Miesięcznik Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego
12 (22)/2009
Świąteczny czas sprzyja rodzinnym spotkaniom. Pomysłodawcy kam- panii „Prowadzę – jestem trzeźwy”
od wielu lat zachęcają do przeży- wania nie tylko świątecznej rado- ści w sposób świadomy i odpo- wiedzialny, w trosce o życie swoje i innych. To właśnie ta kampania w opinii internautów okazała się najlepszą spośród 52 kampanii społecznych. „Prowadzę – jestem trzeźwy” to społeczno-edukacyjne przedsięwzięcie, które ma wywołać u odbiorcy refl eksję i przyczynić się do zrozumienia faktu, że w pew- nych sytuacjach nie ma alternaty- wy. Trzeba podjąć „trzeźwą decy- zję” – dla dobra innych i swojego.
Twórcy akcji odwołują się przede wszystkim do pozytywnych warto- ści, które tkwią przecież w każdym z nas. Kampania ma na celu przede wszystkim promowanie trzeźwej i odpowiedzialnej postawy kierow- ców. O tym, że jest nas coraz więcej, przekonuje ks. Piotr Brząkalik, pomy- słodawca akcji. Więcej na ten temat w bieżącym numerze „Szlaków”.
Święta Bożego Narodzenia na Śląsku dawniej nazywano Godami. A jak najlepiej zapoznać się ze starymi zwyczajami i obrzędami bożonaro- dzeniowymi w naszym regionie? Wy- starczy przejechać się świątecznym tramwajem. W jego wnętrzu będzie można zobaczyć ekspozycję zwią- zaną właśnie z Bożym Narodzeniem.
Tramwaj wyruszył już 18 grudnia.
Świąteczna jazda potrwa do 6 stycz- nia 2010 roku. Zapraszamy, a szcze- gółowy rozkład jazdy świątecznego tramwaju dostępny jest na stronie internetowej KZK GOP, który jest partnerem całego przedsięwzięcia.
Redakcja
KĄTEM oka
szl a ki
Boże Narodzenie na Śląsku na- zywano kiedyś Godami lub God- nymi Świętami. W tym niezwy- kłym czasie pojawia się uroczysty wystrój domu, charakterystycz- ne dla tego okresu potrawy, roz- brzmiewają kolędy, panuje pod- niosły nastrój. Wyjątkowe jest nasze zachowanie i postępowa- nie, a śląskie dzieci wciąż oczeku- ją prezentów od Dzieciątka.
W nawiązaniu do dawnych zwy- czajów bożonarodzeniowych Mu - zeum Śląskie już po raz drugi w tym wyjątkowym okresie or- ganizuje nietypową świąteczną wystawę etnografi czną w zabyt- kowym tramwaju...
Świąteczny tramwaj będzie jeź- dził po miastach Górnego Ślą- ska do 6 stycznia 2010 roku. Po- jazd kursuje na terenie Katowic, Chorzowa, Bytomia, Rudy Ślą-
W numerze
Sto odcieni koloru
„Prowadzę – jestem trzeźwy”
Komunikacja na święta
skiej, Zabrza, Gliwic, Sosnowca oraz Będzina i ma wyznaczone miejsca postojowe na wybranych przystankach. Główne przystanki tramwajowego muzeum to rynek w Katowicach, ratusz w Chorzo- wie, plac Sikorskiego w Bytomiu, plac Wolności w Rudzie Śląskiej Chebziu i w Zabrzu. W czasie postoju można obejrzeć ekspo- zycję, która przedstawia śląskie obrzędy i zwyczaje związane ze świętami Bożego Narodzenia.
We wnętrzu pojazdu zobaczy- my bożonarodzeniową szopkę z ponadmetrowymi polichro- mowanymi rzeźbami, postaci przebierańców: Mikołaja, Anio- ła, Diabłów, Śmierci, Żyda, Ko- lędnika z gwiazdą, wędrujących niegdyś po wsiach i miastecz- kach śląskich, fotografi e archi- walne przypominające o tym, jak kiedyś obchodzono Wigilię.
Tramwaj przybrany jest „pod- łaźnicami”, czyli wierzchołkami
Muzeum Śląskie w Ka- towicach przypomina o dawnych zwyczajach i obrzędach bożonaro- dzeniowych. Nie będzie to tradycyjna wystawa w muzealnych salach.
Tym razem, podobnie jak w roku ubiegłym, za wnętrza ekspozycji po- służy zabytkowy tram- waj. Świąteczny pojazd wyruszył na wycieczkę po śląskich miastach już 18 grudnia bieżące- go roku.
choinek wieszanymi pod sufi - tem, przystrojonymi tradycyjny- mi ozdobami.
Akcja Muzeum Śląskiego w Kato- wicach jest skierowana do miesz- kańców regionu, którzy w zamę- cie świątecznym nie mają czasu i ochoty na zwiedzanie muzeów.
Partnerem przedsięwzięcia jest Komunikacyjny Związek Komu- nalny GOP.
Katarzyna Migdoł-Rogóż
Fot. pl. wikipedia.org
Świąteczna JAZDA...
tramwajem
Świąteczny tramwaj będzie jeździł po miastach Górnego Śląska do 6 stycznia 2010 roku
Nadchodzące Święta Bożego Narodzenia niosą ze sobą wiele radości oraz refl eksji dotyczących minionego okresu i planów na nadchodzący Nowy Rok.
W tych wyjątkowych dniach chcemy życzyć refl eksji nad cudem, który wydarzył się dwa tysiące lat temu w grudniową noc w Betlejem, a także osobistego doświadczenia Jego mocy w codziennym życiu w każdym dniu 2010 roku.
Zarząd oraz Pracownicy
Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP 25 płyt z „Minimusicalem o Mak-
si sprawach”, czyli opowieści o św. Pawle w wykonaniu studen- tów Duszpasterstwa Akademic- kiego „Graniczna” w Ka to wicach oraz gadżety KZK GOP czekają na pierwsze 25 osób, które zgło- szą się z ważnym biletem kwar- talnym bądź trzema imienny- mi biletami miesięcznymi z roku 2009, opiewającymi na ich na- zwisko. Imię i nazwisko muszą być zgodne z okazanym dowo- dem tożsamości.
Zgłoszenia przyjmowane będą 6 stycznia 2010 roku w siedzibie KZK GOP w Katowicach, przy ul.
Barbary 21a (parter, pokój 026), w godzinach od 9.00 do 14.00.
Uwaga! Bilety na okaziciela nie biorą udziału w konkursie!
Konkurs
dla pasażerów !
Fot. Anna Koteras
CZYM ŻYJĄ GMINY
Redaktor naczelna Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja
Alodia Ostroch, Anna Koteras Tomasz Musioł, Krzysztof Sobański Paweł Wieczorek
Opracowanie grafi czne i korekta M-art poligrafi a
Druk:
Agora Poligrafi a Sp. z o.o. Tychy Nakład:
10 000 egzemplarzy Wydawca:
Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji:
Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 032 743 84 14, fax 032 251 97 45 szlaki@kzkgop.com.pl
www.kzkgop.com.pl
szl a ki
Wpisane do rejestru dzienników i czasopism pod poz. Pr 1979
GLIWICE
Czy autobus zdał egzamin?
W celu uzyskania odpowiedzi na to pytanie 14 grudnia rozpoczęło się badanie opinii publicznej, które potrwa do końca tego roku. Ankie- terzy pytają, czy zmiana komuni- kacji tramwajowej na autobusową wpłynęła na poprawę transportu publicznego w mieście. Gliwicza- nie mogą również wyrazić swoje zdanie odnośnie przedłużenia linii A4 do Trynku, Sikornika i Ostro- py. Badanie przeprowadzane jest w formie wywiadu bezpośrednie- go, ankieterzy pukają do domów około 1000 mieszkańców Gliwic.
Ogłoszenie wyników ankiety na- stąpi w połowie stycznia 2010 roku.
kmr zaplanowane od godziny 20:00
do 1:00. Po północy wystąpi Sep- tember, a wcześniej zagrają Co- cotier, PIN, Sasha i Golec U’Or- kiestra. Wystąpi również Kabaret DNO.
kmr CZELADŹ
KATOWICE
Jasełka w Czeladzi
13 grudnia płyta czeladzkiej sta- rówki po raz kolejny licznie za- pełniła się mieszkańcami miasta.
W tym roku bożonarodzeniowy spektakl jasełkowy został wysta- wiony przez artystów z „Teatru Czterech Żywiołów” z Choj- nic. W przedstawieniu wystąpiło 8 aktorów, którzy podczas trwa- nia całego spektaklu porusza- li się na szczudłach. Niezwykłe efekty pirotechniczne – sztuczne ognie, pochodnie, petardy – oraz starannie dobrana do tego ro- dzaju widowiska oprawa dźwię- kowa zrobiły ogromne wrażenie na mieszkańcach miasta.
tm
„Katowicki Sylwester z gwiaz- dami” odbędzie się przed kato- wickim Spodkiem. Stanie tam duża nowoczesna scena z mul- timedialną scenografi ą. Naj- ważniejszym wydarzeniem tego wieczoru będą występy gwiazd,
Tomasz Wrona od lat jest znany z propagowania folkloru, stara się ocalać i przekazywać potom- nym tradycje ludowe. W kręgu jego zainteresowań leży szcze- gólnie dawny strój śląski, temu też tematowi poświęcił wyda- ną przez siebie książkę. – Nie rozumiemy już stroju śląskie- go, nie wiemy, jakie pojedyn- cze jego elementy się nosiło, jak one się w poszczególnych miej- scowościach różniły. Trzeba tę wiedzę popularyzować, przy- pominać, wskazywać na różno- rodność naszych strojów, po to, żeby je zachować dla następnych pokoleń. Jak ktoś mnie pyta, co mi się w folklorze podoba,
zawsze odpowiadam, że pięk- na jest w nim niesamowita róż- norodność. Każda praktycznie okolica ma swoje tradycje, które są przynajmniej troszeczkę inne od tych w miejscowościach są- siednich – rozpoczął swoją mu- zealną opowieść.
W dalszej części można się było dowiedzieć, czym się różnią po- szczególne typy śląskich strojów, a także jak wygląda ich zróżni- cowanie w obrębie samych My- słowic. Jak się okazało, praktycz- nie każda dzielnica ma swoje tradycje i elementy, które odróż- niają ją od sąsiadów. – Na przy- kład plisowane kiecki swój rodo- wód wywodzą z Krasów. Potem
ta moda przeszła do Wesołej, Kosztów, a na końcu do Dzieć- kowic. I taki element ubioru jest charakterystyczny dla tych wła- śnie czterech dzielnic – mówił.
Podczas wizyty w muzeum moż- na było się dowiedzieć, jak mor- gowianki malowały fartuchy krowimi ogonami i dlaczego tak trudno zdobyć do kolekcji pan- talony. Wykład urozmaicony był nie tylko zdjęciami i prezenta- cją poszczególnych elementów ubioru, stroje można było zoba- czyć też na modelkach – Toma- szowi Wronie towarzyszyły żona i córka ubrane w śląskie stroje.
Anna Koteras
O stroju śląskim w muzeum
Trzydzieste pierwsze z organizowanych co tydzień w Muzeum Miejskim w My- słowicach spotkań czwartkowych poświęcone było tradycyjnym śląskim strojom.
O różnych ich rodzajach, przeznaczeniu poszczególnych elementów, ich ewolucji i cechach charakterystycznych mówił Tomasz Wrona, historyk, folklorysta, radny Sejmiku Śląskiego.
KATOWICE
10 grudnia 2009 roku odbyła się konferencja prasowa, podczas której przedstawiono dyrektora Projektu Europejska Stolica Kul- tury 2016, którym została Agnieszka Kloryga – współorganiza- torka spektakularnych imprez o charakterze międzynarodowym, producentka teatralna i koncertowa. Zaprezentowano również logotyp Katowic – kandydata do tytułu ESK 2016, autorstwa dr. Wojciecha Janickiego.
BĘDZIN
Po raz trzeci zorganizowano w Będzinie Forum Organizacji Pozarzą- dowych. 9 grudnia w Urzędzie Miejskim spotkali się przedstawiciele miejskich organizacji pozarządowych i wolontariatu. Po raz kolejny debatowano o współpracy samorządu z tzw. trzecim sektorem. Orga- nizacje pozarządowe aktywizują i integrują lokalną społeczność, po- dejmują cenne działania dla dobra mieszkańców. Swą działalnością uzupełniają działania podejmowane przez lokalne samorządy.
PIEKARY ŚLĄSKIE
14 grudnia br. podczas Mszy świętej w Bazylice Najświętszej Ma- ryi Panny w Piekarach Śląskich odbyła się uroczystość przekaza- nia Betlejemskiego Światła Pokoju. Światło przekazali harcerze Komendy Śląskiej Chorągwi oraz Hufi ec ZHP im. Hatki, Hadasia i Tomy w Piekarach Śląskich.
RUDA ŚLĄSKA
10 000 dolarów to suma, którą udało się zebrać Kayi Mireckiej- Ploss i Kazimierzowi Kutzowi podczas zbiórki pieniędzy na po- moc dla dzieci górników zmarłych i poszkodowanych w wyni- ku ostatniej tragedii w Kopalni KWK „Wujek-Śląsk”. 12 grudnia w Urzędzie Miasta Ruda Śląska zostały im wręczone prezenty, za- kupione za pieniądze ze zbiórki.
ZABRZE
W sobotę 12 grudnia odbyły się obchody jubileuszu 50-lecia Te- atru Nowego w Zabrzu. Z tej okazji w teatrze odbyła się uroczysta gala, w której udział wzięli m.in. dyrektorzy, reżyserzy i aktorzy, którzy pracowali na jego deskach, miłośnicy zabrzańskiej sceny, a także przedstawiciele samorządu.
w skrócie...
Tomasz Wrona od lat stara się przekazywać potomnym tradycje ludowe
Sylwester z gwiazdami
MYSŁOWICE
Fot. www.plackowski.art.pl
Sto odcieni
koloru
Malarstwo przedstawieniowe – KościółGarnizonowy
Ogródek
Adam Plackowski z medalem Fundacji im. Agaty Mróz-Olszewskiej Pingwiny
Malarstwo emocjonalne – Spodek
Malarstwo przedstawieniowe – Kościół
Garnizonowy
Ostatnio jest Pan znany z dzia- łalności w muzeum oraz sesji malarstwa emocjonalnego…
Pokazywane na tej wystawie ob- razy nie odbiegają technicz- nie od tego, co robię. Malarstwo przedstawieniowe ciągle jest dla mnie bardzo ważne. Faktycznie, dość długo zajmowałem się in- nymi tematami, jednak w ostat- nim czasie trochę się uaktywni- łem wystawienniczo. W ubiegłym roku miałem wystawę w Mysłowi- cach, teraz trwa ta w Katowicach.
Chciałbym zaznaczyć, że obecnie prezentowane są obrazy zupełnie nowe, nigdy dotąd niepokazywa- ne. To one stanowią trzon wy- stawy. Oprócz nich będzie mała odrębna ekspozycja „obrazów emocjonalnych”, zawierających elementy architektury Katowic.
Skąd pomysł na uwiecznianie architektury?
Wszystko zaczęło się przez pracę w muzeum. Tutaj poznaję różne obiekty i ich tajemnice. O hi- storii nigdy nie lubiłem myśleć przez pryzmat dat. Natomiast wiążące się z danymi obiektami sytuacje, ludzie – to są niesamo- wite opowieści. Urok kamienic po raz pierwszy udało mi się zobaczyć w Mysłowicach. Doce- niłem świetność tej architektury zarówno dzięki jej proporcjom, jak i doskonałości wykonania.
Rzetelność nieporównywalną z dzisiejszą tandetą. A architek- tura zajmuje coraz więcej miejsca
„Katowicerem”
– tak się przed woj- ną nazywało katowi- czan – byłem przez jakiś czas, mieszkałem tam 7 lat, uczyłem się, pracowa- łem i bawiłem. Zżyłem się z tym miastem, myślę, że tam w jakiś sposób pozostałem. Zresztą My- słowice z Katowicami są sobie bli- skie. Katowice też dlatego, że mam tam wielu przyjaciół i współpra- cowników. W szczególności bli- ski jest mi klub Violino, nie tylko poprzez doskonałą kuchnię jego gospodyni – Ewy Gembalskiej.
Przyjaźnimy się i współpracuje- my z całą rodziną Gembalskich, z Henrykiem – skrzypkiem, wy- kładowcą Akademii Muzycznej, jego bratem Julianem, wielkim organistą i pedagogiem, ogrom- nie pracowitym i wybitym artystą oraz ze wszystkimi członkami ich rodzin. Nasze dzieci też. Zresz- tą wernisaż uświetnił koncert Henryka, który obiecał mi to już wcześniej. To są prawdziwi ludzie przez duże L.
Jakie zakątki Katowic można oglądać na Pana obrazach?
Różne, ale głównie południowe Katowice. Moim zdaniem to jed- na z najciekawszych pod wzglę- dem zabudowy starsza dzielnica Katowic. Ulica Krzywa, która jest ewenementem w ogóle, w archi- tekturze europejskiej, plac Karo- la Miarki, plac św. Andrzeja, uli- ce Drzymały, Wodna i familoki w jej okolicy. Bardzo ważne też
są tematy sakralne – niesamowi- ty Kościół Garnizonowy, Kościół Mariacki, Kościół pw. św. Piotra i Pawła, a z trochę późniejszego okresu – Katedra oraz Kuria Bi- skupia. W sumie więc ta część Katowic, o której można powie- dzieć „Kościuszki i okolice”, jak ten obszar nazwał Jarosław Le- wicki – niezwykle uzdolniony pisarz, autor m.in. miesięczni- ka o takiej nazwie. Do tego rów- nież fragmenty starego dworca oraz kopalnia Katowice i jej oko- lice, bardzo ważny punkt na ma- pie Katowic. W tej architekturze i wszystkich elementach urbani- stycznych miasta bardzo widocz- na jest wielokulturowość Śląska.
W Katowicach widać kilka do- brze zachowanych świadectw hi- storii.
O swoich obrazach mówi Pan
„architektura oczami malarza”.
Nigdy nie miałem zacięcia do ry- sunku stricte architektonicznego.
Architekci zupełnie inaczej sta- wiają kreski. Mnie się taka tech- nika nie podoba, nazwałbym to sztywnością techniczną. Kre- ski rysują pod kątem prostym, co powoduje, że tworzy się ra- ster. U mnie najważniejsza jest fascynacja kolorem Chcę po- kazać, jak coś wygląda, nie po- w mojej głowie. Tu, w muzeum,
już od trzech lat potykam się o różne ślady przeszłości, które mają swój niesamowity charak- ter i klimat. Zafascynowanie ar- chitekturą to jakby próba połą- czenia dwóch rzeczy. Mojej wizji artystycznej z warstwą historycz- ną. Przecież każde dzieło składa się z warstwy literackiej – z tego o czym opowiada, i z warstwy formalnej – czyli z tego, jak jest zrobione. A może być zrobio- ne dobrze, źle, krzykliwie, mo- nochromatycznie... Sposobów przedstawienia rzeczywistości jest tyle, ilu jest ludzi.
Co Pana szczególnie zafascyno- wało?
W Mysłowicach niestety nie za wiele obiektów zachowało się w stanie pierwotnym, bar- dzo wiele rzeczy zostało bez- powrotnie zniszczonych. Jednak już same zamysły architektów są niesamowite. Przykładem mogą być budynek sądu czy ka- mienica, w której mieścił się za- kład cukierniczy pana Rojew- skiego. Malowałem na balkonie udostępnionym mi przez przy- jaciół. Nigdy wcześniej nie mia- łem okazji dokładnie się przyj- rzeć tym elementom – a są one przepiękne, to wszystko secesja.
Zresztą jest jej na Śląsku bardzo dużo.
Mysłowice były tematem ze- szłorocznej wystawy. Dlaczego teraz Katowice?
ROZMOWA „SZLAKÓW”
KZK GOP 3
przez rysunek detali, ale poprzez kolor, zdecydowane określe- nie jego plamy. Zresztą wydaje mi się, że w tym kierunku mam naturalne predyspozycje. Moim zdaniem to jest jak ze słuchem muzycznym. Są ludzie, którzy go mają, i są tacy, którzy go nie posiadają. Są tacy, którzy roz- różniają tylko kolory podstawo- we, potrafi ą na przykład odróż- nić czerwień od zieleni, ale już zieleń chłodniejszą od cieplej- szej nie. W tym zakresie, cytując świętej pamięci mistrza Olgierda Bierwiaczonka, mojego mento- ra i pierwszego nauczyciela, do- bry malarz powinien umieć od- różnić przynajmniej sto odcieni jednego koloru, żeby móc się posługiwać paletą. Nie jest sztu- ką stworzyć coś z oczywistych, nazwanych kolorów.
Pana wizja Katowic minionych?
To pewna tęsknota, nostalgia za pustymi uliczkami, gdzie bez pośpiechu poruszają się pięk- nie ubrani ludzie, którzy mają w głowach nie tylko pomysł, jak przeżyć do następnego dnia, ale jeszcze oprócz tego coś sobie wyobrażają i mają coś do prze-
myślenia.
Rozmawiała Anna Koteras
W czwartek, 17 grudnia, odbyło się otwarcie najnowszej wystawy ob-
razów Adama Plackowskiego, mysłowickiego artysty, twórcy malar-
stwa emocjonalnego, dyrektora Muzeum Miasta Mysłowice.
J
est nas więcej! – mówi ks.Piotr Brząkalik, przywołując hasło kampanii. – Jest coraz wię- cej kierowców świadomych tego, jak ważna jest trzeźwość za kie- rownicą i promowanie tej posta- wy w swoim otoczeniu. Pierwsze miejsce w rankingu jest dla nas potwierdzeniem słuszności tego, co robimy. Dowodem na to, że nasze działania przynoszą efekty i coraz więcej ludzi podpi- suje się pod hasłem kampanii.
– Chcemy, aby „trzeźwość” ko- jarzyła się ludziom pozytyw- nie – dodaje Krzysztof Gmyrek, wiceprezes Business Consul- ting, współorganizator kampa- nii. – Z radością postępowania zgodnie z wartościami, z przy- należnością do wielkiej grupy lu- dzi, którzy w poczuciu odpowie- dzialności za Życie mówią TAK trzeźwości za kierownicą.
Te wszystkie dobre myśli znala- zły wyraz w tegorocznym projek- cie grafi cznym, obecnym między innymi na billboardach.
RAPORT „SZLAKÓW”
Najnowszym pomysłem, który pojawił się na ulicach polskich miast, są naklejki na tyłach au- tobusów i samochodów osobo- wych. Naklejki, tak samo jak wprowadzane wcześniej bre- loki, są reakcją organizatorów na liczne prośby sympatyków kampanii, którzy chcą promo- wać trzeźwość wśród uczestni- ków ruchu drogowego. Do ak- cji, jak co roku, włączyli się przewoźnicy komunikacji pu- blicznej z całej Polski, udostęp- niając autobusy pod ekspozycję naklejek. Na Śląsku są to przed- siębiorstwa komunikacji miej- skiej z Katowic, Gliwic, Ryb- nika, Sosnowca, Tychów oraz Tramwaje Śląskie.
Breloki dla kierowców
Produkcję naklejek oraz bre- loków fi nansują organizato- rzy i partnerzy, w tym prawie siedemdziesiąt miast. Można je otrzymać w urzędach miast partnerskich, których lista znaj-
duje się na stronie www.trze- zwosc.pl, podczas aukcji chary- tatywnych na portalu Allegro, w trakcie kontroli policyjnych oraz podczas różnych zlotów sa- mochodowych. Ostatnio roz- dawane były w trakcie V Ogól- nopolskiego Zlotu Miłośników Marki Alfa Romeo w Częstocho- wie. Na zlot przybył patron du- chowy imprezy – ks. Piotr Brzą- kalik – twórca akcji „Prowadzę – jestem trzeźwy”, który poświę- cił samochody.
– Tak jak inni użytkownicy dróg, posiadamy rodziny i zna- jomych, których często wozi- my, i chcemy, aby jazda z nami zawsze była bezpieczna i dawa- ła radość z podróżowania Alfą – tłumaczy Robert Łysiak, pre- zes Ogólnopolskiego Stowarzy- szenia Miłośników Marki Alfa Romeo. Stowarzyszenie stara się promować odpowiedzialne za- chowania na drodze oraz nie- prowadzenie „pięknych Belli”
po alkoholu.
„Prowadzę – jestem trzeźwy” jest najlepszą kampanią społeczną w opinii internau- tów. W konkursie wzięły udział 52 kampanie społeczne. Na drugim miejscu upla- sowała się kampania „Przestrzeń Miasta”, na trzecim „Pij Mleko! Będziesz Wiel- ki!”. Pełną listę można zobaczyć na stronie www.kampaniespoleczne.pl.
„Prowadzę
– jestem trzeźwy”
Fot. Business Consulting
Funkcjonariusze OSP w Młyńsku przyłączyli się do akcji
Kampania narodziła się na Śląsku i tutaj cieszy się największym poparciem społecznym
RAPORT „SZLAKÓW”
KZK GOP 5
Pozytywnie o kampanii
Robert Łysiak w swoich poglą- dach nie jest odosobniony. Co- raz więcej ludzi deklaruje nie tylko poparcie dla tego typu my- ślenia, ale również wolę jego pro- mowania. Stanisław Rauch z Dą- browy Górniczej zwraca uwagę na fakt, że jazda samochodem to codzienna praca wielu osób, również jego. – Jako taksówkarz w szczególny sposób odpowia- dam za bezpieczeństwo moich pasażerów, dlatego nie wyobra- żam sobie, abym nietrzeźwy siadł za kierownicą. Uważam, że ha- sło „Prowadzę – jestem trzeźwy”
powinno stać się mottem nie tyl- ko taksówkarzy, ale wszystkich kierowców – podkreśla.
Piotr Stypka jest kierowcą moto- cyklu od wielu lat. Według nie- go akcja „Prowadzę – jestem
trzeźwy” buduje coraz większą świadomość wśród kierowców.
– Ostrożna i rozważna jazda jest bardzo ważna, bo pojazdów na drogach przybywa bardzo szybko – kwituje Piotr Stypka.
Czarek, członek klubu FSO PTK ma dwadzieścia lat. Często cho- dzi na różne imprezy. – Zawsze jest wśród nas ktoś, kto prowa- dzi samochód, więc dalszy ko- mentarz jest zbędny – po pro- stu osoba ta nie pije. Szkoda życia. Cieszę się, że jest ta akcja, bo jeszcze dużej ilości osób na- leży uświadomić, że alkohol i sa- mochód to niezbyt dobre połą- czenie – mówi Czarek.
Pozytywnie o kampanii wy- powiada się również kierowca rajdowy Krzysztof Hołowczyc.
– Zawsze powtarzam, że alkohol i prowadzenie pojazdów wzajem-
pejskim kongresie duszpasterzy kierowców w Watykanie i spo- tkała się z pozytywnym przyję- ciem. – Nadchodzą Święta Boże- go Narodzenia i Nowy Rok. Czas spotkań w gronie rodziny i przy- jaciół. Czas radości. Czas wyjaz- dów – mówi ks. Piotr Brząkalik.
– Przeżyjmy naszą radość świa- domie i odpowiedzialnie, w tro- sce o życie swoje i innych.
Maria Wilgus nie się wykluczają. Ich połącze-
nie tworzy bardzo niebezpiecz- ną mieszankę, która co roku jest powodem niepotrzebnej śmierci lub kalectwa tysięcy osób na pol- skich drogach. Każdy wysiłek, który zmierza do ocalenia ludz- kiego zdrowia i życia, jest nieoce- niony i potrzebny. Jest to główny powód, dla którego takie akcje, jak „Prowadzę – jestem trzeźwy”
powinny być podejmowane stale – przekonuje Hołowczyc.
Największe poparcie
Województwo śląskie jest regio- nem, w którym kampania się na- rodziła i w którym cieszy się naj- większym poparciem społecznym.
Wyraża się ono w tysiącach maili, przesyłanych do organizatorów przez osoby, dla których bliskie jest hasło kampanii „Prowadzę
– jestem trzeźwy”. Rokrocznie ho- norowy patronat nad akcją obej- muje metropolita katowicki ks. ar- cybiskup Damian Zimoń.
Dzięki opublikowanej niedaw- no angielskojęzycznej książce, podsumowującej dziesięć lat re- alizacji programu „Trzeźwość”, przesłanie „Prowadzę – jestem trzeźwy” ma szansę na obecność nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Książka prezentowana była jesienią na pierwszym euro-
zwycięża!
Pracownicy Tramwajów Śląskich z brelokami w ręku Naklejki akcji na tyłach tramwajów
Hasło „Jest nas coraz więcej” zachęca do przyłączenia się do kampanii
Do akcji co roku włączają się przewoźnicy komunikacji publicznej z całej Polski
Bilboard promujący kampanię „Prowadzę – jestem trzeźwy” Pamiątkową statuetkę odebrali m.in. przedstawiciele Business Consulting
rząd Komunikacji w Tychach obsługuje także sąsiednie gminy, nawet te, które nie partycypu- ją w kosztach organizacyjnych.
Jest przecież rzeczą oczywistą, że sam przychód z biletów nie pokrywa wszystkich kosztów przewozów pasażerskich.
Porozumienie o współpracy
W ramach współpracy związanej z przekazywaniem części środ- ków budżetowych gmin Miej- ski Zarząd Komunikacji w Ty- chach organizuje komunikację dla miasta Tychy oraz dla sied- miu innych gmin, które prze- kazały miastu, w drodze po- rozumienia, zadania związane z organizowaniem komunika- cji zbiorowej. Są to gminy: Mi- kołów, Łaziska Górne, Orze- sze, Ornontowice, Wyry, Kobiór i Lędziny.
Paweł Wieczorek
M
iejski Zarząd Komunika- cji w Tychach został utwo- rzony Uchwałą nr 372 Rady Miasta Tychy z dnia 12 września 1996 roku jako zakład budżeto- wy miasta. Bezpośredni nadzór nad MZK sprawuje prezydent miasta Tychy, który między in- nymi powołuje jego dyrektora.Jako jednostka budżetowa, MZK pokrywa swoje wydatki bezpo- średnio z budżetu.
Jego podstawowe zadania to organizowanie komunika- cji zbiorowej, w tym także pro- jektowanie nowych linii ko- munikacyjnych, sporządzanie i aktualizacja rozkładów jazdy, zawieranie umów z fi rmami wy- konującymi przewozy pasażer- skie (oprócz tyskiego Przedsię- biorstwa Komunikacji Miejskiej, Tyskich Linii Trolejbusowych i Kolei Regionalnej jest to jesz- cze siedem mniejszych przed- siębiorstw). MZK ma statuto- wy obowiązek kontrolowania jakości usług transportowych.
Odpowiada też za sprzedaż bi- letów w dwóch własnych kolek- turach oraz przez szeroką sieć kolektur agencyjnych. Sprze- daż bezpośrednia biletów jed- norazowych realizowana jest
także w formie niestacjonarnej.
Pracownicy MZK prowadzą ją ze specjalnie oznaczonych sa- mochodów służbowych, zapar- kowanych przy cmentarzach w okresie 1-3 listopada. Dodat- kowo w punktach tych udziela- na jest kompleksowa informacja o rozkładach jazdy oraz specyfi - ce komunikacji organizowanej w tych dniach.
W tym roku dystrybucja biletów z samochodów MZK sprawdziła się znakomicie w dniu Wszyst- kich Świętych i w Zaduszki, kie- dy największy ruch, a zatem i zapotrzebowanie na bilety, po- jawiło się w okolicy cmentarzy, gdzie nie zawsze znajdują się stałe kolektury. Można założyć, że ta forma sprzedaży będzie równie skuteczna np. podczas masowych imprez sportowych czy kulturalnych w mieście. Poza sprzedażą, MZK odpowiada też za kontrolę biletów w pojaz- dach wszystkich przedsiębiorstw przewozowych.
Wkrótce e-bilet
MZK reklamuje swoją działal- ność za pomocą własnych wiel- koformatowych plakatów re- klamowych, umieszczanych
w gablotach przystankowych na terenie całego miasta Tychy (gabloty są własnością Związku).
Aktualnie eksponowane jest kil- ka rodzajów plakatów (reklamy biletów okresowych, taryfy po- marańczowej itd.). Niebawem pojawią się również reklamy sprzedaży biletów przez telefon komórkowy.
Cennik usług przewozowych MZK został uchwalony przez Radę Miasta Tychy. System bile- towy oferuje szeroką gamę ulg, co umożliwia korzystanie z linii komunikacyjnych również oso- bom gorzej sytuowanym. Bilety, zarówno zwykłe, autobusowo- tramwajowe, jak i „pomarań- czowe”, ważne w pojazdach ko-
Trolejbusem
przez Tychy
W odróżnieniu od innych organizatorów komunikacji miejskiej w województwie śląskim, Miejski Zarząd Ko- munikacji w Tychach zdołał włączyć w system transpor- tu miejskiego również kolej regionalną, i stworzyć wraz z nią wspólny bilet, tzw. „pomarańczowy” – autobuso- wo-trolejbusowo-kolejowy.
TAKIE BYŁY POCZĄTKI
munikacji miejskiej w granicach administracyjnych miasta Ty- chy oraz w oznaczonych wago- nach kolejowych PKP, kursują- cych w relacji Tychy – Katowice – Tychy, są zaprojektowane w ra- mach jednej koncepcji wizualnej i profesjonalnie zabezpieczone przed ewentualnymi fałszerstwa- mi. Oczywiście oprócz jednora- zowych istnieje możliwość za- kupienia biletów okresowych.
W przygotowaniu do wprowa- dzenia znajduje się bilet elektro- niczny – e-bilet.
Komunikacja miejska jest fi nan- sowana głównie z budżetu mia- sta Tychy, które stara się niski- mi cenami biletów komunikacji miejskiej skłonić mieszkańców do korzystania z transportu zbio- rowego, jako najbardziej pożą- danego i ekologicznego sposobu podróżowania. Dotacja miasta do komunikacji zbiorowej od lat należy do najwyższych w całym regionie, ponieważ Miejski Za-
Fot. MZK Tychy
Opis produktu w jednym z hi- permarketów:
„Choinka składana:
– szkielet – 1 szt., – gałązki – 46 szt., – igły – 13543 szt., – klej montażowy – 3 l”
– Jaka jest ulubiona kolęda świeżo upieczonych rodziców?
– Cicha noc!
Świętego Mikołaja wezwano do przeprowadzenia okreso- wych badań do przedłużenia licencji pilota (jako że prowa- dzi on pojazd latający w cywil- nej przestrzeni powietrznej).
Najpierw gruntownie prze- badano jego zdrowie, m.in.
wzrok i reakcje, potem zaczęto sprawdzać umiejętności prak-
tyczne, typowe procedury i tak dalej. Sprawdzono też jego po- jazd, stan reniferów, ich bada- nia etc. W końcu przyszedł czas na test praktyczny, Mikołaj ra- zem z instruktorem usiedli w sa- niach. Mikołaj zaczął sprawdzać checklistę, a instruktor wyjął ze swej torby strzelbę.
– Po co ta strzelba? – zdziwił się Mikołaj.
Instruktor odpowiedział ściszo- nym głosem:
– Nie powinienem ci o tym mó- wić, ale w tym ćwiczeniu podczas startu stracisz jeden z silników.
Do Pinokia przyszedł Mikołaj.
Rozdał wszystkim w domu pre- zenty i rozmawia z Pinokiem:
– O! ...widzę, że nie cieszysz się z tego zwierzątka, które ci poda- rowałem.
– Bo ja chciałem pieska albo kotka!
– Niestety zabrakło! Inne dzieci też nie dostały.
– Ale ja się boję tego bobra!
Sekretarka mówi do zapracowa- nego biznesmena:
– Panie prezesie, zima przyszła!
– Nie mam teraz czasu, powiedz jej żeby przyszła jutro! A najle- piej niech wcześniej zadzwoni, to umówisz ją na konkretną go- dzinę.
Zima, las, pada śnieg. Po le- sie chodzi podenerwowany niedźwiedź. To złamie choinkę, to kopnie w drzewo, to pogoni wilka… Ogólnie – mocno wście- kły! Chodzi i gada:
– Po jaką cholerę piłem tę kawę we wrześniu...
Blondynka, ruda i brunetka były na wyspie oddalonej od brze- gu o dwadzieścia kilometrów.
Wszystkie trzy założyły się, któ- ra dopłynie do brzegu. Brunet- ka przepłynęła 10 kilometrów,
po czym się utopiła, ruda prze- płynęła piętnaście kilometrów, po czym się utopiła, blondyn- ka przepłynęła dziewiętna- ście i pół kilometra, po czym stwierdziła, że jest zmęczona i wróciła na wyspę.
Słyszałem w radiu, że jutro ma być dwa razy zimniej niż dzisiaj. Nie mogę się już do- czekać, co z tego wyniknie.
Dziś jest 0 stopni...
Wysoko w powietrzu spotyka- ją się dwa płatki śniegu. Pierw- szy pyta:
– Gdzie lecisz?
– Lecę w Tatry, na skocznię narciarską.
– A ja na autostradę, zrobię ja- kiś karambol samochodowy!
UŚMIECHNIJ SIĘ
MZK Tychy włączył w system transportu miejskiego także kolej regionalną
INFORMATOR KZK GOP
KZK GOP 7
NAPISZ DO NAS!
szlaki@kzkgop.com.pl
Do tego naraża go na przeziębie- nie, gdyż wysiadając spocony z au- tobusu musi dojść do miejsca pracy w temperaturze kilku stopni.
Liczę na poważne potraktowanie mojej uwagi.
Z poważaniem Klient Szanowny Panie!
Dziękujemy za uwagi, które prze- kazał Pan co do komfortu podró- żowania komunikacją miejską.
Z racji tego, że kierowcy nie są na- szymi pracownikami, zwrócimy się do przewoźników, aby pouczyli ich, jak mają właściwie postępować.
Z poważaniem Wydział Prasowy KZK GOP PROFESJONALNY KIEROWCA Witam!
Chciałam za Państwa pośrednic- twem podziękować Panu Kierow- cy, który dnia 3 grudnia 2009 roku prowadził autobus linii 5 o godzinie 10:49 – przystanek ul. Kościelna, Mi- KOMFORT PODRÓŻY
KOMUNIKACJĄ MIEJSKĄ Szanowni Państwo!
Jako wieloletni klient Państwa fi rmy zwracam się z uprzejmą prośbą o zwrócenie uwagi na jedną rzecz dotyczącą poprawy komfortu podróży w godzinach porannych. Proszę poinformować kierowców autobusów (szcze- gólnie dotyczy to linii 825 i 815, jadących około godz. 7:30 w dni robocze z Sosnowca do Katowic), aby w okresie jesienno-zimowym zwracali uwagę na temperaturę powietrza i NIE WŁĄCZALI ogrze- wania, gdy temperatura jest do- datnia, ponieważ autobusy są przepełnione osobami jadącymi do pracy i jest w nich zwyczajnie za gorąco. Każdy jest wystarcza- jąco ciepło ubrany, a autobusy nowych marek Solaris, MAN itp.
są wyjątkowo szczelne, co po- woduje, że szyby wewnątrz są zaparowane i leje się po nich woda. Tym samym 20-minutowy przejazd do pracy w takiej saunie jest istną katorgą dla pasażera.
chałkowice, kierunek Piekary Śląskie – za życzliwe podejście do pasaże- rów. Oby jak najwięcej było takich profesjonalnych kierowców. Życzę Wesołych Świąt!
Pozdrawiam Pasażerka linii 5 BILET MIESIĘCZNY
Witam!
Dzisiaj zakupiłem bilet miesięczny ulgowy na jedno miasto. Chcia- łem się dowiedzieć, czy przysługuje możliwość zwrotu takowego biletu?
Konkretnie chodziło by mi o wymia- nę biletu na sieciowy (3 miasta), gdyż otrzymałem dzisiaj możliwość pracy poza miastem mojego za- mieszkania.
Pozdrawiam Konrad P.
Szanowny Panie!
Informujemy, że można dokonać zwrotu biletu wyłącznie w tym punkcie, w którym został zakupio- ny. Sprzedawca do piątego dnia
miesiąca ma obowiązek przyjąć bilet, potrącając koszty manipu- lacyjne w wysokości 20 procent wartości nominalnej biletu. Sprze- dawca może zażądać paragonu fi - skalnego z kasy (przepisy fi skalne niezależne od KZK GOP) oraz od- mówić przyjęcia biletu w przypad- ku jego braku.
Z poważaniem Wydział Sprzedaży KZK GOP
BILETY DWUTYGODNIOWE Witam!
Mam pytanie, gdzie w Dąbrowie Górniczej można kupić bilety dwuty- godniowe?
Dziękuję ślicznie Justyna Szanowna Pani!
Uprzejmie informujemy, że bi- lety 14-dniowe może Pani kupić w punktach sprzedaży w Cen- trum, na przystankach przy Pałacu Kultury, ponadto w kioskach typu
RUCH oznaczonych „Sprzedaż biletów KZK GOP”. Jeżeli przeby- wa Pani w Sosnowcu, zaprasza- my do naszego punktu obsługi pasażera w przejściu podziem- nym przy dworcu PKP, drugi ko- rytarz, prawa strona od wejścia od strony ul. Warszawskiej i po- mnika Kiepury.
Z poważaniem Wydział Sprzedaży KZK GOP PODZIĘKOWANIE
Piszę te parę słów, ponieważ chciałam podziękować kierowcy linii 860, który w dniu 2 grudnia 2009 roku jechał o godzinie 22:49 z Katowic do Piekar, za bezpieczny dojazd do domu w ciężkich wa- runkach atmosferycznych. Chodzi mi o straszną mgłę:) Naprawdę nie było łatwo przejechać tyle kilo- metrów. Jestem naprawdę pełna podziwu dla pracy, którą wyko- nujecie.
Pozdrawiam Aneta
W
okresie przedświątecz- nym oraz w trakcie Świąt Bożego Narodzenia i w Nowy Rok komunikacja miejska KZK GOP funkcjonować będzie we- dług przedstawionych poniżej zasad.19-20 grudnia 2009 roku (sobota i niedziela)
Wprowadza się poszerzenie ofer- ty przewozowej w rejonie hiper- marketów i centrów handlowych, polegające na zmianie taboru za- równo w komunikacji tramwajo- wej, jak i autobusowej. W sobotę, 19 grudnia, na liniach tramwa- jowych obowiązywać będą roz- kłady jazdy ważne w soboty, na- tomiast 20 grudnia tramwaje będą kursować według rozkła- dów jazdy na niedziele i święta, z wyjątkiem linii tramwajowych nr 0, 3, 4, 11, 19, 20, 21, 22, 24, 26, 27, 35, w przypadku których będą obowiązywać sobotnie roz- kłady jazdy.
23, 28, 29, 30 grudnia 2009 roku
Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w dni robocze w okre- sie ferii. Linie tramwajowe nr 4, 11, 15, 19, 20, 28, 27 będą kursowały jak w dni robocze w okresie wakacji. Zawieszone zostanie kursowanie linii tram- wajowych nr 0 i 35.
24 grudnia 2009 roku (czwartek, Wigilia)
Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w soboty, z uwzględnie- niem wcześniejszych zjazdów po godzinie 18:00 (rozkłady na Wigi- lię). Zawieszone zostanie kursowa- nie linii tramwajowej nr 0.
Na liniach autobusowych przy- spieszonych od godz. 17:00 obo- wiązywać będzie obsługa wszyst- kich przystanków znajdujących się na trasie przejazdu. Przystan- ki dotychczas nieobsługiwane funkcjonować będą „na żąda- nie” – kierowca jest zobowiąza- ny zatrzymać się na takim przy- stanku w przypadku żądania pasażera wewnątrz autobusu lub w przypadku gdy na przystanku oczekują pasażerowie (nawet je- śli nie dają znaku ręką).
W nocy z 24 na 25 grudnia 2009 roku obowiązywać będą specjalne rozkłady jazdy, dla wozów i pociągów wykonują- cych kursy nocne. Wszystkie kur- sy na liniach tramwajowych i au- tobusowych rozpoczynające się po godz. 16:00 traktowane będą jako kursy specjalnie oznaczone.
25 grudnia 2009 roku (pierwszy dzień
Świąt Bożego Narodzenia) Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w niedziele i święta, z uwzględnieniem następujących zmian (zgodnie z założeniami rozkładów jazdy):
• nie będą kursować linie tram- wajowe nr: T0, T16, T31, T38 oraz autobusowe nr 2, 26, 42, 44, 61, 46, 71, 88, 90, 91, 98, 100, 104, 106, 116, 139, 140, 154, 162, 165, 177, 188, 200, 215, 220, 230, 292, 296, 600, 657, 662, 673, 676, 669, 678, 690, 719, 721, 722, 805, 807, 811, 830, 905, 906, 959, 998;
• nie będą kursować linie ob- sługujące centra handlo- we: S-6, S-7, S-8, S-9, S-10, S-15, 250 i 750, a linie auto- busowe 39, 52, 109, 146, 155,
255 i 850 (które będą kurso- wać według rozkładu jazdy obowiązującego w dni wolne od pracy w centrach handlo- wych) nie będą obsługiwać przystanków przy centrach handlowych. Wyjątkowo, z uwagi na funkcjonowanie Centrum Handlowo-Rozryw- kowego „PLAZA” w Rudzie Śląskiej, linie nr 23, 155 i 255 będą obsługiwać przystanek
„Wirek Plaza”;
• według odrębnych rozkła- dów jazdy będą kursować linie tramwajowe nr 1, 5, 9, 11, 17, 18, 19, 20 oraz linie autobu- sowe nr A4, 8, 32, 41, 58, 59, 115, 126, 186, 193, 194, 201, 259, 616, 675, 677, 692 i 699.
26 grudnia 2009 roku (drugi dzień
Świąt Bożego Narodzenia) Obowiązywać będą rozkłady jazdy ważne w niedziele i świę- ta, z uwzględnieniem następu- jących zmian (zgodnie z założe- niami rozkładów jazdy):
• według odrębnych rozkładów jazdy kursować będą linie tram- wajowe nr 1, 5, 9, 11, 17, 18, 19, 20 oraz linie autobusowe nr 32 i 719;
• nie będą kursować linie tram- wajowe nr T0, T16, T3, T38 oraz autobusowe nr 905 i 906;
• nie będą kursować linie ob- sługujące centra handlowe:
S-6, S-7, S-8, S-9, S-10, S-15, 250 i 750, a linie autobuso- we 39, 52, 109, 146, 155, 230, 255, 662 i 850 (które będą kursować według rozkładu jazdy obowiązującego w dni wolne od pracy w centrach handlowych) nie będą obsłu-
giwać przystanków przy cen- trach handlowych.
27 grudnia 2009 roku (niedziela)
Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w niedziele i święta.
Nie będą kursować linie autobu- sowe nr 905 i 906.
28-30 grudnia 2009 roku (poniedziałek – środa) Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w dni robocze w cza- sie ferii i wakacji.
31 grudnia 2009 roku (czwartek, Sylwester)
Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w soboty, z obowiązu- jącymi wcześniejszymi zjazdami po godzinie 20:00 (rozkłady na Syl- westra). Zawieszone zostanie kur- sowanie linii tramwajowej nr T0.
Na liniach autobusowych przy- spieszonych od godz. 19:00 obo wiązywać będzie obsługa wszystkich przystanków znaj- dujących się na trasie przejazdu.
Przystanki dotychczas nieobsłu- giwane funkcjonować będą „na żądanie” – kierowca jest zobo- wiązany zatrzymać się na takim przystanku w przypadku żądania pasażera wewnątrz autobusu lub w przypadku gdy na przystanku oczekują pasażerowie (nawet je- śli nie dają znaku ręką).
W nocy z 31 grudnia 2009 roku na 1 stycznia 2010 roku obo- wiązywać będą specjalne roz- kłady jazdy dla wozów i pocią- gów wykonujących kursy nocne.
Uruchamia się kursowanie linii nr 905 i 906.
Wszystkie kursy na liniach tram- wajowych i autobusowych roz-
poczynające się po godz. 18:00 traktowane będą jako kursy spe- cjalnie oznaczone.
1 stycznia 2010 roku (piątek, Nowy Rok)
Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w niedziele i święta, z uwzględnieniem następujących zmian (zgodnie z założeniami rozkładów jazdy):
• nie będą kursować linie tram- wajowe nr T0, T16, T31, T38 oraz autobusowe nr 2, 44, 46, 71, 162, 600, 657, 662, 673, 676, 669, 678, 719, 830, 912, 954;
• nie będą kursować linie ob- sługujące centra handlowe:
S-6, S-7, S-8, S-9, S-10, S-15, 250 i 750, a linie autobusowe 39, 52, 109, 146, 155, 230, 255 i 850 (które będą kursować we- dług rozkładu jazdy obowiązu- jącego w dni wolne od pracy w centrach handlowych) nie będą obsługiwać przystanków przy centrach handlowych;
• według odrębnych rozkła- dów jazdy będą kursować linie tramwajowe nr 1, 5, 9, 11, 17, 18, 19, 20 oraz linie autobu- sowe nr A4, 32, 8, 58, 41, 59, 115, 126, 186, 193, 194, 201, 259, 675, 677, 692 i 699.
2 stycznia 2010 roku (sobota)
Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w soboty.
3 stycznia 2010 roku (niedziela)
Obowiązywać będą rozkłady jaz- dy ważne w niedziele i święta.
Więcej na www.kzkgop.com.pl
Komunikacja na święta
nizacją Stacji Uzdatniania, prze- widziano w programie zachowa- nie dla potrzeb zwiedzających zabytkowych budowli, maszyn i urządzeń, a także samej wieży szybowej. Wszystkie zachowane obiekty i urządzenia szybu „Ma- ciej” są dostępne dla zwiedzają- cych. Na uwagę zasługuje możli- wość zapoznania się przez turystę z problematyką transportu pio- nowego w górnictwie, w tym w szczególności: z techniką udo- stępniania wyrobisk górniczych z powierzchni za pomocą szybu, systemem zasilania dołu kopal- ni, odwadniania, przewietrzania i łączności, a także z podstawo- wymi podzespołami i elementami wyciągu szybowego oraz z tech- nologią transportu pionowego.
Możliwe jest też uczestniczenie w prezentacji pracy elektrycznej maszyny wyciągowej i jej mecha- nizmów, zapoznanie się z zasa- dą funkcjonowania ujęcia wody pitnej. Szczególną atrakcją jest możliwość wejścia na wieżę wy- ciągową z tarasem widokowym na wysokości 22 m.
Paweł Wieczorek
NA SZLAKACH Z KZK GOP
Zabytki techniki Zabrza, jak zresztą większości miast Górnego Śląska, noszą nie- mieckie nazwy. Nic dziwnego – przecież w dobie industrializacji ta ziemia należa- ła do Niemiec, a pierwszymi właścicielami, zarządcami i budowniczymi tutejszych hut i kopalń byli właśnie Niemcy. Wyjątki są nieliczne, a jeden z nich to udostęp- niony do zwiedzania dawny szyb kopalni „Concordia” w Zabrzu – „Maciej”, który przeżywa swoją drugą młodość, będąc jedną z atrakcji turystycznych Szlaku Za- bytków Techniki Województwa Śląskiego.
K
iedy w latach dziewięćdzie- siątych XVIII wieku od- kryto na terenie Zabrza bogate, płytko zalegające złoża węgla ka- miennego, bardzo szybko ruszy- ła ich eksploatacja. Jako pierwsza została uruchomiona państwo- wa kopalnia „Królowa Luiza”(w 1791 roku). Zaraz też na pod- bój „czarnego złota” podążyli przedsiębiorcy prywatni, a wśród nich legitymujący się jak najbar- dziej polskim imieniem i nazwi- skiem baron Maciej Wilczek, do którego w ówczesnym cza- sie należało dominium zabrskie.
To on z końcem wieku doko- nał zgłoszenia pola górniczego i uruchomił kopalnię „Amalia”.
Był to mały zakład z dwoma szy- bami, zatrudniający zaledwie kil- ku robotników. Kopalnia praco- wała z przerwami i ostatecznie została unieruchomiona, jednak dała początek o wiele większemu zakładowi wydobywczemu, po- wstałej w latach czterdziestych XIX wieku kopalni „Concordia”, z którą stworzyła duży koncern przemysłowy.
Westschacht, czyli Maciej
Pierwsze poszukiwania głębino- we złoża przyszłej kopalni „Con- cordia” przeprowadził właściciel ziemski Antoni Wilczek (z tych samych Wilczków, co Maciej), o którym pierwszy historyk ślą- skiego górnictwa i hutnictwa Jó- zef Piernikarczyk pisał: „mąż, który najprędzej spośród pry- watnych właścicieli górnoślą-
skich w drugiej połowie wieku XVIII poznał się na bogactwach zabrzańskich, i przedsiębior- ca, który założył podwaliny pod wielki przemysł w Zabrzu”.
„Maciej” powstał jako ostatni, dziesiąty szyb wciąż rozrastającej się kopalni „Concordia”. Został zbudowany dopiero na początku XX wieku, gdy właścicielem kon- cernu był od lat ród von Don- nersmarcków. Szyb nazywał się wówczas „Westschacht”. Budo- wany, jak większość szybów, z ol- brzymimi trudnościami, na moc- no zawodnionym obszarze, został wydrążony do głębokości 198 m, aby przekopem na tym poziomie połączyć zachod- nią część obszaru „Concordii”
z jej głównymi szybami. „West- schacht” umożliwiał odwadnia- nie oraz przewietrzanie zachod- niej części kopalni. Oprócz tych funkcji służył także do transpor- tu ludzi, materiałów oraz w ogra- niczonym zakresie do prowadze- nia wydobycia. Nazwa „Maciej”
została nadana szybowi dopiero po II wojnie światowej, po cza- sochłonnym odwodnieniu zala- nych wyrobisk i ponownym uru- chomieniu kopalni.
Pstrowski – drugie polskie nazwisko...
W latach pięćdziesiątych XX wie- ku kopalnia „Concordia” weszła w schyłkowy okres swojej dzia- łalności górniczej. Wydobycie węgla spadło do poziomu około 300 tys. ton, podczas gdy w latach 1900-1912 wynosiło średnio-
rocznie około 1,1 mln ton wę- gla przy zatrudnieniu mniej wię- cej 3200 pracowników. W celu zmniejszenia kosztów wydobycia oraz umożliwienia wykorzysta- nia zasobów uwięzionych w fi la- rach ochronnych, w roku 1958
„Concordia” została połączona z sąsiednim „Ludwikiem”, two- rząc kopalnię „Ludwik – Concor- dia”. W roku 1970 z tych samych powodów nastąpiła konsolida- cja kopalń „Ludwik-Concor- dia” oraz „Mikulczyce-Rokitni- ca” i utworzona została kopalnia
„Rokitnica”, która z kolei w roku 1973 utworzyła z kopalnią
„Pstrowski” Kopalnię Węgla Ka- miennego „Pstrowski”. Scalo- na kopalnia „Pstrowski”, przede wszystkim dzięki znacznym zaso- bom na polu „Rokitnica”, jeszcze do lat osiemdziesiątych uzyski- wała znaczne wydobycie, sięgają- ce od ponad 3 mln ton do około miliona ton węgla w roku 1990.
Udział w tym wydobyciu dawnej kopalni „Concordia” był już jed- nak znikomy, a sam szyb „Ma- ciej” od 1971 roku pełnił funkcję wyłącznie wentylacyjną, zjazdo- wą i odwadniającą.
Co i jak zwiedzać?
Szyb „Maciej” jest doskonale za- chowanym przykładem zabudo- wań dawnej kopalni, z historycz- nymi formami architektonicznymi oraz układem urbanistycznym charakterystycznym dla Górne- go Śląska. Zachowane oryginal- ne wyposażenie obrazuje technikę górniczą w zakresie transportu ko-
palnianego oraz systemu odwad- niania i wentylacji wyrobisk pod- ziemnych. Niekwestionowa nymi atrakcjami kompleksu są moż- liwość sterowania czynną dwu- bębnową maszyną wyciągową produkcji Siemens – Schucker- twerke z początku XX wieku oraz głębinowe ujęcie wody pitnej, po- wstałe z unikatowego przekształ- cenia części dawnego szybu gór- niczego. Interesujące, że nadmiar wody w wyrobiskach (zatem to, co przez cały czas funkcjono- wania kopalni stanowiło naj- większy kłopot inżynierów) dziś jest wyjątkową atrakcją. Okazu- je się bowiem, że woda głębino- wa z kopalni posiada niezrówna- ną czystość i może być używana jako znakomita woda pitna. Na- leży podkreślić, że woda pod- ziemna ujmowana w szybie przez kilkadziesiąt lat jego funkcjo- nowania wykorzystywana była do celów socjalnych i komunal- nych. Po wyłączeniu szybu „Ma- ciej” z ruchu zakładu górniczego sformułowany został program re- witalizacji całego zespołu. Poza przekształceniem samego szybu w ujęcie wody pitnej oraz moder-
Położenie: Zabrze Maciejów, północno-zachodnia część Za- brza, w pobliżu drogi krajowej E40, kąpieliska Leśnego w Ma- ciejowie oraz centrum han- dlowego M1. Adres: Zabrze, ul. Srebrna 6
Dojazd: Z drogi krajowej E40 zjazd w kierunku centrum han- dlowego M1. Z centrum Zabrza:
ulicą Wolności w kierunku Gli- wic oraz ulicą Kondratowicza
Właściciel: Przedsiębiorstwo Górnicze DEMEX Sp. z o.o.
Szyb „Maciej”
Fot. Przedsiębiorstwo Górnicze DEMEX Sp. z o.o.
Szczególną atrakcją jest możliwość wejścia na wieżę wyciągową z tarasem widokowym na wysokości 22 m
Zachowało się oryginalne wyposażenie transportu górniczego
„Maciej” znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki
Szyb „Maciej” jest doskonale zachowanym przykładem zabudowań dawnej kopalni, z historycznymi formami architektonicznymi oraz układem urbanistycznym charakterystycznym dla Górnego Śląska
