PRZEGLĄD LOTNICZY
M I E S I Ę C Z N I K
WYDAWANY PRZEZ DOW ÓDZTW O LOTNICTWA
ROK X W A R SZ A W A , L U T Y - 1937 Nr. 2
Skoki spadochronowe.
SZYM M IEJ SC U A R MI A, W A R M I I LOTNICTWO.
L O T N IC T W O B O M B O W E W C A Ł O K S Z T A Ł C IE O R G A N IZ A C J I L O T N IC T W A .
G en. T u lasn e, d o w ó d ca 2 o k ręgu aero n au ty cz n eg o , p o d a ł n a ł a m ach p ism a L ‘A e ro p h ile w n u m erz e u m y śln y m z a ro k 1935 a rty k u ł p od p o w yższym ty tu łe m , w k tó ry m om aw ia ro lę lo tn ic tw a b om bow e
go w c a ło k sz ta łc ie o rg a n iz a c ji a e ro n a u ty k i. J a k z a z n a c z a au to r, pierw szy m , k tó ry p o d a ł do w iadom ości ogółu fran cu sk ieg o w ło sk ą t e orię b o m b ard o w an ia lotniczego, by ł p p łk . V a u th ie r; zro b ił to w r o ku 1930.
Z ag a d n ien ie b o m b ard o w an ia je d n a k było już ro z w aża n e we F r a n c ji od ro k u 1923, aczkolw iek w nieco innej form ie, lecz z a s a d y o b jęte ty m za g ad n ien iem b y ły b a rd z o zbliżone do z a s a d o b ję ty c h te o rią w ło ską. S tu d io w a n iem za g a d n ie n ia b o m b ard o w an ia za jm o w a ł się szef sz ta b u głów nego ląd o w y c h sił zb ro jn y ch .
N a p ro śb ę p ism a Les A iles w m a rc u 1932 ro k u , n a s tę p n ie zaś w a rty k u le u m ieszczonym w R evue des D eu x M ond es w m a ju 1932 r.
p o ru sz o n o z a g a d n ie n ie w o jn y p o w ie trz n e j, a p ó źn iej w ogólnych z a r y sach i te o rię gen. D o u h et; w re szcie p p łk . V a u th ie r w ro k u 1935 w y d a ł p ra c ę o tern, z a o p a trz o n ą p rz e d m o w ą m a rs z a łk a P e ta in a .
M inęło już przeszło pięć lat od chwili, gdy F ra n cja dow iedziała się o tych zagadnieniach. Dziś nie ma już chyba nikogo, kto by w ą t
p ił o p o tę d z e lo tn ic tw a b o m b ard u jąceg o . M in iste r lo tn ic tw a gen. D e- n ain o p a rł się n a te j d o k try n ie p rz y p rz e p ro w a d z a n iu w znow ienia sp rz ę tu lotniczego. D o k try n a D o u h e ta w sw ych n a jis to tn ie js z y c h c e chach je st w m ocy; p e w n e szczegóły jej z o sta ły zm od yfiko w ane i d o sto so w an e do w a ru n k ó w o b ro n y n aro d o w ej F ra n c ji.
O becna te o ria fra n c u sk a w o jn y p o w ie trz n e j o p a rta je st n a c a łk o w itej je d n o ro d n o śc i sił p o w ietrz n y ch . S iły te n a p o c z ą tk u d z ia ła ń w ojen n y ch m ogą być u ż y te całkow icie d o ob ro n y k r a ju i do p rz e c iw n a ta rc ia n a o b sza r n ie p rz y ja c ie lsk i, p ó źn iej zaś, sto sow n ie do ro z w o ju w y p ad k ó w całk o w icie lub w zn aczn ej części do w sp o m ag a n ia d z ia ła ń je d n o ste k ląd o w y c h i floty.
N a tle tej teo rii lotnictw o bom bow e je st śro d k iem w y bitnie zaczepnym , w obec czego n a le ż y om ów ić bliżej, ja k a je st ro la lo tn ic t
w a b o m b a rd u ją c e g o w ca ło k sz ta łc ie a e ro n a u ty k i fran cu sk iej i jak i je st jego s k ła d i zn a czen ie w p o ró w n a n iu z innym i ro d z a ja m i lo tn ictw a.
W d alszy m ciągu a u to r za zn acza, że do ro k u 1928 tra k to w a n o lo t
nictw o głów nie jako śro d e k do w y k o n y w an ia ro z p o zn an ia, p o w o łan y do w a lk i ty lk o w ów czas, g d y ch odziło o o b ron ę zd o b y w an y ch p rz e2 niego w iadom ości, p o d a w a n y c h n a stę p n ie jed n o stk o m lądow ym .
Z ale d w ie n ie z n a c z n ą część ca ło śc i — e s k a d ry m y śliw sk ie i b o m bow e — tra k to w a n o jak o je d n o stk i zaczepne.
T eo rie w y g łasz an e p rz e z D o u h e ta b y ły w ręcz p rz eciw n e : p płk.
V a u th ier w sw ym o sta tn im d ziele o m aw ia te przeciw n ości.
Id e a lo tn ic tw a je d n a k jako śro d k a za czep n eg o o p a n o w a ła s to pniow o w szy stk ie um y sły . D ow ódcy z a jm u ją c y n a jw y ż sz e sta n o w i
ska w w o jsk u fran cu sk im zro zu m ieli w ażno ść teg o z a g a d n ie n ia ; sam a m yśl s ta w a ła się pow oli coraz b a rd z ie j k o n k re tn ą p o d w zg lęd em t e chnicznym , lecz p u n k te m zw ro tn y m d la zm ian y d o k try n y s ta ło się d o p iero W prow adzenie now ych sam o lo tó w — m y śliw skich D ew oitine i bom bow ych A m iot i Bloch.
S am olot m yśliw ski o szybkości 400 km /godz., u z b ro jo n y w d ziałk o i k ilk a k arab in ó w m aszynow ych, sam o lo t bom bow y o szybkości 280— 300 km /godz., o zasięg u 2.000 km , u n o szą cy 1.500 kg bom b — oto p o tę ż n e czy n n ik i w o jn y w sp ó łcz esn ej, stan o w iąc e p rz e k o n y w u ją c y a rg u m e n t n a w e t d la lu d zi m niej o rie n tu ją c y c h się w za g ad n ien iac h lotniczych.
N iestety , o rg a n iz a c ja nie n a d ą ż y ła za now ym i id eam i i lo tn ictw o fran cu sk ie nie z a ję ło do dziś d n ia n ależ n eg o m u m iejsca m ięd zy ś ro d k am i o b ro n y n aro d o w ej, m iejsca, k tó re pow inno było z a ją ć ze w zg lę
d u n a sw e m ożliw ości. B u d ż e t jego je s t stosunkow o zn aczn ie n iższy od b u d że tó w w o jsk a lądow ego i m a ry n a rk i, je śli p om inąć w y siłek d o ra ź n y n a w znow ienie sp rz ę tu ; je śli bow iem z d a m y sobie sp ra w ę w o- gólnych z a ry sa c h o p o tę d z e z a cze p n ej lo tn ic tw a n ie p rz y ja c ie lsk ie g o i je śli je st obaw a p rz e d zb o m b ard o w an iem sto licy F ra n c ji i b az lo t
niczych, to w y d a je się, że nie p rz y w ią z y w a n o n a le ż y te j w agi do m o żliw ości odw eto w y ch F ra n c ji.
W y sta rc z y sp o jrz e ć n a p o ło żen ie geo g raficzn e F ra n c ji, by s tw ie r
dzić bliskość c z u ły c h p u n k tó w od g ra n ic y o ra z o d d a le n ie czu ły ch p u n k tó w m ożliw ych n ie p rz y ja c ió ł F r a n c ji od te jż e granicy.
R ów nież p rz e k o n a n ie , że F r a n c ja p o w in n a zajm o w ać stan ow isk o o b ro n n e w p o w ietrz u , ta k ja k i n a ziem i, je s t zd a n ie m a u to ra p o w a ż n y m błędem , k tó ry m oże w p rz y sz ło ś c i b a rd z o d ro g o F ra n c ję k o sz to w ać. L otnictw o, jak o b ro ń nie m o g ąca się o nic o przeć, m oże być t y l ko zaczep n y m . T rz e b a b y ło b y szu k a ć czynnikó w o b ro n n y ch w p o tę ż nej o rg a n iz a c ji ob ro n y p rz e c iw lo tn ic z e j, o k tó re m o g ły b y się o p rzeć e s k a d ry m yśliw skie, lecz i to nie b y ło b y re a ln e n a w e t w ra z ie p o d p o rz ą d k o w a n ia w szy stk ich sk ła d n ik ó w o b ro n y p rz eciw lo tn icze j, ja k n a słuch, a r ty le ria , re fle k to ry , sam o lo ty i t. p., u ży tk o w n ik o w i czy li m in i
stro w i lotnictw a.
Lotn ic tw o obronne.
L otn ictw o m y śliw sk ie m oże sp e łn ia ć ty lk o ro lę ob ro n n ą. D la z a p ew n ie n ia m u ta k ie j p rz e w a g i tech n ic zn ej, k tó ra b y m u p o zw o liła d o p ęd z ić n a p a stn ik a , m usi ono m ieć n a d m ia r szyb ko ści 80 — 100 km /godz. A b y m ogło zw alcza ć sk u tecz n ie n ie p rz y ja c ie la , trz e b a je p o tę ż n ie uzbroić.
J e d y n ie sam o lo t jed nom iejscow y, jed n o siln ik o w y czyni zad o ść tym w ym aganiom ; p ro m ień d z ia ła n ia jego je s t je d n a k stosunkow o niew ielki, a p rz y d z ia ł a m u n icji z b y t szczu p ły .
W d zień sam o lo t ta k i b ęd zie m ógł strą c ić p rz e c iw n ik a w ta k i sam sposób, jak to się o d b y w a ło w cz a sie w ielkiej w ojny, a le ty lk o w ra z ie p o sia d a n ia w yborow ego p e rso n e lu . O tó ż tru d n o b ęd z ie z n a le ź ć w ię cej niż 30 do 50 asów łą c z ą c y c h w sobie m is trz a a k ro b a c ji z w y b o ro w ym strzelcem .
T ych p ięćd z iesięciu m yśliw ców nie b ędzie m ogło p an o w a ć n a d niebem F ra n c ji; k a ż d y z nich b ęd z ie m u sia ł d z ia ła ć sam od zieln ie, z z a skoczenia, jak to ro b ili G ugnem er, F onck, H e u rte a u x , N a v a rre , P in -
s a r d ; ro la ich n a to m ia st b ęd z ie tru d n ie js z a niż ro la p o p rz e d n ik ó w ze w zg lęd u n a siln ie jsz e u z b ro je n ie n ie p rz y ja c ie la i d u że szybkości, u t r u d n ia ją c e w y k o n y w an ie m anew ru.
D z ia ła n ie ich b ę d ą m usieli w spom agać inni m yśliw cy, m ając y szybkie sam o lo ty dw um iejscow e. C ałość, z ło żo n a z lo tn ic tw a m yśliw - SKiego jed n o i dw um iejscow ego b ęd zie tw o rz y ła u b ez p ie cze n ie p r z e ciw n a p a d o w i d zien n e m u i z m u sz a ła n ie p rz y ja c ie la d o w yk o n y w an ia n a p a d u w tru d n ie js z y c h w a ru n k a c h a tm o sfery czn y c h lub te ż w nocy.
N ie chodzi o to, by m y śliw cy ci p a n o w a li n a d ca ły m nieb em F ra n c ji:
trz e b a b y ło b y w ów czas m ieć ich ty siące , a p o n a d to po k ilk u w s p a n ia ły ch zw y cięstw ac h b y lib y sk a z a n i n a p o z o sta w a n ie n a ziem i, g d y ż ich o d w e t w nocy b y łb y i ta k b ezsk u te czn y . B ę d ą oni n a to m ia s t p rz e r z u cani szybko z m ie jsc a n a m iejsce c a łą m asą i do ta k ic h p u n k tó w o b sz a ru n a p a d a n e g o , k tó ry c h trz e b a b ęd z ie obro nić za w sze lk ą cenę. O b ro n a U nijna w w o jn ie p o w ie trz n e j je s t niem ożliw a, gd y ż k o szto w a ła b y za w iele. D z ia ła n ie m yśliw ców b ęd z ie się o g ra n ic z a ło do p otężn eg o o k re ślo n eg o p rz e c iw n a ta rc ia , sk ierow anego p rz e c iw w y p ra w ie lo tn ic t
w a b o m b a rd u ją c e g o dziennego n ie p rz y ja c ie la , d z ia ła ją c e g o w d u żych u g ru p o w a n iach , w y k ry te j p rz e z w ła s n y n ad słu ch .
T a k ty k a lo tn ic tw a m y śliw skiego ob ro n n eg o zm ien iać się b ęd zie o czyw iście stosow nie do spo so b u w y k o n a n ia n a p a d u p rz e z n ie p rz y
jaciela.
A u to r sądzi, iż p ię ć d z ie sią t szybkich sam o lo tó w jedn o m iejsco - w ych (500 k m /g o d z.), p rz y obecnym sta n ie tech n ik i, u z b ro jo n y c h w a rm a tk ę , d w a k a ra b in y m aszynow e sk rz y d ło w e sz y b k o strz e ln e i 1 k a ra b in m aszy n o w y s trz e la ją c y do ty łu d la u ła tw ie n ia o d w ro tu , p o s ia d a ją c y c h am u n icję n a dziesięć sp o tk ań , a m a te ria ły p ę d n e n a 2 g o d zi
n y lo tu w ysokościow ego, w y p o sażo n y ch w in h a la to ry i ra d io o d b io r
cze b y ło b y w rę k a c h w yborow ych p ilo tó w p o tę ż n y m śro d k ie m w alki.
P o n a d to n a le ż a ło b y m ieć dw ieście sam olotów m yśliw skich dw um iej- scow ych m ocnych i z w ro tn y ch o szybkości około 470— 480 km /godz., u zb ro jo n y c h w arm a tk i, k a ra b in y m aszynow e p rz e d n ie i k a ra b in y m a szynow e ty ln e, z a o p a trz o n y c h w am u n icję n a 20 s ta r ć i m a te r ia ły p ę d ne n a trz y godziny, w y p o sażo n y ch w ra d io n ad a w cz o -o d b io rcz e; z g ru pow ania, s k ła d a ją c e się z 50— 100 ta k ic h sam o lo tó w m o żna by p r z e rz u cać w re jo n y p rz e jś c ia lo tn ic tw a n iep rz y ja c ie lsk ie g o .
D z ia ła n ie ta k ic h zg ru p o w ań z m ie rz a ło b y do całk o w iteg o z n is z czenia rz u tó w lo tn ic tw a n iep rz y ja c ie lsk ie g o , cz y li do w y n ik u zn aczn ie P o tę żn iejsze g o niż p rz y jed n o cz esn y m zw alcza n iu w k ilk u m iejscach,
d a ją c y m w n a stę p stw ie s trą c e n ie po k ilk a za le d w ie sam olotów z w ielu n a p a d a n y c h je d n o ste k n ie p rz y ja c ie lsk ic h
A b y osiąg n ąć n a le ż y ty skutek, p rz e c iw n a ta rc ie lo tnicze m usi być szybkie, ze śro d k o w an e i niszczące, a nie n a le ż y d ąż y ć do o b ro n y w szystkiego i w w ielu m iejscac h jedno cześnie.
J e ś li p rz y ją ć tę ta k ty k ę , to w y sta rc z y dw ieście sam olotów , je śli się zaś chce bro n ić całeg o frontu, to trz e b a ich m ieć tysiąc.
A u to r je s t p rz e k o n a n y , że jeśli chodzi o m yśliw stw o, to jak ość g ó ru je tu w d u ży m sto p n iu n a d ilością.
N atarcie pow ietrzne.
O m ów iw szy obron ę a u to r p rz e c h o d z i z k o lei do om ów ienia n a t a r cia lotniczego.
S am olot bom bow y je st w łaściw ym czynnik iem za cze p n y m bro n i lo tn iczej, n a p a d a bow iem te re n n ie p rz y ja c ie la . P rz e d m io ty n a p a d u n ie p rz y ja c ie la b y ły już n ie je d n o k ro tn ie zd efin io w an e i p r z e d y skutow ane.
A u to r uw aża, iż c a ły o b szar n ie p rz y ja c ie la stan o w ić b ęd z ie ta k i p rz ed m io t; p oszczeg ó ln e p u n k ty zm ieniać się b ę d ą w m ia rę ro z w o ju d z ia ła ń i leże ć w styczno ści z fro n te m lub też w głębi k ra ju .
N ow oczesne sam o lo ty bom bow e o szybkości około 300 km /godz.
m a ją pięciu lu d z i załogi, u n o szą 1.500 kg bom b p rz y zasięg u około 2.000 kilom etrów . S am o lo ty w ielom iejscow e n a jb liż sz e j p rz y szło ści pow inny m ieć szybkość 400 km /godz., załogę z ło żo n ą z 7 lu dzi, ł a d u n ek bom b 2.000— 3.000 kg, a zasięg około 3.000 km w ym ag an ia te m ogą sp ełn ić sa m o lo ty cztero siln ik o w e i n a jle p ie j o siln ik ach na p aliw o ciężkie.
P rz y tak im sp rz ęcie k a ż d y k ra j z w y ją tk ie m R o sji b ę d z ie n a r a żony n a d z ia ła n ie b o m b ard o w an ia lotniczego. W szczegó lno ści c a ła F ra n c ja , w łą c z a ją c B rest, B o rd ea u x , P a u , N arb o n n e, b ęd zie n a ra ż o n a n a n a p a d y .
B o m b ard o w a n ie o d b y w ać się b ęd z ie zaró w n o w d zień jak i w n o cy; o b iek ty o d u ży ch w y m iara ch ra ż o n e b ę d ą w e w szy stk ich w a ru n kach. O biekty w ażne, lecz o w y m iara ch m ałych, ja k np. elek tro w n ie, k tó ry c h zniszczen ie b ę d z ie m iało w p ły w n a zd o ln o ść o b ro n n ą k ra ju , ra ż o n e b ę d ą w d zień w w a ru n k a c h sp ec ja ln y ch .
L otn ictw o bom bow e m usi być w y p o saż o n e w sam o lo ty dw óch typów . P ie rw sz y m ty p e m b ęd zie sam o lo t do z w alcza n ia celów o n ie
w ielkich w y m iara ch w dzień, b a rd z o szybki, z u z b ro je n ie m obronnym , p o z w a la ją c y n a w y k onan ie b o m b ard o w an ia nurkow eg o b om bą 200 kg lub tez dw iem a bom bam i 100 kg. B ędzie to sam o lo t zb liżo n y do dw u- m iejscow ego m yśliw skiego, o k tó ry m b y ła m ow a w yżej, z n ie z b ę d n y mi zm ianam i, jak za sto so w an ie bomb, u z b ro je n ia obronnego i zw ięk szonego zasięgu. T a k i sam olot, jak im je st obecnie M u re au x , m ożn a z ła tw o śc ią d ostosow ać do jed n eg o z z a d a ń — w alki, ro z p o z n a n ia lub b o m b ard o w an ia nurkow ego, p rz e z za sto so w an ie o d p o w ia d a ją c e j d a nem u z a d a n iu p o w ierzch n i nośnej, u rz ą d z e ń do zw ięk szen ia nośności o raz śm igła o zm ienny m skoku.
D rugi ty p sam o lo tu b ęd zie p rz e z n a c z o n y do zw alcza n ia w a ż n ie j
szych obiektów w dzień i w nocy i d z ia ła ń w sk ła d z ie w iększych u g ru pow ań.
Z ależn ie od konieczności o ra z d ec y zji dow ódców b o m b a rd o w a nia b ę d ą w y k o n y w an e albo w dzień z d u ży ch w ysokości, albo w w a ru n kach szczególnych, alb o te ż w nocy.
S am o lo ty b o m b a rd u ją c e m u szą być w n a le ż y ty sposób w y p o sa żone.
B o m b ard o w an ie nocne n a d u że odleg ło ści je st z a d a n ie m b a rd z o tru d n y m ; w yk o n an ie jego w ym aga b a rd z o d o św iad czo n y ch dow ódców i n aw igatoró w . O d n a le zien ie w nocy ob iek tu p ołożoneg o o 600 do 800 km od lo tn isk a p odstaw ow ego nie je st rz e c z ą łatw ą.
W w ielu w y p a d k a c h trz e b a b ęd zie p rz y b y w a ć o św icie do re jo n u te l u z d o k ła d n o śc ią m niej w ięcej 5% , p ó źn iej zaś d o p iero ściśle w y jść n a d cel, p o słu g u ją c się m a p ą lub te ż k o rz y s ta ją c z po m o cy s a m olotu rozpozn aw czeg o w y posażon ego w ra d io , k tó re g o z a d a n ie m b ę dzie n a p ro w a d z e n ie u g ru p o w a n ia b o m b ard u ją ceg o n a cel.
T rz e b a b ęd zie p o w ra c a ć z w y p ra w y już za dnia, ja k n a jsz y b c ie j, na b a rd z o d u żej w ysokości, i być gotow ym do w a łk i o b ro n n e j; jeśli m yśliw cy b ę d ą u z b ro je n i w d ziałk a , to sam o lo ty bom bow e m uszą m ieć rów nież d ziałk a .
T rz e b a b ęd zie la ta ć w chm urach, a te c h n ik a tak ich lo tó w n ie jest jeszcze całkow icie op an o w an a. B ra k jeszcze dw óch p rz y rz ą d ó w do w ykonyw ania lo tó w w ch m u rach p rz e z z g ru p o w an ia sam olotów ; je d nym z nich b y ła b y sonda, u m o żliw iająca o k re śle n ie w ysokości n a d 2iem ią z d o k ła d n o śc ią do 50 m w chw ili w y c h o d zen ia z ch m u r; d r u gim p rz y rz ą d e m p ow inien być s p e c ja ln y w sk aź n ik m ag netyczny, k tó - r Y b y sy g n alizo w ał w chm u rach o d d a la n ie się lub zb liża n ie s ą s ie d
niego sam olotu; n a le ż y zaznaczyć, że m a ry n a rk a p ró b o w a ła p rz y rz ą d do n aw ig a c ji w e m gle.
Z chw ilą w y p o saż en ia lo tn ic tw a bom bow ego w te d w a p r z y rz ą d y m ożliwos'ci jego, już i ta k b a rd z o duże, w z ro sn ą jeszcze b a rd z ie j.
A u to r u w aża, iż p rz y obecnym s ta n ie te c h n ik i te d w a ty p y sam o lo tó w w y sta rc z y ły b y do b o m b ard o w an ia.
T rz eci ty p — szybki sam o lo t o śre d n ie j nośności je st jeszcze zbęd- ny, gd y ż cięż k ie sam o lo ty cztero siln ik o w e s ą w obecnej chw ili sz y b sze n iż sa m o lo ty dw usilnikow e b ę d ą c e w p ró b a ch , k o sz t z a ś sam o lo tu czterosiln ik o w eg o je st m n ie jsz y niż 2 sam o lo tó w dw u silniko w y ch; p o n a d to n a p o c z ą tk u w o jn y lo tn ic tw o nie b ęd zie d y sp o n o w ało d o s ta te c z n ą ilością d o św iad czo n y ch załóg, b y m o żn a b y ło p ozw o lić sobie n a zw ię k szen ie ilości sam olotów w sto su n k u d o to n a ż u bom b.
J a k i b y łb y sto su n ek lo tn ic tw a bom bow ego do ca ło śc i? P r z y j m ując, że sta n ilościow y lo tn ic tw a w ynosi 1.500 sam olotów , n a le ż a łoby z te j ilości d la lo tn ic tw a bom bow ego z a re z e rw o w a ć co n a j m niej 1000 sam o lo tó w obydw óch o p isan y ch typów , t. j. ciężkiego o d u żym to n a ż u i szybkiego dw um iejscow ego, k tó r y b y m ógł b y ć u ż y ty jak o m yśliw ski, ro z p o zn aw c zy lub te ż bom bow y n u rko w y. O d p o w ia d a ło b y to 1000 to n bom b lub w n a jb liż sz e j p rz y sz ło śc i 2000 to n p rz e z n a c z o n y c h do zn iszczen ia o b sz a ru n ie p rz y ja c ie lsk ie g o ; u w z g lę d n ia ją c w a d y s p rz ę tu n a w e t i w czasie 6— 8 godzin trw a n ia w y p ra w y , m ożna z re z e rw ą p rz y ją ć , że 500 do 1000 to n bom b b ęd zie w y rz u c o ne. S k u tk i tak ieg o b o m b ard o w an ia są ła tw e do p rz ew id ze n ia .
K o n k re tn y p ro g ra m p rz y z a ło ż e n iu 1.500 sam olotów p r z e d s ta w iałb y się n a stę p u ją c o :
50 sam o lo tó w jed n o m iejsco w y ch m yśliw skich p ilo to w an y ch p rz e z asów ,
500 szybkich sam o lo tó w dw um iejscow ych o śre d n im to n ażu , k tó re m o żn a w y p o saż y ć jako m yśliw skie, ro z p o zn aw c ze lub bom bow e (n urkow e),
700 sam olotów ciężkich w ielom iejscow ych o du ży m to n a ż u i d u żym p ro m ie n iu d z ia ła n ia .
P e rso n e l la ta ją c y odpo w ied n io do zdolno ści b y łb y p o d zielo n y m ięd zy te trz y k a te g o rie lo tn ic tw a.
P o z o s ta je jeszcze 250 m aszyn, k tó re p o w inny być trz y m ie jsc o - w ym i lekkim i sam o lo tam i ro z p o zn aw czy m i; sam o lo t taki, k tó re g o ż ą d a n o już od ro k u 1918, b y łb y p rz e z n a c z o n y do ro z p o z n a n ia n a k o rz y ść dyw izy j.
L otnictw o to b y ło b y u z u p e łn ia n e w m iarę p o stę p u m ob ilizacji p rz e z e s k a d ry re z e rw y w ilości po dw ie n a k o rp u s; form o w anie ty ch e s k a d r ro z p o c z ą ł p rz e d dw om a ła ty m in iste r lo tn ictw a, o sią g a ją c w tej d zied zin ie b a rd z o p o m y śln e w yniki. P o n a d to w s k ła d tak ieg o lo t
n ictw a w e sz ły b y e s k a d ry sam olotów łączn ik o w y ch i sam olo tó w s a n i
ta rn y c h o ra z sam o lo ty k o m u n ik acy jn e, tu ry sty c z n e , w irów ce i t. p.
T y p trzy m iejsco w eg o sam o lo tu ro zpoznaw czego je s t ła tw y do rozw iązan ia. M usi to być sam o lo t o śre d n ie j szybkości, lecz o dużej m ożliw ości n u rk o w a n ia, b y w te n sp osób k ry ć się p rz e d n ap a d em , m usi być b ro n io n y p rz e z strz e lc a ty ln e g o i m ieć d u ż ą szy bk ość w zn o szenia, by m óc szybko p o w ra c a ć n a sw e stan o w isk o d la w y k o n y w a nia o b serw acji.
Z d an ie m a u to ra n a le ż a ło b y dać p rz e d sta w ic ie lo m sztab ó w g łó w nych w o jsk i m a ry n a rk i w o jen n e j m ożność szerokieg o w g lą d u w s p r a w y szkoleniow e o k ręgow ych o śro d k ó w lotniczych. Ł atw o d ało b y się p rz e p ro w a d z ić ró w n ie ż zw iększenie ilości ty ch o śro d k ó w o ra z stw o rz e n ie p o d o b n y ch o śro d k ó w d la lo tn ic tw a m orskiego ; d o k o n ało b y się to p rz y w sp ó łp ra c y p rz e d s ta w ic ie li m in iste rstw w o jn y i m a ry n a rk i po o d d a n iu do u ż y tk u dw u m iejsco w y ch sam olotów ro zp o zn aw c zy ch z d e pono w an y ch ja k o z a p a s w sk ła d n ic a c h lotniczych.
O rganizacja d o w ó d z tw a aeronautyki.
R o z p a trz o n y p ow yżej p o d z ia ł lo tn ic tw a m oże p o ciąg n ą ć za sobą k on ieczność ca łk o w itej re o rg a n iz a c ji d o w ó d z tw a a e ro n a u ty k i. N ow a o rg a n iz a c ja p rz e d s ta w ia ła b y się p o k ró tc e w sposób n a s tę p u ją c y . O k rę gi lo tn icze i p o d o k rę g i o b ejm u jące obronę p o w ie trz n ą k r a ju o ra z do w od zen ie o śro d k a m i lotniczym i; do k o m p e te n c ji o k ręg ów n a le ż a ły b y w szelkie s p ra w y zw ią zan e z k a rn o śc ią , a d m in is tra c ją i m ob ilizacją.
In s p e k to r lo tn ic tw a w sp ó łp ra c y k ie ro w a łb y w y szk o len iem e s k a d r sam o lo tó w trz y m ie jsc o w y c h ro z p o zn aw c zy ch i w szelk ich form acyj re z e rw y o raz w s p ó łd z ia ła łb y z in sp e k to re m lo tn ic tw a obronn eg o w części sz k o le n ia e s k a d r obro n n y ch d o ty czą cy ch w sp ó łp ra c y z w o j
skiem lub m a ry n a rk ą .
D yw izje i b ry g a d y lo tn ic tw a bojow ego b y ły b y zało g o w an e n a t e ry to riu m okręg ó w a szko len iem ich k ie ro w a łb y in sp e k to r lo tn ic tw a obronnego.
O b y d w aj in sp ek to rzy , t. j. in sp e k to r lo tn ic tw a w s p ó łp ra c y oraz in sp e k to r lo tn ic tw a obronnego, p o d le g a lib y g e n e ra ln e m u in sp ek to ro w i
a e ro n a u ty k i, k tó ry b y d b a ł o jed n o lito ść szko len ia o ra z o k o n tro lę sp rz ę tu w e w szy stk ich jed n o stk ac h .
M obilizacja armii p o w ietrzn ej.
Z a sa d a m obilizacji arm ii p o w ie trz n e j zo rg an izo w an ej w ta k i sp o sób b y ła b y zbliżo n a do z a s a d y ro z w a ż a n e j p rz e z m in istra lo tn ic tw a g e n e ra ła D enain.
M obilizacja je d n o ste k lo tn iczy ch o d d a w a n y c h do d y sp o zy c ji w o jsk a lądow ego m usi n a d ą ż y ć za p o stę p e m m o b ilizacji w o jsk a lą d o w ego a m ianow icie:
1) W dniu D e sk a d ry trzy m iejsco w y ch o ra z e s k a d ry z a p a su p rz e z n a czone do w sp ó łp ra c y z d y w izjam i o s ł o n o w y m i o ra z p e w n a ilość e s k a d r sam olotów dw um iejscow y ch lo tn ic tw a obro nn ego z o ficeram i d o w ó d z tw w ielkich je d n o ste k w c h a ra k te rz e o b se rw a torów ; ilość e s k a d r o b ronnych u ż y ty c h w ty m d niu m usi o d p o w ia d a ć d o ra ź n y m p o trz e b o m ro z p o z n a n ia lotniczego.
2) W d n iu D + n , gdzie n s ta le w z ra sta , co ra z now e je d n o stk i lo t
nictw a bo jow ego za le żn ie od p o trz e b u sta lo n y c h w sp ó ln ie p rz e z M in iste rstw a W o jn y , M a ry n a rk i i L otnictw a.
L otnictw o bo jo w e m usi być w ta k im stan ie, by m ogło w y ru sz y ć w ciągu 4 godzin do m iejsc k o n c e n tra c ji; po odlocie ze sw ych lo tn isk m acie rzy sty ch do m ie jsc a k o n c e n tra c ji m usi ono w y ko nać ju ż sw ą p ie rw sz ą w y p raw ę, k tó re j w szy stk ie szczeg ó ły b y ły o p ra co w an e już w czasie p oko ju .
Z teg o w ynika, że w o k resie n ap ięc ia p o ło ż e n ia o g ó ln o e u ro p e jsk ie go c a ły s p rz ę t i p e rso n e l lo tn ic tw a bojow ego m usi być w sta n ie p o g o tow ia w sw ych h a n g a rac h .
W ciągu o sta tn ic h la t p o g lą d y ta k ie z ro b iły z n a c z n y p o stęp . L otnictw o b ojo w e je d n a k je st rz e c z ą b a rd z o k o szto w n ą, s p rz ę t je st drogi, a w yszkolen ie p e rso n e lu w yborow ego b a rd z o tru d n e .
T rz e b a więc, b y lo tn ictw o to z a ra z p o sw ej p ie rw sz e j w y p ra w ie m ogło się z n a le źć w b az ach k o n c e n tra c y jn y c h n a le ż y c ie ochronionych, a jeśli lo tn isk a m acie rzy ste są p o ło żo n e blisk o granicy, to i one p o w inny b y ły być ochronione.
T a kon ieczność o c h ro n y sam o lo tó w n a ziem i w ów czas, g d y są one zu p e łn ie b ez b ro n n e t. j. w o k re sie z a o p a try w a n ia , b ez p o śred n io p rz e d w y ru sz en iem n a now ą w y p ra w ę po zm ianie za ło g i lu b te ż w o k re sie re m o n tó w i p rz e g lą d ó w z ro d z iła now e z a g a d n ie n ie — z a
g ad n ien ie o rg a n iz a c ji b az bojow ych, czyli p ra w d z iw y c h p o rtó w w o jenny ch, u zb ro jo n y ch , b ro n io n y ch i n a leż y cie u k ry ty c h .
A u to r p rz y w ią z u je d u ż ą w agę do schronów p o d ziem n y c h lub te ż u k ry tych w in n y w łaśc iw y sposób.
W n i o s k i .
A u to r stre sz c z a swe w yw ody d e fin iu ją c p o lity k ę z m ie rz a ją c ą d o n a d a n ia n a le ż y te j w agi lo tn ic tw u bom bow em u w c a ło k sz ta łc ie o rg a n iz a c ji ae ro n a u ty k i. Z d an iem jego n a le ż y d ąży ć p rz e d e w sz y st
kim do p o sia d a n ia tak ieg o sp rz ętu , k tó re g o w y p o sażen ie o d p o w ia d a ło b y ściśle jego p rz e z n a c z e n iu ; w ów czas k a ż d y ty p d a m axim um w y m ag an y ch od niego w łaściw ości
L otnictw o bojow e, n a jtru d n ie js z e do u rz ecz y w istn ien ia , m iało b y : lek k ie s a m o lo ty jed n o m iejsco w e;
sam o lo ty o śre d n ie j m ocy dw um iejscow e, k tó re b y m o g ły być w y p o saż o n e jak o m yśliw skie, ro zp o zn aw cze łub szybkie, b o m b a rd u ją c e ;
sam o lo ty ciężkie bom bow e, siln ie uzb ro jo n e.
L otnictw o ro z p o zn aw cze w ścisły m z n a cze n iu tego sło w a m ia ło b y , sam o lo ty trzy m iejsco w e o b serw acy jn e ;
w irów ce i sam o lo ty tu ry sty c z n e .
S am o lo ty k o m u n ik acy jn e po zm obilizow aniu b y ły b y o d d a n e do d y sp o z y c ji arm ii d la d o k o n y w a n ia tra n s p o rtó w o d d z ia łó w w w a ru n k ach p rz e z n ią o k reślo n y ch .
O to n ie z b ę d n a d ro g a do u rz ecz y w istn ien ia te j p o lity k i p ro g ra m sp rz ętu ,
d e c y z ja w za k re sie o rg a n iz a c ji dow ó dztw a,
z a d a n ia tech n ic zn e, k tó ry c h s p e łn ie n ia n a le ż y ż ą d a ć o d słu żb i k o n stru k to ró w ,
w yszkolenie, d o sk o n alen ie i d obór p erso n elu .
J e s t to p r a c a b a rd z o żm udna, w y m a g a ją c a śro d k ó w szc zeg ó l
nych, u m o żliw iający c h lo ty w ysokościow e i lo ty bez w idoczności; ku stw o rz e n iu ty c h śro d k ó w p o w in n y zm ierzać obecnie w szy stk ie w y s ił
ki techników .
S tre śc ił K p t. H irszb a n d R ob ert.
■ Y u
N A D Z IA Ł A N IE L O T N IC T W A .
R ozw ój w o jsk w szy stk ich w iększych p a ń stw a p o d w zg lęd em m o to ry z a c ji i o p a n c e rz e n ia nie m oże p o z o sta ć bez w p ły w u n a ta k ty k ę i o p e ra c y jn e u życie lo tn ictw a. T o te ż k to k o lw iek om aw ia z a g a d n ie n ia d o ty czą ce m o to ry z a c ji i o p an c erz en ia, n ie o d łą c z n ie w ym ienia lo tn ictw o jak o siłę w y stę p u ją c ą obok je d n o ste k p a n c e rn y c h cz y zm o
to ry zo w an y ch lub te ż p rz e c iw nim .
J e s t to o ty le zro zu m iałe, że oba te czynniki tj. m o to ry z a c ja n a ziem i i m o to ry z a c ja w p o w ie trz u s łu ż ą tem u sam em u celow i. J e s t nim d ą ż e n ie do u z y sk a n ia śro d k a , o d u ży m zasięgu, w ielk iej szybkości i du żej sile u d e rz e n ia . T e w ła śn ie trz y cechy są w sp ó ln e lo tn ic tw u i jed n o stk o m zm otoryzow anym . I one w y tw a rz a ją p o k re w ień stw o ty ch broni. N ik t nie je st b a rd z ie j p o w o ła n y do w s p ó łd z ia ła n ia z je d n o stk am i zm o to ry zo w an y m i ja k w ła śn ie lotnictw o. N ik t te ż nie m oże ta k d o b rz e w y ró w n ać d o d a tn ic h stro n m o to ry z a c ji p rzeciw n ik a, ja k to z ro b i siln e lotnictw o w łasn e.
O to s ą h a s ła rz u c a n e p rz e z w iększość au to ró w z a jm u ją c y c h się ty m i za g ad n ien iam i.
J e ś li chodzi o w sk az an ie k o n k re tn y c h z a d a ń lo tn ic tw a w zw iązku z m o to ry z a c ją w o jsk a i sposobów ich w yk o n an ia, to je st to z a g a d n ie n ie nieco tru d n ie jsz e . S p ra w ę tę w te o rii om aw ia się ty lk o uryw ko w o i b a rd z o nieśm iało . P ra k ty c z n y c h d o św iad c zeń p o d ty m w zględem je st rów nież b a rd z o m ało- U rz ą d z a n e w o sta tn ic h dw óch la ta c h p rz e z w o jsk a w szy stk ich m o carstw eu ro p e jsk ic h m a n e w ry z d a ją się w p ra w d z ie w sk azy w ać n a w ielk i triu m f lo tn ictw a, m o to ry z a c ji i o p a n c e rz e nia. A le szczegółow ych w niosków , do k tó ry c h d o sz ły k iero w n ic tw a ty ch m anew rów , n ie d a się o d g ad n ą ć, do póki nie z d r a d z ą się one p rz e z fo rm y o rg a n iz a c y jn e lub k ie ru n k i w yszkolen ia.
A b y sobie z d a ć sp ra w ę z tego, ja k w p ły w a m o to ry z a c ja w o jsk ląd o w y c h na lo tn ictw o w ła sn e i lotnictw o s tro n y p rz e c iw n e j, trz e b a
choć p o b ieżn ie om ów ić z a g a d n ie n ia sam ej m o to ry za cji. W chw ili obecnej z a g a d n ie n ie to je st już o p ra co w an e n a ty le, a b y m óc z g ru b sz a zo rie n to w ać się n ie ty lk o w ogólnych k ie ru n k a c h ro z w o ju m o to ry z a c ji i o p an c erz en ia, a le n a w e t w d ą ż e n ia c h p o szczeg ólny ch p ań stw .
M o to ry z a c ja w o jsk ląd o w y c h p o s tę p u je w k ilk u k ie ru n k a ch . N a j
logiczniejszym w y d a je się p o d z ia ł n a n a s tę p u ją c e za sa d n ic z e k ie ru n k i:
1) M o to ry z a c ja śro d k ó w przew o zo w y ch w o jsk a, k tó ra się w ią
że ściśle z ogólnym sta n e m m o to ry z a c ji d an e g o k ra ju .
2) W p ro w a d z e n ie w ielkich je d n o ste k p an c ern o -siln ik o w y ch j a ko now ego cz y n n ik a w alk i,
3) M o d e rn iz a c ja w ielkich je d n o ste k p ie c h o ty i k a w a le rii p rz e z d o d an ie im p ew n y ch sk ład n ik ó w , b ą d ź zm otoryzow any ch, b ą d ź o p a n cerzonych.
4) R o zb u d o w a s p e c ja ln y c h je d n o ste k (baonów ) czołgów c ię ż kich, p rz y d a w a n y c h w ielkim jed n o stk o m p iech o ty do p ew n y ch z a d a ń szczególnych, ja k n a ta rc ie lub p rz e ła m a n ie fro n tu .
N ie w e w szy stk ich p a ń s tw a c h p o d z ia ł te n w y stą p ił ta k ja s k r a wo. S ą ró ż n e k o m b in acje p o śre d n ie lu b łączn e. F r a n c ja np. z d a je się u ży w ać w ielk ich je d n o ste k p a n c e rn y c h w ła ś n ie p rz e z p rz y d a w a n ie ich jed n o stk o m p ie c h o ty d o w sp a rc ia p r z y p rz e ła m y w a n iu fro n tu . G d z ie in d ziej z m o to ry z o w an a k a w a le ria m a być p o zb aw io n a całkow icie c ią gu konnego i t. p.
J e ś li je d n a k w ziąć ca ło ść za g ad n ien ia, to p ro p o n o w a n y p o d z ia ł b ęd zie n a jb a rd z ie j odpow iedni, zw ła sz c z a je śli cho dzi o s tu d iu m lo t
n ictw a. A lbow iem k a ż d y ze w sp o m n ian y ch k ieru n k ó w m o to ry z a c ji inaczej o d d z ia ły w a n a lotnictw o.
K a ż d e z ty c h z a g a d n ie ń je s t ta k obszerne, że om ów ienie c a ło k s z ta łtu w jed n y m a rty k u le je st niem ożliw e. N in ie jsz y a rty k u ł je s t p o św ięco n y za g a d n ie n iu m o to ry z a c ji śro d k ó w p rz ew o zo w y ch i jego w pływ ow i n a d z ia ła n ia lotnictw a.
O b e c n y sta n m o to ry za c ji.
Z ag a d n ien ie to o b e jm u je m o to ry z a c ję w szelak ieg o ro d z a ju ś ro d ków tra n sp o rto w y c h sam ego w o jsk a, śro d k ó w tra n s p o rto w y c h z a o p a try w a n ia i e w a k u a c ji i t. p. J a k ju ż w spom niałem , łą c z y się o n a b a r dzo ściśle z ro zw o jem m o to ry z a c ji c a łe g o k r a ju lub ściślej m ów iąc, je st jego fu n k c ją .
P rz y jrz y jm y się za te m bliżej, jak w y g lą d a w chw ili obecnej s p ra w a m o to ry z a c ji w p o szczególnych p ań stw a ch . K a p ita n inż. O bło- cz y ń sk i *) p rz y ta c z a n a s tę p u ją c e liczby s ta n u ta b o ru sam ochodow ego w końcu 1933 roku**),
na 1 sam.
ogółem sztuk przypada mieszkańców
S ta n y Z jed n o czo n e 24.317.000 5
A n g lia 1.532.000 30
F ra n c ja 1.622.000 26
N iem cy 734.000 96
W ło ch y 318.000 131
Z. S. R. R. 131.000 1.578
P o lsk a 26.000 1.292
O gólny s ta n liczbow y sam ochodów w św iecie w e d łu g teg o z e s ta w ienia w yn osił 33.562.000 sztuk. O czyw iście, za o s ta tn ie tr z y la ta liczby te jeszcze b a rd z ie j w zro sły . O statn io p r a s a c o d z ie n n a p o d a w a ła sta ty sty k ę , p o d łu g k tó re j ogólna ilość sam ochod ów w św iecie w ynosi 36 m ilionów , z czego 26 m ilionów p rz y p a d a n a S ta n y Z je d n o czone. C ap. P a ą u ie r o k re śla sta n p o s ia d a n ia w e F ra n c ji n a 1 m ilion sam ochodów tu ry sty c z n y c h , 500.000 sam och odów ciężaro w y ch i 500.000 m otocykli.
S tu d iu ją c liczby o d n o szące się do s ta n u m o to ry z a c ji k r a ju n a le ż y p a m ię ta ć , że ilość w ozów ciężaro w y ch w ynosi p rz e c ię tn ie V* — 1/,i ogólnej ilości p o ja z d ó w m echanicznych d anego k ra ju .
W N iem czech p ro d u k c ja sam ochodów ro z p o czę ła się n a d ob re w ro k u 1933, k ie d y u sta ło h a m u ją c e d z ia ła n ie p rz e sile n ia eko no m icz
nego. N iem cy m a ją 26 fa b ry k w y tw a rz a ją c y c h sam o ch o d y ciężaro w e i osobow e, nie licząc tych, k tó re w y ra b ia ją w y łąc zn ie m otocykle.
R o czn y w yró b sam o chodów w N iem czech już w ro k u 1934 o siąg n ął liczbę 131.000 sam ochodów . M ożna z a te m p rz y p u sz c z a ć , że w te j chw ili ilość sam ochodów w N iem czech p rz e k ro c z y ła m ilion.
W Z .S.R .R . uruchom iono p ro d u k c ję w ła s n ą stosu nk ow o późno.
D op iero w r. 1931 ukończono budow ę p ie rw sz y c h dw óch fa b ry k s a m ochodow ych. W y tw ó rczo ść ro c zn a ty ch fa b ry k s ta le w z ra sta . W ro k u 1933 w y ra z iła się on a liczbą 49.000 p o ja z d ó w m echan iczn ych. P o z a
*) W s z y s tk ie ź r ó d ła n a k tó r y c h o p a rłe m s w ą p ra c ę s ą w y s z c z e g ó ln io n e n a k o ń c u a r ty k u łu .
**) P r z y ta c z a m ty lk o w a ż n ie js z e p a ń s tw a .
ty m za m ie rzo n a je st b u d o w a w ielkiej fa b ry k i n a U ra lu , o w y d a jn o śc i 200.000 p o ja z d ó w m echan iczn y ch rocznie. P o d w zg ląd em ro czn ej p r o d u k c ji sam o cho dów Z .S.R .R . już te ra z z a jm u je 6 m iejsce w świecie- W ło c h y w zw iązku z w o jn ą A b isy ń sk ą n iew ą tp liw ie zn aczn ie zw ię k szy ły sw ą w y tw órczość a liczba z ro k u 1933 p rz y to c z o n a d la nich jest b a rd z o n ie re a ln a .
R ów nolegle ze w z ro ste m p ro d u k c ji sam y ch m aszy n p o s tę p u je r o z wój w szy stk ich p o k re w n y ch p rz em y słó w . P rz e d e w szy stk im k a u c z u kow ego (tak ż e s y n te ty c z n e g o ), m a te ria łó w p ę d n y c h (rów nież s y n te tyczn y ch ) i in n y ch p o m n iejszy ch p rz em y słó w . W łą c z y ć tu trz e b a s p r a wę ro z b u d o w y dróg. A lbow iem d o p iero c a ło k s z ta łt ty c h w szystkich z a g a d n ie ń stan o w i o m o to ry z a c ji k ra ju . O tóż rozw ój ty ch czyn nik ów w o sta tn ic h la ta c h zro b ił n a ca ły m św iecie rów nie olb rzy m ie p o stęp y .
M usim y sobie z d a ć s p ra w ę ta k ż e z tego, że nie w szęd zie m o to r y z a c ja je st w y k ła d n ik ie m w łaściw y ch p o trz e b lu d n o ści k ra ju . J e s t ta k z p ew n o śc ią w S ta n a c h Z jed n o czo n y ch lu b A nglii, a le n ap ew n o nie je s t w Z.S.R .R ., a m oże i w N iem czech. P o cóż w ięc czy nn iki d e c y d u ją c e ty ch p a ń s tw czy n ią ta k w ielkie w ysiłki i sztu czn y m i n ie ra z sposobam i d ą ż ą do p o d n iesien ia m o to ry z a c ji? J e s t aż n a d to jasnym , że chodzi tu jed y n ie o pogotow ie w ojenne. M o to ry za c ja s łu ż y celom w o jn y, o b o jętn e, czy b ę d z ie to w o jn a ob ro n n a, czy za czep n a.
S tosunkow o ła tw a m o b iliza cja p o ja z d ó w m echan iczn ych , z n a jd u jący ch się w rę k a c h p ry w a tn y c h , d a n ac zeln em u dow ó d ztw u w p r z e d e d n iu w o jn y p o tę ż n e n a rz ę d z ie ruchu.
Ilość sam ochodów ciężaro w y ch o d d an y c h do d y sp o zy c ji w o jska m ożna obliczać n a d z ie sią tk i i setk i tysięcy.
J a k iż w p ły w m oże m ieć te n sta n rz e c z y n a p rz y s z łe d z ia ła n ia w o je n n e ?
D a on n iew ą tp liw ie dw ie z a sa d n ic z e k o rzy ści:
1) w ielk ą szybkość k o n c e n tra c ji n a p o c z ą tk u w ojny, a pó źniej w ielk ą ru c h liw o ść o p e ra c y jn ą ,
2) d u ż ą sp ra w n o ść i szybkość w z a o p a try w a n iu w o jsk a. N as in te re su je p rz e d e w szy stk im to p ierw sze.
K o n c e n tra c ja w o jska .
K o n c e n tra c ja w o jsk a b y ła d o ty ch cz as z a le ż n a p ra w ie w y łąc zn ie od sieci k o lejo w ej, lub o d w ro tn ie — sieć k o lejo w a b y ła d o sto so w an a do p o trz e b k o n c e n tra c ji. I jed n o i d ru g ie m iało sw o je p o w a żn e niedo-
godności, a p rz e d e w szy stk im tę, że z d r a d z a ło n ie p rz y ja c ie lo w i p r z y szłe o b sz a ry k o n c e n tra c ji. O b sz a ry k o n c e n tra c ji b y ły sto su n k o w o m ałe i m iały w y ra źn e za r y sy . W o js k a bow iem nie b y ły zd o ln e d o szybkich p rz e rz u c e ń a siły m u sia ły być o d ra z u skupione. R e jo n y k o n c e n tra c ji le ż a ły stosunkow o blisko g ranicy, ab y m ożliw ie sk ró cić m arsz do bitw y.
O becnie u z y sk u je m y now y p o tę ż n y ś ro d e k tra n s p o rto w y w p o sta c i se te k ko lu m n sam o chodow ych. ĄjtJ
T ra n s p o rt sam och odow y m a d u ż ą zd o ln o ść szybkiego p rz e rz u c a n ia sił n a dość zn a c z n ą odleg ło ść. W e d łu g d an y c h fran cu sk ich do p rz e w ie z ie n ia dy w izji p ie c h o ty (bez tyłów ) p o trz e b a 2.000 sam o ch o dów 1 34 — 2 tonnow ych. D yw izję ta k ą m o żn a p rz e rz u c ić w ciągu je d n ej nocy n a o d leg ło ść 150 — 200 i w ięcej kilom etrów .
N. Ż u raw lew p o d a je , że do sk o n ce n tro w an ia a rm ii s k ła d a ją c e j się z 12 — 15 d yw izy j p o trz e b a 30 — 35 ty się c y sam ochodów . K o n c e n tra c ja ta k ie j arm ii, p rz y p o k o n an iu w szy stk ich tru d n o śc i o rg a n iz a c ji r u chu, p o w in n a trw a ć 1 — 2 dni. N a d m ien ia też, iż nie są to już dziś d la w ielu p a ń s tw liczby n ie re a ln e . S p rz y m ie rz e n i już w e w rz eśn iu .1918 ro k u p rz e rz u c ili tra n s p o rte m sam o chodow ym ok oło 400 ty sięcy ż o łn ie rz y z o kolicy S t. M ichel n a odleg ło ść 60 — 70 km w ciągu 6 nocy. W n a stę p stw ie teg o Ż uraw lew p rz y p u sz c z a , że w p rz y sz ło śc i k o n c e n tra c ja w o jsk a b ęd z ie się o d b y w a ła je d y n ie za p o m ocą tra n sp o rtó w sam ochodow ych.
N ie w szy scy je d n a k p o d z ie la ją ta k i p u n k t w idzen ia. (Trudno bow iem p rz y p u sz c z a ć , ab y jak iek o lw iek p ań stw o , n a w e t p rz y n a jb a r d ziej ro z w in ię tej m o to ry za cji, zrezy g n o w a ło całko w icie z u słu g kolei.
M ożna sądzić, iż kolej n a długo jeszcze p o zo stan ie d la tra n s p o r tu w o jsk a śro d k iem p o d staw o w y m lub p rz y n a jm n ie j ró w n o rz ę d n y m z .tr a n s p o rte m sam ochodow ym . R o z strz y g a o te m p rz e d e w szy stk im o l
b rz y m ia p o jem n o ść ta b o ru kolejow ego w p o ró w n a n iu z sam o ch o d o wym. P o z a ty m tra n s p o r t sam ochodo w y m a jeszcze in n e w ad y . N a j
w a ż n ie jsz a z nich je s t ta, że nie w szy stk ie części w ielk ich je d n o ste k m o żn a p rz ew o zić sam ochodam i. N a n ajw ięk sz e tru d n o ś c i n a p o ty k a tr a n s p o r t a r ty le rii (zarów no d z ia ł ja k i koni) o ra z w szy stk ich innych o d d z ia łó w o ciąg u konnym . C hcąc z a te m p rz e rz u c a ć tra n s p o rte m s a m ochodow ym w ielkie je d n o stk i w całości, trz e b a je całkow icie p o z b a wić ciągu k o nn ego i dać od p o w ied n ie p o d w o z ia działom . W p rz e c iw n ym ra z ie d u ża część w ielk iej je d n o stk i m usi k o rz y s ta ć z u słu g kolei.
N a jp ra w d o p o d o b n ie j z a te m w p rz y s z łe j k o n c e n tra c ji sp o tk am y
się z sy stem em m ieszanym : część je d n o ste k b ęd zie p rz ew iez io n a k o leją, część tra n s p o rte m sam ochodow ym . Im le p sz y b ęd zie s ta n m oto ry z a c ji k ra ju , ty m liczniej wystąipi tr a n s p o r t sam ocho dow y n a n ie k o rz y ść tra n s p o r tu kolejow ego.
I w ty m w y p a d k u je d n a k tra n s p o r t sam o chodow y w y w rze z n a c z ny w p ły w n a o b ra z k o n c e n tra c ji. O b sz a ry k o n c e n tra c ji b ę d ą tr u d n ie j
sze do odg ad n ięcia, p o n iew aż nie b ę d ą już w y p ły w a ły w y łączn ie z u k ła d u sieci k o le jo w e j. B ę d ą też m ia ły m niej w y ra ź n ą fizjognom ię.
N iek tó re je d n o stk i b ęd z ie m ożna p rz ew ieź ć d o p ie ro w o sta tn ie j chwili.
N a p rz y k ła d p ie rw sz e je d n o stk i p rz y b y w a ją c e n a te re n k o n c e n tra c ji m ogły by stw o rz y ć jed y n ie jej szk iele t sze ro k o ro z ło ż o n y w te re n ie i nic nie m ów iący n iep rz y jacielo w i.
D o p iero je d n o stk i p o dw iezione tra n s p o rte m sam ochodow ym w ciągu b a rdzo k ró tkie g o cza su w y p e łn iły b y te n sz k ie le t i n a d a ły m u w łaściw ej w y razisto ści. J e d n o s tk i te m ogą ta k ż e w ym inąć dy w izje sk o n ce n tro w an e p o p rz e d n io i w te n sposób znaczn ie p rz y b liż y ć re jo n k o n c e n tra c ji, p ie rw o tn ie b a rd z ie j o d d a lo n y o d g ra n ic y p a ń stw a .
In n y o b ra z m oże p rz y b ra ć k o n c e n tra c ja , jeśli p rz eciw n ik b ędzie m iał d o sta te c z n ą ilość w ielkich je d n o ste k całkow icie zm o to ry z o w a
nych. S tw o rzą one w ra z z je d n o stk a m i p an cern o -siln ik o w y m i w ojsko w ypadow e, k tó re g o p rz e z n a c z e n ie m b ęd zie p rz e n ie sie n ie d z ia ła ń w o jen n y ch n a te ry to riu m p rz e c iw n ik a i z a d a n ie m u ciosu jeszcze p rz e d w ejściem do d z ia ła n ia sił głów nych.
M a rsz a łe k w o jsk a czerw onego T uchaczew ski w jed n y m z a r ty k u łó w w czaso p iśm ie „ K ra s n a ja Z w iez d a“ in sy n u u je N iem com tw o rz en ie już w czasie p o k o ju ta k ie j a rm ii w y p a d o w ej.
K o n c e n tra c ja ta k ie j a rm ii m oże w y g ląd a ć w ła śn ie tak , ja k ją p rz e d s ta w ia Ż uraw lew . T rz e b a w ierzyć, iż p rz y p o sia d a n iu d o s ta te c z n ej ilości d ró g a rm ia ta k a m oże się sk o n ce n tro w ać w ciągu 1 — 2 dni n a sam ej g ra n ic y p a ń stw a .
N iez ależn ie od tego cz y innego sposobu k o n c e n tra c ji n ależ y stw ierd zić, że tra n s p o r t sam ochodow y d a je w sum ie now y czynnik u z y sk a n ia za sko c ze n ia . A z a te m ja sn e jest, że p rz e d lo tn ictw em o tw ie
r a ją się now e z a d a n ia i now e tru d n o śc i do pokon an ia.
R u ch liw o ść o p era c yjn a i za o p a trzen ie.
W p ły w tra n s p o r tu sam ochodow ego n a ruch liw o ść o p e ra c y jn ą p o d c z a s w o jn y b ęd zie te n sam co w czasie k o n c e n tra c ji. D a o n m o ż
ność w y k o n y w an ia szy b k ich p rz e su n ię ć o p e ra c y jn y c h lub n a w e t stra-
2. P rze g lą d L o tn ic z y N r 2.
tegicznych na w ielkie odległości. I tu ta j więc d zięk i m o to ry za cji b ę d zie w y z y sk a n y do m axim um cz y n n ik zaskoczenia.
Z m otoryzo w anie w szelkiego ro d z a ju śro d k ó w z a o p a trz e n ia , o p ró cz k o rz y ści szybko ści i spraw n o ści, b ęd zie m iało jeszcze i to z n a czenie, że zaciem ni o b ra z ru c h u za o p a trz e n io w e g o n a ty łach .
K o lum ny sam ochodow e, z a s tę p u ją c e o d tą d ta b o ry w ielkich je d nostek, b ę d ą się p rz e s u w a ły w nocy. K pt. E tien n e p o d a je , że n o rm a ln e z a o p a trz e n ie jed n eg o k o rp u su b ęd zie w y m ag ało ru c h u 400 sam o ch o dó w n a dobę. S am ochody te je d n a k w d zień b ę d ą się p rz e su w a ły n ie re g u la rn ie i ty lk o p o jed y ń cz o , co nie d a ża d n eg o p o ję c ia o o rg a n iz a cji za o p a trz e n ia , a ty m sam ym nie z d ra d z i sił i zam iaró w o d d ziałó w .
P raca lo tn ic tw a w łasnego.
L otnictw o w łasn e pow inno p rz e d e w szystkim o sło nić re jo n k o n c e n tra c ji i p rz eb ieg tra n s p o rtó w sam ochodow ych p rz e d ro z p o zn an iem p rz eciw n ik a, a w dru g iej k o lejn o ści p rz e d d z ia ła n ie m jego lo tn ic tw a bojow ego. O sło n a p rz e d ro z p o zn an iem m a n a celu u trz y m a n ie c z y n nika za sk o czen ia i ch ro n i p o ś re d n io o d n a p a d ó w lo tn ic tw a bojow ego.
Z a d a n ia te p rz y p a d n ą lo tn ic tw u m yśliw skiem u, a m oże i pościgo
w em u.
Z d a je m y sobie w szyscy sp raw ę, że z a d a n ia te s ą b a rd z o tru d n e , a je d n a k w ykonać je trz e b a , bo p rz e c ie ż z tra n s p o rte m sam o ch o d o w y m w iąże się ściśle jego u k rycie.
N a su n ą ć się m oże p y ta n ie , dlaczego nie k ła d liśm y n acisk u na osłonę p rz e z lotnictw o tra n s p o rtó w kolejow ych, a tu w y m ag am y tej p ra c y ?
O tóż ró żn ica m ięd zy p rz ew o za m i k o lejow ym i a sam ochodow ym i p o leg a n a tym , że sam ochodow e trw a ją zn a czn ie kró cej. N a to m iast w ię k sza w a ż ność ich u kry cia i o sło n y je st n ie z a p rz e c z a ln a . L otnictw o pow inno w yciągnąć z teg o w nioski i n ie ja k o „sk u p iać " sw e d z ia ła n ia w ty m k ró tk im okresie, nie sz c z ę d z ą c w y siłk u ani ofiar. D ru g i w n io sek to ten, że n ie pow inno być d y s p ro p o rc ji m ięd zy sta n e m m o to ry z a cji śro d k ó w tra n s p o rto w y c h a ilością p o sia d a n e g o lo tn ic tw a m y śliw skiego czy pościgow ego.
Cóż n a le ż y o sła n ia ć ? , g d zie? i ja k ? O d p o w ied ź n a p ierw sze d w a p y ta n ia d a sam a o rg a n iz a c ja p rz ew o zó w i w y ład o w ań .
O d p o w ied ź n a p y ta n ie trz e c ie je s t b a rd z o tru d n a . O gólnie m ó
w iąc, nie m ożna tu d aw ać ż a d n y c h k o n k re tn y c h re c e p t, łecz ty lk o w sk a z a ć p ew n e z a s a d y :
1) L otnictw o m a d w a sposob y z w alcza n ia ro z p o z n a w a n ia i n a lotów n ie p rz y ja c ie la : o czekiw ać n a niego w p o w ie trz u lub n a ziem i.
P r z y obecnych m ały ch ró ż n ic ach szybkości sam o lo tó w sposób d ru g i d la lo tn ic tw a m yśliw skiego m oże się o k azać n ie re a ln y .. N a to m ia st o czek iw anie w p o w ietrz u , ja k w iadom o, zużyw a w zn aczn y m sto p n iu p e rso n e l i sp rz ęt.
P o n ie w aż je d n a k chodzi tu o stosunko w o k ró tk i ok res czasu, n a leży sp o só b p ie rw sz y u z n a ć w ty m w y p a d k u za z a sa d n ic z y d la lo t
n ictw a m yśliw skiego.
2) Ż adne, n a w e t n a js iln ie jsz e lotnictw o, nie p o tra fi osłon ić t r a n s p o rty n a c a ły czas trw a n ia i n a ca łe j p rz e strz e n i. N a le ż y z a te m o s ła n iać p rz e d e /w szystkim końcow y e ta p tra n s p o rtó w i stoso w ać tr a n s p o r t nocny. /'• c.> , ' . '. V:'
3) J e ś li tra n s p o r t trw a w nocy, w ów czas lotn ictw o m yśliw sk ie po w inno osłonić p ew n e „ sz c z ą tk o w e '1 ru c h y w re jo n a c h w y ła d o w czych, k tó re b ę d ą się o d b y w a ły już p o świcie. T rz e b a bow iem p a m ię tać, że n ag ro m a d z e n ie ta b o ru lub te ż jego ru c h p o w ro tn y w rów n ym sto p n iu z d r a d z a k o n c e n tra c ję jak i ru c h dofrontow y.
4) N ie n a le ż y o sła n ia ć w y łąc zn ie ty lk o re jo n ó w k o n c e n tra c ji, gdyż sam fa k t ze śro d k o w a n ia d z ia ła ln o śc i lo tn ic tw a w ty c h re jo n a c h m oże z d ra d z ić k o n c e n tra c ję .
5) W sz y stk ie śro d k i och ro n y p rzeciw lo tn icze j w s p ó łd z ia ła ją z lotn ictw em m yśliw skim i pościgow ym w w y k o n y w an iu ty ch z a d ań .
L otnictw o bom bow e i sztu rm o w e sk u p ia sw e d z ia ła n ie n a z w a l
czan iu lo tn isk zaró w n o e s k a d r rozp o zn aw czy ch jak i lo tn ic tw a b o jo w ego p rz eciw n ik a.
N a p a d y te n a le ż y w ykonać gw ałtow n ie p rz e d sam ym ru sz en iem tra n sp o rtó w .
J e ś li chodzi o d z ia ła n ie lo tn ic tw a n a k o rz y ść sam ochodow ych tra n s p o rtó w o p e ra c y jn y c h w yko n y w an y ch już w to k u w ojny, to z a s a d y b ę d ą te sam e
P raca lo tn ic tw a s tro n y p rze c iw n e j.
L otnictw o p rz e c iw n ik a b ęd zie m iało z a d a n ie : ro zp o zn a n ia sam o.
chodó w tra n s p o r tó w k o n c e n tra c y jn y c h o ra z ich zw alczan ia . J e ś li p rz y ją ć , że d o b re ro z p o z n a n ie ty c h tra n s p o r tó w je s t ró w n o zn aczn e ze stw ie rd z e n ie m re jo n u k o n c e n tra c ji, to w ażności teg o z a d a n ia lo tn ic t
