Poszukujem y w spółpracow ników
W ciągu ostatnich m iesięcy sytuacja w Polsce zmieniła się tak dalece, że realne stają się naw et takie sfery działań, których wcześniej nie sposób by
ło naw et przewidywać. Praca naszej Redakcji rów
nież może zmienić swój charakter; INFORMATYKA ma teraz szansę stać się autentycznym forum środo
wiska, służącym wym ianie istotnych poglądów i doś
wiadczeń.
Rządy autorytatyw ne w Polsce, które spowodowa
ły w efekcie m. inf całkowite uzależnienie inform a
tyków od decyzji odgórnych (częściej politycznych niż gospodarczych), ograniczały do niedawna zakres aktyw ności pisma. Redakcja nie była choćby dopusz
czana do źródeł prawdziwych inform acji o inform a
tyce, mogła się opierać jedynie na spreparowanych zestawieniach, przygotowanych przez poszczególne instytucje dla pokrzepienia decydentów. Ranga pis
ma — w następstw ie — znacznie malała.
Brak ścisłego związku inform atyki ze społecznym i gospodarczym stanem kraju przyniósł w jej ra
mach dość swobodny rozwój prac naukowych, da
jący w znacznej mierze świadectw o niefrasobliwości
„twórców”. Niedostatek jednoznacznych kryteriów oceny tych prac zw iększył obfitość dokonań pseu
donaukowych. Tym piętnem naznaczona została również INFORMATYKA.
Większość przedstawicieli środowiska, którzy by
li świadomi realiów, nie podjęła współpracy z pis
mem, sądząc zapewne, że ich głos i tak zostanie od
rzucony przez Redakcję, reprezentującą interesy in
stytucji zarządzających, albo obawiając się przy
krych reperkusji. Ich postawa utorowała drogę na łam y w ielu pracom o niskiej wartości, które nie zna
lazły silnej konkurencji.
Dzisiaj, kiedy prasa zaczyna zbliżać się coraz bar
dziej do rzeczywistości, kiedy skutki w ieloletniej irracjonalnej gospodarki, nauki i techniki zostają poddane ostremu społecznem u osądowi — pojawia się szansa odrzucenia w przeszłość złych doświad
czeń. A le — powtarzam y jeszcze raz — zależy to przede w szystkim od ś r o d o w i s k a . Jeśli ci in
form atycy, których poglądy i wiedza godne są upowszechnienia, nie zdecydują się na współpracę ze s w o i m pismem, nigdy nie zaspokoi ono ich oczekiwań. A oczekiwania te — jak w iem y — są duże.
W zywam y zatem w szystkich inform atyków, któ
rzy czują się na siłach przedstawiać na łamach sw o
je poglądy i przekazywać sw ą wiedzę, by niezw łocz
nie podjęli współpracę z INFORMATYKĄ. Czeka
m y na kontakt. Zasady współdziałania ustalim y z każdą osobą indywidualnie. Oferujem y w szystkie form y stałej współpracy. Publikacje będą oczyw iś
cie honorowane zgodnie z obowiązującym i staw ka
m i autorskimi. Prosim y o szybką decyzję.
REDAKCJA
WYDAWNICTWO g
i SIGMA I
ul Świętokrzyska 14a 00-950 Warszawa skrytka pocztowa 1004
K O L E G IU M R E D A K C Y JN E
R e d a k to r n a c z e ln y : p r o f. d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z
d r K r y s ty n B E R N A T O W IC Z , p r o f. d r h a b . i n i . K o n r a d F IA Ł K O W S K I (z a s tę p c a r e d a k t o r a n a c z e ln e g o ), d o c. Z b ig n ie w G A C K O W S K I, m g r l n i . Z b ig n ie w G L U Z A , d r J a n u s z G W IA Z D A , m g r Inż. S ta n is ła w JA S K Ó L S K I, W ła d y s ła w K L E P A C Z (z a stę p c a r e d a k t o r a n a c z e ln e g o ), m g r In ż. W in c e n ty Ł A D A , d r in ż . T o m a sz P A W L A K , m g r in ż . A n to n i W IE S N O W S K I S e k r e ta r z r e d a k c j i : m g r T e re s a JA B Ł O Ń S K A R e d . te c h n .: E w a K A M IŃ S K A
R A D A PR O G R A M O W A
P r o f . d r h a b . T a d e u sz P E C H E (p rz e w o d n ic z ą c y ), m g r in ż . T o m a sz B A Ń K O W S K I (s e k r e ta r z ), m g r in ż . A n to n i B O S S O W S K I, m g r In ż. R o m a n B U R N O , p r o f. d r h a b . A n d r z e j JA N IC K I, m g r In ż. J a n K R A M A R C Z U K , p r o f. d r h a b . in ż. J u liu s z K U L IK O W S K I, p r o f. d r h a b . L eo n Ł U K A S Z E W IC Z , p r o f. d r h a b . A n to n i M A Z U R K IE W IC Z , g e n . d r in ż . M a ria n P A S T E R N A K , m g r Inż. B ro n is ła w P IW O W A R , m g r Z b ig n ie w S U B S T Y K , m g r J e r z y TRY B U L SIC I, d o c. d r
h a b . T a d e u s z W A L C Z A K , d r ta ż . J a n ŻY D O W O M a te ria łó w n ie z a m ó w io n y c h R e d a k c ja n ie z w r a c a .
R e d a k c ja : 00-011 W a rsz a w a , uL J a s n a 14/16, p o k ó j 326, te l. 27-71-40, d y ż u r y r e d a k c j i 10.00—13.00 Z a k ł. G r a f. „ T a m k a ” . Z a m . 550. P a p i e r d r u k . s a t V k i. 70 g . A l. O b j. 5 a r k . d r u k . N a k ła d 6200 egz. L-10I.
C e n a e g z e m p la rz a z! 30.— IN D E K S 3G124 P r e n u m e r a t a r o c z n a zł 3G0.—
H o ły ń sk i M .: S y m u la c ja p ro c e s u u a u c z a n la w sy s te m ie PLA T O
IN F O R M A T Y K A 1981, n r 2, s. 4
D o ty c h c z a so w y ro z w ó j o r a z a k tu a ln e m o ż liw o śc i z a s to so w a ń s ły n n e g o a m e r y k a ń s k ie g o s y s te m u in f o rm a ty c z n e g o d la
p o tr z e b n a u c z a n ia P L A T O . S c h a r a k te r y z o w a n o p o d s ta w y f u n k c jo n a ln e , o p ro g ra m o w a n ie o ra z w a lo r y e d u k a c y jn e s y s te m u , a ta k ż e o so b is te d o św ia d c z e n ia a u to r a ja k o u ż y tk o w n ik a , z e b r a n e p o d c z a s p o b y tu n a U n iw e r s y te c ie I n d ia n a ,
X°jir»ini»CKii M .: CiiMyjiHUiiJi n p o n e c c a ofiyłie n m i n cucTeMe P L A T O
MH<3>OPMATHKA 1981, Ns 2, CTp. 4
HacTOHiuee pasB iiTue u aKTyajn»Hbie bo3m o3khocth B bm ncjiii- Tejibnoii cucTeMbi a-kh noTpeO uocTeu o C y n e in tii P L A T O . X apaK T epn3yioT cn cfryHKijHOHajibiibie o c n o n b i, nporpaM M iioe o 5 e c n e ‘ie m ie u y iieCiibie n peuM ym ecT na cncTOMbi, a TaKJKe jiuMiibiii oni.iT anT opa KaK noTpeOiiTeJin, coO pam ibiił no npeMH npeC biB am m n a yiniB epciiT eTe lIiiA m ia.
S ta b r o w s k i M .: P r o je k to w a n ie .p o d sta w o w e g o o p r o g ra m o w a n ia s y s te m ó w m ik r o k o m p u te r o w y c h
IN F O R M A T Y K A 1901, n r 2, s. 9
C h a r a k t e r y s t y k a a k tu a ln e g o s ta n u ro z w o ju a s e m b le ró w s k r o i n y c h o ra z s y m u la to r ó w , n ie z b ę d n y c h do e f e k ty w n e g o p r o je k to w a n ia p o d sta w o w e g o o p r o g ra m o w a n ia sy s te m ó w m ik r o k o m p u te r o w y c h . N a tle ro zW lązań z a g r a n ic z n y c h o- m ó w io n o r o z w ią z a n ia z t e j d z ie d z in y p o w s ta łe w I n s t y t u c ie E le k tr o te c h n ik i T e o r e ty c z n e j i M ie rn ic tw a E le k try c z n e g o
P o lite c h n ik i W a rsz a w sk ie j.
e>
CTaiiponcKit M .: IIpoeK T iiponainte o c iio n u o ro nporpaM M łioro oCecneMCiiHH' ciiCTeMbi Majn>ix Bia*iiicJiiiTejibHLix M am iin M H O O PM A T M K A 1981, Na 2, c rp . 9
X apaK TepncTiiK a aK T yajibiioro cbcTOHinrn p a 3 m m iH ’ n e p e - KpecTiibix aceM S.iepoB ii CMMyjiHTopoB, neo6xoA iiM bix aji/i ocfccfreKTHBiioro npoeKTMpoBainiri ocirO Baoro np orpaMM łioro oOecne*łeniiH c iic tc m M a.ibix b b ih h cJiW ejrb n h ix M am iiii. Ha (j)one 3apyCeJKHbix p e in e n iiii 06c y3KAai0Tc/i p e m e n n n b t o u
>kg oGjiacTii c03AaiiHbie b M ncTiiTyje T eo p etiiu ecK o ij sjieK - TpOTCXHIiKII U OJieKTpiIHCCKIIX l!3MepeiIIlił BapniaBCKOli rio - ji«Texm iK n.
R rz o z o w s k a -R e ite r I)’., W iś n io w sk i Z .: SY W IN — g e n e r a c y jn y s y s te m w y s z u k iw a n ia i w y d r u k u in f o rm a c ji
IN F O R M A T Y K A 1981, n r 2, s. 12
S zc z e g ó ło w a c h a r a k t e r y s t y k a s y s te m u s ta n o w ią c e g o p o ż y te c z n e u z u p e łn ie n ie is tn ie ją c e g o o p r o g ra m o w a n ia k o m p u te ró w J e d n o lite g o S y s te m u . P o d a n o sp o só b ro z w ią z a n ia i d z ia ł a n ia p o d s ta w o w y c h f u n k c ji s y s te m u , a ta k ż e p r a k ty c z n e
„ m o ż liw o śc i je g o sz e ro k ie g o s to s o w a n ia w p r a c a c h p ro - je k to w o - p ro g r a m o w y c h .
B3K 030ncK a-PeuTep BiiCbiieBCKii 3 .: S Y W IN — rc iie p a - i;iio iin a n , cucTeMa n o n c ic a ii pacneuaT K n uiultopM aiuin llHct>OPM ATM K A 1981, Ne 2, CTp. 12
noAPOOiian xapaKTepiiCTiiKa cncTeMbi, n ajim o m eftcH riojie3- hbim AonojineHHCM cym ecT B yioiuero nporpaM M łioro oG ecne-
«leilMH BbIlIl1CJIJXTCJIbHbIX MaiUHH EAH.HOfó CliCTeMbl. ftaeTCH cnocoG p e m e iin « u AericTBOBaniiH ochobiii>ix cfryiiKinm c n - CTeMbi, a TaKJKe iipaKTii^iecKiie bo3m o> kiiocth ee im ip o K o ro n p n M e iie iiu a n npoeK T iio-nporpaM M iibix p a G o ia x .
\
S e k u ła Z .: W d ra ż a n ie s y s te m ó w in f o rm a ty c z n y c h IN F O R M A T Y K A 1981, n r 2, S. 15
C h a r a k te r y s ty k a p o d s ta w o w y c h tr u d n o ś c i w d r a ż a n ia sy s te m ó w in f o rm a ty c z n y c h d o e k s p lo a ta c ji. O m ó w io n o t r u d n o śc i w y n ik a ją c e m . In. z w a d ro z w ią z a ń o r g a n iz a c y j
n y c h , o p r o g ra m o w a n ia s y s te m u o ra z p rz y g o to w a n ia d o k u m e n tó w ź ró d ło w y c h i d a n y c h , a ta k ż e z b r a k u p r a w id ło w e j w s p ó łp ra c y p r o j e k t a n t ó w z u ż y tk o w n ik a m i.
C a n y jia 3 .: BneAPCim e BbiiiHCJiHTe.Ti»ni»ix c h cto m M H O O PM A T M K A 1981, Nb 2, CTp. 15
X apaK TepucTiiK a 0cn0B iibix TpyAfioCTefi BiieAPeiniH' b o k c - njiyaTai^m o Bbi^HCJiiiTeubiibiJC c iictcm . 06ey:>KAaioTCfl TpyA«o- CTii BbiTeKaioinne, MexcAy n p o H iiM /iia neAOCTaTKÓB' o p ra in i3 a - u n o iu ib ix p e m e m ift, n p o rp a M M łio ro oG ecneH einin ciicteM bi . u ii3 npiirOTOBJieinm nepBw»nibix AOKyMeirroB u Aanni>ix, a ■ TaK^ce b b iia y OTcyTCTBnn npaB H Jibiioro coTpyAHinecTBa npoeKTaiiTOB c nOTpeOiiTejijiMii.
M e rc ik A .: C z ło w ie k w k o n ta k c ie z k o m p u te r e m IN F O R M A T Y K A 1981, n r 2, s. 18
C h a r a k te r y s ty k a is to ty w s p ó łd z ia ła n ia c z ło w ie k a z k o m p u t e r e m z h u m a n is ty c z n e g o p u n k t u w id z e n ia . W s k a z a n o n a k o n ie c z n o ś ć z a p o b ie g a n ia n e g a ty w n y m s k u tk o m te g o w s p ó ł
d z ia ła n ia .
r
M-jpmiK A .: HejioBen n KonTaKTe c B ć i'ihc;ih Te;i biio ii Ma- iiiim oif
MH <X>0 PM A T 11 K A 1981, Ns 2* CTp. 18
XapaKTepHCTiiKa. cym nocTH coBMecTiibix AOiicTBWii »ieJiOBOKa n B bm iicjin T ejib H O ii M a in m ib i c ry M am rcT H H ecK ofi TO«?kn 3 pe- niiH. yKa3biBaeTCH n a HeoGxoAJiMocTb npeAycMOTpeinifl o tpm - u a ie jib H b ix noc/ieACTBnii OToro B3anMOAeiicTBHfl.
f
1
H o ły ń sk i M .: S im u la tio n o f e d u c a tio n p r o c e ss in t h e P L A T O sy s te m
t
IN F O R M A T Y K A 1081, N o 2, p. 4
P a s t d e v e lo p m e n t a n d a c tu a l a p p lic a tio n p o s s ib ilitie s of PL A T O , th e f a m o u s a m e r lc a n d a ta p ro c e s s in g s y s te m f o r e d u c a tio n p u rp o s e s . C h a ra c te r iz e d f u n c tio n a l p r in c ip le s , th e s o f tw a r e a n d e d u c a tio n a l a d v a n ta g e s , a s w e ll th e a u th o r s p e r s o n a l e x p e r ie n c e c o lle c te d d u r in g a s t a y a t t h e I n d ia n a . U n iv e rs ity .
H o ły ń s k i M .: S im u la tio n d e s U n te r ric h ts p ro z e s s e s im P L A - T O -S y ste m
IN F O R M A T Y K A 1981, N r. 2, S. 4
B is h e r ig e E n tw ic k lu n g u n d h e u tig e A n w e n d u n g s m ö g lic h k e l
te n d e s b e r ü h m te n a m e r ik a n is c h e n E D V -A u s b ild u n g sy s te m s P L A T O . E s w u r d e n d ie f u n k tio n e lle n G r u n d la g e n , d ie S o f
t w a r e u n d d ie A u s b ild u n g s w e r te d e s S y s te m s , so w ie d ie p e r s ö n lic h e E r f a h r u n g d e s A u to r s , d ie e r a ls B e n u tz e r w ä h r e n d s e in e s A u f e n th a lte s a n d e r I n d ia n a - U n iv e r s itä t s a m m e lte , c h a r a k t e r i s i e r t .
S ta b r o w s k i M .: D e sig n in g o f b a s ic s o f tw a r e f o r m ic r o c o m p u t e r sy s te m s
IN F O R M A T Y K A 1981, N o 2, p. 9
C h a r a c te r is tic s o f c ro s s -a s s e m b le rs a n d s im u la to r s d e v e lo p m e n t, w h ic h is n e c e s s a ry f o r th e e f fe c tiv e d e s ig n o f m i
n ic o m p u te r s y s te m s b a s ic s o f tw a r e . A g a in s t a b a c k g r o u n d of fo re ig n so lu tio n s , d isc u sse d th e s o lu tio n s r e a liz e d in th e I n s t i t u t e o f T h e o re tic E le c tric a l E n g in e e rin g a n d E le c tric a l M e a s u r e m e n t o f th e W a rs a w T e c h n ic a l U n iv e r s ity .
S ta b r o w s k i M .: D ie P r o j e k ti e r u n g d e r G r u n d s o f tw a r e f ü r d ie M ik r o r e c h n e r s y s te m e
IN F O R M A T Y K A 1981, N r. 2, S. 9
C h a r a k t e r i s t i k d e s h e u tig e n Z u s ta n d e s d e r C ro ss -A ss e m b le r- u n d S im u la to re n e n tw ic k lu n g , d ie f ü r e f f e k ti v e P r o j e k ti e
r u n g v o n G r u n d s o f tw a r e d e r M ik r o r e c h n e r s y s te m e u n e n t b e h r lic h is t. Im H i n te r g r u n d a u s lä n d is c h e r L ö s u n g e n w u r d e n d ie im I n s t i t u t f ü r th e o r e tis c h e E le k tr o te c h n ik u n d e l e k tr is c h e M e ss k u n d e d e r W a r s c h a u e r T e c h n is c h e n U n iv e r s i t ä t r e a lis ie r te n L ö s u n g e n s o lc h e r A r t b e s p ro c h e n .
B rz o z o w s k a -R e ite r D ., W iś n io w sk i Z .: SY W IN — th e g e n e r a tiv e s y s te m o f in f o r m a tio n r e tr ie v a l a n d o u t p r in t IN F O R M A T Y K A 1981, N o 2, p . 12
D e ta ile d c h a r a c te r is tic s o f th e s y s te m w h ic h is a u se fu l s u p p le m e n t to t h e U n ifie d S y s te m c o m p u te r s s o f tw a r e . P r e s e n te d th e w a y o f th e s o lu tio n a n d o p e r a tio n of f u n d a m e n ta l s y s te m f u n c tio n s , a s w e ll p r a c tic a l p o s s ib ilitie s fo r its w id e a p p lic a tio n In d e s ig n in g a n d p r o g ra m m in g w o rk .
B rz o z o w s k a -R e ite r D ., W iś n io w sk i Z .: SY W IN — d a s .g e n e r a tiv e S y s te m f ü r I n f o r m a tio n s r e c h e r c h e u n d - d r u c k e n
IN F O R M A T Y K A 1981, N r. 2, S. 12
D e ta liie rte C h a r a k te r is tik e in e s P ro g r a m m ie r u n g s y s te m s , d a s e in e e r w ü n s c h te E r w e ite r u n g d e r b e s te h e n d e n E S E R -S o ft- w a r e r e p r ä s e n t i e r t . E s w u r d e n L ö su n g s- u n d W ir k u n g s w e i
se d e r g r u n d le g e n d e n S y s te m s fu n k tio n e n , so w ie p r a k tis c h e M ö g lic h k e ite n s e in e r b r e i t e n A n w e n d u n g in d e r P r o je k - tie r u n g s - u n d P ro g r a m m ie r u n g s a r b e it, a n g e g e b e n .
S e k u ła Z .: D a ta p ro c e s s in g sy s te m s im p le m e n ta tio n IN F O R M A T Y K A 1981, N o 2, p . 15
C h a r a c te r is tic s o f f u n d a m e n ta l d if fic u ltie s o f d a ta p r o c e s sin g sy s te m s im p le m e n ta tio n fo r th e o p e r a tio n . D isc u sse d th e d if lc u ltle s w h ic h r e s u l t a m o n g o th e r th in g s fro m th e f a u lts o f o r g a n iz a tio n a l, p r o g ra m m in g , s o u rc e d o c u m e n ts a n d d a t a p r e p a r a tio n s o lu tio n s , a s w e ll f o r la c k o f p r o p e r c o o p e r a tio n b e tw e e n d e s ig n e rs a n d u se rs .
S e k u la Z.: D e r E in s a tz v o n E D V -S y ste m c n IN F O R M A T Y K A 1S81, N r. 2, S. 15
E in e C h a r a k te r is tik d e r g r u n d le g e n d e n S c h w ie r ig k e ite n w ä h r e n d d e s E D V -S y s te m e in sa tz e s . E s w u r d e n d ie S c h w ie r ig k e ite n b e s p ro c h e n , d ie I h re U rs a c h e l n f e h l e r h a f t e n o r g a n is a to ris c h e n u n d p r o g ra m m te c h n is c h e n L ö su n g e n , so w ie in d e r V o r b e re itu n g v o n Q u e lld o k u m e n te n u n d D a te n , h a b e n , w ie a u c h b e im M a n g e l d e r r ic h tig e n Z u s a m m e n a r b e it z w is c h e n P r o j e k ta n te n u n d B e n u tz e rn e n ts te h e n .
M e rc ik A .: H u m a n b e in g in c o m m u n ic a tio n w ith c o m p u te r IN F O R M A T Y K A 1981, N o 2, p 18
C h a r a c te r is tic s o f th e e sse n c e o f m e n a n d c o m p u te r co o p e r a tio n fro m h u m a n is tic p o in t o f v ie w . P o in te d o u t th e p r e v e n tio n n e c e s s ity of n e g a tiv e c o n s e q u e n c e s o f th is co o p e r a tio n .
M c rc ik A .: D e r M e n sc h im K o n ta k t m it d e m R e c h n e r IN F O R M A T Y K A 1981, N r. 2, S. 18
E in e C h a r a k t e r i s t i k d e s M e n s c h -R e c h n e r Z u s a m m e n w ir k e n s v o m h u m a n is tis c h e n S ta n d p u n k te a u s g e s e h e n . E s w u r d e d ie N o tw e n d ig k e it d e r V e r m e id u n g v o n n e g a tiv e n A u s w ir
k u n g e n d ie s e s Z u s a m m e n w ir k e n s b e to n t.
2
Hr 2
M I E S I Ę C Z N I K
1 9 8 1
R O K XVI
L u t y
ORGAN K O M I T E T U I N F O R M A T Y K I , M I N I S T E R S T W A N AU KI , S Z K O L N I C T W A W Y Ż S Z E G O I T E C H N I K I ORAZ K O M I T E T U N A U K O W O - T E C H N I C Z N E G O N O T DS. I N F O R M A T Y K I
W N U M E R Z E : S tr o n a
S y m u la c ja p ro c e s u n a u c z a n ia w s y s te m ie P L A T O
M a r e k H ó l y ń s k i 4
.P r o je k to w a n ie , p o d s ta w o w e g o o p r o g r a m o w a n ia s y s te m ó w m ik ro k o m p u te ro w y c h
M a r e k S t a b r o w s k i 9
S Y W IN — g e n e r a c y jn y s y s te m w y s z u k iw a n ia i w y d r u k u in f o rm a c ji
D a n u t a B r z o z o w s k a - R e i t e r , Z d z i s ł a w W i ś n i o w s k i 12
W d ra ż a n ie s y s te m ó w in f o rm a ty c z n y c h
Z o fi a S e k u ł a 15
C z ło w ie k w k o n ta k c ie z k o m p u te r e m
A n d r z e j M e r c ilc 18
Z K R A J U
Co n o w e g o w d ia g n o s ty c e ?
M. B u d k a , A . H ł a w i c z k a , B. L e n t , J. P ie c h a 20
0 m ik r o p r o c e s o r a c h w P o ls c e
J a n u s z Z a l e w s k i 23
O rg a n iz a c ji c ią g d a ls z y (P o lsk ie T o w a r z y s tw o In fo rm a ty c z n e ) (M.H.) 26 K o rz y ś c i i n ie s p e łn io n e n a d z ie je (IN F O G R Y F ’80)
K r y s t y n B e r n a t o w i c z 27
Z W IĄ Z K I Z A W O D O W E
„ S o lid a rn o ś ć ” w ś r ó d in f o r m a ty k ó w
P io t r .B o n i, J a c e k D o l iń s k i 28
Z JE D N O C Z E N IE IN F O R M A T Y K I
S Y M L E K — s y s te m o c e n y h o d o w la n e j k ró w
Z o fi a S t r a m s k a , B a r b a r a I l l u k o w i c z 29
„ S y s te m y Z a r z ą d z a n ia B a z ą D a n y c h ” ( s e m in a r iu m m ię d z y n a ro d o w e )
J . P a s u la 30
Z E Ś W IA T A
T r e n d y n a e u r o p e js k im r y n k u k o m p u te r ó w (T.J.) 32
B e z p o ś re d n i d o s tę p do 150 ty s . d o k u m e n tó w p r a w n y c h ( W .K .) 34
B a n k d a n y c h k r w i (W .K .) 34
C O M P S T A T 1980
A n n a B a r t k o w i a k 35
B e z p rz e w o d o w e w p ro w a d z e n ie d a n y c h (W .K J 36
P O R T E X ’81 w H a m b u r g u 36
T E R M IN O L O G IA
O je d n o litą te r m in o lo g ię : „ M ik ro p ro c e s o ry ”
J a n u s z Z a l e w s k i 37
L IS T Y .
O p r a c y n ie k tó r y c h ro d z im y c h p r o d u c e n tó w o p r o g r a m o w a n a (H.Z.) 39 S p ó łd z ie lc z o ść m ie s z k a n io w a o s y s te m ie
Z b i g n i e w G o tfa l s k i 40
M A R E K H 0 Ł Y Ń 5 K1
In stytu t M aszyn M ate m a tycznych W arszaw a
j 0 . ^ . f- • • j
Sym ulacja procesu nauczania w systemie PLATO
S y s te m P L A T O u z n a n y j e s t p o w s z e c h n ie za n a jd o s k o n a l
szy w ś w ie c ie p r z y k ła d z a s to s o w a n ia m a s z y n c y fro w y c h do p ro c e s ó w n a u c z a n ia . Z a p r o je k to w a n y s p e c ja ln ie n a p o tr z e b y e d u k a c ji, w y r ó ż n ia się u n ik a ln y m i m o ż liw o śc ia m i b e z p o ś r e d n ie j w s p ó łp r a c y z d u ż ą lic z b ą u ż y tk o w n ik ó w . J e s t to m o ż liw e d z ię k i o r y g in a ln y m ro z w ią z a n io m o p ro g r a m o w a n ia sy s te m o w e g o , u rz ą d z e n io m tr a n s m i s j i d a n y c h , o r g a n iz a c ji p r z e k a z y w a n y c h in f o rm a c ji, a p rz e d e w s z y s tk im — n o w a to rs k im ro z w ią z a n io m k o n s t r u k c y jn y m u rz ą d z e ń k o ń c o w y c h o ra z te c h n ic e -w y ś w ie tla n ia o b ra z u .
R O Z W Ó J S Y S T E M U
P o m y s ł s tw o r z e n ia s k o m p u te ry z o w a n e g o s y s te m u n a u c z a n ia n a r o d z ił się w c z a sie d y s k u s ji p ro w a d z o n y c h w 1959 r.
p rz e z g r u p ę in ż y n ie ró w , fiz y k ó w , p s y c h o lo g ó w i p e d a g o g ów z U n iw e r s y te tu Illin o is w U r b a n C h a m p a ig n (U SA ). P r a c e n a d je g o r e a l iz a c j ą p o d ję to b a rd z o szy b k o i ju ż w 1960 r. u ru c h o m io n o s y s te m o p a r t y n a je d n y m te r m i n a lu . N a z w a P L A T O I n ie ty lk o h o n o ro w a ła z n a k o m ite g o g r e c k ie g o filo z o fa i p e d a g o g a , le c z ró w n ie ż o d p o w ia d a ła p ie r w s z y m lite r o m w y ra z ó w tw o rz ą c y c h p e łn ą n a z w ę s y s te m u — P r o g r a m m e d L o g ic f o r A u to m a tic T e a c h in g O p e r a tio n (P r o g r a m o w a n a L o g ik a d la A u to m a ty c z n e j
O p e r a c ji N a u c z a n ia ). i
W s ty c z n iu 1961 r. z a in s ta lo w a n o d ru g i te r m in a l, z w ię k s z a ją c o d p o w ie d n io n u m e r w n a z w ie s y s te m u (P L A T O II).
G d y po d w ó c h m ie s ią c a c h u d a ło się n a w ią z a ć łą c z n o ść z te r m in a le m o d le g ły m o k. 50 k m , p r z y s tą p io n o do p ie r w s z y c h s e s ji z u d z ia łe m s tu d e n tó w . S u k c e s ty ch ’ p o c z y n a ń z a d e c y d o w a ł o o fic ja ln y m u z n a n iu P L A T O za p o m o c n ic z y e le m e n t n a u c z a n ia w je d n y m z p rz e d m io tó w w y k ła d a n y c h w czasie w io se n n e g o s e m e s tr u w 1962 r., n a to m ia s t je s ie n ią 1965 r. r u s z y ł p ie r w s z y c y k l z a ję ć , w k tó r y m c a ła o d p o w ie d z ia ln o ś ć za s tr o n ę e d u k a c y jn ą s p o c z y w a ła n a P L A T O . G d y w m a r c u 1966 r. „ a w a n s o w a n o ” sy s te m , w p r o w a d z a ją c do je g o n a z w y k o le jn y n u m e r g e n e r a c ji (P L A T O III), w s p ó łp r a c o w a ł o n ju ż z 20 te r m in a la m i. P r o g r a m b a d a w czy r o z r ó s ł się z a ś n a ty le , że U n iw e r s y te t p o w o ła ł do jeg o
r e a liz a c ji o d r ę b n ą p la c ó w k ę — la b o r a to r iu m b a d a w c z e k s z ta łc e n ia s k o m p u te ry z o w a n e g o (C o m p u te r-b a s e d E d u c a - tio n R e s e a r c h L a b o r a to r y ) , k tó r e g o s z e fe m z o s ta ł d o ty c h c z a so w y k ie r o w n ik p ra c , d r D o n a ld B itz e r.
S k u p io n o się w ó w c z a s n a ro z s z e rz a n iu k a ta lo g u o f e r o w a n y c h p rz e z s y s te m ć w ic z e ń . W c ią g u p ie r w s z y c h sie d m iu l a t d z ia ła n ia P L A T O p o w s ta ło o k . 300 p ro g r a m ó w , co o d p o w ia d a ło 180 ' ć w ic z e n io m z ró ż n y c h d y s c y p lin n a u k o w y c h , c z y li in a c z e j — 150 g o d z in o m m a t e r i a łu d y d a k ty c z n e g o . N a s tę p n y r o k p r a c y z e sp o łu p r o g r a m is tó w p o z w o lił z w ię k sz y ć t ę lic z b ę do 720 g o d z in . Z a in s ta lo w a n ie k o m p u t e r a C D C 6400 i z a m ia n a p a m ię c i ta ś m o w y c h n a d y s k o w e p o z w o liła p o d w o ić t ę o f e r tę i z a p ro p o n o w a ć s tu d e n to m — la te m 1972 r. — ju ż 1.600 g o d z in ró ż n y c h z a ję ć . J a k w y n ik a ze s t a ty s ty k , s p ę d z ili o n i do te g o c z a su łą c z n ie p o n a d 150 ty s i ę cy" g o d zin n a ć w ic z e n ia c h w s p o m a g a n y c h p rz e z P L A T O . W ty m m n ie j w ię c e j c z a sie p o ja w ia ć się z a c z ę ły z n a c z n ie d o s k o n a ls z e u r z ą d z e n ia k o ń c o w e k o le jn e j w e r s j i s y s te m u (P L A T O IV), k tó r y c h z im ą w 1972 r. b y ło ju ż 250 (część z n ic h ro z m ie sz c z o n o w 25 m ie js c a c h — p o z a g łó w n y m k o m p le k s e m b u d y n k ó w u c z e ln i). U ru c h o m ie n ie p r z e m y s ło w e j p r o d u k c ji ty c h u rz ą d z e ń , w p r o w a d z e n ie n a sz e rsz ą s k a lę s p e c ja liz o w a n e g o ję z y k a p r o g r a m o w a n ia T U T O R i p rz y d z ie le n ie s y s te m o w i n a jn o w s z e g o k o m p u te r a CD C C Y B E R 73 p o z w o liło n a u s u n ię c ie d o ty c h c z a s o w y c h n ie d o g o d n o śc i i u c z y n iło w s p ó łp r a c ę z P L A T O c a łk ie m ła tw ą , a n a w e t b a rd z o a t r a k c y j n ą d la s tu d e n tó w .
W 1974 r . u r u c h o m io n o d w a d o d a tk o w e s y s te m y k o m p u te r o w e — je d e n w sie d z ib ie f i r m y C O N T R O L D A T A C O R P O R A T IO N w A r d e n H ills (M in n e so ta ), d r u g i n a U n iw e rs y te c ie s t a n u F lo r y d a , w m ie js c o w o ś c i T a lla h a s s e e , d z ię k i c z e m u sie ć te r m i n a li P L A T O p o k r y ła c a łe S ta n y Z je d n o c z o n e . CDC, k tó r a od d łu ż s z e g o c z a su f in a n s o w a ła p r o je k t, p o d p is a ła n a w io s n ę 1976 r. u m o w ę z U n iw e r s y te te m Illin o is i o g ło siła , że z a m ie rz a w p ro w a d z ić P L A T O do w o ln e j s p r z e d a ż y . Z a in ic jo w a n o te ż s e r ię p o k a z ó w d z ia ła n ia s y s te m u w r o z m a ity c h k r a j a c h m . in .: w I r a n i e , W e n e z u e li, R u m u n ii, A u s tr a lii i Z w ią z k u R a d z ie c k im .
F o t. i
D r in ż . M a re k IIO Ł Y N S K I (fo t. 1) u k o ń - ' c z y i w 1970 r. W y d z ia ł E le k tr o n ik i P o lite c h n i k i W a rs z a w s k ie j. W l a ta c h 1971!—1979 p e ł
n i! fu n k c jQ k ie r o w n ik a S a m o d z ie ln e j P r a c o w n i R o z w o ju T e c h n ik K o m p u te r o w y c h w I n s ty tu c ie M a sz y n M a te m a ty c z n y c h w W a rsz a w ie , a od 1972 r. — c z ło n k a K o le g iu m R e d a k c y jn e g o IN F O R M A T Y K I. W l a ta c h . 1979—1980 p ra c o w a ł ja k o _ a s s is ta n t p r o fe s s e r n a U n iw e r s y te c ie I n d ia n a (USA).
J e s t a u to r e m w ie lu p r a c n a u k o w y c h o ra z a r ty k u łó w p o p u la r y z u ją c y c h z a g a d n ie n ia In fo r m a ty k i.
4
O b e c n ie P L A T O n a le ż y d o n a jb a r d z ie j ro z p o w s z e c h n io n y c h s y s te m ó w in f o r m a ty c z n y c h . S a m o ty lk o c e n tr u m U - n iw e r s y te tu Illin o is o b s łu g u je s to k ilk a d z ie s ią t o ś r o d k ó w : w ię k s z o ś ć z n a jd u j e się n a w y ż s z y c h u c z e ln ia c h , s p o r a część w o ś r o d k a c h m e d y c z n y c h , w ie le z a in s ta lo w a n o w u r z ę d a c h a d m i n is tr a c j i p a ń s tw o w e j, a k il k a n a ś c i e w sz k o ła c h ś r e d n ic h i p o d s ta w o w y c h . W s u m ie k o m p u te r C Y B E R 73-24 z U n iw e r s y te tu Illin o is w s p ó łp r a c u je z p o n a d ty s ią c e m te r m i n a l i ty p u P L A T O IV o ra z — d a ls z e j w p ro w a d z o n e j w 1976 r . u d o s k o n a lo n e j w e r s ji — P L A TO V.
P O D S T A W Y F U N K C J O N A L N E
D la u z y s k a n ia s p r a w n e g o s y s te m u k o n w e rs a c y jn e g o z r e z y g n o w a n o w P L A T O z b e z p o ś r e d n ie j w y m ia n y p r o g r a - . m ó w m ię d z y je d n o s tk ą c e n t r a ln ą a p a m ię c ią m a s o w ą . P o d s ta w o w y m u r z ą d z e n ie m p a m ię ta ją c y m p o z o s ta ją w p r a w d z ie d y s k i m a g n e ty c z n e , a le m ię d z y n im i i p r o c e s o r e m z n a jd u j e się f e r r y to w a p a m ię ć b u fo r o w a o p o je m n o ści 2 m in słó w , z w a n a E C S ( E x te n d e d C a re S to ra g e ).
P r z y c z a sie d o s tę p u m n ie js z y m n iż 5_ [is i sz y b k o ś c i p r z e s y ła n ia rz ę d u 10 m in 6 0 -b ito w y c h słó w n a s e k u n d ę E C S g w a r a n tu j e t a n i ą i s z y b k ą o b słu g ę s e te k te r m i n a l i (czas o d p o w ie d z i 124 m s).
C e n tr u m k o m p u te r o w e p o łą c z o n e je s t p rz e z b lo k in t e r f e js u i s ta n d a r d o w e łą c z e te le w iz y jn e o sz y b k o ś c i p r z e s y ła n ia 1,2 M b itó w n a s e k u n d ę z lo k a ln y m i b lo k a m i s t e r o - ' w a n ia , k tó r e m o g ą * o b s łu g iw a ć d o 32 te r m i n a l i (ry s. 1).
Do pozostałych blpkövy s te ro - ^ wania
Do 32 terminali
1,2 M b it/s
Blok interfejsu
n
Z 32 termmcli
wy
we
Lokalny _ blok stero
wania ~
w y we-
wy
w e
Lokalny blok stero
wania
1260 b it/s
Z pozostatych blokow sterowania
R ys. i
K la w ia t u r a te r m i n a la m a u k ła d j a k w z w y k łe j m a s z y n ie d o p is a n ia , w z b o g a c o n e j po b o k a c h o k il k a d o d a tk o w y c h k la w is z y . S ą to m .in . k la w is z e : „ N e x t” i „ B a c k ” — u m o ż liw ia ją c e p r z e jś c ie d o n a s t ę p n e j p o r c j i te k s t u lu b p o w ró t do w y ś w ie tla n e j p o p rz e d n io , „ E r a s e ” — w y m a z u ją c y b łę d n ą o d p o w ie d ź , „ H e lp ” — p o z w a la ją c y n a o tr z y m a n ie d o d a tk o w y c h w y ja ś n i e ń w r a z ie z a g u b ie n ia się o p e r a to r a b ą d ź n ie z r o z u m ie n ia p rz e z n ie g o i n s tr u k c j i. D o d a tk o w e w e jś c ia p o z w a la ją r ó w n ie ż n a d o łą c z e n ie do t e r m in a la m a g n e to fo n u *z n a g r a n y m i u w a g a m i o ra z c z te r o g ło so w e g o s y n te z a to r a m u z y k i (G ooch S y n te tic W o o d w in d ), k tó r y m o że w y tw a r z a ć w s z y s tk ie d ź w ię k i s łu ż ą c e z ro z u m ie n iu ć w ic z e n ia ( je s t on a b s o lu tn ie n ie z b ę d n y n p . p rz y n a u c z a n iu m u z y k i).
W s p o m n ia n a ju ż u d o s k o n a l o n a . w e r s j a t e r m i n a la P L A T O V b a rd z o ro z s z e rz y ła p o w y ż sz e m o ż liw o śc i e k s p l o a ta c y jn e te r m in a la . P L A T O V, w id o c z n y n a fo t. 1, w y p o s a ż o n y j e s t w p a m ię ć o p o je m n o ś c i do 64 K 8 -b ito w y c h słó w (w ty m p a m ię ć ty p u R O M o p o je m n o ś c i 4 K o ra z p a m ię ć ty p u R A M o p o je m n o ś c i 8 K słów ), k t ó r a p o z w a la n a p rz e c h o w y w a n ie w y ś w ie tla n y c h d a n y c h o r a z ' w y k o n y w a n y c h lo k a ln ie p rz e z te r m i n a l p ro g r a m ó w . P r a c ą P L A T O V s t e r u j e p ro c e s o r (p o je d y n c z y m ik r o p r o c e s o r IN T E L 8080) p o p rz e z 8 -b ito w ą s z y n ę p r z e s y ła n ia d a n y c h (rys.- 2).
t&Mmqmamase&ijir .,*...
Rejestr wejściowy Rejestr
£
Centrum stanu
kompute Proce
rowe sor
INTEL 8080
Przerwanie 7 z rejestru
we 8-bitowa szyna
przesyłania danych Modem
Rejestr
" wyjściowy
31
C
Liniatelefonicznap rze rw a n ie
’ z rejestru wy
Pamięć ‘
Ï l i 1
Projek Mag Urządzenie Urzqdzenie
tor slaj- netofon zewnęt zewnęt
döw rzne rzne
P o łą c z e n ie b lo k u s te r o w a n ia ‘z te r m in a la m i s ta n o w i z w y k ły k a b e l te le fo n ic z n y , z a p e w n ia ją c y p r z e s y ła n ie z s z y b k o ś c ią 1260 b itó w /s , p o d o b n ie z r e s z tą ja k p r z e s y ła n ie in f o r m a c ji z w ro tn y c h z te r m i n a l i p r z e z b lo k s te r o w a n ia d o k o m p u te r a c e n tr a ln e g o . F a k t, ż e ó w c e n tr a ln y k o m p u t e r r e a g u j e p r a k ty c z n ie n a k a ż d e n a c iś n ię c ie k la w is z a d o w o ln e g o t e r m in a la , je s t c zęsto k r y t y k o w a n y ja k o p r z e ja w n a d m i e r n e j c e n tr a liz a c ji s y s te m u . J e d n a k ż e p r a k t y k a p o tw ie r d z a słu sz n o ść p rz y ję te g o ro z w ią z a n ia , k tó r e p rz y c z y n ia się do w y s o k ie j e fe k ty w n o ś c i P L A T O i je g o d u ż e j n ie z a w o d n o ś c i (s y ste m w y k r y w a n ia i k o r e k c j i b łę d ó w , je s t b a rd z o r o z b u d o w a n y , o b e jm u ją c z a ró w n o ś r o d k i s p r z ę to w e , j a k i p ro g ra m o w e ). P o n a d 95% c z a su p r a c y s y s te m u je s t w ięc do d y sp o z y c ji u ż y tk o w n ik ó w , n a to m ia s t je g o r e s z tę p o ś w ię c a się n a k o n s e r w a c ję , p r z y czy m u s t e r k i w d z ia ła n iu s y s te m u z d a r z a j ą s ię b a rd z o rz a d k o .
N a jb a r d z ie j in t e r e s u j ą c y m e le m e n te m s y s te m u je s t t e r m in a l (fot. 1) z w b u d o w a n y m e k r a n e m p la z m o w y m (w y n a la z e k o p r a c o w a n y s p e c ja ln ie n a p o tr z e b y P L A T O ).
E k r a n te n je s t p ła s k ą la m p ą n e o n o w ą o 512 p o z io m y c h i 512 p io n o w y c h lin ia c h . P o z w a la o n n a w y ś w ie tle n ie w c ią g u s e k u n d y 180 z n a k ó w lu b — ~w p r z y p a d k u ry s u n k ó w
— 60 lin ii. W y ś w ie tlo n y o b ra z u tr z y m u je s ię n a e k r a n i e b ez k o n ie c z n o ś c i s ta łe g o o d tw a r z a n ia , j a k to w y s tę p u j e w la m p ie te le w iz y jn e j ( e le k tr o n o p fo m ie n io w e j). D o w o ln e f r a g m e n ty te g o o b ra z u d a je się p o n a d to w y m a z y w a ć lu b u z u p e łn ia ć , n ie n a r u s z a ją c je g o p o z o s ta łe j części. S z c z e g ó ln ą w ła ś c iw o ś c ią e k r a n u p la z m o w e g o je s t m o ż liw o ść r z u to w a n ia n a ń k o m p le tn y c h o b ra z ó w p rz e c h o w y w a n y c h n a m ik r o f is z a c h i to w p e łn y m z e s ta w ie k o lo ró w .
[Zegar
V Interfejs ekranu plazmo-
CL plazmowy
Przerwania z rejestru
we — i w y —
Sterowanie przerwaniami
Klawia Ekrah
tu ra dotykowy
Przerwania zewnętrzne
R y s. 2
D a n e z c e n tr a ln e g o k o m p u te r a t r a f i a j ą do t e r m i n a la w p o s ta c i słó w 2 1 -b ito w y c h z s z y b k o ś c ią 60 słó w n a s e k u n d ę. K a ż d e sło w o ro z p o c z y n a n e je s t b ite m s ta r to w y m , k tó r y d o c ie r a je d y n ie do m o d e m u z n a jd u ją c e g o się n a w e jś c iu te r m i n a la . P o z o s ta łe b ity in f o r m a c y jn e g ro m a d z o n e są w r e j e s t r z e w e jś c io w y m , k tó r y p o s k o m p le to w a n iu c a łe g o sło w a d o k o n u je k o n tr o li p a r z y s to ś c i i p rz e s y ła je w p o s ta c i tr z e c h 8 -b ito w y c h b a jtó w do p ro c e s o ra . W o d w r o t
n y m k ie r u n k u p o d o b n ą r o lę s p e łn ia r e j e s t r w y jś c io w y k o m p l e tu j ą c y 1 2 -b ito w e sło w a w c e lu w y s ła n ia ic h do c e n tr a ln e g o , k o m p u te r a .
- Z te r m in a le m P L A T O V m o ż n a się p o ro z u m ie w a ć n ie ty lk o za p o ś r e d n ic tw e m k la w ia tu r y , a le r ó w n ie ż p rz e z d o ty k a n ie e k r a n u p a lc e m . W z e w n ę tr z n ą k r a w ę d ź e k r a n u w b u d o w a n o b o w ie m z e s ta w c z u jn ik ó w p ro m ie n io w a n ia p o d c z e rw o n e g o (16 n a k a ż d e j k ra w ę d z i) . P o z w a la to n a w y s ta r c z a ją c o d o k ła d n e lo k a liz o w a n ie w s k a z a n e g o p rz e z u ż y tk o w n ik a m ie js c a n a e k r a n ie i b a rd z o u ła t w i a k o m u n ik a c ję z s y s te m e m , z w ła sz c z a o so b o m , k tó r e do w s p ó ł
p r a c y z k o m p u te r e m n ie są p rz y z w y c z a jo n e (fo t. 2).
F o t. 2
O P R O G R A M O W A N IE
M im o ż e P L A T O m a i n t e r e s u ją c e i ro z b u d o w a n e o p r o g r a m o w a n ie k o m u n ik a c y jn e , n a jc ie k a w ie j ro z w ią z a n y m w s y s te m ie p ro b le m e m p r o g r a m o w y m j e s t o r g a n iz a c ja m a t e r i a łu d y d a k ty c z n e g o . D la z a p e w n ie n ia w ła ś c iw e g o p o z io m u k o n w e r s a c y jn y c h p r o g r a m ó w in s tr u k ta ż o w y c h , o p r a c o w a n o ję z y k T U T O R b a rd z o e f e k ty w n y i ła tw y do p r z y s w o je n ia p rz e z a u to r ó w ć w ic z e ń , k tó r z y — ja k o w y k ła d o w c y r o z m a ity c h d y s c y p lin — n ie z a w s z e m a j ą p rz y g o to w a n ie in f o rm a ty c z n e .
Z te g o w ła ś n ie p o w o d u P L A T O w y p o s a ż o n y je s t w „ p o r a d n i k a u to r a p r o g r a m ó w ” z a w ie r a ją c y o p is w s p o m n ia n e go ję z y k a o ra z lis tę 2 ty s. z w ią z a n y c h z n im te r m in ó w (w ra z z k o n ie c z n y m i o b ja ś n ie n ia m i). W c z a sie p is a n ia p r o g r a m u m o ż n a w k a ż d e j c h w ili z w ró c ić się o p o m o c do p o r a d n ik a , k tó r y d z ia ła w ó w c z a s n a ta k i c h z a s a d a c h , j a k k a ż d e in n e ć w ic z e n ie u d o s tę p n ia n e p rz e z s y s te m . O sobom , k tó r e n ie p o tr a f ią o p a n o w a ć n a w e t n a jp r o s ts z e g o ję z y k a p r o g r a m o w a n ia (a z d a r z a j ą się i ta k ie , z w ła sz c z a w ś ró d p rz e d s ta w ic ie li n a u k h u m a n is ty c z n y c h ), P L A T O p r o p o n u je k o le jn e u ła tw ie n ie . P o le g a o n o n a ty m , że z a p o m o c ą k la w ia t u r y m o ż n a z a p e łn ić e k r a n te k s te m lu b r y s u n k a m i w t a k i e j fo r m ie , w ja k ie j c h c e m y , b y b y ły o n e w y ś w ie t
la n e s tu d e n to m , a P L A T O w y g e n e r u je a u to m a ty c z n ie p r o g r a m o d p o w ia d a ją c y p o d a n e j s e k w e n c ji o b ra z ó w .
A b y w y ja ś n ić c h a r a k t e r ję z y k a T U T O R , z a c y tu je m y k r ó t k i p r o g r a m b ę d ą c y f r a g m e n t e m ć w ic z e n ia z c h e m ii, w c z a sie k tó r e g o s tu d e n t o tr z y m u je z a d a n ia o k re ś le n ia p o p ra w n e g o r e a g e n t u d la p r z e p r o w a d z o n e g o d o ś w ia d c z e n ia :
u n i t r e a g e n t . -
a t 710
w r ite In d ic a te th e r e a g e n t r e q u i r e d fo r th is r e a c tio n .
a t 1318
w r it e C 6H 6-* C 8H 5B r a r r o w 1225
a n s w e r (Fe, F e B r3 fe r ric * b r o m id e ) < a n d > (B rz, b ro m in e ) w ro n g tB r2, b ro m in e )
w rite Y o u a ls o n e e d so m e F e.
n o '
w r it e n it r e s — 2,
T h is is a n e le c tr o p h ilic b r o m in a tio n ., T r y B r 2 a n d F e.
W y n ik ie m d z ia ła n ia te g o p r o g r a m u je s t p o ja w ie n ie się w - s ió d m y m w ie r s z u e k r a n u ( e k r a n m a 32 w ie rs z e ) — z 10 o d s tę p a m i od le w e g o m a r g in e s u (k a ż d y w ie r s z z a w ie r a 64 p o z y c je ) — z d a n ia : „ W sk a ż r e a g e n t w y m a g a n y d la te j r e a k c j i ” . N a s tę p n ie w w ie rs z u 13, z 18 o d s tę p a m i, w y ś w ie tla n a je s t r e a k c j a c h e m ic z n a z a m ie sz c z o n a w p r o g r a m ie p o d r u g im ro z k a z ie „ w r i t e ”. R o z k a z „ a r r o w ” p r e c y z u je p o ło ż e n ie s tr z a łk i, k t ó r a w s k a z u je m ie js c e n a e k r a n ie , g d z ie p o ja w i s ię o d p o w ie d ź s tu d e n ta . P o ro z k a z ie
„ a n s w e r ” w y sz c z e g ó ln io n e są re a g e n ty , k tó r e j a k s ię o c z e k u je , s t u d e n t m o ż e w y m ie n ić . G d y p o d a o n je d y n ie „Brz, b r o m in e ”, n a s t ę p n e ro z k a z y „ w r o n g ” i „ w r it e ” s p o w o d u ją k o m e n ta r z : „ P o tr z e b u je s z t a k ż e tr o c h ę F e ” — b y ła to ty p o w a n ie p e łn a o d p o w ie d ź i n ie t r u d n o j ą p rz e w id z ie ć . W p r z y p a d k u ja k ie jk o l w ie k in n e j o d p o w ie d z i ro z k a z „ n o ” p o c ią g a z a s o b ą w y ś w ie tle n ie z d e c y d o w a n e g o „ N ie ”, a
„ w r i t e ” d a je s tu d e n to w i je s z c z e d w ie ( „ n itr e s — 2”) d o d a tk o w e s z a n s e p o p r a w n e j o d p o w ie d z i. P o m a g a m u p rz y ty m d w o m a k r ó t k im i s u g e s tia m i — w p ie r w s z e j z d r a d z a is to t ę z ja w is k a , a g d y i to n ie o d n o s i r e z u l ta tu , s u g e r u je w ła ś c iw e r e a g e n ty .
W A L O R Y E D U K A C Y JN E
W c h w ili o b e c n e j P L A T O o f e r u je k i l k a s e t k u r s ó w z n a jr o z m a its z y c h d z ie d z in i to n a r ó ż n y m p o z io m ie — od p rz e d s z k o ln e g o p o k s z ta łc e n ie p o d y p lo m o w e . S tu d e n t m o że p r z e r a b ia ć m a t e r i a ł z d o w o ln ą s z y b k o ś c ią lu b te ż p r z e r w a ć n a u k ę , a w te d y n a s t ę p n y m r a z e m m a s z y n a ro z p o c z n ie k o n w e rs a c ję - od m ie js c a , w k tó r y m z o s ta ła z a tr z y m a n a .
T e r m i n a l P L A T O , c a ły c zas w łą c z o n y do sie c i, w y ś w ie t
la n a p is „ P r e s s N E X T to b e g in ” (a b y ro z p o c z ą ć n a c iś n ij N E X T ). P o n a c iś n ię c iu k la w is z a N E X T n a - e k r a n i e p o ja w ia s ię z e g a r w s k a z u ją c y a k t u a l n ą g o d z in ę w I llin o is (w y w o łu je to c z ę sto k o n s t e r n a c ję u ż y tk o w n ik ó w w o d le g ły c h o ś r o d k a c h , g d z ie o b o w ią z u je in n y cz a s s tre fo w y ), d a ta , s ło w a p o w ita n i a i p r o ś b a o p o d a n ie n a z w is k a . N a s tę p n ie P L A T O p y ta o g r u p ę s t u d e n c k ą o r a z h a s ło i d o p ie r o w te d y p rz e c h o d z i do p r e z e n ta c ji m a t e r i a łu d y d a k ty c z n e g o .
K a ż d y k o le j n y te m a t p o p rz e d z a z w y k le w s tę p n y te s t, s p r a w d z a j ą c y s to p ie ń p r z y g o to w a n ia s tu d e n ta , k t ó r y \y r a z ie n e g a ty w n e g o w y n ik u s p r a w d z ia n u o d s y ła n y j e s t do w c z e ś n ie js z y c h ć w ic z e ń . P r e z e n to w a n e p o r c je te k s tu i r y s u n k ó w p r z e p l a t a j ą d o w c ip n e u w a g i, p y ta n i a i s y tu a c je , w k tó r y c h s t u d e n t m u s i p o d ją ć d e c y z ję , d o w o d z ą c w te n sp o só b , że n a d ą ż a z a w y k ła d e m i ro z u m ie je g o tr e ś ć . P o z a k o ń c z e n iu le k c ji t r z e b a je s z c z e p r z e b r n ą ć p r z e z q u iz s ta n o w ią c y w P L A T O p o d s ta w ę d o w y s ta w ie n i a o c e n y z a lic z a ją c e j z a ję c ia .
S tu d e n c i m o g ą k o r z y s ta ć ty lk o z te g o m a t e r i a łu d y d a k ty c z n e g o , k t ó r y n a p o c z ą tk u k u r s u z o s ta ł p rz y d z ie lo n y p r z e z a s y s te n ta . D o s tę p d o • in n y c h m a te r i a łó w w y m a g a o d m ie n n e g o s t a t u s u tz w . „ m u l tip le ” . J e s z c z e w y ż sz ą r a n gę m a „ i n s t r u k t o r ”, k tó r y m o ż e k o r z y s ta ć ze w s z y s tk ie g o , fco P L A T O o f e r u je i p rz y d z ie la ć ć w ic z e n ia g r u p o m s t u d e n tó w . N a js z e r s z e p r a w a m a j ą o so b y z a r e j e s t r o w a n e w s y s te m ie ja k o „ a u to r z y ” ; ci b o w ie m .są u p o w a ż n ie n i d o w p r o w a d z a n ia w ła s n y c h ć w ic z e ń (k u rs ó w ) i p r z e g lą d a n ia p r o g ra m ó w , z w ią z a n y c h , z in n y m i te m a ta m i.
c
ft diagram of 'Simulation'
Introductory material about
•Simulation*
The boves represent the parts of the lesson:
the introductory material; the regular lesson flow, the glossary, the terms explanation, and the bib
liography. The connecting arrows show intercon
nections between the major parts by means of func
tion key presses Cie., -NEXT-, -BACK-, -DATA-, etc.)...
The solid circles represent the individual topics defined in the glossary. The dashed circles repre
sent jumps available through various terms, press fEXT
A u to rz y p r z e ś c ig a ją się n a o g ó ł w p o m y s ła c h , b y ic h ć w ic z e n ia (k u r s y ) s ta ły się j a k n a jb a r d z ie j a tr a k c y jn e . S z c z e g ó ln e p o le d o p o p is u d a j ą tu k u r s y p rz e z n a c z o n e d la d ziec i, k tó r y c h u w a g a m u s i b y ć b e z u s ta n n ie p o d tr z y m y w a n a p rz e z d y n a m ic z n ą s y tu a c ję n a e k r a n ie . Ś w ie tn y m p r z y k ła d e m b ę d z ie t u le k c ja a r y t m e t y k i p o d a n a w p o s ta c i p a s jo n u ją c e j p ie r w s z o k la s is tó w g r y „ J a k z d o b y w a n o D zik i Z a c h ó d ”. M o g ą się w n ią b a w ić d w ie o so b y łu b te ż je d n a , g r a ją c ą w te d y p rz e c iw k o P L A T O .' Z a w o d n ic y r e p r e z e n to w a n i p rz e z lo k o m o ty w ę i p o w ó z (fo t. 3a) m a j ą do p r z e b y c ia d ro g ę m ię d z y m ia s ta m i. P r z e d k a ż d y m r u c h e m (fo t.
3b) n a le ż y n a c is n ą ć k la w is z N E X T , lo s u ją c w t e n s p o s ó b tr z y c y f r y w y ś w ie tla n e n a w s k a ź n ik a c h w p r a w y m g ó r- / n y m ro g u e k r a n u . C y fry te m o ż n a p o łą c z y ć c z te r e m a p o d s ta w o w y m i d z ia ła n ia m i a r y t m e t y c z n y m i i — je ś li d o b rz e o b lic z y m y w y n ik o p e r a c ji — lo k o m o ty w a lu b p o w ó z p r z e s u w a s ię o o d p o w ie d n ią lic z b ę p ó l (fo t. 3c). Ż e b y z a d a n ie n ie b y ło z b y t p ro s te , n a tr a s i e u m ie s z c z o n e s ą s k r ó ty , a z a tr z y m a n ie s ię w m ie ś c ie d a je d o d a tk o w ą p re m i§ . D zieck o s z y b k o o r i e n tu j e się, j a k i w y n ik j e s t d la n ie g o n a jk o r z y s tn ie js z y i j a k go u z y s k a ć z w y lo s o w a n e j k o m b i
n a c ji c y fr.
IN N E Z A S T O S O W A N IA
N ie c o d z ie n n e w ła ś c iw o ś c i P L A T O s k ło n iły je g o t w ó r c ó w d o p r ó b z a s to s o w a n ia s y s te m u r ó w n ie ż w in n y c h d z ie d z in a c h n iż s k o m p u te r y z o w a n e k s z ta łc e n ie . S z e ro k ie m o ż liw o ś c i k o n w e rs a c y jn e g o tr y b u p r a c y o r a z r o z r a s ta n i e s ię s ie c i te r m i n a li p o z w o liły n a o p ra c o w a n ie b a rd z o w y d a j n eg o sp o s o b u p o ro z u m ie w a n ia s ię m ię d z y u ż y tk o w n ik a m i.
M o ż n a z te g o k o r z y s ta ć w r o z m a ite j f o r m ie . A u to rz y , m a ją c d o d y s p o z y c ji r e j e s t r w n io s k ó w o g ó ln y c h , p r z e k a z u ją w s z y s tk ie s w o je u w a g i i z a s trz e ż e n ia . P o d o b n a f o r m a is tn ie je d la k a ż d e j w ę ż sz e j g r u p y u ż y tk o w n ik ó w , z a in te r e s o w a n y c h o k re ś lo n ą te m a ty k ą . N a jb a r d z ie j p r z y d a t n a je s t j e d n a k m o ż liw o ść w y s y ła n ia o s o b is ty c h n o ta t e k do w s z y s tk ic h o só b u p r a w n io n y c h d o p o s łu g iw a n ia się s y s te m e m . N ie z a le ż n ie o d o d le g ło ś c i t a k a w ia d o m o ś ć , n i e r a z o b e jm u ją c a k il k a s tr o n m a s z y n o p is u , p rz e k a z y w a n a je s t d o a d r e s a t a n a ty c h m ia s t. J e ś l i n ie m a go p r z y u r z ą d z e n iu k o ń c o w y m , m a s z y n a p rz e c h o w u je te k s t d o m o m e n tu , g d y r o z p o c z y n a ją c p r a c ę z te r m i n a le m z g ło s i on sw o je n a z w is k o , co s p o w o d u je n a ty c h m ia s to w e w y ś w ie t
le n ie c a łe j z a p a m ię ta n e j k o re s p o n d e n c ji.
P o d o b n ą r o lę o d g ry w a P L A T O ja k o „ e le k tr o n ic z n a g a z e ta ”. W z o ru je się tu n a w d r a ż a n y c h o s ta tn io - w w ie lu k r a j a c h s y s te m a c h w y ś w ie tla ją c y c h o s t a tn ie w ia d o m o ś c i w p o s ta c i te k s tu n a e k r a n a c h d o m o w y c h te le w iz o ró w . S y s te m y te , o k r e ś la n e o g ó ln ie ja k o „ t e l e t e x t ”, w y k o r z y s tu ją lin ie te le fo n ic z n e ; m u s z ą b y ć z a te m w y p o s a ż a n e w p r z y s ta w k ę s p r z ę g a ją c ą te le f o n z te le w iz o r e m o ra z w u r z ą d z e n ie s t e r u ją c e m a t e r i a łe m w y b ie r a n y m p rz e z c z y te ln ik a . P L A T O m a ju ż to w y p o s a ż e n ie . J e g o u r z ą d z e n ia k o ń c o w e w łą c z o n e s ą n a s ta łe d o s ie c i te le f o n ic z n e j, a s e le k c ji i n f o r m a c ji m o ż n a d o k o n y w a ć z a p o ś r e d n ic tw e m k la w ia t u r y . W y s ta rc z y w ię c w p r o w a d z a ć d o p a m ię c i m a s z y n y b ie ż ą c y s e r w is p ra s o w y , b y u ż y tk o w n ik m ó g ł k o r z y s ta ć z n ieg o , k ie d y ty lk o m a n a to o c h o tę . S e r w is t e n ju ż d z ia ła , w y s tę p u ją c w r e j e s tr z e P L A T O p o d k r y p t o n im e m „ N e w s - r e p o r t ”..
Z D O Ś W IA D C Z E Ń U Ż Y T K O W N IK A
S y m u la c ja k o m p u te r o w a w y k o n y w a n a za p o m o c ą P L A T O n ie k o n ie c z n ie m u s i d o ty c z y ć p ro c e s ó w k s z ta łc e n ia . S c h e m a t o r g a n iz a c y jn y p a k ie t u „ S im u la t io n ”, d a ją c e g o się p r z y s to s o w a ć d o b a r d z ie j o g ó ln y c h celó w , p o k a z a n y je s t n a fo t. 4. J e g o m o ż liw o ś c i m ia łe m o k a z ję p o z n a ć i w y k o rz y s ta ć p r z y r e a liz a c ji z a m ó w ie n ia k o n c e r n u c h e m ic z neg o z I n d ia n a p o lis , k tó r y p o s ta n o w ił o p ra c o w a ć m o d e l s y m u la c y jn y p ro c e s u p ro d u k c y jn e g o c e le m je g o w iz u a ln e go o d w z o ro w a n ia . Z f r a g m e n t u te g o m o d e lu , o p a rte g o n a is tn ie ją c y m w P L A T O p r o g r a m ie „ C a n d y ” (fot. 5 a-e), z o b ra z o w a n o n a e k r a n i e p rz e b ie g m a g a z y n o w a n ia i ’ w y s y łk i w y ro b ó w g o to w y c h . P r a c o w n ik n a d z o r u j ą c y t e n f r a g m e n t p ro c e s u m o że, d o ty k a j ą c e k r a n u , z a p e łn ia ć k o n te n e r y i m a g a z y n y w y jś c io w e o ra z s te r o w a ć ś r o d k a m i tr a n s p o r tu .
P o b y t n a U n iw e r s y te c ie I n d j a n a ( u n iw e r s y te c ie a m e r y k a ń s k im ś r e d n ie j w ie lk o ś c i), p o z w o lił m i n a o b s e r w a c ję f u n k c jo n o w a n ia s y s te m u P L A T O w n a t u r a l n y c h w a r u n k a c h ty p o w e g o o ś r o d k a a k a d e m ic k ie g o . C h o c ia ż u n iw e r -
F o t. i
s y t e t te n je s t s z k o łą d o ść z a m o ż n ą , m ó g ł oń so b ie p o z w o lić n a w y d z ie r ż a w ie n ie je d y n ie 15 te r m i n a li . R o c z n y k o s z t d z ie r ż a w y je d n e g o u rz ą d z e n ia k o ń c o w e g o w y n o s i b o w ie m 2700 d o la r ó w , p lu s ok. 250 d o la r ó w m ie s ię c z n ie ty t u łe m o p ła ty z a p o łą c z e n ie te le fo n ic z n e (w ła s n y s y s te m k o m p u te r o w y k o s z tu je p o n a d 2 m ilio n y ). T e r m in a le P L A T O r o z m ie sz c z o n e w r ó ż n y c h b u d y n k a c h o b ie k tu u n iw e r s y te c k ie g o c ie s z y ły się z a w s z e b a rd z o d u ż y m p o w o d z e n ie m . S to s u n k o w o n a jł a t w i e j b y ło d o c is n ą ć s ię do n ic h n a p o c z ą tk u s e m e s tr u , k ie d y n a jm ło d s i s tu d e n c i n ie w ie d z ie li je s z c z e o is tn i e n iu s y s te m u . P ó ź n ie j m u s ia n o ju ż w p r o w a d z ić k s ią ż k i z a p is ó w , a r e z e r w a c j i tr z e b a b y ło n ie r a z d o k o n y w a ć o ty d z ie ń w c z e ś n ie j (p r z y p ó łg o d z in n y m li m i
c ie c z a s u n a osobę).
W ię k s z o ść a s y s te n tó w i w y k ła d o w c ó w z o s ta ła p rz e s z k o lo n a .w s to s o w a n iu P L A T O n a k u r s ie o b e jm u ją c y m s ie d e m g o d z in z a ję ć . Z o b o w ią z a n o ic h d o p r z e k a z a n ia s w o je j w ie d z y s tu d e n to m , k tó r y c h n a z w is k a , w p ro w a d z o n o d o r e j e s t r u s y s te m u w c ią g u p ie r w s z y c h d w u ty g o d n i s e m e s tr u . W ię k sz o ść s tu d e n tó w s z y b k o p r z y s w a j a ła so b ie z a s a d y w s p ó łp r a c y z te r m i n a le m i z z a p a łe m p r z e r a b ia ł a z a d a n y m a t e r i a ł d y d a k ty c z n y . W ie lu z n ic h , m im o s p o r e j ilo śc i in n y c h o b o w ią z k ó w , z g ła s z a ło sw ą p o m o c w d o s k o n a le n iu i ro z b u d o w ie s y s te m u , w y k o n u ją c b e z p ła tn ie z n a c z n ą część p ra c , z w ła s z c z a w d z ie d z in ie p r o g r a m o w a n ia .
W s k u te k in te n s y w n e j e k s p lo a ta c ji w s z y s tk ic h te r m i n a li z d a rz a ło s ię często , ż e c e n tr a ln y k o m p u t e r — z n a jd u ją c y się w o d le g ły m o 500 k m U r b a n a - C h a m p a ig n — .n ie w y tr z y m y w a ł n a d m ie r n e g o o b c ią ż e n ia . S tu d e n c i, p o s ia d a ją c y n a jw y ż s z y p r i o r y te t , z w y k le te g o n ie o d c z u w a li. P o n ie w a ż b y łe m z a r e je s t r o w a n y w s y s te m ie ja k o „ a u t o r ”, w s p o m n ia n e p r z e c ią ż e n ia n ie je d n o k r o tn ie n a r a z i ły m n ie n a p r z e r w a n ie łą c z n o śc i, za co o c z y w iśc ie P L A T O p r z e p r a s z a ł i o b ie c y w a ł w z n o w ić w s p ó łp r a c ę , g d y ty lk o z m n ie js z y się lic z b a b ie ż ą c y c h zg ło szeń .
P o p e w n y m c z a sie p r z e r w a n ia te s t a ły s ię t a k n a g m i n n e , ż e w y w o ła ło to w ie le s k a r g o d osób, k tó r y m przek
r a d a ł y p is a n e a k tu a l n ie p r o g r a m y . K ie r o w n ic tw o s e r w is u o b lic z e n io w e g o m u s ia ło z a te m p r z e p r o w a d z ić a n a liz ę w y k o r z y s ta n ia s y s te m u . O k a z a ło s ię w ó w c z a s, że z n a c z n ą część w in y p o n o sz ą s tu d e n c i (ale, j a k są d z ę , i p o k a ź n a g r u p a p e d a g o g ó w ) n ie le g a ln ie o d d a ją c y s ię ró ż n e g o r o d z a ju g ro m z m a s z y n ą . P L A T O d y s p o n u je b o w ie m b o g a ty m z e s ta w e m r e k r e a c y jn o - r o z r y w k o w y m : od s z a c h ó w , GO i p o k e r a , po „ w o jn y g w ie z d n e ”, „ w y śc ig i s a m o c h o d o w e ” i „ w is ie lc a ”. W p ro w a d z o n o w ię c b lo k a d ę ty c h p ro g r a m ó w i s y tu a c ja s z y b k o się p o p ra w iła .
W y n ik i s to s o w a n ia P L A T O m ó w ią s a m e z a sieb ie. P o n iż s z e o s t a t n i e - r e z u l t a t y te s tó w p rz e p r o w a d z o n y c h w śró d
s tu d e n tó w n a p o c z ą tk u i n a k o ń c u s e m e s tr u p o d a ją p r * - c e n t s t u d e n tó w , k tó r z y z a lic z y li te s t c e lu ją c o .
Tab. i .
Grupa wykorzystująca Grupa uczona
PLATO tradycyjni»
Początek semestru 42% 54%
Koniec semestru 62% 52%
J a k w id a ć , g r u p a s tu d e n c k a , k t ó r a s to s o w a ła P L A T O , o- s ią g n ę ła le p s z e r e z u l ta t y , m im o że n a p o c z ą tk u b y ła o n a g o rz e j p rz y g o to w a n a .
W y n ik i te z p e w n o ś c ią b ę d ą c o ra z le p s z e w m ia r ę s t a łeg o u le p s z a n ia s y s te m u . P r o w a d z o n e o b e c n ie p r a c e k o n c e n tr u ją c e się n a r o z w ija n iu o p r o g r a m o w a n ia o ra z z w ię k s z a n iu m o ż liw o śc i f u n k c j o n a ln y c h o ra z sa m o d z ie ln o ś c i u r z ą d z e ń k o ń c o w y c h s ą b a rd z o o b ie c u ją c e . W c z a sie w i
z y ty w e w s p o m n ia n y m la b o r a to r iu m b a d a w c z y m s k o m p u te r y z o w a n e g o k s z ta łc e n ia m o g łe m ju ż o g lą d a ć z w y k ły k o lo r o w y te le w iz o r f i r m y S O N Y p r a c u ją c y ja k o p e łn o s p r a w n e u r z ą d z e n ie k o ń c o w e P L A T O . W ie lu w y m ie r n y c h
F o t. 5a-e
k o rz y ś c i o c z e k u je od s y s te m u je g o g łó w n y s p o n s o r f ir m a CD C , k tó r a n a d a ł p rz e z n a c z a d u ż e s u m y n a s z e ro k ie w p r o w a d z a n ie s y s te m u n a r y n e k k o m p u te ro w y . O o tw ie r a ją c y c h się w t e j d z ie d z in ie m o ż liw o ś c ia c h ś w ia d c z y w n io s e k ( k tó r y w p ły n ą ł n ie d a w n o d o a m e r y k a ń s k ie g o K o n g re s u ), o p o w o ła n ie s ta łe j k o m is ji d o s p r a w s k o m p u te r y z o w a n e g o n a u c z a n ia .
L IT E R A T U R A
[1) C o ste llo D . F .: C o m p u te r S o ftw a re In E d u c a tio n . U n iv e r s ity o t S o u th e r n C a lif o r n ia , L o s A n g e le s, 1977
[21 G a c k o w s k l Z .: I n f o r m a t y k a w a m e r y k a ń s k ie j d y d a k ty c e . IN F O R M A T Y K A , n r 9/1980
[3] L y m a n E . R .: P L A T O H ig h lig h ts . U n iv e r s ity o f Illin ó is , U r- b a n a - C h a m p a ig n , 1975
[4] R a y L .: H u m a n V a lu e In E d u c a tio n a l D a ta S y ste m s . N a tio n a l C o u n c il o f T e a c h e r s o f E n g lis h , U r b a n a - C h a m p a ig n , 1977
¡5] S h e rw o o d B .: T h e T U T O R L a n g u a g e , U n iv e r s ity o f Illin o is , U r b a n a - C h a m p a ig n , 1975
[6] S h e rw o o d B ., S m ith S .: E d u c a tio n a l U ses o f P L A T O C o m p u te r S y s te m . S C IE N C E , 1976
[7| S tif le J . E .: A P r e l im i n a r y R e p o r t o n th e P L A T O 'V T e rm in a l.
U n iv e r s ity o f Illin o is , U r b a n a - C h a m p a ig n , 1976.
Z d ję c ia a u to r a
U z u p e łn ie n ie
W a r t y k u l e „ P o łą c z e n ie lo k a ln e d w u m a s z y n c y f ro w y c h OD R A 1305” (a u to rz y : P , B r a d y , B . R u d a k , B . R u d a k o w a ), z a m ie sz c z o n y m w n u m e r z e 10/80, p o m in ię ta z o s ta ła in f o r m a c ja o re a liz a c ji t e j p r a c y w r a m a c h p r o b le m u m ię d z y re s o rto w e g o M R -I-3. W e f e k c ie z t r e ś c i a r t y k u ł u n ie w y n ik a , k to p r z e d s ta w io n e w a r t y k u l e p r a c e f in a n s u je i p r o w a d z i. D o d a je m y z a te m , ż e są o n e r e a l i z o w a n e w C e n tr u m O b lic z e n io w y m P o lite c h n ik i W ro c ł* w sk le j n * z le c e n ie I n s t y t u t u P o d s ta w I n f o r m a t y k i P A N .
D o R e d a k c ji!
Z d u ż y m z a in te r e s o w a n ie m p r z e c z y ta łe m n o tk ą W . K le p a c z a o p r o b le m ie a u to m a ty c z n e g o s k ła d a n ia p is m a a r a b s k ie g o (IN F O R M A T Y K A , n r 10/80). J a k b a r d z o z ło ż o n y j e s t to p ro b le m ró w n ie ż d la k o r e k to r ó w W a sz e g o m ie s ię c z n ik a , św ia d c z y f a k t z a m ie s z c z e n i a f r a g m e n t u t e k s tu w ję z y k u a r a b s k im d o g ó r y n o g a m i, co n ie b*z s a t y s f a k c j i z a u w a ż y ł
P h ilo lo g u s z Z E T O Ł ó d ź
