Przemysł Naftowy : dwutygodnik wydawany nakładem Krajowego Towarzystwa Naftowego we Lwowie. R. 1, Z. 6

WRZESIEŃ 1926. Z E S Z Y T 6.

nakładem Krajowego Towarzystwa Naftowego we Lwowie.

5 3 2.6

Inź. Z. B ielsk i: Bilans świa»

tow ego przem ysłu naftowego za rok 1925 ...

2. Inź. K. Ślączka: O powiększaniu produkcji szybów naftowych 3. Prof. Inź. Z. Bielski: Sprawa uje­

dnostajnienia statystycznych spo­

strzeżeń nad sprawnością sy ste­

m ów wiertniczych

4. P. Wrangel: Wyniki wierceń w okrę­

gu drohobyckim poza zagłębiem borysław skiem w latach 1924-25 5. «Targi Wschodnie»

6. Informacje gospodarcze 7. Drobne wiadom ości . 8. Kronika zagraniczna . .

Str. 149

1 5 7

1 5 8

1 6 2

163 165 168 170

9. Statystyka:

ruch kopalniany, (maj) produkcja ropy (czerwiec) przeróbka ropy (kwiecień, maj) . . . . Str.

W ytwórczość i rozchód produk­

tów naftowych (kwiecień, maj, czerwiec) przemysł gazolinowy (styczeń — czerwiec) . . . „ Eksport produktów naftowych z podziałem na kraje, (kwiecień, maj, czerwiec), produkcja gazu ziem nego (kwiecień), produkcja w osku ziem nego (maj). . . „ Wykaz przetłoczonej ropy w sier­

pniu 1926 r. z kopalń w Bory­

sław iu , Tustanowicach, Mraźnicy i Uryczu . . . . . „

' K O M I T E T R E D A K C Y J N Y :

Prof. inź. ZYGMUNT BIELSKI, Dr. STflNISŁHW SCHATZEL, Dr. STHNISŁHW UNGER,

R e d a k to r o d p o w ie d z ia ln y : D r. ST flN ISŁ H W SC H flTZEL.

Redakcja i adm inistracja: Lwów, ul. akademicka, Gmach Izby Handlowej i Przem ysłowej.

T e le fo n N r. 5-46.

„Drukarnia Lwowska“ Lwów, Koparnlka 11.

L’Industrie du Pétrole

REVUE MENSUELLE

» . '\ i '

Editée par l’A ssociation Nationale d’industrie du Pétrole, Lwów (Leopol).

Com ité de rédaction :

Prof. Ing. Zygmunt BIELSKI, Dr. Stanisław SCHHETZEL, Dr. Stanisław UNGER.

Lwów (Pologne), rue Hkademicka 17.

i ; ;--- ;---- -

Septembre 1926 Tab3e des matières : Nr‘ 6*

1. Prof. Ing. Z. Bielski: Bilan de l’industrie pétrolifère mondiale pour

l’année 1925 Pag. 149

2. Ing. K. Ślączka: Augmentation de la production des puits pétrolifèrs „ 157 3. Prof. Ing. Bielski: Unification des observations statistiques sur la

capacité des systèmes de forage ... ... . . . . „ 158

4. T. Wrangel: Situation des forages du district Drohobycz en 1924—25 . „ 162 5. Foires Orientales â Lwów... „ 163

6. Revue des lois et décrets ... „ 165

7. Chronique locale ... „ 168

8. Chronique é t r a n g è r e ... „ 170

9. S ta tis tiq u e ... ... „ 171

MONATSCHRIFT

1. Prof. Ing. Bielski: Die ErdöRvirtschaft der Welt im Jahre 1925 . Seite 149 2. Ing. K. Ślączka: Ueber die Erhöhung der Produktion der Naphta- gruben ... * 157

3. Prof. Ing. Z. Bielski: Ueber die Vereinheitlichung der statistischen Untersuchungen im B o h rw e se n ... „ 158

4. T. W rangel: Bohrerfolge im Gebiete Drohobycz im J. 1924— 25 . „ 162 5. Ostmesse in Lwów ... 163

6. Neqe Qesetze ijnd V e ro rd n u n g e n ... 165

7. Kleine N a c h ric h te n ... 168

\ ■ lv-*

8. Ausländische C h r o n ik ... „ - 170

9. Statistik: . , 171

1 "V ... .

R ok 1. W rzesień 1926. Z eszyt 6

P R Z E M Y S Ł NAFTOWY

P r e n u m e r a t a w y n o s i : W k raju : rocznie . 22'— Zt.

„ półrocznie 12'— . Zeszyt pojedynczy 3 ‘— , Z a g r a ń . : rocznie 22' fr. szw.

. pobocznie 12'— , „ Zeszyt pojedynczy 3 '— „ .

M I E S I Ę C Z N I K

w y d aw an y n a k ła d e m Krajowego T ow arzystw a Naftow ego w e Lwowie.

K O M I T E T R E D A K C Y J N Y :

Prof. ¡nż. Z y g m u n t B ie lsk i, Dr. S t a n i s ł a w Schiitz el, Dr. S t a n i s ł a w U n g e r .

Redaktor odpow ied zialn y: Dr. STANISŁAW SCHATZEL.

R e d a k c ja i A d m in is tra c ja : L w ów , u l. A k a d e m ic k a 17, G m ach Izby H a n d lo w e j l P rz e m y sło w e j. — T e le fo n N r. 5—46.

O G LO SZENIfl :

1 ra z 3 r a z y 6 ra z y 'A s t r . 150-— 3 9 0 . - 6 6 0 . -

% . 8 0 -— 2 1 0 .— 3 6 0 .—

7 * , 4 0 .— 1 0 5 . - 1 8 0 — O k ła d k a d ro ż e j o 50% , p ie r w s z a i o s ta t n ia s tr o n a in s e r . d ro ż e j o 30 •/„.

| D ro b n e o g ł. 20 g r. za w y ra z .

Konto czekowe P. K. O. Ne 153.208 — Rachunek bieżący w Akc. Banku Hipotecznym we Lwowie.

Bilans światowego przemysłu naftowego za r. 1925

podał prof. inż. Zygmunt Bielski.

„La revue petrolifére“ przynosi pod powyższym wie wyłącznie tylko w lecznictwie, t. j. do r. 1850, tytułem sprawozdanie z rozwoju przemysłu naftowego to niebywały rozrost produkcji nafty poucza nas, iż w r. 1925, w którym omawia znamiennne wypadki przemysł ten stał się potężniejszą dźwignią postępu w każdym z krajów naftę produkujących zarówno pod cywilizacji, niż jakikolwiek inny.

względem rozwoju kopalnictwa naftowego, stosow a- Najstarsze zapiski statystyczne pouczają nas, iż nycli metod wiercenia i eksploatacji, rozwoju rafineryj, Rumunja wyprodukowała w 1857 r. 1977 bar. ropy prawodawstwa, oraz stosunków finansowych i orga- naftowej.

nizacyjnych. ^ Cyfra ta wzrosła w r. 1860 do 508.578 bar. przez

Interesujące te i dosyć wyczerpujące wywody wstąpienie Stanów Zjednoczonycy do rządu krajów poprzedza Redakcja znamiennem wypowiedzeniem się produkujących ropę. Polska produkowała wówczas p. Charles Barvu, wybitnego francuskiego polityka ropę od szeregu lat, a nawet dostarczała nafty świetl- naftowego, iż „bogactwo krajów ocenia się podług nej, brak jednak z tego czasu danych statystycznych, ilości kalorji, któremi rozporządzają“. które pojawiają się dopiero w r. 1874.

Wytwórczość ropy naftowej w r. 1925 wyniosła Rozwój produkcji w latach następnych charakte- w całym świecie łącznie 1,055.362.853 baryłek (po ryzują następujące cyfry:

około 133 kg.). Udział poszczególnych krajów w tej , , OTn .. ¿ i

• i ° . • w roku 1870 wynosiła produkcja światowa . 5,799.214 bar.

produkcji przedstawia się jak następuje : n . 1880 „ „ . 30,017.606 „ 1. Stany Zjednoczone Ameryki Póln. 755,852.000 bar. 71.620% * ” * ’ i l o ^ o n o "

2. M e k s y k ... 114,827 186 „ 10.880% ” * ’ ” 327 937 629 ‘ f R o s j a ... 55.002.000 , 5.211% ■ ■ j g g * ■ ' »

1. P e r s j a 30,000.000 . 2.842% ” ' ’ ' ” ' 105536?'853 ”

5. indje holenderskie . . . 21,500.000 „ 2.037% ” " ” * ’ ”

6. W e n e z u e la ... 20,912.600 „ 1.982% Porównując produkcję z r. 1910 z cyfrą trzy razy 8 PeruUn^a ...l7’oooooo ’ 07577° WYŹSZ4 ro^u 1925 możemy znaleźć wytłmaczenie tego 9. Indje angielskie ‘ '. /.óooiooo ” o j 19% zjawiska jedynie tylko w skutkach wojny światowej,

10. B o r n e o 5,000.000 „ 0,473% których głębię uwidaczniają wyżej przytoczone cyfry.

¡2 poTskad ...4 s?8 600 ” 0 4567 Realizm tych cyfr wystąpi jeszcze potężniej, jeżeli

n ! A rgen ty na 4 132380 ' 0.391% p r z e lic z y m y je n a e n e r g ję , ja k ie j o n e lu d z k o ś c i d o s t a r -

14. Japońja . . 2,000.000 0188% czają, cyfry te dadzą nam również obraz znaczenia,

15. Egipt . . . 1,200.000 „ 0.114% jaki przemysł naftowy dla ludzkości posiada.

16. Kolumbja . . . 800 0 O „ 0.0767, r> • , ,, , , .

17. Francja . . . 509 437 0.048% Przeliczając w ten spo so b produkcję ropy z r.

18. N i e m c y... ‘ 500,000 ” 0.047% 1860 przekonamy się, iż dostarczała nam ona w ów -

19. K a n a d a 180.000 „ 0.018% czas 128.550 koni parowych na sekundę.

2L Włochy ł?WaC!;l ' ' ' ' g S . " S o l % Cyfra ta za r. 1924 wynosi 266,740.825 k. p. na

22. Algier . . . . . . 15.000 „ 0.001% sekundę!

24 Kubad y ... *4ooo ’ 0 0 0 0 7 Jeżeli się uwzględni, ż e olbrzymia ta cyfra 75’ ... ,„onrm ” n m \v przeszło ćwierci miljarda k. p. na sekundę jest pra-

• ' • • , ^ Wie całkowicie zużywana, ponieważ nie gromadzi się R a 7. e m . 1.055,362 o 3 ar. /,, p raw je w c a je zapasów i porówna ją z nikłą kwotą Cyfra ta nie byłaby pouczającą, gdybyśmy jej nie 128.550 z r. 1860, to już to zestawienie pouczy nas porównali z wytwórczością lat poprzednich. Jeżeli o olbrzymiej zmianie warunków bytowania i pracy, sięgniemy do początków przemysłu naftowego od jakiej podlegała ludzkość ostatnich dwóch pokoleń, chwili, w której ten wytwór przyrody znany był pra- A przecież nie należy zapominać, że w tym okresie

Str. 150 „ P R Z E M Y S Ł czasu wzrosło również spożycie tego starszego źródła energji, jakim jest węgiel kamienny czarny, oraz że powstało nowsze źródło zwane węglem białym czyli bieżąca w oda z którego coraz hojniej czerpiemy.

Gdyby rozwój w tym kierunku miał się dalej p o su ­ wać i w tern samem tempie, to osiągnąłby wkrótce szczyty, do których wzrok nasz i wyobraźnia nie śmie dzisiaj docierać.

Rozpatrując szczegółowe dane o wytwórczości i spożyciu produktów naftowych widzimy, że nadzwy­

czajne bogactwo, jakiem przyroda obdarzyła Stany Zjedn. Ameryki Pńłn. zaledwie wystarcza na pokrycie zapotrzebowania, które powyższa wielokrotnie kon- sumcję Europy.

Rosja sowiecka produkuje znaczne ilości ropy których część sprzedaje państw om zachodnio-euro­

pejskim. Przeciwnie Rumunja nie wywozi wiele, ze swojej wcale poważnej wytwórczości. Francja, Niemcy, Włochy i Hiszpanja pokrywają . prawie całe swoje zapotrzebowanie drogą importu, mając bardzo nieznaczną produkcję własną. Okoliczność ta wpływa niewątpliwie ujemnie na rozwój zastosowania p ro­

duktów naftowych, który byłby niewątpliwie znacznie obszerniejszy, gdyby można je było czerpać z w łas­

nych zasobów. Wenezuela i Persja będące znacznymi wytwórcami, nie mając żadnego zapotrzebowania we­

wnętrznego wywożą całą produkcję.

Rok sprawozdawczy zaznaczył się częściową realizacją dawno przygotowanych projektów w poli­

tyce naftowej niektórych krajów, które w niej upatry­

wały, jeżeli nie zabezpieczenie swego bytu, to conaj- mniej swobodny rozwoj swojej polityki ekonomicznej.

Rumunja zreformowała swoje ustawodawstwo naftowe w kierunku większego niż dotychczas uprzy­

wilejowania kapitału i pracowników własnych. To samo zrobiono w Meksyku. Francja stworzyła prze­

pisy prawne, broniące krajowe interesy. Stany Zjedno­

czone starały się ustawowo zapobiedz zbyt szybkiemu wyczerpaniu olbrzymich zasobów swojego kraju. Ja- ponja zapewniła sobie wpływ na bogate złoża naftowe w pobliżu swoich granic. Tak samo zrobiły Włochy, rozpoczynając prace w Albanji. Znaną jest wytrwa­

łość, z jaką Anglja walczyła o wpływ na kopalnie ropy w Mossulu, która to walka została w r. 1925 uwieńczona pomyślnym dla niej wynikiem.

Z dziedziny wytwórczości zasługuje na podnie­

sienie okoliczność, iż wytwórczość Wenezueli tego najmłodszego z krajów o większej produkcji wzrosła z roku na rok trzykrotnie, że w Rumunji odkryto no­

wy bardzo obfity horyzont ropodajny oraz, że rozpo­

częto szczegółowe badania geologiczne złóż ropnych w Mezopotamji.

Z dziedziny techniki przeróbczej wybija się na pierwszy plan szerokie zastosowanie „krakingu“, który otwiera stosunkom ekonomicznym przemysłu nafto­

wego nowe horyzonty.

Takie są w bardzo ogólnych konturach najważ­

niejsze wypadki z życia przemysłu naftowego. W dal­

szym ciągu znajdzie czytelnik szczegółowe dane ty­

czące się najważniejszych krajów produkujących naftę, przyczem zaznacza się, że i tu będzie mowa tylko o najważniejszych cyfrach i zmianach.

Stany Z jed n o czo n e Am eryki P ó łn o cn ej.

E k s p l o a t a c j a . Wytwórczość surowca która jak wiadomo doznała redukcji w r. 1924, — co wy­

wołało znane alarmy o wyczerpywaniu się północno­

amerykańskich zasobów ropy, które w konsekwencji wywołać musiałyby ogólny głód nafty — wzrosła w roku sprawozdawczym tak, że przewyższyła o blisko 3 mil jony ton produkcję z roku 1923, osiągając tern samem cyfrę dotąd niewidzianą.

Ilość wywierconych otworów wiertniczych w Sta­

nach Zjednoczonych w r. 1925 wyniosła okrągło 16.500 i była o blisko 2000 wyższą od osiągniętej w r. 1924.

Dla scharakteryzowania sposobu pracy w Ame­

rykańskich kopalniach nafty, przytaczamy krótką hi- storję rozwoju czterech nowych pól naftowych odkry­

tych w roku sprawozdawczym a mianowicie: W ort­

ham, Smackover, Inglewood i Garber.

W grudniu 1924 nawiercono w Wortham w T e ­ xas pierwszy produktywny horyzont w głębokości 1000 m. z początkową wydajnością 26 wag. dziennie.

W dziesięć dni później znajdowało się 65 rygów w budowie, a dalszych 175 miejsc było wybranych i roboty miały się natychmiast rozpocząć. Największą cyfrę wydajności dziennej osiągoięto już 14. stycznia 1925 r. w wysokości 2250 wagonów, pochodzącą z 68 otworów. W 6 dni później produkcja ta wyno­

siła już tylko 1840 wagonów przy udziale 86 otw o4- rów w produkcji, spadek wytwórczości był zatem równie szybki jak jej wzrost. W lutym produkcja sp a ­ dła do 900 wagonów, a w końcu roku spraw ozda­

wczego wynosiła tylko 200 wagonów dziennie. Szybki ten spadek produkcji zgasił ogromne zainteresowanie, jakie okolica w Wortham w początkowem stadjum swojego rozwoju wzbudziła.

Drugiem polem, które ożyło w r. 1925 było Smackover w Arkansas. W miejscowości tej istniały już dawniej kopalnie, jednak w marcu 1925 natrafiono w głębokości 850 m. na nowy dotąd nieznany hory­

zont. W dwa tygodnie później 80 nowych otworów było w ruchu, a w 13 starych rozpoczęto pogłębianie do nowego odkrytego pokładu. Produkcja ta w p o ­ czątku marca wynosiła 1300 wagonów dziennie, wzrosła w kilka tygodni do 2500 wagonów, a 14.

maja osiągnęła swoje maksimum 5300 wagonów dziennie, w końcu roku zaś wytwórczość nowego horyzontu wynosiła jeszcze 2100 wagonów dziennie.

Spadek jej był zatem mniej powolny, niż w kopal­

niach Wortham.

Trzeciem polem naftowem odkrytem w r. 1925 jest Inglewood w Kalifornji. Kopalnię tę stanowiącą własność Standard Oil Comp, odkryto w r. 1924 z dosyć miernymi wynikami. Dopiero w r. 1925 wy­

niki pracy były korzystniejsze, ponieważ jednak ko­

palnia była w rękach tak potężnego Tow arzystw a jak Standard Oil, nie było w niej objawów tak gorącz­

kowej pracy jak w poprzednio opisanych, w każdym • jednak razie wzrost produkcji był znaczny, a ilustrują go następujące c yfry: koniec maja 270 cystern dzien­

nie, 15. czerwca 720, 4. lipca 1215, w początku sier­

pnia 1510. Odtąd produkcja spad a powoli i wynosi w końcu roku jeszcze 465 wagonów na dobę.

W czerwcu 1925 wyróżniła się wreszcie czwarta z rzędu kopalnia szybkim wzrostem produkcji. Jest nią kopalnia Garber w Oklahomie, znana już od lat dziesięciu z tego, że eksploatuje się tam 13 horyzon­

tów. Odkrycie 14. pokładu w głębokości 1300 m.

dało początek wzmożonego ruchu wiertniczego, któ­

rego miarą jest okoliczność, iż na pewnej koncesji

N A F T O \V Y ” Żeszyt_6

„ P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y' Str. 151 Zes/.y 6

obejmującej 16 ha. założono 32 otwory wiertnicze.

Produkcja wykazuje następujące wyniki: Początek września 235 cystern dziennie, 5 dni później nagły skok do 450 cyst. w końcu października 550, zaś najwyższa wytwórczość 982 wagonów dziennie, przy­

pada na dzień 23 listopada. Spadek był gwałtowniej­

szy niż wzrost, ponieważ w końcu grudnia wytwór­

czość wynosiła już tylko 400 wagonów dziennie. Ko­

palnia Garber jest z pośród 4 wymienionych nowych terenów najmniej wybitną i w najmniejszym stopniu odpowiedziała pokładanym w niej nadziejom.

Każda z wymienionych 4 kopalń nasuwała w czasie szybkiego wzrostu produkcji obawy nadmiaru wytwórczości, tak nie pożądanej obecnie przez Stany Zjednoczone, zatrwożone o byt swojego przemysłu naftowego. Jak widzimy obawy te były płonne, ponie­

waż wytwórczość tych terenów nie okazała trwałości i długowieczności.

Na czele wszystkich stanów produkujących ropę utrzymuje się nadal Kalifornja ze swoimi 8493 wago­

nami dziennej produkcji, która mogłaby łatwo być podniesioną do 9500 wagonów, gdyby dobrze zorga­

nizowane i swój interes rozumiejące towarzystwa kalifornijskie chciały do tego dopuścić.

O ile nic szczególnego nie zajdzie, rokuje rok 1926 dla północno-amerykańskiego przemysłu nafto­

wego dobre widoki dalszego rozwoju.

K o n s e r w a c j a p o k ł a d ó w r o p o n o ś n y c h : Spadek produkcji ropy w Stanach Zjednoczo­

nych w r. 1924 na 718 miljonów baryłek z 726 miljo- nów w r. 1923, spadek, który po raz pierwszy wy­

stąpił od początku istnienia przemysłu naftowego w Amęryce przy równoczesnym szalonym wzroście zużycia produktów naftowych, wzbudził w miarodaj­

nych kołach rządowych zaniepokojenie o byt tego przemysłu i tych wszystkich, które się na nim opie­

rają. Obawa ta była uzasadniona okolicznością, iż prace nad wynalezieniem produktów zastępczych nie wyszły dotąd z fazy badań laboratoryjnych. Prezydent Coolidge powołał wobec tego w grudniu 1924 r. do życia komisję zwaną „Federal Oil Conservation Board“

w skład której weszli ministrowie wojny, marynarki, sp ra w wewnętrznych i handlu, a której zadaniem było wszechstronne zbadanie sprawy. Poza bezpośrednią akcją odnoszącą się do kopalnictwa jako takiego, na­

leżało znaleźć sposoby zmniejszenia spożycia produk­

tów naftowych.

Nadzwyczaj skomplikowane to zagadnienie nale­

żało przeto badać z punktu widzenia zarówno wy­

twórcy surowca, rafinera oraz konsumenta, wchodzą zatem w jego skład względy ekonomiczne, finansowe prawnicze, a wreszcie naukowe. Inicjatywa prezydenta spotkała się z jaknajżyczliwszem zainteresowaniem przemysłu naftowego wszystkich odcićni a „Amery­

kański Instytut Naftowy“ stworzył komisję złożoną z 11 członków, której zadaniem jest współpracować z „Federal Oil Conservation Board“. W celu wszech­

stronnego oświetlenia badanej sprawy ułożono i ro­

zesłano obszerny kwestjonarjusz nie tylko do prze­

mysłowców naftowych, lecz i do pokrewnych wzgl.

od naftowogo zależnych przemysłów. Odpowiedzi na­

płynęło bardzo wiele, a wypowiadane opinje różniły się niejednokrotnie między sobą. Na podstawie tej ankiety opracow ał komitet jedenastu własny raport, który przedłożył „Federal O. C. B.“. Raport ten wypow ia­

dający opinję, że nie należy obawiać się głodu nafty,

że zatem zbyteczne byłyby wszelkie ograniczenia sw o­

body, jako zbyt optymistyczny, wywołał bardzo oży­

wioną polemikę. Raport ten był bardzo szczegółowo badany przez „F. O. C. B.“, która jednak nie wydała w r. 1925 swojej własnej opinji.

W zrost produkcji ropy w ciągu 1925 roku (756,000.000 baryłek) wpłynął uspokajająco na amery­

kańskich mężów stanu, i opinja „F. O. C. B.“ wy­

padnie z pewnością inaczej, niż by to było miało miejsce przed rokiem.

E k s p o r t i i m p o r t .

W 1925 r. zauważyć można lekki wzrost wy­

wozu produktów naftowych, głównie benzyny i sma­

rów, jakoteż poważniejsze cofnięcie się importu ropy.

S t o s u n k i h a n d l o w e .

Ceny ropy stały pod wpływem producentów kalifornijskich, stojących na czele wytwórczości. Ich mądra polityka zapobiegająca zbytniemu wzrostowi produkcji przyczyniała się do stabilizacji ceny, i nie dopuszczała do zbytniego jej podwyższenia przez Mid-Continent. W ogólności ceny były niższe niż w r. 1924 i wykazywały mniejsze różnice pomiędzy cenami najwyższemi i najniższemu Dla przykładu przy­

taczamy kilka cen w dolarach za baryłkę (159 I.):

Pensylwanja najwyższa cena 3.90 najniższa 2.80

Mid-Continent . „ 1.48 „ 0.75 dla ropy ciężkiej

„ 2.43 „ 1.59 „ . lekkiej Kalifornia , , 1.25 „ 0,75 „ . ciężkiej

„ , 2,80 „ 1.40 . , lekkiej

Wywieziono ropy blisko 21,000.000 hl. przywie­

ziono zaś około 99,000.000 hl.

P r o d u k t y n a f t o w e : B e n z y n a . Ceny były naogół wyższe niż w r. 1924 i więcej stałe, doszły do maksimum w czerwcu wskutek wzrostu turystyki, lecz wkrótce spadły z powodu, iż Kalifornja rozporządzająca znaczncmi zapasami i zachęcona wy- sokiemi cenami wysłała znaczne ilości benzyny przez kanał panamski na wschodnie wybrzeże Stanów.

W końcu roku ceny znowu wzrosły, ponieważ Kali­

fornja miała mniejsze zainteresowanie w walce kon­

kurencyjnej. Ogólna wytwórczość benzyny wyniosła 408.500.000 hl., spożycie wewnętrzne zaś oceniają na 353.500.000 hl. Zapasy z końcem roku wynosiły 61.250.000 hl., w r. ubiegłym zaś tylko 55,221.500 hl.

Eksport benzyny wyniósł 49,000.000 hl. przywóz tylko 6,000.000 h l .'

Należy zaznaczyć, że metoda krakowania po­

zwalająca na wydobywanie z ropy i niektórych jej przetworów, znacznie większych ilości benzyny niż przez destylację, nie pozostała bez wpływu na kształtowanie się cen. W Stanach Zjednoczonych roz­

poczęto też pracę nad budową motorów, zużywają­

cych mniej benzyny niż dotychczasowo, oraz nad ma- terjałami zastępującemi benzynę. Rezultat tych prac nie ujawnił się jeszcze praktycznie. Ceny, oczywiście za­

leżne od gatunku benzyny w centach za galon.

(3.78 L.).

Pensylw anja cena maksymnlna . . . 20,5 minim. 15,50

O klahoma » „ . . . 15,0 „ 9,00

Póln. Teksas „ , . . . 13,5 „ 7,75

N a f t a ś w i e t l n a : Ceny były wogóle niższe niż w roku poprzednim, poprawiły się nieco z koń­

cem roku, gdy z powodu braku węgla s p o w o d o w a ­ nego strajkiem górników, zaczęto używać nafty do opału mieszkań. Cała wytwórczość nafty w y n io s ła :

Str. 152 „ P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y’ Zeszyt 6 95,293.500 hl. spożycie zaś 64,414.500 hl. Zapasy

z końcem roku w y n o siły : 12,072.500 hl. z początkiem roku zaś 14,995.000 hl. Wywóz przekroczył 33,000.000 hl. przywóz zaś był minimalny i wynosił 31.000 hl.

Ceny w centach za galon były następujące:

Pensy lwanja cena maksymalna

Oklahoma „

Półn. Teksas , „

9,0 minim. 7,0 5,25 „ -1,0

5,50 4,0

O l e j g a z o w y : Ceny były znacznie wyższe niż w roku poprzednim z powodu wzrastającego za­

stosowania tego oleju do opału, a w wyższym jeszcze stopniu z powodu rozpowszechniającego się krako­

wania, którego niewątpliwym skutkiem będzie skreś­

lenie oleju gazowego z rzędu mniej wartościowych półproduktów. Ceny w centach za galon wahały się od 4 do 2,75, eksport oleju gazowego wyniósł pra­

wie 52,000.000 hl., importu nie było wcale.

S m a r y : Rafinerzy czuwali bardzo nad han­

dlem smarami, to też ceny zmieniały się nieznacznie, pomimo iż były znacznie niższe niż w roku poprze­

dnim. W końcu roku zaznaczyła się lekka zwyżka cen. Wytwórczość smarów osiągnęła znaczną w yso­

kość 49,500.000 hl. Spożycie wewnętrzne wyniosło 33,115.000 hl. Wywóz 15,315.754 hl. ‘

P a r a f i n a : Targ tego artykułu był bardzo spokojny przy nieco wyższych cenach niż w roku poprzednim.

M eksyk.

Rok 1925 odznaczał się ograniczonym ruchem w kopalniach, jakkolwiek ruch ten nie był mniejszy od roku poprzedniego, jak tego dowodzą następujące c yfry:

Wierceń zakończonych produkcją było w r. 1924 . . 296 . 1925 . . 299 Wierceń porzuconych bvło w roku 1924 . . . . 403

, , 1925 . . . . 4 9 3

Średnio było w wierceniu otw oró w w roku 1924 . . 126 . 1925 . . 121

Średnia dzienna wydajność otworu wiertniczego wynosiła w 1924 r. 3384 a w 1925 r. 3668 baryłek.

Jak widzimy różnice są minimalne i przechylają się na korzyść roku 1925.

Trzeba naznaczyć, że jakkolwiek Meksyk rozpo­

rządza olbrzymiemi obszarami, które najpraw dopodo­

bniej zawierają ropę, to jednak ograniczono się- w r.

1925 do eksplotacji wyłącznie starych kopalń, nie troszcząc się na razie o odkrywanie nowych terenów.

Ta rezerwa przemysłowców meksykańskich tłumaczy się dwoma względam i: Najpoważniejszym odbiorcą Meksyku są mianowicie sąsiednie St. Zj. Ameryki Półn. a tam produkcja własna prawie zupełnie wy­

starczała, nie widząc zatem pola zbytu dla swojej produkcji, przemysłowcy meksykańscy nie mieli za­

chęty do jej wzmagania. Drugi wzgląd jest natury politycznej i polega na tern, że praw odaw stw o mek­

sykańskie wogóle nie jest ustalone i ten stan rzeczy odnosi się również do kopalnictwa naftowego. W roku sprawozdawczym miano uchwalić nowe praw a naftowe, przemysłowcy zatem wstrzymali się w rozwoju swoich przedsiębiorstw, nie wiedząc o ile nowa ustawa od­

powie ich życzeniom. Ustawę tę, której zasadą jest koncesjonowanie przedsiębiorstw naftowych, uchwa­

lono dopiero w grudniu 1925 r. tak że rok cały upły­

nął w jej oczekiwaniu i w spowodowanej tern re­

zerwie.

Produkcja ropy wynosiła w 1925 r. 114,827.186 baryłek, podczas gdy w 1924 r. 139,678.294 baryłek.

Również i eksport ropy zmniejszył się w roku sp ra ­ wozdawczym z przyczyn wyżej wymienionych. Wy­

nosił on w 1924 r. 129,699.788 baryłek, zaś w 1925 r. tylko 96,243.427 baryłek. Porównując dane pro­

dukcji z eksportem widzimy, że Meksyk wywozi prze­

ważną część swojej produkcji ropy za granicę.

Mimo zmniejszenia się wywiezionych ilości, zwiększył się dochód z eksportu dzięki korzystniej­

szej cenie, jaką uzyskiwano w r. 1925 w porównaniu z rokiem poprzednim.

Kwota uzyskana za wyw iezioną ropę w roku 1925 wyniosła . . . . . zaś w roku poprzednim ty lko . . . . różnica na korzyść roku 1925 . . . .

296.899.788 272,064.563 24,815.225

W Meksyku spodziewają się dalszego wzrostu ceny ropy, ponieważ zapotrzebowanie ropy i jej prze­

tworów stale wzrasta, a dostawy nic powiększają się w tym samym stosunku.

Oprócz pozostałej w kraju ropy, pokrywającej wewnętrzne zapotrzebowanie, sprowadzono około 2,000.000 baryłek przetworów naftowych, w których rafinowana benzyna pierwsze zajmuje miejsce.

Rok 1925 jakkolwiek nie był okresem rozwoju produkcji zaznaczył się jednak znacznym postępem w udoskonaleniach technicznych. W badaniach geolo­

gicznych znalazły szerokie zastosowanie najnowsze metody geofizykalne. Metody wiercenia, transportu i magazynowania doznały udoskonaleń w wysokim stopniu, co przyczyniło się do ekonomizacji ruchu i zmniejszenia, a w niektórych wypadkach, nawet zu­

pełnego usunięcia strat, które dawniej były nonfialnem zjawiskiem. Ten sam postęp miał miejsce i w ruchu rafineryj.

R osja.

O k r ę g B a k u . Stosownie do zamierzeń rządu miano w roku sprawozdawczym odwiercić 38.000 sążni, jednak już w pierwszem półroczu okazało się, że ilość ta jest za małą i podniesiono ją do 45.870 sążni. Ostatecznie wywiercono jeszcze więcej, bo 57.165 sążni. (1 sążeń = 2.13 m.).

Rozwój kopalnictwa w Baku w ostatnich latach ilustrują następujące cyfry:

rok administr. 1920/21 1921/2 1922/3 1923/4 1924/5 odwiercono sążni 1,608 7,069 23,661 36,599 57,16.3

W technice wiertniczej zaznaczył się wybitnie postęp w kierunku coraz szerszego zastosowania me­

tody „Rotary“ oraz w mniejszym stopniu wiercenia linowego. Wiercenie na żerdziach zanika coraz bar­

dziej.

W roku poprzednim na wiercenie obrotowe przypada 35%, w r. 1925 już 55%. Rozpowszechnie­

nie tej metody usprawiedliwione jest znacznie szyb­

szym postępem oraz niższemi kosztami.

W pierwszem półroczu jeden sążeń wiercony

„Rotary“ kosztował 431 rubli, zaś żerdziami 665 rubli w roku poprzednim zaś cyfry te wynosiły 693 i 799 rubli, z czego widać że rosyjscy wiertnicy poczynili bardzo poważne postępy.

W y d o b y w a n i e r o p y : Z początku roku sprawozdawczego było 2007 produktywnych otworów wiertniczych, których przeciętna wytwórczość wyno­

siła 763.000 pudów (1 pud == 16.4 kg.) czyli 1250

Zeszyt 6 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y " Str. 153 cyst. i wzrosła w końcu roku do 938.000 pudów

czyli 1538 cystern.

Przewidywaną roczną wytwórczość 477.240 cy­

stern osiągnięto prawie całkowicie, bo w 99.6%.

Obraz rozwoju kopalnictwa w Baku dają nam następujące cy fry :

Przyjmując wytwórczość w r. 1920/21 za 100 otrzymujemy dla następnych lat 120, 148, 168 wreszcie dla roku sprawozdawczego 190. Wytwórczość ta wy­

nosi już 74% produkcji przedwojennej z roku 1913.

Podobnie jak w wiertnictwie poczyniono zna­

czne ulepszenia także i w eksplotacji. Panująca do­

tąd powszechnie metoda czerpania ropą łyżką ustępuje szybko zastosowaniu pompy. W roku poprzedzają­

cym 1923/4 wydobyto pompami tylko 0.87« produkcji, zaś w roku 1924/5 już 12.4%. W październiku 1924 było 105 otworów pom powanych, zaś we wrześniu 1925 już 684, a stosunek ropy wydobytej pompami do całej produkcji tego miesiąca wynosi 21.9%.

Obecnie przeszło 1000 otworów jest w pompowaniu.

W dziedzinie siły popędowej czyni elektryfikacja bardzo szybkie postępy i panuje prawie wszechwła­

dnie. W październiku 1924 r., 1461 otworów czyli 72.8% było eksploatowanych zapomocą elektryczności, podczas gdy w sierpniu 1925 było ich już 1708 czyli 87.6%.

W roku sprawozdawczym zaczęto stosować eksploatację ropy przy zamkniętych otworach wiertni­

czych, co było niemożliwem przy czerpaniu ropy łyżką. Ulepszenie to wpłynęło bardzo dodatnio na

chwytanie gazów.

Także i w ekonomizacji opału zaznaczyły się w roku 1924/25 znaczne postępy. Wartość zużytej energji licząc spaloną ropę, gaz i prąd elektryczny spadła w ciągu tego roku z 10.8 na 8.1% całkowitej produkcji ropy, gdy w poprzednim roku cyfra ta wy­

nosiła 12.3%.

R a f i n e r j e okręgu bakińskiego przerobiły całkowicie a nawet z pewną nadwyżką przeznaczony im kontyngent ropy, który wynosił 190,000.000 pu­

dów (310.000 cyst). Podobnie jak w kopalniach wprowadzono i w rafinerjach liczne ulepszenia, wsku­

tek której spraw ność ich podniosła się o 15.27«, tak że obecnie wynosi 225,000.000 pudów (370.000 cyst.)

R u r o c i ą g B a k u — B a t u m : Komitet któ­

remu poruczono opracowanie projektu nowego ruro­

ciągu łączącego Baku z Morzem Czarnem skończył swoje prace, mające tendencję skrócenia trasy tego przewodu.

Wreszcie należy zaznaczyć, iż w spraw ozdaw ­ czym roku rozpoczęto liczne roboty poszukiwawcze zarówno na peryferjach znanych i będących w eksplo­

tacji obszarów i w większych głębokościach starych kopalń. Prace te nie dały dotąd realnych wyników, ponieważ są dopiero w toku. W niektórych wy­

padkach wszelako wystąpiły objawy rokujące dobrą nadzieję.

G r o ź n y : Wiercenia dały w roku spraw ozda­

wczym rekordowe wyniki i zbliżyły się prawie całko­

wicie do cyfr osiągniętych przed nacjonalizacją prze­

mysłu naftowego. Wywiercono w tym roku ogółem 26.721 sążni, podczas gdy przed rewolucją najwyższa osiągnięta cyfra postępu wiercenia wynosiła 27.293.

Na rok bieżący 1925/26 zamierzone jest ożywie­

nie ruchu wiertniczego tak, aby ilość odwierconych sążni wzrosła o 40%.

Ilość uwiereonych sążni odnosi się w 987. do nowych otworów, a tylko w 27« do pogłębianych.

Zastosowanie metody „Rotary“ zyskuje i tu co­

raz więcej zwolenników i zaczyna powoli wypierać wiercenie na żerdziach. Z pomiędzy 88 nowo założo­

nych wiereń, 14 podjęto metodą „Rotary“. Średni postęp jednego otworu wynosił 18 sążni 3 stopy miesięcznie.

Odnośnie do metody wiercenia osiągnięto s p o ­ sobem obrotowym średnio 33 sążni miesięcznie, wier­

ceniem na żerdziach zaś tylko 16 sążni i jedną stopę.

90 otworów przeszło z wiercenia lub pogłębienia do eksploatacji.

W y d o b y w a n i e r o p y : Całkowita wytwór­

czość okręgu Groźny wyniosła w roku spraw ozdaw ­ czym 125,736.279 pudów czyli 206.000 cystern, to znaczy że przewyższyła produkcję z przed rewolucji, ponieważ w r. 1917 uzyskano tylko 109 milj. pudów czyli 179.000 cyst.

Produkcja ta pochodzi w 62.3% z 10 wybucho­

wych otworów, resztę zaś wydobywa się mecha­

nicznie z 355 otworów.

I tu podobnie jak w Baku rozpowszechnia się bardzo zastosowanie pomp do wydobywania ropy z otworów wiertniczych.

Elektryfikacja czyni postępy, iecz zastosowanie jej stoi poniżej maszyny parowej. W roku spraw o­

zdawczym 47.87« otworów było eksploatowanych parą 36.17« elektrycznością, a reszta to jest 16.17« moto­

rami spalinowymi.

Eksploatacja gazów pozostawia jeszcze dużo do życzenia, ponieważ tylko 507« otworów było zaopa­

trzonych w urządzenia do chwytania gazów.

W ekonomizacji opału zrobiono postępy, tak że użycie produkcji na cele opałowe łącznie z elektrownią spadło do 117« producji z 12.77« w roku poprzednim.

R a f i n e r j e : Z wyżej wymienionej produkcji przerobiono w miejscowych rafinerjach 165.618 cy­

stern ropy, .uzyskując benzyny 15.27«, nafty świetlnej 10% i mazutu 58.7%. W odgazoliniarni przerobiono 8.5 miljonów ms gazu, z którego uzyskano 653.5 cy- tern gazoliny.

E k s p e d y c j a produktów naftowych wyniosła 947« produkcji t. zn., że prawie wszystko zostało wysłane. Z tej ilości wysłano 70.37« koleją, zaś 207«

morzem, małą pozostałą resztę zużyły na miejscu ko­

leje żelazne i statki. Niestety sprawozdanie nie mówi dokąd wysłano te produkty, tak samo jak przemilcza, co się stało z nieprzerobioną produkcją ropy.

R u r o c i ą g G r o ź n y — T u a p s e ma być oddany do ruchu w r. 1929 30. Istnieje kilka projek­

tów, z których najdalej idący przewiduje rury o 10“,11 stacyj pompowych, i budowę rafinerji w T uapse o zdolności przeróbkowej około 15.000 cystern ropy rocznie, Rafinerja ma być wyposażoną w urządzenia do krakingu. Koszt całkowity wynosiłby 53.2 miljo­

nów rubli. Podług najskromniejszego projektu miałaby odpaść budowa rafinerji w Tuapse, a mniejszy ruro­

ciąg służyłby do przetłaczania do tego czarnomor­

skiego portu już gotowych produktów. W tym wy­

padku koszt byłby bez porównania mniejszy. Decyzja w tym względzie jeszczee nie zapadła.

Str. 154 „P R Z E M Y S Ł N A F T O W Y” Zeszyt 6 P o s z u k i w a n i a n o w y c h t e r e n ó w od­

bywają się stale, jednakże nie dały dotychczas w y­

bitnych rezultatów.

E m b a. Produkcja wyniosła blisko 12.000 cyst.

i wzrosła o 55% w porównaniu z rokiem poprzednim.

Świadczy to o szybkim rozwoju tej kopalni, która wszelako nie doszła jeszcze do wytwórczości z roku 1914. Około 10% tej produkcji pochodzi z otworów wybuchowych, resztę zaś wydobyto mechanicznie.

Pompy, których zastosowanie wzrasta tu podobnie, jak w innych kopalniach rosyjskich, dostarczyły 71%

producji. Elektryfikacja rozpowszechnia się coraz bar­

dziej, tak że 29% produkcji wydobyto przy zastoso­

waniu prądu elektrycznego. W roku sprawozdawczym wywiercono ogółem 1370 sążni, w tern tylko 42 są­

żni wierceń poszukiwawczych. W eksplotacji było 72 otworów, w roku poprzednim tylko 55. Zauważyć należy znaczne postępy w ekonomizacji paliwa.

K u b a ń s k o — C z a r n o m o r s k i o k r ę g wyprodukował 7675 cyst. ropy, z czego 6730 dostar­

czyły kopalnie Majkopu. P ro d u k c ja " ta, jakkolwiek wzrosła od roku o 41.2% nie spełniła oczekiwań, z powodu, iż w kopalniach Majkopu natrafiono na wielkie trudności w zamykaniu wody, co opóźniło znacznie wykończenie zaczętych wierceń.

Prawie całą tę produkcję przerobiono w miej­

scowych rafinerjach, i zużyto 70% uzyskanych produk­

tów na miejscu, resztę zaś wywieziono poza okręg.

P o z b y c i e p r o d u k t ó w n a f t o w y c h ,

wzrosło we wszystkich okręgach razem wziętych w porównaniu z rokiem poprzednim o 36%, podczas gdy wytwórczość wzrosła tylko o 12%, z czego wy­

nika, iż wzrost spożycia własnego i wywoź stał się większym niż wzrost produkcji. Zjawisko to wystąpiło po raz pierwszy w roku sprawozdawczym.

Dla porównania stosunków handlowych panują- w rosyjskim przemyśle naftowym służą następujące cyfry, wskazujące wartości produktów naftowych zu­

żytych w kraju i wywiezionych zagranicę, w miljo- nacli rubli w latach 1923/4 i 1924/5.

Spożycie wew nętrzne

tt a

W yw óz .

1923/4 1924/ń 1923 4 1924/5

77.7 mil. rubli 69.1%,

97.4 , „ 61.8%

34.7 , , 30.9%

60.3 . , 38.2%

R a z e m 1923/4 112.4 mil. rubli 100%

1924/5 157.7 , „ 100%

Wartość produktów naftowych wzrosła zatem w ostatnim roku w porównaniu z poprzednim o 40%

podczas gdy wartość wywozu o blisko 74%. Jeżeli stosunki te będą się nadal w ten sposób rozwijały, konkurencja rosyjskich produktów naftowych na euro­

pejskich rynkach będzie się coraz wybitniej zazna­

czała.

W en ezu ela.

Produkcja w r. 1925 wynosiła 20,912.600 bary­

łek, w r. 1924 - 8,754.000, zaś w r. 1923 - 4,059.000.

Cyfry te wykazują niesłychany wzrost wytwórczości tego najmłodszego z krajów produkujących ropę, wzrost który nagle postawił go na szóstem miejścu światowej produkcji. To też jest zrozumiałem, dla­

czego towarzystwa naftowe zainteresowały się W ene­

zuelą. W roku sprawozdawczym zaznaczyć się daje ulepszenie badań geologicznej budowy pokładów ropośnych, postęp w organizacji transportu i magzy- nowania ropy, jakoteż pewne rozszerzenie obszarów będących w eksploatacji.

Rozmiary ruchu na kopalniach uwidoczniają na­

stępujące cyfry: W końcu roku 1924 było 86 otwo- rów w eksploatacji, zaś w rok później już 222, ' w roku sprawozdawczym zatem przybyło 136 otwo­

rów produktywnych, co było przyczyną prawie p o­

trojenia wytwórczości. Znamiennem jest, że średnia wydajność roczna jednego otworu wiertniczego utrzy­

mała się już drugi rok na wysokości około 100.000 baryłek, co jest rekordem niewidzianym dotąd nigdy w przemyśle naftowym. Z pomiędzy wymienionych 222 produkujących otworów wiertniczych, było 176 samoczynnydh.

W ubiegłym roku odkryto nowe pole naftowe

„Ambrosia“, na którcm pierwszy otwór dał według rozmaitych obliczeń 2000 do 4000 baryłek ropy dziennie.

Najważniejszemi towarzystwami pracującemi w Wenezueli s ą :

1). Wenezuclan Oil Cancesions Ltd. (V. O. C.) należące do grupy Royal Dutch. Towarzystw o to do ­ starczyło trzecią część produkcji, mając 60 otworów w eksploatacji a 12 w wierceniu. Zamierza ono odwiercić 600 otworów, możliwości jego rozwoju są zatem ogromne.

Drugiein z rzędu towarzystwem jest „Coribbcan Petroleum C o “ kapitalistycznie spokrewnione z pierw­

szem. Posiada ono 61 otworów produktywnych, a 8 w wierceniu. Następuje towarzystwo „British Control- led Oilfields C o “ założone po połowie przez Royal- Dutch i Standard Oil Co, jednak potem przyjęte cał­

kowicie przez to ostatnie. Ilość otworów tego towa­

rzystwa wynosi 54 w eksploatacji, a 4 w wierceniu.

Czwartem jest „Lago Petroleum Corp." posiadające 30 otworów produkujących i 19 w wierceniu, wresz­

cie towarzystwo „Gulf Oil“ z 17 otworami produkty- wnemi a 7 w wierceniu.

Jak widzimy zaangażowany jest tu przedewszyst- kiem kapitał angielski i amerykański, który nadto two­

rzy dalsze towarzystwa, przystępujące gorączkowo do eksploatacji swych koncesyj.

Prawie całą wytwórczość Wenezueli wywozi się za granicę, przeważnie do St. Zj. Amer. Półn.

Rumunja.

Produkcja ropy w roku 1925 wynosi około 225.000 cyst. i jest największą, jaką ten kraj od p o ­ czątku istnienia przemysłu naftowego osiągnął. Jak wiadomo ucierpiał rumuński przemysł naftowy wie- cej niż jakikolwiek inny wskutek działań wojennych, odbywających się bądź bezpośrednio na terenach naftowych, bądź też wskutek umyślnego zniszczenia kopalń przy cofaniu się sprzymierzonych armji przed wojskami państw centralnych. Największą produkcję przed wojną osiągnęła Rumunja w r. 1912 w ilości

189.000 cyst. najmniejszą zaś wykazał rok 1917 (72.000) Wybitna p op raw a stosunków zaznaczyła się dopiero w r. 1920 (110.000 cyst.) poczem wzrost produkcji postępow ał bardzo szybko, wskazując' następujące cyfry: prod. roku 1921 wyniosła 117.000, r. 1922 — 137.000, r. 1923 — 151.000, zaś rok 1924 osiągnął prawie całkowicie przedwojenne maksimum produkcji w wysokości 186.000 cystern.

W roku sprawozdawczym uwiercono około 200.000 metrów, podczas gdy w poprzednim 167.000 metr., co wskazuje na bardzo wielką ruchliwość ru­

muńskiego kopalnictwa naftowego.

Interesującem jest zestawienie ilości otworów wiertniczych będących w eksploatacji i wierceniu w ostatnich latach.

Rok . . 1912, 1914, 1916, 1918, 1920, 1922 i 1924 ot w. prod. . 850 987 962 437 610 827 1050 w wierć. . 300 380 340 290 240 530 705

W roku 1925 ilość otworów produktywnycli wynosiła około 1.100, zaś ilości otworów będących w wierceniu sprawozdanie nie podaje, jest ona jednak niewątpliwie wyższą, niż to miało miejsce w roku poprzednim.

Kopalnie rumuńskie dzielą się na 4 główne okręgi: 1° Prahowa obejmujący kopalnie Moreni, Bu- stenari, Campina, Baicoi, Ceptura, Tintea, Filipesti, Runcu i Pacureti. 2° Dambowica z kopalniami Gura- Ochiuri. 3° Buzau • z kopalnią Arbanasi oraz 4° Bacau w Mołdawji z kopalniami Moinesti, Solont i inne drobne pola naftowe.

Najważniejszym jest okręg Prahowy, dający 80%

całkowitej produkcji kraju, w nim zaś kopalnia Mo- reni, która reprezentuje połowę produkcji rumuńskiej (110.000 cyst). Tam też koncentruje się największy ruch wiertniczy, kopalnia ta bowiem miała w roku sprawozdawczym 160 otworów w wierceniu i 450 w eksploatacji.

Pow ażne wyniki jakie przyniósł ubiegły rok, powstrzymały nieco rozwój prac poszukiwawczych, nie powstrzymując ich jednak całkowicie. Rząd stojąc na straży interesów przemysłu dał inicjatywę do stworzenia towarzystwa poszukiwawczego z kapitałem 100 mil. lei, którego zadaniem będzie wykonywanie próbnych wierceń na terenach zbadanych geologicznie i rokujących dobre nadzieje. Liczy się na współpracę największych towarzystw i rozpoczęto już rokowania z tow. „Creditul Minier“, „Industria Romana dc Petrol“

(I. R. D. P.) oraz „Steaua Romana“.

W roku 1925 znajdowało się w wykonaniu 17 poszukiwawczych wierceń w 10 miejscowościach. Na tow. Romano Americana przypada 5 z tych wierceń, na Steaua-Romana i Petrolul Romanesc po 4. Wier­

cenia te nie zostały w roku 1925 ukończone, a dwa z nich powstrzymano z powodu nawiercenia gazów.

Najważniejszem zdarzeniem w historji rumuń­

skiego przemysłu naftowego w r. 1925 było wejście w zastosowanie nowej ustawy górniczej, która wywrze decydujący wpływ na dalszy rozwój tego przemysłu.

Ustawa ta wymaga osobnego, szczegółowego omó­

wienia przemysłu.

Do ważnych wypadków zaliczają w Rumunji również Międzynarodowy kongres wiertniczy, który odbył się w r. 1925 w Bukareszcie, a w którym wzięli udział najwybitniejsi przedstawiciele przemysłu naftowego i wiertnictwa z całego świata. Kongres ten znakomicie zorganizowany i korzystający z szerokiego poparcia rządu rozsławił rumuński przemysł naftowy bardziej niż wszelkie inne środki propagandy i pozo­

stawił wśród uczestników jak najmilsze wspomienia.

W rumuńskiem przemyśle naftowym odgrywają kierującą rolę duże organizacje społeczne, których działalność zaznaczała się czynnie i dodatnio we wszystkich przejawach życia tego przemysłu.

Pierwszą z nich jest „Stowarzyszenie przemy­

słowców naftowych w Rumunji“, założone w r. 1923 przez najpoważniejsze towarzystwa naftowe kraju.

Prezesem stowarzyszenia jest inż. górn. M. O. Osice- anu, generalny dyjektor tow, „Steaua-Romana“.

Zeszyt 6 „P 11 Z E U Y S Ł

Drugą organizacją jest „Stowarzyszenie inżynie­

rów i techników przemysłu górniczego“. Powstało w r. 1918 z inicjatywy kilku inżynierów naftowych, liczyło ono w pierwszym roku istnienia 120 członków, obecnie ma ich 570, prawie wszyscy zaś pracują w przemyśle naftowym. Pierwsze kroki Stowarzysze­

nia inżynierów były bardzo trudne. Dzięki jednak energji i usilnej pracy kilku osób pełnych wiary w dobrą spraw ę i poświęcenia zajęło stowarzyszenie wkrótce kierujące stanowisko w przemyśle naftowym.

Prezesem od założenia jest inżynier górniczy M. i.

Ghika, generalny dyrektor I. R. D. P. Powaga obu tych stowarzyszeń jest tak wielką, że rząd rumuński liczy się z ich zdaniem i powołuje je do współpracy w najważniejszych zagadnieniach tyczących się prze­

mysłu naftowego. Miało to między innenii miejsce w sprawie nowej ustawy górniczej. Towarzystwa te odegrały również decydującą rolę w organizacji Mię­

dzynarodowego kongresu w Bukareszcie.

Uderzającą różnicą pomiędzy stosunkami jakie istnieją w rumuńskim kopalnictwie naftowem a w na­

szym jest, że podczas gdy u nas poruczanie wierceń przedsiębiorcom prawie zupełnie zanikło, rozwija się ten sposób pracy w Rumunji w najlepsze. Obecnie istnieje kilka wielkich towarzystw zajmujących się wy­

łącznie lub prawie wyłącznie wierceniem na obcych terenach, bądźto za zapłatą od metra w gotówce, bądź też za udział w produkcji. Na pierwsze miejsce wy­

suwa się akc. tow. „Foraj-Lemoine“ założone z kapi­

tałem 40 mil. lei, podniesionym później do 110 mil.

przez belgijską firmę „Lemoine“, posiadającą w ojczys­

tym kraju wielkie zakłady metalurgiczne. Towarzystwo to zajmuje się nadto dostawą przyrządów i narzędzi wiertniczych i zaopatrzyło już wiele przedsiębiorstw swojemi wyrobami, wykonanemi przeważnie w Beigji.

Wiercenia wykonuje się we wszystkich ważniej­

szych kopalniach, nawet dla tak poważnych i starych przedsiębiorstw jak Steaua Romana, Concordia, i Mi­

nerva. W ubiegłym roku towarzystwo to miało w Ru­

munji 16 rygów w ruchu metodą rotary i Aliance (linowo-żerdziowa).

Drugim przedsiębiorstem wiertniczem jest tow.

„Foraky Romanescu“ powstało w r. 1922, jako sios­

trzane towarzystwo również belgijskiego przedsiębior­

stw a wiertniczego „Foraky“ istniejącego od 1906 roku i mającego za sobą 600.000 metrów odwierconych otworów przeważnie w zachodniej Europie i kolon- jach afrykańskich. W roku sprawozdawczym tow.

„Foraky“ wykonało w Rumunji przeszło 8000 metrów wierceń w 18 otworach. Wiercenia wykonuje prze­

ważnie metodą „Raky“ przekonawszy się jednak, że ryg ten nie zawsze daje się z korzyścią zastosować, wprowadziła nową konstrukcję zwaną „Foraky XX“, zezwalającą na zastosowanie wszystkich zasadniczych sposobów wiercenia, a zatem płuczki szybkoudarowej wiercenia suchego na żerdziach lub linie oraz obroto­

wego. Towarzystwo to podjęło się wykonania pierw ­ szego w Rumunji szybu górniczego do górniczej eksploatacji ropy na wzór kopalń Pechelbronn w Al­

zacji. Szyb ten jest już w budowie w Campina na te­

renach tow. Steaua Romana.

Tow. „Sondajul“ powstałe w r. 1922 z kapita­

łem 45 mil. lei. Wykonuje ono wiercenia metodą płuczkową linowo-żerdziową typu Peine, a obecnie zaczyna stosować także wiercenie rotary. Tow . Son­

dajul zajmuje się wierceniami na obcycli terenach N A F T O W Y" Str. 155

i obejmuje całkowitą administracją kopalni, której właściciel otrzymuje umówioną część uzyskanej pro­

dukcji. Przy tej nieznanej u nas formie eksploatacji kopalń nafty, właściciel praw naftowych wzgl. kon­

cesji, nie posiada zupełnie aparatu administracyjnego, wystarczają mu bowiem zupełnie ewentualne organa kontrolne.

Tow. „Petrol-Foraj“ ma podobne cele, a nadto posiada w Ploesti fabrykę narzędzi wiertniczych. Ka­

pitał akcyjny wynosi 100 mil. lei.

Pow ażną rolę w rozwoju przemysłu naftowego odgrywa założony w roku 1922 „Banca Mineloi“

(Bank Górniczy) zajmujący się finansowaniem wszel­

kich przedsiębiorstw górniczych, a przedewszystkiem naftowych, wobec tego, że poza przemysłem nafto­

wym inne działy górnictwa nie mają w Rumunji wię­

kszego znaczenia. Bank ten dobrze rozumiejąc swoją rolę, przyczynia się w wysokim stopniu do ożywienia przemysłu naftowego w Rumunji i posiada nawet swoje własne kopalnie.

Indje w sch o d n ie.

Tow. Bataafsche Petroleum Maatschappij (B. P.

M.) rozszerzyło swoją fabrykę blaszanych baniek na naftę (bidony) w Fjepoe na Jawie do wyrobu 18.000 sztuk dziennie a ponieważ fabryka posiada własny tor kolejowy, napełnianie i ekspedycja nafty jest zna­

cznie ułatwiona. Zainstalowano również metodę

„D ubbs“ do krakowania ciężkich olejów, oraz powię­

kszono znacznie rafinerję. W eksploatacji ropy zacho­

wano pew ną rezerwę, ograniczając się do pracy tylko w bardziej wydajnych otworach. W kilku miejscach na Jawie i Sumatrze wykonano wiercenia o większej głę­

bokości t. j. do- blisko 800 m. i napotkano na bogate złoża ropy wybuchowej. Na wyspie Boenjoe położo­

nej w pobliżu wybrzeża Borneo spodziewają się zna­

leźć ropę ciężką, którą rząd zamierza zużytkować na cele opałowe dla marynarki.

Francja.

Jest krajem prawie wyłącznie importującym ropę naftową i jej destylaty, ponieważ własna produkcja pochodząca z alzackich kopalń w Pechelbronn, wy­

nosząca okrągłe 700 cystern rocznie, nie jest w mo­

żności zaspokoić bardzo poważnego zapotrzebowania.

W zrozumieniu olbrzymiego znaczenia, jakie dla kraju i państw a miałaby własna produkcja ropy odpowia­

dająca potrzebom wewnętrznym, rząd francuski nie ustaje w usiłowaniach odkrycia złóż ropy we własnym kraju i w kolonjach. Rezultaty osiągnięte w południo­

wej Francji w departamencie Hérault w miejscowości Gabian, otworzyły perspektywy, które co praw da do­

tąd nie zostały przez rzeczywistość potwierdzone, lecz zachęcają do dalszych badań, które rząd usilnie popiera. Francja importowała w 1925 roku 197.604 cystern produktów naftowych, w tern olbrzymią więk­

szość, bo 103.680 cystern benzyny. Z krajów dostar­

czających Francji tych produktów wyróżniają się St.

Zj. Am. Półn. pokrywające 68.21% tego zapotrzebo­

wania, Rosja dostarczyła 4.5%, Rumunja 1.75, zaś Polska tylko 0.65%.' W artość sprowadzonych produk­

tów naftowych wynosi 2.101.960.000 franków.

Celem zamagazynowania i rozdziału wyżej wy­

mienionego kontyngentu produktów naftowych zorga­

nizowała się Francja bardzo dobrze. Zbiorniki na ten cel przeznaczone mają około 1,600.000 nr* pojemności, istnieje potrzebna ilość wozów cysternowych jakoteż

Str. 1 5 6 ______________„P R Z E M Y S Ł N A E T O W Y” Zeszyt 6 tanków dającycli możność korzystania z transportu wodą. Nadto zainstalowano około 20,000 automatów do ulicznej sprzedaży benzyny.

Liczne komitety naukowe, bądź to państw owe, bądź to przez państwo subwencjonowane pracują nad wynalezieniem nowych, bardziej ekonomicznych s p o ­ sobów zużywania produktów naftowych. W roku sprawozdawczym powołano do życia Narodowy In­

stytut Naftowy przy uniwersytecie w Strasburgu oraz uchwalono szereg ustaw, mających na celu ochronę przemysłu naftowego i zabezpieczające państwu wpływ na handel produktami naftowymi.

P o lsk a .

Omawiane tu sprawozdanie nie ominęło i na­

szego przemysłu naftowego. Sądzę, że będzie intere- sującem zapoznać się z opinją kraju, którego kapitały tak poważnie u nas się zaangażowały. Udcrzającem jest, że poprzednie sprawozdania noszą podpisy au­

torów, podczas gdy sprawozdanie z Polski nie jest podpisane, pomimo iż nie pochodzi również od re­

dakcji czasopisma, gdyż jest tam stale mowa „o na­

szym przemyśle“, u nas w P olsce“ i t. d. S praw o ­ zdanie jest poprzedzone opisem ogólnej sytuacji we­

wnętrznej w Polsce w roku sprawozdawczym, p o- czem następuje charakterystyka położenia przemysłu naftowego. Obydwa sprawozdania opisują trafnie i bardzo objektywnie poruszone zagadnienia. Autor zwraca uwagę na ujemne skutki zaniku nowych wier­

ceń zarówno eksploatacyjnych jak i eksploracyjnych, wskazuje na rolę, którą państwo, jako właściciel ogromnych obszarów, uznanych częściowo za ropo- nośne odegrać powinno i podnosi okoliczność, iż p o ­ łożenie jakkolwiek chwilowo ciężkie, bynajmniej nie jest beznadziejne zarówno pod względem ogólnego położenia ekonomicznego państwa, jak i możliwości rozwoju przemysłu naftowego. Z organizacyj naszego przemysłu wymienione jedynie „Związek Polskich Producentów i Rafinerów“, którego działalność obszer­

nie opisano w sposób, który pozwala domyślać się, iż autor artykułu wyszedł z tego grona, nie wyzby­

wając się wszelako potrzebnego w tym wypadku objektywizmu. Jest też obszerna wzmianka o kartelu i jego losach, trafnie ujęta. Artykuł zawiera nadto dobrą statystykę produkcji ropy i gazów za ostatnie 3 lata, statystykę cen i działalności polskich rafneryj, ujęta w przejrzyste wykresy, co stanowi wielkie uła­

twienie w orjentacji.

Autor wypowiada się ostatecznie z wielkim optymizmem o przyszłości polskiego przemysłu naf­

towego.

Na Polsce kończy się „Bilans światowego prze­

mysłu naftowego za rok 1925“.

Szkoda, że oprócz opisanych krajów pominięto zupełnie tak ważnych producentów jak Argentyna, Persja, Indje holenderskie i t. p., w których rozwija­

jący się przemysł naftowy nabiera coraz większego znaczenia światowego. Szkoda również, że sp ra w o­

zdania poszczególnych krajów, pochodząc od rozma­

itych autorów zawierają daty nie zawsze dające się ze sobą porównywać, co dałoby obraz więcej przej­

rzysty i pouczający.

Znajomość przemysłu naftowego w innych kra­

jach jest u nas słabo rozwinięta, co jest objawem stanowczo ujemnym. Sprawozdanie niniejsze pouczy nas, że zagranicą wre intenzywna praca organizacyjna