Było dwóch Żydów w mundurach, którzy pracowali w armii w Lublinie - Sara Grinfeld - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

SARA GRINFELD

ur. 1923; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, dwudziestolecie międzywojenne Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2006, Żydzi, Wojsko Polskie

„Było dwóch Żydów w mundurach, którzy pracowali w armii w Lublinie”

Było dwóch Żydów w mundurach, którzy pracowali w armii w Lublinie. Jeden, on się nazywał Herman, nazwisko Herman, i pochodził gdzieś spod Lwowa. Ale podczas kiedy w Polsce była okupacja austriacko-węgierska w I wojnie, to on się ożenił z lublinianką i miał dostać wyższą rangę, bo był tylko chorążym. A po chorążym mówią, że nie można pójść w górę. Ja się na tym nie znam, ale kiedyś tak słyszałam, że ponieważ był Żydem, to mu dali chorążego, nawet nie sierżanta, żeby mógł zostać oficerem.

Ja mówiłam o dwóch? A. Drugi był rabbi, rabbi w wojsku. Ponieważ do wojska zaciągali się w wieku dwudziestu jeden lat wszyscy zdrowi mężczyźni, więc odbywało się w niedzielę nabożeństwa w kościele, a w sobotę był rabbi, który zajmował się Żydami.

[Ja o tym wiem], ponieważ mieszkałam jakiś czas u tego właśnie Żyda w mundurze.

Ponieważ przed wojną myśmy mieli zamiar przenieść się do Gdańska, ale ponieważ w Gdańsku już prawie panowali hitlerowcy, nawet przed 1939 rokiem, tośmy zrezygnowali i przenieśliśmy się dwa lata, czy rok przed wojną do tego Zaklikowa skąd mój dziadek pochodzi. Ale ja zostałam w Lublinie, ponieważ uczęszczałam do gimnazjum, a w Zaklikowie w małym miasteczku była tylko powszechna szkoła. I mieszkałam właśnie, miałam swój pokój i opiekę u tej rodziny tego podoficera Żyda.

Data i miejsce nagrania 2006-12-05, Ramat Gan

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Jarosław Grzyb

Redakcja Maria Radek