Rozdział 3. Sytuacja osób niepełnosprawnych w Unii Europejskiej
3.2. Analiza porównawcza sytuacji osób niepełnosprawnych w krajach
W oparciu o dane zaprezentowane w tabelach 3.8. - 3.16. dokonać można analizy sytuacji osób niepełnosprawnych mieszkających w 27 krajach członkowskich Unii Europejskiej. Analiza ta dokonana zostanie przy wykorzystaniu następujących wskaźników:
• X1: udział osób aktywnych zawodowo (pracujących oraz bezrobotnych) w populacji osób niepełnosprawnych w wieku 16-64 lat (czym wyższy, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy) (ELFS-2002),
• Y1: różnica między udziałem osób aktywnych zawodowo w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych w wieku 16-64 lat (czym mniejsza, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy) (ELFS-2002),
• X2: wysokość wskaźnika zatrudnienia w populacji osób niepełnosprawnych w wieku 20-64 lat (czym większa, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy) (EU-SILC 2007),
• Y2: różnica między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych w wieku 20-64 lat (czym mniejsza, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy) (EU-SILC 2007),
• X3: wysokość stopy bezrobocia w populacji osób niepełnosprawnych w wieku 20-64 lat (czym mniejsza, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy) (EU-SILC 2007),
• Y3: różnica między wysokością stopy bezrobocia w populacji osób niepełnosprawnych oraz pełnosprawnych w wieku 20-64 lat (czym mniejsza, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy) (EU-SILC 2007),
• X4: udział osób o niskim poziomie wykształcenia (ISCED 0-2) w populacji osób niepełnosprawnych w wieku 20-64 lat (czym niższy, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych w kwestii wykształcenia) (EU-SILC 2007),
• Y4: różnica między udziałem osób o niskim poziomie wykształcenia (ISCED 0-2) w populacji osób niepełnosprawnych oraz pełnosprawnych w wieku 20-64 lat (czym mniejsza, tym lepsza sytuacja osób niepełnosprawnych w kwestii wykształcenia) (EU-SILC 2007),
• X5: udział osób żyjących w gospodarstwach domowych dysponujących dochodem niższym niż 60% mediany dochodów w populacji osób niepełnosprawnych (czym
niższy, tym mniejsze zagrożenie osób niepełnosprawnych ubóstwem) (EU-SILC 2005),
• Y5: różnica między udziałem osób żyjących w gospodarstwach domowych dysponujących dochodem niższym niż 60% mediany dochodów w populacji osób niepełnosprawnych oraz pełnosprawnych (czym mniejsza, tym mniejsze zagrożenie osób niepełnosprawnych ubóstwem) (EU-SILC 2005).
Przyjmując, że sytuacja osób niepełnosprawnych w danym kraju jest w jakimś stopniu efektem prowadzonej w tym kraju polityki wobec osób niepełnosprawnych, wymienione powyżej wskaźniki mogą zostać wykorzystane do oceny funkcjonowania polityk wobec osób niepełnosprawnych realizowanych w krajach UE-27 w obszarach: rynku pracy, edukacji oraz przeciwdziałania ubóstwu. Zastosowanie w niniejszej pracy wskaźników z obszarów innych niż rynek pracy wynika z faktu, iż w przypadku osób niepełnosprawnych obszary te są powiązane z rynkiem pracy. Skuteczna polityka wobec osób niepełnosprawnych w dziedzinie edukacji powinna się przekładać na dobrą sytuację tej grupy osób na rynku pracy325. Z drugiej strony, dobrze działający system zatrudnienia osób niepełnosprawnych powinien mieć swoje przełożenie na dobrą sytuację tej grupy osób w kwestii wykształcenia (jednym z elementów systemu jest szkolenie zawodowe). Podobna sytuacja występuje w dziedzinie przeciwdziałania ubóstwu. Dobra sytuacja osób niepełnosprawnych w tej dziedzinie (niski poziom zagrożenia ubóstwem) może być bowiem zarówno wynikiem stosowania wysokich / łatwo dostępnych świadczeń z tytułu niepełnosprawności jak i dobrej sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy (wysokiego poziomu zatrudnienia w tej grupie).
Bazując na wynikach badań przedstawionych we wcześniejszej części rozdziału można również podjąć próbę określenia relacji między wydatkami publicznymi związanymi z niepełnosprawnością a sytuacją osób niepełnosprawnych na rynku pracy. W tym celu wykorzystać można następujące wskaźniki:
• X6: udział wydatków na aktywne instrumenty polityki rynku pracy stosowane w przypadku osób niepełnosprawnych w PKB (EU-SILC 2007 + dane krajowe), • Y2: różnica między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób
pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych w wieku 20-64 lat (EU-SILC 2007), • X7: udział wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności w PKB (Eurostat 2007),
• Y2: różnica między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych w wieku 20-64 lat (EU-SILC 2007).
3.2.1. Sytuacja na rynku pracy
Wykres 3.1. Bezwzględny i względny poziom aktywności zawodowej w populacjach osób niepełnosprawnych krajów UE-24 (ELFS 2002)
X1: udział osób aktywnych zawodowo w populacji osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym (w %) X1max = 78,4 (Szwecja), X1min = 12,8 (Węgry), X1śr = 48,2
Y1: różnica między udziałem osób aktywnych zawodowo w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym (w punktach procentowych)
Y1min = -6,3 (Szwecja), Y1max = 53,9 (Węgry), Y1śr = 25,4
Lewa górna ćwiartka wykresu - kraje o niskim (poniżej średniej) udziale osób aktywnych zawodowo w populacji ON oraz dużej (powyżej średniej) różnicy między udziałem osób aktywnych zawodowo w populacji OP i ON (-,-); Prawa dolna ćwiartka wykresu - kraje o wysokim (powyżej średniej) udziale osób aktywnych zawodowo w populacji ON oraz małej (poniżej średniej) różnicy między udziałem osób aktywnych zawodowo w populacji OP i ON (+,+).
Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 3.9.
Analiza wykresu 3.1. pozwala stwierdzić, że wśród 24 badanych krajów UE najwyższy bezwzględny (mierzony udziałem osób aktywnych zawodowo w populacji ON w wieku produkcyjnym) i względny (mierzony różnicą między udziałem osób aktywnych zawodowo w populacji osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym) poziom aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych występował w 2002 r. w Szwecji. W kraju tym osoby aktywne zawodowo stanowiły 78,4% populacji ON w wieku produkcyjnym, zaś różnica między udziałem osób aktywnych zawodowo w populacji OP i ON w wieku produkcyjnym przyjęła wartość ujemną i wynosiła -6,3 punktów procentowych (jedyny kraj gdzie udział osób aktywnych zawodowo był wyższy w populacji ON niż OP). Na kolejnych miejscach znalazły się Finlandia i Francja. Przewaga Szwecji nad
AT BE CY CZ DK EE FI FR EL ES NL IE LT LU MT DE PT RO SK SI SE HU UK IT -10,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Y1 X1
kolejnym krajem wynosiła: 12,2 punktów procentowych w ujęciu bezwzględnym oraz 17 punktów procentowych w ujęciu względnym. Krajem o najniższym poziomie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w obu ujęciach były natomiast Węgry.
Wykres 3.2. Bezwzględna i względna wysokość wskaźnika zatrudnienia w populacjach osób niepełnosprawnych krajów UE-21 (EU-SILC 2007)
X2: wysokość wskaźnika zatrudnienia w populacji osób niepełnosprawnych (w %) X2max = 62,3 (Szwecja), X2min = 17,6 (Polska), X2śr = 42,3
Y2: różnica między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych (w punktach procentowych)
Y2min = 20,9 (Luksemburg), Y2max = 44,6 (Polska), Y2śr = 31,3
Lewa górna ćwiartka wykresu - kraje o niskim poziomie WZ ON i dużej różnicy między WZ w populacji OP i ON (-,-); Prawa dolna ćwiartka wykresu - kraje o wysokim poziomie WZ ON i małej różnicy między WZ w populacji OP i ON (+,+).
Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 3.10.
Analiza wykresu 3.2. pozwala stwierdzić, że w 2007 r. wśród 21 badanych krajów UE poziom wskaźnika zatrudnienia w populacji osób niepełnosprawnych był najwyższy w ujęciu bezwzględnym w Szwecji (wskaźnik zatrudnienia w populacji ON wyniósł 62,3%), natomiast w ujęciu względnym w Luksemburgu (różnica między WZ w populacji OP i ON wyniosła 20,9 punktów procentowych). Krajem który charakteryzował się najniższym poziomem tego wskaźnika w obu ujęciach była Polska. Warto podkreślić rozmiary dystansu, dzielącego Polskę od kolejnych krajów. W ujęciu bezwzględnym było to aż 14,1 punktów procentowych, natomiast w ujęciu względnym 4,8 punktów procentowych.
AT BE CZ DK EE FI FR EL ES NL IE LU DE PL PT SK SI SE HU GB IT 19,0 24,0 29,0 34,0 39,0 44,0 16,0 21,0 26,0 31,0 36,0 41,0 46,0 51,0 56,0 61,0 Y2 X2
Wykres 3.3. Bezwzględna i względna wysokość stopy bezrobocia w populacjach osób niepełnosprawnych krajów UE-21 (EU-SILC 2007)
X3: wysokość stopy bezrobocia w populacji osób niepełnosprawnych (w %) X3min = 7,4 (Wielka Brytania), X3max = 28,3 (Czechy), X3śr = 16,7
Y3: różnica między wysokością stopy bezrobocia w populacji osób niepełnosprawnych oraz pełnosprawnych (w punktach procentowych)
Y3min = 2,8 (Polska), Y3max = 18,9 (Czechy), Y3śr = 8,8
Lewa dolna ćwiartka wykresu - kraje o niskim poziomie SB ON i małej różnicy między SB w populacji ON i OP (+,+); Prawa górna ćwiartka wykresu - kraje o wysokim poziomie SB ON i dużej różnicy między SB w populacji ON i OP (-,-).
Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 3.10.
W oparciu o wykres 3.3. stwierdzić można, że w 2007 r. wśród 21 badanych krajów UE najniższy poziom stopy bezrobocia w populacji osób niepełnosprawnych (zarówno w ujęciu bezwzględnym jak i względnym) występował w grupie pięciu krajów: Wielkiej Brytanii, Danii, Szwecji, Holandii oraz Estonii. Natomiast najwyższy poziom tego wskaźnika w obu ujęciach odnotowano w Czechach. Warto podkreślić, iż najniższy poziom stopy bezrobocia ON w ujęciu względnym odnotowano w Polsce, jednakże towarzyszył mu stosunkowo wysoki poziom tego wskaźnika (znacznie powyżej średniej) w ujęciu bezwzględnym.
Podsumowując powyższe rozważania przyjąć można, że krajem o najlepszej sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy (z punktu widzenia wykorzystanych wskaźników) była Szwecja. AT BECZ DKEE FI FR EL ES NL IE LU DE PL PT SK SI SE HU GB IT 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0 6,0 11,0 16,0 21,0 26,0 Y3 X3
3.2.2. Poziom wykształcenia
Wykres 3.4. Bezwzględny i względny udział osób o niskim poziomie wykształcenia (ISCED 0-2) w populacjach osób niepełnosprawnych krajów UE-21 (EU-SILC 2007)
X4: udział osób o niskim poziomie wykształcenia (ISCED 0-2) w populacji osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym (w %)
X4min = 14,1 (Słowacja), X4max = 86,8 (Portugalia), X4śr = 39,5
Y4: różnica między udziałem osób o niskim poziomie wykształcenia (ISCED 0-2) w populacji osób niepełnosprawnych oraz pełnosprawnych w wieku produkcyjnym (w punktach procentowych)
Y4min = 5,2 (Niemcy), Y4max = 34,9 (Grecja), Y4śr = 17,1
Lewa dolna ćwiartka wykresu - kraje o niskim udziale osób o niskim poziomie wykształcenia w populacji ON oraz małej różnicy między udziałem takich osób w populacji ON i OP (+,+); Prawa górna ćwiartka wykresu - kraje o wysokim udziale osób o niskim poziomie wykształcenia w populacji ON oraz dużej różnicy między udziałem takich osób w populacji ON i OP (-,-).
Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 3.13.
Na podstawie analizy wykresu 3.4. stwierdzić można, że w 2007 r. wśród 21 badanych krajów Unii Europejskiej najniższy bezwzględny i względny udział osób o niskim poziomie wykształcenia w populacji osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym występował w grupie pięciu krajów: Słowacji, Niemczech, Czechach, Szwecji i Estonii. Najwyższy poziom tegoż wskaźnika występował natomiast: w Portugalii (ujęcie bezwzględne) oraz w Grecji i Irlandii (ujęcie względne).
Warto zauważyć, że jednym z krajów o najlepszej sytuacji populacji osób niepełnosprawnych w kwestii wykształcenia (z punktu widzenia zastosowanego wskaźnika) była Szwecja. AT BE CZ DK EE FI FR EL ES NL IE LU DE PL PT SK SI SE HU GB IT 4,0 9,0 14,0 19,0 24,0 29,0 34,0 13,0 23,0 33,0 43,0 53,0 63,0 73,0 83,0 Y4 X4
3.2.3. Zagrożenie ubóstwem
Wykres 3.5. Bezwzględny i względny udział osób żyjących w gospodarstwach domowych dysponujących dochodem niższym niż 60% mediany dochodów w populacjach osób niepełnosprawnych krajów UE-21 (EU-SILC 2005)
X5: udział osób żyjących w gospodarstwach domowych dysponujących dochodem niższym niż 60% mediany dochodów w populacji osób niepełnosprawnych (w %)
X5min = 10,4 (Szwecja), X5max = 36,8 (Irlandia), X5śr = 20,1
Y5: różnica między udziałem osób żyjących w gospodarstwach domowych dysponujących dochodem niższym niż 60% mediany dochodów w populacji osób niepełnosprawnych oraz pełnosprawnych (w punktach procentowych)
Y5min = -1,8 (Szwecja), Y5max = 22,3 (Irlandia), Y5śr = 7,2
Lewa dolna ćwiartka wykresu - kraje o niskim udziale osób zagrożonych ubóstwem w populacji ON oraz małej różnicy między udziałem osób zagrożonych ubóstwem w populacji ON i OP (+,+); Prawa górna ćwiartka wykresu - kraje o wysokim udziale osób zagrożonych ubóstwem w populacji ON oraz dużej różnicy między udziałem osób zagrożonych ubóstwem w populacji ON i OP (-,-).
Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 3.14.
Analiza wykresu 3.5. pozwala stwierdzić, że w 2005 r. udział osób żyjących w gospodarstwach domowych dysponujących dochodem niższym niż 60% mediany dochodów w populacji osób niepełnosprawnych był najniższy zarówno w ujęciu bezwzględnym jak i względnym w przypadku trzech krajów: Szwecji, Słowacji i Holandii. Najwyższy poziom tego wskaźnika w obu ujęciach występował natomiast w Irlandii.
Bazując na przyjętym wskaźniku zagrożenia ubóstwem stwierdzić można, że w najmniejszym stopniu zagrożone ubóstwem były osoby niepełnosprawne zamieszkujące w Szwecji. Był to kraj o najniższym udziale osób zagrożonych ubóstwem w populacji ON, oraz jedyny obok Słowacji kraj, gdzie różnica między udziałem osób zagrożonych ubóstwem w populacji ON oraz OP przyjęła wartość ujemną (osoby niepełnosprawne były zagrożone ubóstwem w mniejszym stopniu niż osoby pełnosprawne).
AT BE CZ DK EE FI FR EL ES NL IE LU DE PL PT SK SI SE HU GB IT -3,0 2,0 7,0 12,0 17,0 22,0 9,0 14,0 19,0 24,0 29,0 34,0 Y5 X5
3.2.4. Wydatki publiczne związane z niepełnosprawnością a sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy
Wykres 3.6. Relacja między udziałem wydatków na aktywne instrumenty polityki rynku pracy stosowane w przypadku osób niepełnosprawnych w PKB a różnicą między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych w wybranych krajach Unii Europejskiej (EU-SILC 2007 + dane krajowe)
X6: udział wydatków na aktywne instrumenty polityki rynku pracy stosowane w przypadku osób niepełnosprawnych w PKB (w %)
X6max = 0,68 (Dania), X6min = 0,01 (Węgry), X6śr = 0,18
Y2: różnica między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych (w punktach procentowych)
Y2min = 20,9 (Luksemburg), Y2max = 44,6 (Polska), Y2śr = 31,3
Lewa górna ćwiartka wykresu - kraje o niskim udziale wydatków na aktywne instrumenty PRP stosowane w przypadku ON w PKB oraz dużej różnicy między wysokością WZ w populacji OP i ON (-,-); Prawa dolna ćwiartka wykresu - kraje o wysokim udziale wydatków na aktywne instrumenty PRP stosowane w przypadku ON w PKB oraz małej różnicy między wysokością WZ w populacji OP i ON (+,+).
Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 3.10. i 3.15.
Analiza wykresu 3.6 nie pozwala na postawienie tezy o występowaniu jednoznacznego związku między wysokością wydatków na aktywne instrumenty polityki rynku pracy stosowane w przypadku osób niepełnosprawnych (jako % PKB) a sytuacją tychże osób na rynku pracy (mierzoną różnicą między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych). W 2007 r. wśród 6 krajów o największych (względnych) wydatkach na ten cel znalazły się 3 kraje o lepszej niż przeciętna sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy: Szwecja, Niemcy i Dania, oraz 3 kraje o sytuacji gorszej niż przeciętna: Polska (najgorsza sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy), Holandia oraz Belgia. Względna wysokość wydatków kraju o najlepszej
AT BE CZ DK FI FR ES NL IE LU DE PL PT SK SE HU GB 19,0 24,0 29,0 34,0 39,0 44,0 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70 Y2 X6
sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy (Luksemburg) znajdowała się z kolei znacznie poniżej średniej.
W świetle powyższej analizy stwierdzić należy, że wyniki zaprezentowanego badania nie potwierdzają istnienia jednoznacznego (dodatniego) związku między wysokością wydatków na aktywne instrumenty polityki rynku pracy stosowane w przypadku osób niepełnosprawnych a sytuacją tej grupy osób na rynku pracy.
Wykres 3.7. Relacja między udziałem wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności w PKB a różnicą między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych w 21 krajach Unii
Europejskiej (EU-SILC 2007 + dane krajowe + Eurostat 2007)
X7: udział wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności w PKB (w %) X7min = 0,19 (Niemcy), X7max = 2,27 (Szwecja), X7śr = 1,21
Y2: różnica między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych (w punktach procentowych)
Y2min = 20,9 (Luksemburg), Y2max = 44,6 (Polska), Y2śr = 31,3
Prawa górna ćwiartka wykresu - kraje o wysokim udziale wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności w PKB oraz dużej różnicy między wysokością WZ w populacji OP i ON (-,-); Lewa dolna ćwiartka wykresu - kraje o niskim udziale wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności w PKB oraz małej różnicy między wysokością WZ w populacji OP i ON (+,+).
Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 3.10. i 3.16.
Analiza wykresu 3.7 nie pozwala na postawienie tezy o występowaniu jednoznacznego związku między wysokością wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności (jako % PKB) a sytuacją osób niepełnosprawnych na rynku pracy (mierzoną różnicą między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych oraz niepełnosprawnych). W 2007 r. wśród 9 krajów o najwyższym udziale wydatków na renty w PKB znalazło się 5 krajów o gorszej niż przeciętna sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy (w tym Polska, kraj o najgorszej sytuacji) oraz 4 kraje o sytuacji lepszej niż przeciętna (w tym Szwecja, kraj o najlepszej - po Luksemburgu - sytuacji). Kraj
AT BE CZ DK EE FI FR EL ES NL IE LU DE PL PT SK SI SE HU GB IT 19,0 24,0 29,0 34,0 39,0 44,0 0,15 0,65 1,15 1,65 2,15 Y2 X7
o najwyższym udziale wydatków na renty w PKB (Szwecja) charakteryzował się jednocześnie najlepszą sytuacją osób niepełnosprawnych na rynku pracy.
W oparciu o powyższą analizę stwierdzić należy, że wyniki przytoczonego badania nie potwierdzają istnienia jednoznacznego (ujemnego) związku między wysokością wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności a sytuacją osób niepełnosprawnych na rynku pracy.
3.2.5. Wnioski z analizy oraz wybór kraju do charakterystyki szczegółowej
Wyniki analizy przeprowadzonej w niniejszym podrozdziale wskazują, że w grupie krajów członkowskich Unii Europejskiej krajem o najlepszej (z punktu widzenia wykorzystanych wskaźników) sytuacji osób niepełnosprawnych była Szwecja.
Kraj ten charakteryzował się:
• najlepszą sytuacją osób niepełnosprawnych na rynku pracy (2007): najwyższy wskaźnik zatrudnienia w populacji osób niepełnosprawnych oraz druga najmniejsza (po Luksemburgu) wartość różnicy między wysokością wskaźnika zatrudnienia w populacji osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych; w grupie 5 krajów o najniższej stopie bezrobocia w populacji ON oraz najmniejszej różnicy między wysokością stopy bezrobocia w populacji ON i OP,
• bardzo dobrą sytuacją tej grupy osób w kwestii wykształcenia (2007): w grupie 5 krajów o najniższym udziale osób o niskim poziomie wykształcenia w populacji ON oraz najmniejszej różnicy między udziałem osób o niskim poziomie wykształcenia w populacji ON i OP,
• najlepszą sytuacją tej grupy osób w kwestii zagrożenia ubóstwem: najniższy udział osób zagrożonych ubóstwem w populacji ON oraz jedyny kraj gdzie osoby niepełnosprawne były zagrożone ubóstwem w mniejszym stopniu niż pełnosprawne.
Co warte podkreślenia, Szwecja była krajem Unii Europejskiej o najlepszej sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy mimo faktu, iż w kraju tym udział wydatków na renty z tytułu niepełnosprawności w PKB był najwyższy w UE.
3.3. Ogólna charakterystyka systemów zatrudnienia osób niepełnosprawnych w krajach