dr n. med.
beata dethloff internistka
zdrowie i zycie
Zdrowie i Życie 9772657620115
02ISSN 2657-6201 INDEKS 42823X
2/2021 Cena 14,99 zł
(w tym 8% VAT)
prof. dr hab.
Jan Lubiński dr n. med.
Jakub kLaPECki genetyk
męskie łysienie Specjalista radzi, jak je powstrzymać testy
dnaKiedy warto je robić
Badania
genetycZne w walce
Z covid-19 Pomagają pokonać wirusa
najmodniejsZa dieta sirt
✔uaktywnia geny młodości
✔regeneruje
✔poprawia kondycję
zdrowie masz w genach
Możesz uniknąć chorób rodziców:
miażdżyCy, ProbLEmów zE stawami, ostEoPorozy
genetyk
Zdrowie masZ w genach
ZZ_2102_OKLADKA_geny.indd 1 15.04.2021 13:17:21
Dostępny w salonach prasowych i na
www.national–geographic.pl natgeopl
DARMOWA DOSTAWA DO DOMU!
Spradź, jakie tajemnice snu odkryliśmy Poznaj związki
między snem a zdrowiem
Wypróbuj 10 sposobów na zasypianie
NG WS 0121 Promo_210x270.indd 1 09.04.2021 13:08
ZDROWIE i ŻYCIE 3
edytorial
w tym numerze
Łuszczyca to jedna z chorób, do której skłonność dostajemy w DNA.
Ekspert wyjaśnia, co może być wyzwalaczem tego schorzenia i radzi, jak zapanować nad łuszczycą.
52
72
94
Gen to przepis na białka, z których wszyscy jesteśmy zbudowani – mówi dr Klapecki w rozmowie z naszą dziennikarką. Naukowcy umieją dziś ten przepis doskonale odczytać:
zyskali ogromną wiedzę o naszym zapisie DNA. Dlatego są w stanie dostrzec w nim niedoskonałości i usuwać błędy, które mogą nas doprowadzić do choroby. Dzięki testom genetycznym potrafimy dziś prześwietlić nasze geny i wytro- pić zapisane w nich schorzenia.
Ta wiedza daje nam szanse na ich uniknięcie. Bo to, że skłonności do problemów z sercem czy pewnych nowotworów są tam zapisane, nie oznacza, że wystąpią. Najnowsze badania udowadniają bowiem, że wiele zależy od naszego stylu życia, regularnych badań, świado- mego odżywiania – to wszystko może nas ustrzec przed zachorowa- niem. Nawet niekorzystny zapis w DNA można trochę „podrasować”, a same geny nieco „wytrenować”. Mówi o tym epigenetyka, prężnie rozwijająca się dziedzina wiedzy, dzięki której możemy stworzyć swój najlepszy zdrowotny scenariusz.
Wieloletnim badaniom i pracom genetyków zawdzięczamy dziś także błyskawicznie opracowaną i najlepszą broń w walce z koronawirusem, czyli szczepionki. Skuteczne i bezpieczne, które mogą nam pomóc powrócić do normalnego życia.
Lekarze przekonują, że bardzo często dostajemy w spadku po rodzi- cach nie konkretne geny, które odpowiadają za pojawienie się różnych chorób, ale dziedziczymy styl życia. Mama miała nadwagę, więc roz- grzeszam się, bo taką mam urodę. Nie zawsze. Możliwe, że nie potrafisz skończyć ze zwyczajem podjadania słodyczy, jak to było w rodzinie, więc tyjesz. Może odziedziczyłeś niechęć do aktywności, relaks kojarzy ci się tylko z kanapą – dlatego masz problemy z sercem i grozi ci cukrzyca. To można zmienić. A my w tym wydaniu „Zdrowia i Życia”
przekonujemy, że warto to zrobić.
Renata Ciemięga redaktor prowadząca
„Zdrowie i Życie”
Genetyka to nauka, która ciągle się rozwija. O tym, czym nas jeszcze zaskoczy ta dziedzina wiedzy, rozmawiamy z ekspertem.
14
Wykonanie prostego testu sprawia, że możemy przechytrzyć nowotwór zapisany w genach – mówi prof. Lubiński.
Warto zapewnić genom dobrą dietę!
Styl odżywiania może pomóc nam na długo zachować młodość i dobrą kondycję.
Fot.: marcin klaban
@zdrowieizyciemagazyn
Dołącz do grupy i rozmawiaj o zdrowiu z ekspertami
ZZ_2102_EDYTORIAL.indd 3 15.04.2021 12:17:29
Fot. na okładce: adobe stock
SPIS TREŚCI
dobre zdrowie 14genetyka królowa nauk
Rozmowa z genetykiem dr n. med. Jakubem Klapeckim o tym, jakie tajemnice kryją geny.
18całaprawdaotestachgenetycznych
Wykrywają nietolerancje pokarmowe, ryzyko raka, a także dlaczego trudno nam schudnąć.
22jesteśmyneandertalczykami
Historia ludzkości zapisana w każdym z nas.
26 zarażamludzimiłościądonauki
Wywiad z prof. Magdaleną Fikus, specjalistką inżynierii genetycznej.
28 wytrenujdnaPoprzez wychowanie, styl życia i środowisko, w jakim się znajdujemy, możemy wpływać na własne biologiczne przeznaczenie.
08najnowszeodkryciaNajświeższe doniesienia ze świata medycyny na temat tego, jak działają nasze geny.
4 ZDROWIE i ŻYCIE
58
30 rodzicerządzągenamiCzuła opieka nad dzieckiem w pierwszym okresie jego życia aktywuje bardzo istotne dla rozwoju odcinki DNA.
34dziecigmoCzy modyfikacje w ludzkim genomie to nasza przyszłość czy zagrożenie?
40 krótkikursczyszczeniagenów Można trzymać w ryzach geny odpowiedzialne za nasze choroby. Umiar gra tu kluczową rolę.
487 „zdrowych”chorób
To, co dziś uważamy za groźne, naszym przodkom ratowało życie.
52możnawygraćwalkęznowotworem
Jak zapobiegać tworzeniu się nieprawidłowych komórek, mówi prof. Jan Lubiński.
56 twojamamamiałaraka,tyniemusisz
Pięć skutecznych strategii, by uniknąć raka piersi i jajnika.
58rodzinnedziedzictwozdrowotne
Warto poznać przeszłość przodków i sprawdzić, gdzie w organizmie mogą być słabe punkty.
62comięśniakimająwspólnego
ztarczycąigenami
Odpowiada ginekolog dr n. med. Tadeusz Oleszczuk.
64wjakiejformiebędzieszza10lat Cofamy zegar genetyczny.
ZZ_2102_SPIS TRESCI.indd 4 15.04.2021 11:26:29
ZDROWIE i ŻYCIE 5
88
ciało i emocje
jedz mądrze 88 na przekór genom Lekarze wiedzą, jak poprawić to, co odziedziczyliśmy po przodkach:
za duży nos, odstające uszy, zbyt wąskie usta.
92poprawdziełonaturyNiewielkie mankamenty urody możemy naprawić we własnej łazience. Prezentujemy proste triki.
94łuskipoprzodkachTa choroba
stygmatyzuje. Może prowadzić nie tylko do powikłań fizycznych, ale także odbija swoje piętno
na psychice. Jak żyć z łuszczycą – pytamy eksperta.
98atopięmaszwspadkuJednak możesz ją okiełznać.
102męskiełysienie.Genetykaczyzły
stylżycia?Wątpliwości rozwiewa specjalista.
68dietazapisanawdna W genach mamy
informacje, jakie jedzenie nam służy. Można to zbadać.
72Genynadobrejdiecie To, co kładziemy na naszych talerzach, może naprawić wadliwe geny.
78jakżyć100lat.receptaGruzinów Tajemnice długowieczności wprost z gór Kaukazu.
80 waGaidealna–maszjąwGenach Może wcale nie musisz się odchudzać?
82 najmodniejszadietasirt Odchudza, a przy okazji aktywuje geny młodości. Ideał!
94 72
80
ZZ_2102_SPIS TRESCI.indd 5 15.04.2021 11:26:44
