b a d a w c z e j, w ty m p rz y p a d k u — p o m ia ro w e j (dw a p o zo stałe a r ty k u ły w n u m erze).
Z w ró ćm y je d n a k u w a g ę , że o b a p rz e d s ta w io n e u rz ą d z e n ia b ęd ące p ro d u k ta m i fin a ln y m i (c a tte lla to r i p r o g r a m a to r n ap ięc ia), n ic b ę d ą s p r z e d a w a n e m a sow o, w n a jle p sz y m ra z ie — p o w ied zm y — do 103 s z tu k (c a tte lla to r) lu b do 1000 (p ro g ra m a to r). W ia d o m o p rz y ty m , że n p. r e g u la to r d o p ły w u p a liw a m o ż
n a p ro d u k o w a ć w m ilio n a c h e g z e m p la rz y — z czego w y c ią g a ją w n io sk i f irm y FO R D i G E N E R A L M O T O R S , a le n ie s te ty n ie F S O czy U R SU S.
Je ż e li w ie rz y ć opisom z a sto so w a ń , to z a w ro tn ą k a rie rę ro b i sy s te m M IK R O -8O, p o w s ta ją c y n a z a m ó w ie n ia z ró ż n y c h g ałęz i k ra jo w e g o p rz e m y słu . P o d o b n e, k o lo s a ln e m o żliw o ści tk w ią w re a liz a c ji a p a r a tu r y ra d io m e try c z n e j, choć n ie w y n ik a to w y r a ź nie z tr e ś c i a r ty k u łu .
S ądzę, że w a rto się p rz y jrz e ć , j a k te z a sto so w a n ia b y ły re a liz o w a n e , ja k p o w sta w a ły z e staw y . A u to rzy n a ogół p r z e d s ta w ia ją opis fu n k c jo n a ln y lu b w ła ś c i
w ości, b u d o w ę u rz ą d z e n ia i jeg o o p ro g ra m o w a n ie , a le je s t to p rz e d e w sz y stk im opis gotow ego z a sto so w a n ia , a n ie — p ro c e su p ro je k to w a n ia . T w ó rc y z e s ta w ó w n a ogół o ty m z a p o m in a ją a lb o n ie m a ją nic do p o w ied zen ia. Z a lg o ry tm iz o w a n ic tego p ro cesu je s t je d n a k tr u d n e , a le w ła śn ie n ie z b ę d n e , gdyż opis z a k o ń c z o n e j re a liz a c ji c z y te ln ik o w i n ie w ie le m ów i.
B r a k u je n a m w ied zy o ty m , ja k p ro je k to w a ć u r z ą d z e n ia o p a rte n a m ik ro p ro c e so ra c h , n ie u m ie m y też p rz e d s ta w ić p rz e b ie g u tego p ro cesu .
O gólnie rzecz b io rą c — b ra k je s t w y ra ź n e g o z w ią z k u m ię d z y k o n s tr u k c ja m i i n a rz ę d z ia m i a ich u ż y ciem w z a sto so w a n ia c h , co s ta n o w i p rz e ja w s p o re j jeszcze n ie d o jrz a ło śc i te j te c h n ik i w Polsce.
S p o śro d ró ż n y c h d zied zin z asto so w ań m ik ro p ro c e so ró w w ie lu ja k b y w ty m n u m e rz e z a b ra k ło . J e ś li są n ie o b e c n e n a ła m a c h , to częściow o d la te g o , że do n ic h n ic d o ta rliś m y , a le też d lateg o , że ic h w ogóle n ie m a. Is to tn y m pod ty m w zg lęd em u z u p e łn ie n ie m a rty k u łó w p ro b le m o w y c h w z a k re s ie p rz e k ro jo w e j d zied z in y z a sto so w a ń , ja k ą je s t a u to m a ty k a i te c h n ik a p o m ia ro w a , b y ła u b ie g ło ro c z n a k o n fe r e n c ja d o ty c z ą c a te j te m a ty k i, z o rg a n iz o w a n a w d u ży m s to p n iu d z ię k i a k ty w n o ś c i S e k c ji A u to m a ty k i i P o m ia ró w O d d ziału W a rsz a w sk ie g o S E P . W o m ó w ien iu r e f e r a tów p rz e d s ta w io n y c h n a te j k o n fe r e n c ji z n a jd ą C zy te ln ic y w ie le u z u p e łn ia ją c y c h sp o s trz e ż e ń (str. 25).
S ą d z im y , że po te j d a w c e te c h n ik i m ik ro p ro c e s o ro w e j w n u m e r a c h 1, 2 i 4/83 — a i n a s tę p n e n ie b ę d ą j e j p o z b a w io n e — o siąg n iem y d w a cele. Po p ie r w sze — C z y te ln ic y u z y s k a ją rz e c z y w is ty o b raz s ta n u p ra c k ra jo w y c h i w zb o g acą się o w ie le szczegóło
w y c h in fo rm a c ji, u m o ż liw ia ją c y c h „ m ik ro p ro c e s o ro w e sa m o o k re ś le n ie s ię ” i u k ie r u n k o w a n ie w ła sn e j d zia ła ln o śc i. Po d ru g ie — d z ię k i (p o z y ty w n y m lub n e g a ty w n y m ) re a k c jo m C z y te ln ik ó w te m a ty k a m i
k ro p ro c e so ro w a zag o ści — m ie jm y n a d z ie ję — na s ta łe n a la m a c h n aszeg o m ie się c z n ik a , po to, a b y śm y w sp ó ln ie m o g li o b se rw o w a ć i k o n tro lo w a ć je j rozw ój.
O b ecn ie je d n a k p rz e w id z ie ć teg o ro z w o ju n ie m o ż na, ch o ćb y ze w z g lę d u n a n ie ja sn o ść w s p ra w ie p r o d u k c ji i im p o rtu m ik ro u k ła d ó w . J a k w y k a z a liśm y w te g o ro c z n y c h n u m e ra c h , z b y t w ie le je s t jeszcze s ła b y c h p u n k tó w , a b y m o żn a o d p o w ied zie ć n a p y ta n ie , co z teg o będzie? N a w e t w n a jb liż s z e j przy szło ści.
JA N U S Z Z A L E W S K I
B O G U S Ł A W JA C K IE W IC Z Przemysłowy Instytut Elektroniki
N a u k o w o -P ro d u kcy jn e C en tru m Półprzew odników W a rs za w a
Z a s to s o w a n ie m ik ro p ro c e s o ró w w a p a ra tu rz e p o m ia ro w o -k o n tro ln e j do s p ra w d z a n ia
u k ła d ó w scalonych
P o s tę p y te c h n o lo g ii w y tw a r z a n ia e le m e n tó w p ó łp rz e w o d n ik o w y c h u m o ż liw ia ją s t a ły - w z r o s t s to p n ia sc a le n ia p r o d u k o w a n y c h u k ła d ó w . W sp ó łczesn e u k ła d y sc a lo n e L S I, ta k ie ja k m ik ro p ro c e s o ry i d u że p a m ię c i s ą p o d w zg lęd em fu n k c jo n a ln y m ró w n o w a ż n e c a ły m p a k ie to m d o ty c h c z a so w y c h u k ła d ó w o m a ły m i ś r e d n im sto p n iu sc a le n ia . W s tr u k tu r z e ty c h u k ła d ó w m ieśoi się s z e re g e le m e n tó w s k ła d o w y ch , p o łą c z o n y c h w ie lo m a d ro g a m i. P o d c z a s p ra c y u k ła du n a s tę p u je w ie lo k r o tn a w y m ia n a in fo rm a c ji, co s p ra w ia , że zale żn o ści czasow e m ogą w p e w n y c h w a r u n k a c h sta ć się k ry ty c z n e , d o p ro w a d z a ją c do n ie w ła ś c iw e g o d z ia ła n ia u k ła d u . W y n ik a s tą d k o n ie c z n o ść sp ra w d z a n ia p a r a m e tr ó w d y n a m ic z n y c h b a rd a ie j złożonych u k ła d ó w p rz y ró ż n y c h k o m b in a c ja c h ich s ta n ó w , .sygnałów w e jśc io w y c h i n a p ię ć z a s ila ją c y c h . L iczba ty c h k o m b in a c ji je s t ta k d u ża, że czę
sto w y k lu c z a m o żliw o ść p e łn e g o s p ra w d z e n ia u k ła d u [4], Z a te m do s p r a w d z a n ia u k ła d ó w sca lo n y c h n ie z b ę d n a s ta je się c o ra z b a rd z ie j zło żo n a a p a r a tu r a . N a szczęście, isame u k ła d y scalo n e L S I u ła tw ia ją ro z w ią z a n ie p ro b le m ó w z w ią z a n y c h z ich sp ra w d z a n ie m . Z a sto s o w a n ie m ik ro p ro c eso ró w i p ro g ra m o w a n y c h p a m ię c i s ta ły c h u m o ż liw ia w y k o n a n ie sto su n k o w o p ro s ty c h u rz ą d z e ń , re a liz u ją c y c h f u n k cje zło żo n y ch sy s te m ó w p o m ia ro w y c h . M ożliw ości te są szero k o w y k o rz y s ty w a n e p rz y b u d o w ie te s te ró w u k ła d ó w sc a lo n y c h , s te ro w a n y c h za p o m o cą m ik ro p ro c e so ró w .
SY S T E M M S P -30
S te r o w n ik i m ik ro p ro c e so ro w e , s te r u ją c e p ra c ą te s te ró w i in n y c h u rz ą d z e ń p o m ia ro w o -k o n tro ln y c h , b u d o w a n y c h w P rz e m y sło w y m In s ty tu c ie E le k tro n ik i, są z re g u ły z e s ta w ia n e z p a k ie tó w s y s te m u M SP-80 [6], S to s o w a n ie z n o r m a liz o w a n y c h p a k ie tó w r a d y k a ln ie u s p r a w n ia p r o j e k to w a n ie, w y k o n y w a n ie , o b słu g ę i k o n s e r w a c ję u rz ą d z e ń , b u d o w a n y c h w o p a rc iu o m ik ro p ro c e s o ry .
In ż. B O G U SŁA W JA C K IE W IC Z je s t a b s o lw e n te m W y d z ia łu E le k tr o n ik i P o lite c h n ik i W a rsz a w sk ie j, W l a ta c h 1960—1975 p ra c o w a ł w Z je d n o c z o n y c h Z a k ła d a c h E le k tro n ic z n e j A p a r a tu r y P o m ia ro w e j „ M e ra tro - n ik ” w W a rsz a w ie , b io rą c u d z ia ł w o p r a c o w a n iu i w d ro ż e n iu do p r o d u k c ji s e r y jn e j n o w y c h ty p ó w p rz y rz ą d ó w p o m ia ro w y c h . O b e c n ie k i e r u je Z a k ła d e m S y ste m ó w M ik ro p ro c e s o ro w y c h P rz e m y sło w e g o I n s t y t u t u E le k tro n ik i, z a jm u ją c się b u d o w ą a p a r a t u r y k o n tro ln o -p o m ia ro w e j dla p o tr z e b N a u k o w o - P ro d u k c y jn e go C e n tru m P ó łp rz e w o d n ik ó w . J ^ t d z ia ła c z e m S e k c ji A u to m a ty k i i P o m ia ró w S E P i je d n y m z o r g a n iz a to ró w c y k lic z n y c h k o n f e re n c ji n a u k o w o -te c h n ic z n y c h p o św ię c o n y c h za sto s o w a n io m m ik ro p ro c e s o ró w w a u to m a ty c e i p o m ia ra c h .
F o t. 1. P a k ie ty sy s te m u MSP-80
W sk ła d s y s te m u M SP-80 w ch o d z ą p a k ie ty je d n o s tk i c e n tr a ln e j, p a m ięci, w s p ó łp r a c y z u rz ą d z e n ia m i w e jśc io w y m i i w y jśc io w y m i, b u fo ró w szyn sy s te m o w y c h . S ta n o w ią je p ły tk i d r u k o w a n e o w y m ia r a c h 140X150 m m , w y p o s a żone w 8 4 -stjik o w e w ty k i (fot. 1) ii p rz y s to s o w a n e , d o z a s ila n ia n a p ię c ia m i + 5 V, + 1 2 V, -5 V, p rz y cz y m n a p ię c ia + 12 V i -5 V są p o tr z e b n e ty lk o do z a sila n ia p a m ię c i E P R O M ty p u 2708 o ra z do s te ro w a n ia szere g o w y c h u r z ą d zeń w ejśc-io w o -w y jścio w y ch p ra c u ją c y c h w s ta n d a rd z ie V-24.
P A K IE T Y JE D N O S T K I C E N T R A L N E J
W sy s te m ie M SP-80 p rz e w id z ia n o sto so w a n ie d w ó ch t y p ó w p a k ie tó w je d n o s te k c e n tr a ln y c h , b u d o w a n y c h w o p a r ciu o m ik ro p ro c e s o r M CY 7880N (b ę d ą c y o d p o w ie d n ik ie m , u k ła d u IN T E L 8080). O ba ty p y p a k ie tó w , o p ró cz sa m y c h m ik ro p ro c e so ró w , z a w ie ra ją g e n e ra to ry im p u ls ó w z e g a ro w y ch (UCY 74S424N), s te ro w n ik i sz y n y d a n y c h (UCY 74S428N), b u fo r y sz y n y d a n y c h (2 X U CY 74S416N), b u fo r y sz y n y a d re s o w e j (2 X UCY 74S412N) i u k ła d y a u to m a ty czn e g o z e ro w a n ia m ik ro p ro c e so ró w , d z ia ła ją c e w ch w ili w łą c z e n ia z a sila n ia .
W p a k ie c ie M SP-80.01 is tn ie je m ożliw ość z a m o n to w a n ia p ro g ra m o w a n e g o s te ro w n ik a p rz e r w a ń ty p u 8259 o ra z d e k o d e ra c z te re c h n a jb a r d z ie j z n a c z ą c y c h sy g n a łó w a d r e s o w y c h A 15-A12, w y tw a rz a ją c e g o 16 sygnałów ' w y b ie ra ją c y c h 4 K -b a jto w e m o d u ły p a m ię c i. N a to m ia s t p a k ie t M S P -80.02 u m o ż liw ia u m ie sz c z e n ie d w ó ch u k ła d ó w p a m ię c i RA M (M CY 7114N) o p o je m n o śc i 1024 b a jtó w o r a z d w ó ch u k ła dó w p a ln ię c i R O M lu b E P R O M o łą c z n e j p o je m n o śc i 4096 b a ji ów.
W- o b u ty p a c h p a k ie tó w p rz e w id z ia n o m ożliw ość z a m o n to w a n ia u k ła d ó w p rz e tw a r z a ją c y c h im p u lsy g e n e ra to ra z e g a ro w e g o n a n a p ię c ie s ta le -5 V z a p e w n ia ją c e z a sila n ie m ik ro p ro c e s o ra MCY 7880N [7]. U m ieszczen ie ta k ie g o u k ła d u e lim in u je p o trz e b ę sto s o w a n ia o d d zieln eg o z asilacza -5 V — w p rz y p a d k u , g d y m ik ro p ro c e s o r je s t je d y n y m u k ła d e m , w y m a g a ją c y m u je m n e g o n a p ię c ia z a sila ją c e g o .
P A K IE T Y P A M IĘ C I
P o d sta w o w e w ła śc iw o ś c i p a k ie tó w p a m ię c i sy s te m u M SP-80 p rz e d s ta w io n o w ta b e li 1. P ie rw s z e c z te ry ty p y p a k ie tó w są w zasa d z ie p rz e z n a c z o n e do sto so w a n ia w w ięk szy ch s y s te m a c h , n a to m ia s t d w a o s ta tn ie (M SP-80.07 i M SP-80.08), z a w ie ra ją c e z a ró w n o p a m ię c i ty p u R A M ja k i p a m ię c i s ta łe (ROM lu b EPR O M ) są szczególnie p r z y d a t
ne do b u d o w y m a ły c h sy s te m ó w m ik ro p ro c e so ro w y c h .
Tabela 1. Pakiety pamięci systemu MSP-80 Oznaczenie
pakietu Rodzaj pamięci Typ układów Pojemność
(bajty)
MSP-80.03
•
KAM MCY 7102 1096
MSP-80.04 KAM MCY 7111 8 192 ~
MSP-80.05 KOM
EPROM
2308
2708 8 192
MSP-8O.O9 ~ ~ KOM KPROM
MCY 7316
MCY 7716* 10 384
MSP-80.07 KAM
ROM EPKOM
m c y~t7i4 MCY 7316 MCY 7716
4 090 8 192
MSP-80.08 KAM
ROM • EPKOM
MCY 7102 2308 2708
2 018 4 090
P rz e w id u je się, że w n ie d a le k ie j p rzy szło ści p a m ię c i w ię k sz y c h sy s te m ó w b ę d ą z re g u ły .zestaw ian e z p a k ie tó w MSP.80.04 (RAM 8 K b a jtó w ) i M SP-80.06 (ROM łu b E P R O M 16 K b a jtó w ) b u d o w a n y c h z k ra jo w y c h u k ła d ó w R A M o p o je m n o ś c i.1024 X 4 b ity i R O M lub E P R O M o p o je m n o śc i 2048 X 8 b itów . Do c zasu u ru c h o m ie n ia k ra jo w e j p ro d u k c ji ty c h u k ła d ó w , n a jc z ę śc ie j w y k o rz y s ty w a n e b ę d ą p a k ie ty R A M ty p u M SP-80.03, s k ła d a n e z p ro d u k o w a n y c h w k r a ju u k ła d ó w M CY 7102N, o raz p a k ie ty E P R O M ty p u M SP-80.05, s k ła d a n e z ła tw ie j d o stę p n y c h u k ła d ó w ty p u 2708.
P o w a ż n ą z a le tą p a k ie tó w E P R O M ty p u M SP-80.05 je s t ich p e łn a w y m ie n n o ś ć z p a k ie ta m i R A M o ta k ie j sa m e j p o je m n o śc i (M SP-80.04), co b a rd z o u s p r a w n ia p ro c e s u r u c h a m ia n ia i sp ra w d z a n ia p ro g ra m ó w , p rz e w id y w a n y c h do u m ieszczen ia w p a m ię c i E PR O M .
P A K IE T Y W S P Ó Ł P R A C Y Z U R Z Ą D Z E N IA M I W E JŚ C IO W Y M I I W Y JŚ C IO W Y M I
' ' — 3—- .
w sy s te m ie M SP-80 is tn ie ją tr z y ty p y p a k ie tó w z a p e w n ia ją c y c h w s p ó łp ra c ę je d n o s tk i c e n tr a ln e j z ty p o w y m i u rz ą d z e n ia m i w e jśc io w y m i i w y jścio w y m i.
P a k ie t M S P -80.10 z a w ie r a p ro g r a m o w a n e u k ła d y sp rzęg u ró w n o leg łeg o M CY 7855N (8255A) o r a z szereg o w eg o M CY 7851 (82’51) i z a p e w n ia m ożliw ość d o łą c z e n ia :
— ró w n o le g łe g o u rz ą d z e n ia w ejścio w eg o (np. c z y tn ik a ta ś m y p a p ie r o w e j C T 2100)
— d w óch ró w n o le g ły c h u rz ą d z e ń w y jśc io w y c h (np. d z iu r
k a r k i ta ś m y p a p ie ro w e j DT105S i d r u k a r k i m o z a ik o w e j D Z M I8O/RO)
— szereg o w eg o u rz ą d z e n ia w e jśc io w o -w y jśc io w e g o (np.
d r u k a r k i z .k la w ia tu rą D ZM 180/K SR, .m o n ito ra e k ra n o w e g o M ERA 7952 lu b d a le k o p isu A SR-33).
P a k ie t M SP-80.11 z a w ie ra p ro g r a m o w a n y u k ła d sp rz ę g u szereg o w eg o M CY 7851N i z a p e w n ia p e łn ą o b słu g ę r e j e s t r a to r a k a se to w e g o ty p u P K -1 o ra z m o żliw o ść d o łą c z e n ia j e d n eg o szereg o w eg o u rz ą d z e n ia w e jśc io w o -w y jśc io w e g o (d ru k a r k i D ZM 180/KSR, m o n ito r a M E R A 7952 lu b d a le k o p isu A SR-33).
P a k ie t M S P -8 0 .ió je s t p rz y s to s o w a n y do o b słu g i dw óch m a g n e to fo n ó w k a s e to w y c h o ra z je d n e g o szereg o w eg o u r z ą d zen ia w e jśc io w o -w y jśc io w e g o , W p a k ie c ie z asto so w an o o ry g in a ln y u k ła d z a p is u i o d czy tu in fo rm a c ji cy fro w e j, u m o ż liw ia ją c y s to s o w a n ie p o p u la r n y c h m a g n e to fo n ó w k a se to w y c h i s ta n d a rd o w y c h k a se t.
P A K IE T B U FO R Ó W SZ Y N SY STE M O W Y C H
P a k ie t M SP-80.17 z a w ie ra b u fo r y sz y n y d a n y c h i szy n y a d re s o w e j, z w ię k sz a ją c e ic h o b ciąż aln o ść. S to s o w a n ie p a k ie tu je s t szczególnie celo w e w' p r z y p a d k u , g d y po szczeg ó l
n e b lo k i s te ro w a n e g o u rz ą d z e n ia są fiz y c z n ie o d d a lo n e od b lo k u s te ro w n ik a m ik ro p ro c e so ro w e g o , a p o łą c z e n ia ty ch b lo k ó w r e p r e z e n tu ją z n a c z n ą p o je m n o ść o b c ią ż a ją c ą .
P a k ie t b u fo ró w z a w ie ra ró w n ie ż d e k o d e r, w y tw a r z a ją c y 16 sy g n ałó w p rz e z n a c z o n y c h do w y b ie ra n ia p o szczeg ó ln y ch u rz ą d z e ń w e jśc io w o -w y jśc io w y c h lu b r e je s tr ó w s te r o w a n e go u rz ą d z e n ia , o ra z s p e c ja ln y u k ła d r e lo k a c ji p am ięci, u m o ż liw ia ją c y p rz e k a z y w a n ie s t e r o w a n ia do p ro g r a m u z a rz ą d z a ją c e g o , u m ieszczo n eg o w g ó rn e j części o b sz a ru a d r e sow ego m ik ro p ro c e s o ra [3].
S Y S T E M M IK R O S T E R
W y k ra c z a ją c nieco poza z a k re s n in ie js z e j p u b lik a c ji (po
św ię c o n e j g łó w n ie k o n s tr u k c ji m ik ro p ro c e so ro w y c h u r z ą d zeń p o m ia ro w o -k o n tro ln y c h ) n a le ż y w y ja śn ić , że p a k ie ty s y s te m u M SP-80 n ie są je d y n y m i z u n ifik o w a n y m i b lo k a m i f u n k c jo n a ln y m i ^ sy s te m ó w m ik ro p ro c e so ro w y c h , w y k o n y w a n y c h w P rz e m y sło w y m In s ty tu c ie E le k tro n ik i. S te r o w n ik i p iecó w d y fu z y jn y c h i u rz ą d z e ń do m o n ta ż u u k ła d ó w sca lo n y c h są z e s ta w ia n e z p a k ie tó w s y s te m u M IK R O S T E R [5], zg o d n y ch p o d w zg lęd em s to s o w a n y c h sy g n a łó w , k o n s tr u k c ji m e c h a n ic z n e j i ty p u złącz sy s te m o w y c h ż p a k ie ta m i M SP-80.
Z a sto so w a n ie p a k ie tó w sy s te m ó w M SP-80 i M IK R O S T E R n ie o g ra n ic z a się ty lk o -do u rz ą d z e ń o p ra c o w y w a n y c h i e k sp lo a to w a n y c h w N a u k o w o -P r o d u k c y jn y m C e n tru m P ó łp rz e w o d n ik ó w . D o k u m e n ta c ja p a k ie tó w i zw iązan eg o z n im i o p ro g ra m o w a n ia je s t w y k o rz y s ty w a n a p rz e z ró ż n e in s ty tu c je , w y k o n u ją c e w e w ła s n y m z a k re s ie u rz ą d z e n ia s te ro w a n e za p om ocą m ik ro p ro c e so ró w . P rz e m y sło w y I n s ty tu t E le k tro n ik i c h ę tn ie u d o s tę p n ia z a in te re s o w a n y m d o k u m e n ta c ję p a k ie tó w o ra z — w m ia rę p o s ia d a n y c h z a p a só w — o d s tę p u je p ły tk i d ru k o w a n e n ie z b ę d n e do ic h re a liz a c ji. I s tn ie je ró w n ie ż m ożliw ość w y k o n a n ia w I n s ty tu c ie k o m p le tn y c h p a k ie tó w .
Tabela 2. Podstawowe parametry sterowników mikroprocesorowych urządzeń techniki pomiarowej
\ Nazwa urządzenia
Pojemność pamięci sterownika
(Iv bajty)
Urządzenia wejściowe | i wyjściowe
EPROM RAM wewnętrzne zewnętrzno
Testery pamięci 2702 i 2703 18 8,25 J\ K, M, C, 1), DZM. 1 KSR
Tester układów kalkulatoro 12 4 1», K C, M, KSR
wy cli PU-12
Tester układów bipolarnych 8 4 P, K, M M
TKS-80
Tester struktur próbnych 0,5 8 1», K C, D, DZM,
P K
Programator testerów STP-4 *10 13 TV, K C, D , 2xM ,
DZM, KSR Programator pamięci EPROM
PM-810 4 4,5 — ' C, D, KSR
Analizator stanów logicznych 0 0,25 P. K D, C
Sterownik pamięci kasetowej
PM-811 2 1 P, K, PK KSR, S
Oznaczenia skrótów:
P — pole odczytowe. K — klawiatura, TV — monitor telewizyjny, M — magnetofon kasetowy, PK — pamięć kasetowa, PK-1, C — czytnik taśmy dziurkowanej, I) — dziurkarka taśmy papierowej, DZM — drukarka znakowa z wejściem Równoległym, KSR — drukarka znakowa z klawiaturą, S — specjalne wejścia I wyjścia.
K O N S T R U K C JA S T E R O W N IK Ó W
P a k ie ty M SP-80 u m o ż liw ia ją b u d o w ą sy s te m ó w m ik ro p ro c e s o ro w y c h o m o żliw o ściach d o sto so w a n y c h do p o trz e b . N a jb a rd z ie j złożone sy s te m y siu ż ą ja k o s te ro w n ik i te s te ró w u k ła d ó w L S I, ta k ic h ja k duże p a m ię c i w y k o n y w a n e te c h n o lo g ią M OS i u k ła d y m ik ro p ro c e so ro w e . M n ie jsz e s y s te m y z n a jd u ją z a s to s o w a n ie do s te r o w a n ia te s te ró w u k ła d ó w o m a ły m i ś r e d n im sto p n iu sc a le n ia , te s te ró w s t r u k t u r p ró b n y c h o ra z ró ż n y c h u rz ą d z e ń p o m ia ro w y c h i p o m o cn iczy ch , ta k ic h ja k : s t e r o w n ik i p a m ię c i k a s e to w y c h , p r o g r a m a to r y p a m ię c i E P R O M i a n a liz a to r y sta n ó w logicz
n y c h . P o d sta w o w e p a r a m e tr y n a jb a r d z ie j ty p o w y c h s y s te m ów m ik ro p ro c e so ro w y c h , w c h o d z ą c y c h w sk ła d u rz ą d z e ń p o m ia ro w o -k o n tr o ln y c h z b u d o w a n y c h w P IE p rz e d s ta w io n o w ta b e li 2.
S T E R O W N IK I T E S T E R Ó W U K Ł A D Ó W L S I
S c h e m a t b lo k o w y ty p o w eg o te s te r a u k ła d ó w scalo n y ch L S I p rz e d s ta w io n o n a ry s u n k u i. P r a c ą te s te r a s t e r u j e s t e ro w n ik m ik ro p ro c e so ro w y , k t ó r y d z ia ła ją c zg o d n ie z z a p i
sa n y m w p a m ię c i p ro g r a m e m u s ta la n a s ta w y po szczeg ó l
n y ch b lo k ó w te s te ra . W szczególności s te ro w n ik słu ż y do u s ta le n ia :
— w a rto ś c i n a p ię ć z a sila ją c y c h b a d a n y u k ła d
— o g ra n ic z e n ia p rą d o w e g o zasilaczy
— s ta n u p rz e k a ź n ik ó w g ło w icy p o m ia ro w e j
— n a s ta w ź ró d e ł p o m ia ro w o -w y m u s z a ją c y c h
— w a rto ś c i n a p ię ć o d n ie s ie n ia
— cz ę sto tliw o śc i i o p ó ź n ie n ia p o szczeg ó ln y ch fa z g e n e r a to r a zeg aro w eg o
— n a s ta w g e n e r a to r a s y g n a łó w w zo rco w y ch .
P o d czas tr w a n i a p ro c e s u s p r a w d z a n ia i po jeg o z a k o ń c z e n iu s te ro w n ik in t e r p r e tu je sy g n a ły b łęd ó w , o k re ś la g ru p ę k la s y fik a c y jn ą b a d a n e g o u k ła d u i p rz e d s ta w ia w y n ik n a p u lp ic ie o p e ra to rs k im o r a z n a z e w n ę trz n y c h u rz ą d z e n ia c h w e jś c io w o -w y jś c io w y c h .'
O
< X >
Zasilacze badanego ulctadu 2 ro d ła pomiarowo -wymuszające
-
2r0dta napigd odniesienia
:
Głowica pomiarowa
E E
< =Generatorsygnałów wzorcowych
Generator zegarowy
i r n
Jednostko centralna RAM 0.25K EPROM 2K
Rokiety RAM 4 K
Pakiety EPROM 8K
I
Mogne - tofon kasetowy
Pakiet współpra
cy
Fble od
czytowe i klawia
tura
Gniazda zewnę
trznych urzą
dzeń wejścia- wyjścia
Uktad współpra
cy
Pakiet współpracy z urządze
niami wejścia - wyjścia
I
OMagistrala systemowa sterownika Gniazdo diagnostyczne
Bloki testera
rtys. 2. S te ro w n ik te s te r a p a m ię c i ty p u 2703
Zèwnetrzne urzq-r dzenia wejścio- wyjścia
Hys. I. S c h e m a t b lo k o w y te s te r a p a m ię c i ty p u 2703
B u d o w ę s te ro w n ik a p rz e d s ta w io n o n a ry s u n k u 2. P r o g ra m y s y s te m o w e i n a jc z ę śc ie j u ż y w a n e p ro g r a m y p o m ia ro w e re z y d u ją s ta le w p a m ię c i E P R O M . R zad ziej u ż y w a n e p ro g r a m y p o m ia ro w e są p rz e c h o w y w a n e n a 'ta ś m a c h m a g n e ty c z n y c h i w p ro w a d z a n e do p a m ię c i R A M b e z p o śre d n io p rz e d p rz y s tą p ie n ie m d o s p ra w d z a n ia .
O p isy w a n y te s te r '[2] je s t p rz e z n a c z o n y do s p r a w d z a n ia p a m ię c i R A M , ROM , E P R O M ii r e j e s tr ó w p rz e s u w n y c h . W y k o n an o go w d w ó ch o d m ia n a c h , z a le ż n ie o d ro d z a ju sp ra w d z a n y c h u k ła d ó w (n ie o b u d o w a n y c h , s p r a w d z a n y c h n a e ta p ie p o m ia ró w o s trz o w y c h ii o b u d o w a n y c h , s p r a w d z a n y c h n a e ta p ie p o m ia ró w k o ń co w y ch ). O b ie o d m ia n y są w y p o sażo n e w id e n ty c z n e s te r o w n ik i z b u d o w a n e w p o sta c i sa m o d z ie ln y c h p a n e li, z a jm u ją c y c h n a jn iż s z e p ię tr a szaf m ieszczący ch p o d sta w o w e b lo k i te s te r ó w (fot. 2).
F o t. 2. T e s te r p a m ię c i ty p u 2J02. S te ro w n ik %vraz z w b u d o w a n y m m a g n e to fo n e m , k la w ia tu r ą i p o le m o d c z y to w y m z a jm u je n a jn iż szy p a n e l sz a fy w id o c z n e j n a z d ję c iu
S T E R O W N IK I M A L Y C II U R Z Ą D Z E Ń P O M IA R O W Y C H I P O M O C N IC Z Y C H
C h a ra k te ry s ty c z n ą c e c h ą sy s te m ó w m ik ro p ro c e so ro w y c h p e łn ią c y c h fu n k c ję s te ro w n ik ó w m a ły c h u rz ą d z e ń p o m ia ro w y c h i p o m o cn iczy ch je s t 'to, że c a ły p r o g r a m s te r u ją c y u m ieszcza się z a zw y czaj n a s ta łe iw ¡pam ięci E P R O M , a p a m ięć R A M s y s te m u słu ży w y łą c z n ie d o p rz e c h o w y w a n ia d a n y c h ro b o c z y c h . U ż y tk o w n ik n ie ,m a m o żliw o ści z m ie n ia n ia . lu b m o d y fik o w a n ia p ro g r a m u , lecz iteż n ie m u si w p ro w a d z a ć go do p a m ię c i po k a ż d o ra z o w y m w łą c z e n iu z a sila n ia . U rz ą d z e n ie je s t s t a le g o to w e do p ra c y .
S te r o w n ik i m n ie js z y c h u rz ą d z e ń 'p o m iaro w y ch i p o m o c niczy c h n ie s ą w y o d rę b n ia n e k o n s tr u k c y jn ie w fo rm ie o d d z ie ln y c h p a n e li. P a k ie ty tw o rz ą c e s y s te m m ik ro p ro c e s o ro w y są z a z w y czaj u m ie sz c z a n e w b e z p o ś re d n im s ą s ie d z tw ie in n y c h u k ła d ó w u rz ą d z e n ia , co e lim in u je p o trz e b ę s to s o w a n ia s p e c ja ln y c h b u fo ró w szy n sy ste m o w y c h .
N a jw ię k sz y m (pod w z g lę d e m p o je m n o śc i p a m ię c i s y s te m u m ik ro p ro c e so ro w e g o ) z u rz ą d z e ń te g o ty p u w y k o n a n y ch w P rz e m y s ło w y m I n s ty tu c ie E le k tro n ik i je s t p r o g r a m a to r S T P -4 , p rz e z n a c z o n y do tłu m a c z e n ia p ro g ra m ó w p o m ia ro w y c h (p rz y g o to w y w a n y c h w s p e c ja ln y m ję z y k u w y so k ieg o p o z io m u M ELA N ) n a k o d p o ś re d n i, z ro z u m ia ły d la in te r p r e te r ó w r e z y d u ją c y c h w t e s te r a c h (fo t. 3). P a m ię ć E P R O M p ro g r a m a to ra , o p o je m n o śc i 16 K b a jtó w , z a w ie ra p r o g r a m z a rz ą d z a ją c y , e d y to r , tr a n s la to r ję z y k a M E L A N i p ro c e d u ry o b s łu g u ją c e u rz ą d z e n ia w e jśc io w o -w y jśc io w e .
D w a m a g n e to fo n y k a s e to w e d o łącz o n e do p ro g r a m a to ra u m o ż liw ia ją w p ro w a d z a n ie p ro g ra m ó w ź ró d ło w y ch i zapis w y n ik ó w tłu m a c z e n ia . W b u d o w a n y m o n ito r te le w iz y jn y i k la w ia tu r a a lf a n u m e r y c z n a z a p e w n ia ją k o m u n ik a c ję z o p e ra to re m . S y ste m m ik ro p ro c e so ro w y p ro g r a m a to ra s k ła d a się z o śm iu ty p o w y c h p a k ie tó w M SP-80 i z trz e c h s p e c ja ln y c h p a k ie tó w , o b s łu g u ją c y c h m o n ito r te le w iz y jn y i k la w ia tu r ę .
m oże b y ć on u ż y w a n y bez z e w n ę trz n y c h u rz ą d z e ń w e jś c io w o -w y j ściow ych. S te r o w n ik a n a liz a to r a z b u d o w a n y w c p a rc iu o m ik ro p ro c e s o r M CY 7880N (IN T E L 8080A) z a j
m u je , łą c z n ie z p a m ię c ia m i E P R O M i R A M , ty lk o je d e n p a k ie t o p o w ie rz c h n i ok. 2 d cm 2. P o z o sta łe u k ła d y a n a li
z a to r a k o m u n ik u ją się ze s te ro w n ik ie m za p o m o cą p r o g r a m o w a n y c h u k ła d ó w sp rz ę g u ró w n o le g łe g o M CY 7855N (3255A).
F o t. 3, P r o g r a m a to r STP-4
N a jm n ie js z ą p a m ię ć m a sy s te m m ik ro p ro c e so ro w y , s te - r u ją c y p ra c ą s te ro w n ik a p a m ię c i k a s e to w e j — PM-811 (fot. 4). S te r o w n ik je s t w y p o sa ż o n y w p a m ię ć k a s e to w ą ty p u P K -1 i u m o ż liw ia r e j e s tr a c ję d a n y c h p o m ia ro w y c h , o trz y m y w a n y c h z te s te r ó w u k ła d ó w scalo n y ch . D ane z a r e je s tro w a n e n a ta ś m ie m a g n e ty c z n e j m o g ą b y ć w ra z ie p o tr z e b y o d tw a r z a n e i w y s y ła n e do k o m p u te ra w c e lu u z y s k a n ia in f o rm a c ji c h a ra k te ry z u ją c y c h p ro c e s y te c h n o lo giczne.
F o t, 1. S te ro w n ik p a m ię c i k a s e to w e j — PM-811
N a jb a rd z ie j z m in ia tu ry z o w a n y m u rz ą d z e n ie m p o m la ro w o - -k o n tro ln y m , s te ro w a n y m za p o m o c ą sy s te m u m ik ro p ro c e so ro w eg o , je s t a n a liz a to r sta n ó w lo g iczn y ch , p rz e z n a c z o n y do u r u c h a m ia n ia ¡i d ia g n o s ty k i s y s te m ó w m ik ro p ro c e s o ro w y ch . A n a liz a to r (fot. 5) z o s ta ł w y p o sa ż o n y w k la w ia tu r ę f u n k c y jn o -n u m e ry c z n ą o ra z w e w ła s n e p o le o d c z y to w e ;
F o t. 5. A n a liz a to r s ta n ó w lo g ic z n y c h sy ste m ó w m ik ro p ro c e s o ro - w y c h
P R O G R A M Y PO M IA R O W E
O p ro g ra m o w a n ie te s te ró w u k ła d ó w sc a lo n y c h s te r o w a n y ch za p o m o c ą ste ro w n ik ó w m ik ro p ro c e so ro w y c h s k ła d a się z p ro g ra m ó w s y s te m o w y c h — r e z y d u ją c y c h n a s ta łe w p a m ię c i E P R O M — o ra z z p ro g ra m ó w p o m ia ro w y c h , u ż y w a n y c h do sp ra w d z a n ia p o szczeg ó ln y ch ty p ó w b a d a n y c h u k ła d ó w . P rz y g o to w y w a n ie p ro g ra m ó w p o m ia ro w y c h b e z p o śre d n io w ję z y k u sy m b o lic z n y m zasto so w a n e g o m ik r o p ro c e s o ra je s t tr u d n e i p ra c o c h ło n n e . D la te g o te s te r y b u d o w a n e w P rz e m y s ło w y m In s ty tu c ie E le k tr o n ik i s ą p r o g ra m o w a n e w e w s p o m n ia n y m ję z y k u w y so k ie g o pozio m u M E L A N {!].
Tabela .1, Instrukcje języka MELAN
Identyfikator i format Znaczenie
REM
'
Oznaczenie komentarza
| zmienna Podstawienie, zmiennej, stałej lub ci;}gu SET zmienna = { stała
ld q g stałych stałych
LET zmienna wymienić Wykonanie działań ii ryt n. etycznych IV SI r S2 THEN n Skok warunkowy do wiersza n programu
PRIN T lista Wydruk listy
BIN n Nadanie numeru 'grupy klasyfikacyjnej
RUN Xn Wykonanie programu testowego
GOTO n Skok do wiersza n programu
CA lJi nazwa Wywołanie podprogramu
GOSTJB n Wywołanie pod programu rozpoczynającego
się wierszem n
RET Powrót do programu głównego
TITLE Nadajiie nazwy programowi głównemu
SU BR nazwa Nadanie nazwy podprogramowi
EN D " Zakończenie programu głównego
STOP Dyrektywa dla translatora oznaczająca
. konipe programu
P ro g r a m n a p is a n y w ję z y k u M E L A N s k ła d a się z w ie r
szy z a c z y n a ją c y c h się od n u m e r u i z a k o ń c z o n y c h z n a k ie m CR. Za n u m e r e m w ie rs z a w y s tę p u je in s tr u k c ja ję z y k a , o k re ś la n a » za p o m o cą o d p o w ie d n ie g o id e n ty fik a to ra (ta b e la 3).
P ro g r a m y p o m ia ro w e p rz y g o to w a n e w ję z y k u M E L A N są,- ja k ju ż p o w ie d z ia n o , tłu m a c z o n e za p o m o c ą s p e c ja li
zo w an eg o m ik ro k o m p u te ra n a k o d p o ś re d n i, z ro z u m ia ły dla in te r p r e te r a , re z y d u ją c e g o w te s te rz e . P ro g r a m tłu m a czący (tra n s la to r ) z a jm u je 4 K b a jtó w p a m ię c i E P R O M i w y m a g a o k o ło 12 K b a jtó w p a m ię c i ro b o czej. I n t e r p r e te r z a jm u je ok. 3 K b a jtó w p a m ię c i s ta łe j i p ra k ty c z n ie n ie k o rz y s ta z p a m ię c i ro b o c z e j.
I n s tr u k c j e ję z y k a M E L A N s ą w y k o n y w a n e w k o le jn o śc i w y s tę p o w a n ia w p ro g ra m ie , n ie z a le ż n ie od n u m e r ó w w ie r szy. S zczeg ó ln e z n a c z e n ie m a ją in s tr u k c je S E T i RUN.
W y k o n a n ie in s tr u k c ji S E T p o w o d u je w p is a n ie p rz e z s te ro w n ik d o r e je s tr ó w z n a jd u ją c y c h się w p oszczególnych b lo k a c h te s te r a —• o d p o w ie d n ic h w a rto ś c i p ro g r a m u ją c y c h n a s ta w y ty c h b loków . P ro g r a m o w a n e w a rto ś c i są o k re ś la n e za p om ocą sy m b o li m n e m o n ic z n y c h , ła tw y c h d o z a p a m ię ta n ia . W a rto śc i są p o d a w a n e b e z p o śre d n io w je d n o s t
k a c h n a p ię c ia , p rą d u lu b czasu, p rz y czym d o p u szczaln e je s t u ż y w a n ie m n o ż n ik ó w 10~3 lu b 10~6 o zn a c z a n y c h lite ra m i M i U. P rz y k ła d o w o zap is:
10 SE T UCC = 5.2 (LF) U D L = 100M (CR)
p o w o d u je n a s ta w ie n ie n a p ię c ia z a s ila ją c e g o b a d a n y u k ła d n a w a r to ś ć 5,2. V, a n is k ie g o p o z io m u n a p ię c ia s te ru ją c e g o sz y n ą d a n y c h n a w a rto ś ć 100 mV.
I n s tr u k c ja RU N u s ta w ia p rz e k a ź n ik i g ło w icy (rys. 2) i in ic ju je w y k o n a n ie te s tu , o k re ś lo n e g o z a p o m o c ą a r g u m e n tu . W te s te r a c h p a m ię c i ty p ó w 2702 i 2703 p rz e w id z ia no m o żliw o ść w y k o n y w a n ia o śm iu ro d z a jó w te s tó w s ta ty c z n y c h i d o w o ln e j (w y n ik a ją c e j z p r o g r a m u p o m ia ro w e go) lic z b y te s tó w fu n k c jo n a ln o - d y n a m ic z ń y c h (tab . 4).
Tabela 4. Rodzaje testów uruchamianych za pomocą Instrukcji RUN Argument Instrukcji
RUN Nazwa sprawdzanego parametru
AO Prąd wejściowy
Al Prąd wyjściowy
A 2 Prąd zasilania ICO
A3 Prąd zasilaniu IDD
A4 Prąd zasilania IliJł
110 Napięcie U OL
n i Napięcie U Oli
co Sprawdzenie kontaktów
Fn Wykonanie testu funkcjonalno-dynamicz-
nego o numerze n
S to s o w a n ie sfo rm a liz o w a n e g o ję z y k a z n aczn ie u ła tw iło p rz y g o to w y w a n ie p ro g ra m ó w p o m ia ro w y c h i p rz y c z y n iło się do z w ię k sz e n ia w y m ie n n o ś c i u ż y w a n e g o s p rz ę tu . O p i
s a n y p o w y ż e j p r o g r a m a to r S T P -4 je s t u ż y w a n y do p rz y g o to w y w a n ia p ro g ra m ó w p rz e z n a c z o n y c h d la ró ż n y c h ty p ó w te s te ró w .
P R O G R A M Y S Y STE M O W E
W sk ła d o p ro g r a m o w a n ia p o d sta w o w e g o te s te r ó w o raz in n y c h u rz ą d z e ń s te ro w a n y c h z a p o m o cą s te ro w n ik ó w m i
k ro p ro c e so ro w y c h zazw y czaj w ch o d zą:
— p ro g r a m z a rz ą d z a ją c y
— i n t e r p r e te r ję z y k a p o m ia ro w e g o
— p ro g r a m y o b słu g i u rz ą d z e ń w e jśc io w y c h i w y jśc io w y c h . U n ifik a c ja p a k ie tó w w s p ó łp ra c y z u rz ą d z e n ia m i w e jś c io w y m i i w y jśc io w y m i u m o ż liw iła s ta n d a ry z a c ję p ro g ra m ó w o b słu g i ty c h u rz ą d z e ń . S ta n d a r d o w e m o d u ły p ro g ra m o w e o b e jm u ją o b słu g ę c z y tn ik a i d z iu r k a r k i ta ś m y p a p ie ro w e j, m a g n e to fo n u k ase to w e g o p o w szech n eg o u ż y tk u o ra z p ro f e s jo n a ln e j p a m ię c i k a s e to w e j ty p u PK -1. P o d sta w o w e d a n e m o d u łó w p rz e d s ta w io n o w ta b e li 5.
Tabela 5. Podstawowe dane standard jwych programów obsługi urządzeń wejściowych I wyjściowych
Nazwa obsługiwanego urządzenia
Długość programu
(bajty)
Wymagana pamięć operacyjna
(bajty)
Czytnik taśmy papierowej Dziurkarka tośmy papierowej Pamięć kasetowa PK-1 Magnetofon kasetowy
100 100 4 K , 0,5 K , :■
2 0 0,75 K 2
M o d u ł o b słu g i c z y tn ik a , p rz y s to s o w a n y do w sp ó łp ra c y z p a k ie te m M SP-80.10, o d c z y tu je d a n e z a p is a n e n a ta ś m ie p a p ie r o w e j w fo rm a c ie IN T E L L E C H E X i w p ro w a d z a je do p a m ię c i ro b o c z e j sy s te m u . M o d u ł o b słu g i d z iu r k a rk i, ró w n ie ż p rz y s to s o w a n y do w s p ó łp ra c y z p a k ie te m M S P 80.10, z a p e w n ia z a p is y w a n ie w y b ra n e g o o b sz a ru p a m ię c i s y s te m u n a ta ś m ie p a p ie r o w e j w p o sta c i re k o r d ó w w f o r m acie IN T E L L E C H EX .
M o d u ł o b słu g i p a m ię c i k a s e to w e j ty p u P K - I je s t p r z y sto so w a n y do w s p ó łp ra c y z p a k ie to m M SP-80.11. Z a w ie ra p ro c e d u ry : w y s z u k iw a n ia p lik u , z a p is u , o d c z y tu , za p isu z n a k u k o ń c a p lik ó w . M o d u ł o b słu g i m a g n e to fo n u k a s e to w ego w s p ó łp r a c u je z p a k ie te m M SP-80.15 i z a w ie ra p r o c e d u ry za p isu i o d c z y tu .
S ta n d a r d o w e m o d u ły p ro g ra m o w e są n a p is a n e w ję z y k u sy m b o lic z n y m m ik ro p ro c e s o ra MCY 7880N i m o g ą b y ć w łą czan e do p ro g ra m ó w u ż y tk o w y c h n a e ta p ie tłu m a c z e n ia z p o s ta c i ź ró d ło w e j n a w y n ik o w ą za p o m o cą s ta n d a r d o w e go m a k r o a s e m b le ra te g o ję z y k a .
I.IT EU A T U IIA
111 B e rta A .: J ę z y k p o m ia ro w y M ELA N do p ro g ra m o w a n ia t e ste ró w u k ła d ó w sc a lo n y c h . P ra c e P rz e m y sło w e g o I n s t y t u t u E le k tr o n ik i, n r 82, 1982
[2] D a n ilu k A ., K e rn J .: T e s te r y p a m ię c i ty p ó w 2702 i 2703. P ra c e P rz e m y sło w e g o I n s ty tu tu E le k tro n ik i, n r 81, 1982
[3] Ja c k ie w ic z B .: U k ła d s te ro w a n ia p a m ię c ią w m ik ro p ro c e s o ro w y m s y s te m ie p r o je k to w o -u ru c h o m ie n io w y m . S y ste m y M ik ro p ro c e so ro w e , n r 10, 1983
|4] K o ło d z ie jsk i J .: P o m ia ry i b a d a n ia u k ła d ó w m ik ro p r o c e s o ro w y c h . B iu le ty n T e c h n ic z n y M ERA , n r 8, 1978
[5] P ie ń k o s J. i in .: M o d u ło w y sy s te m s te ro w n ik ó w m ik ro p r o c e so ro w y c h — M IK R O STE R . IN FO R M A TY K A , n r 2, 1983
|6] S ta ń c z u k A .: M ik ro p ro c e so ro w y - s y s te m a u to m a ty z a c ji p o m ia ró w MSP-80. P ra c e P rz e m y sło w e g o I n s ty tu tu E le k tro n ik i n r 82, 1982
17] W o jc ie c h o w sk a B.: P rz e tw o rn ic a — 5 V do z a s ila n ia m ik ro p ro c e so ra 8080. S y ste m y M ik ro p ro c e so ro w e , n r 9, 1982.
Stały kontakt z INFORMATYKĄ gwarantuje t y l k o prenumerata
Zasady jej zamawiania — na czwartej stronie okładki
R Y SZA RD J A N O W IC Z , P R ZE M Y SŁA W W R O N E K O B R Systemów A utom atyki
Poznań
System m ik ro p ro c e s o ro w y M IK R O - 8 0 w hutnictw ie
— d u żą m oc o b lic z e n io w ą
— ro z b u d o w a n y sy s te m w e jść i w y jść o b ie k to w y c h (d w u sta n o w y c h i an alo g o w y ch )
— z w a rtą , m o d u ło w ą k o n s tr u k c ję p rz y s to s o w a n ą do celó w p rz e m y sło w y c h
— ro z b u d o w a n y s y s te m sp rz ę g ó w sz e re g o w y c h d r ó w n o le g łych
m a sz e ro k ie z a sto so w a n ie — szczeg ó ln ie p rz y a u to m a ty z a c ji sk o m p lik o w a n y c h p ro c e s ó w te c h n o lo g ic z n y c h .
B U D O W A S T E R O W N IK A [1, 4]
W r o k u 1979 w y k o n a n o m o d ele d z ie w ię c iu p a k ie tó w s t e ro w n ik a , 'k tó re o m ó w im y p o n iżej.
P a k ie t p ro c e s o ra PC R-111, b ę d ą c y p o d sta w o w y m m o d u łe m s te ro w n ik a , w y k o n u je p ro g r a m z a w a r ty w b lo k a c h p a m ię c i o ra z o rg a n iz u je w y m ia n ę in f o rm a c ji p rz e z m a g is tra lę . P a k ie t z a w ie ra porfudto sp rz ę g sz e re g o w y ty p u 8251, u k ła d lic z n ik ó w p ro g r a m o w a ln y c h ty p u 8253, u k ła d g e n e ro w a n ia p rz e r w a ń ty p u 8214, s p rz ę g ró w n o le g ły ty p u 8255 o ra z p a m ięć R A M o p o je m n o śc i 2 K b a jtó w i re z e r w o w y m z a si
la n iu z a k u m u la to r a .
P a k ie t RAM -211 z a w ie ra p a m ię ć R A M o p o je m n o śc i 8 K b a jtó w . N a p a k ie c ie R OM -231 m o żn a z a m o n to w a ć 16 e le m e n tó w p a m ię c i R O M ty p u 2304, 2308 lu b E P R O M — ty p u 2704, 2708. Z ależn ie od ro d z a ju e le m e n tó w p a k ie t z a jm u je 8 K łu b 16 K b a jtó w w o b sz a rz e a d re s o w y m s te ro w n ik a . P a k ie t R OM 232 m oże z a w ie ra ć 16 e le m e n tó w p a m ię c i ROM ty p u 2316 lu b E P R O M ty p u 2716; z a jm u je p rz y ty m 16 K lu b 32 K b a jtó w o b s z a ru a d re so w e g o . M ożliw e je s t te ż p ro g ra m o w a n ie p a m ię c i E PR O M .
P a k ie t PZW -121 u m o ż liw ia u tw o rz e n ie s y s te m u p rz e rw a ń o 64 p o zio m ach i z a w ie ra 12 lic z n ik ó w p ro g ra m o w a ln y c h (trz y e le m e n ty ty p u 8253) o ra z u k ła d w z m a c n ia c z y m a g i
s t r a li do z e s ta w u d w u k a se to w e g o . ’ P a k ie t PW E-511 słu ż y do p rz y jm o w a n ia 32 sy g n a łó w d w u s ta n o w y c h 24 V (0,02 A), z s e p a r a c ją g a lw a n ic z n ą (500 'V). P a k ie t PW Y -711 je s t p r z e zn a c z o n y do s te ro w a n ia d w u s ta n o w y m i e le m e n ta m i w y k o n a w c z y m i n a p ię c ie m 24 V (0,2 A), z s e p a r a c ją g a lw a n ic z n ą (500 V).
P a k ie t PU R -141 je s t p rz e z n a c z o n y d o p rz y g o to w y w a n ia , u ru c h a m ia n ia i te s to w a n ia o p ro g r a m o w a n ia u ży tk o w eg o . Z a w ie ra 4 K b a jtó w p a m ię c i E P R O M i 1 K b a jtó w p a m ięci RAM . U k ła d y s p r z ę g a ją c e u m o ż liw ia ją d o łą c z e n ie k o n so li o p e r a to r a , c z y tn ik a , p e r f o r a to r a ta ś m y p a p ie ro w e j, m a g n e to fo n u k a se to w e g o o ra z 24 p ro g ra m o w a ln y c h lin ii
M gr in ż. PRZEM Y SŁA W W RONEK u k o ń c z y ł w 1979 r . W y d z ia ł E le k try c z n y P o lite c h n ik i P o z n a ń s k ie j i ro zp o czął p ra c ę w OBR S y ste m ó w A u to m a ty k i w P o z n a n iu , gdzie z a j
m o w a ł się z a g a d n ie n ia m i z w ią z a n y m i z p rz y g o to w a n ie m do p ro d u k c ji s te ro w n ik a M IK R O -8O. O d 1981 k ie r u je P ra c o w n ią M ik ro p ro c e so ro w y c h S y ste m ó w S te ro w a n ia , k tó r a z a jm u je się o p ra c o w y w a n ie m i p ro d u k c ją m ik ro p ro c e s o ro w y c h u k ła d ó w a u to m a ty k i, w ty m s te ro w n ik a M I
K R O -80.
W .roku 1978 w O śro d k u B a d a w c z o -R o z w o jo w y m S y s te m ów A u to m a ty k i ro zp o częto p ra c e z w ią z a n e z p rz y g o to w a n ie m p r o d u k c ji u n iw e rs a ln e g o s te ro w n ik a p ro g r a m o w a l
n eg o z w y k o rz y s ta n ie m e le m e n tó w o d u ż y m sto p n iu s c a le n ia . K o n s tr u k c ję s te ro w n ik a o p a rto n a -m ik ro p ro ceso rze IN T E L 8080 i iz w . p o d w ó jn e j E u ro k a rc ie - (233,4 X 160 mm ).
E le m e n ty e le k tro n ic z n e są m o n to w a n e n a p ły tk a c h d w u s tro n n ie d ru k o w a n y c h z m e ta liz o w a n y m i o tw o ra m i. P a k ie ty łączą się z m a g is tr a lą z a p o m o cą d w ó ch złącz p o ś re d n ic h ty p u 821064, a w e jśc ia i w y jś c ia u rz ą d z e ń z e w n ę tr z n y c h — 2a p o ś r e d n ic tw e m złącz p o ś r e d n ic h ty p u 881 z p rz o d u p a k ie tu . P a k ie t y u m ieszcza się w 19-calow ych k a s e ta c h — z a w ie ra ją c y c h 11 s ta n o w is k o r a z s ta n o w isk o dla z asilacza (fot.). S to s o w a n e p o d z e sp o ły e le k tro n ic z n e u m o ż liw ia ją p ra c ę s te ro w n ik a w z a k re s ie te m p e r a t u r 0—50°C i w ilg o tn o śc i w z g lę d n e j do 80%, w a tm o s fe r z e p o z b a w io n e j p y łó w o ra z a g re s y w n y c h p a r i gazów . G łó w n y m z a ło ż e n ie m p rz y tw o rz e n iu s y s te m u b y ło p rz y ję c ie ta k ie g o r o z w ią z a n ia , k tó r e e lim in o w a ło b y sto so w a n ie e le m e n tó w im p o rto w a n y c h ze s tr e f y d o la ro w e j:
S te r o w n ik M IK R O -80, ze w zg lęd u n a sz e ro k ie m o żliw o ści, o b e jm u ją c e :
M gr in ż. RY SZA RD JA N O W IC Z u - k o ń c z y ł w 1973 r. W y d ział E le k ti y A - n y P o lite c h n ik i P o z n a ń s k ie j ze sp e c ja ln o ś c ią a u to m a ty k a . Od I97t> r.
p r a c u je w OBR S y ste m ó w A u to m a ty k i w P o z n a n iu , g d z ie z a jm u je się w y k o rz y s ta n ie m k o m p u te ró w do s te ro w a n ia o b ie k tó w p rz e m y sło w y c h (p o c z ą tk o w o m in ik o m p u te ró w , a od 1378 r. u rz ą d z e ń m ik ro p r o c e s o ro w y c h ). Od 1979 r. k i e r u j e P ra c o w n ią K o m p u te ro w y c h S y ste m ó w A u to m a ty k i.
