Bariery i szanse wejścia na rynek dla polskich producentów

Argentyna jest tylko form alnie krajem wolnorynkowym. Faktycznie w jej gospo­

darce występują liczne elementy zarządzania państwowego. Podstawą praw ną, d a­

jącą władzom praw o do wpływania na gospodarkę kraju, jest przepis o stanie wyjąt­

kowym obowiązujący w Argentynie od 6 stycznia 2002 roku - co roku przedłużany przez parlam ent na następny rok. Umożliwia on rządow i zawieszanie art. 76 Kon­

stytucji56 i posługiwanie się dekretam i w spraw ach będących norm alnie w kom pe­

tencji władzy ustawodawczej.

Przepisy stanu wyjątkowego umożliwiły przyjęcie blisko 200 przepisów - w tym dotyczących przeprow adzenia dewaluacji peso oraz „pesyfikacji" długów i depozy­

tów, uznanej w kwietniu 2009 roku przez Sąd Najwyższy za operację niekonstytu­

cyjną (wymiana peso za dolara w stosunku 1 peso : 1 USD w przypadku banków i instytucji publicznych oraz 1,40 peso : 1 USD w odniesieniu do depozytów w insty­

tucjach finansowych). Przepisy te dały też praw o do zm uszania przedsiębiorstw do stosowania niskich cen (tarifas) na szereg tow arów i usług o podstawowym znacze­

niu dla społeczeństwa (prąd, woda, paliwa, kom unikacja miejska). Firmy zobligo­

wane do pobierania niskich opłat od ludności m ają form alnie praw o do skorzysta­

nia z subsydiów państwowych. Dopiero nasilające się trudności budżetow e w kryzy­

sowym 2009 roku zmusiły władze do podniesienia cen na niektóre m edia, szczegól­

nie gaz i prąd, ale tylko w odniesieniu do dużych odbiorców. Przeciętne gospodarstw a domowe w dalszym ciągu płacą niższe ceny.

Firmy zagraniczne, niestosujące się do poleceń władz bywają nacjonalizowane (np. wodociągi w Buenos Aires - b. własność firmy francuskiej Suez). Przepisy sta- nu wyjątkowego są też, w niektórych przypadkach, korzystne dla eksporterów, któ­

rzy mogą skorzystać z czasowego obniżenia lub eliminacji ceł i podatków od pew ­ nych towarów w argentyńskim imporcie.

Utrudnienia dla handlu wprow adzono w odniesieniu do im portu, jak też do eks­

portu argentyńskiego. W Argentynie opłatam i obłożony jest zarów no im port, jak i eksport towarów. W im porcie obowiązują cła (i inne opłaty), a w eksporcie tzw.

'' Art. 76 Konstytucji „zabrania udzielania pełnom ocnictw a do spraw ow ania władzy ustaw odaw czej przez władzę w ykonawczą, za w yjątkiem określonych spraw adm inistracji lub stanu wyjątkowego, z określonym czasem ich spraw ow ania i w ram ach upraw nień nadanych przez K ongres”.

Izabela Jonek-Kowalska, Aneta M ichalak - P rognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie...

retenciones. Retenciones, a więc specjalny podatek nakładany na eksportow ane to­

wary, m a dwie podstawowe funkcje do spełnienia:

1) stanowi jedno z głównych źródeł wpływów budżetowych kraju,

2) umożliwia państw u ham ow anie niekorzystnego eksportu i popieranie korzyst­

niejszego.

Bazą podatkow ą dla wyliczenia cła jest CIF. Na tej bazie są obliczane też inne podatki, opłaty i kary, które określa DGA AFIP. Im porter musi też uregulować opła­

tę statystyczną (Tasa Estadística). Wartość CIF i podatki im portow e stanow ią bazę podatkow ą dla wyliczania podatków wewnętrznych:

• IVA (Impuesto al Valor Agregado),

• VAT IVA,

• VAT Impuesto a las G anadas - dodatkowy podatek od dochodów.

W Argentynie są stosowane jeszcze inne obciążenia im portu:

1. O płata statystyczna (Tasa de Estadística) pobierana dla sfinansow ania dzia­

łalności związanej z rejestracją danych statystycznych. Obciąża import, defi­

nitywny (importación definitiva) lub w trakcie załatw iania form alności (im ­ portación suspensiva). Jest to podatek ad valorem, którego staw ka w wysoko­

ści 0,5% jest stosow ana w odniesieniu do w artości CIF tow aru. Ustanowione zostały m aksym alne kwoty podatku (od 50 USD w przypadku tow aru w arto­

ści poniżej 10 000 USD do 500 USD dla tow aru o w artości powyżej 100 000 USD). Im port niektórych towarów jest zwolniony od tego podatku.

2. O płata rewizyjna (Tasa de Comprobación) pobierana za usługę polegającą na kontroli, czy tow ar spełnia warunki przyznanych im portow i korzyści. Jest to podatek ad valorem w wysokości do 2% w stosunku do w artości towaru.

3. O płata od usług realizowanych po godzinach pracy (Tasa de servicios extraor­

dinarios) jest pobierana za usługi spełniane przez służby celne w czasie wol­

nym od pracy. Wysokość stawki ustala Dyrekcja G eneralna Urzędów Celnych.

Są stosowane rów nież opłaty specyficzne w odniesieniu do niektórych towarów, takich jak: stal, wyroby włókiennicze, obuwie i zabawki. Istnieją też stawki anty­

dumpingowe i wyrównawcze.

Oprócz ceł urzędy celne stosują następujące podatki w ew nętrzne:

1. Podatek od zysków (Impuesto a las Ganancias): urząd celny pobiera zaliczkę na poczet tego podatku, który wynosi 3% w artości towaru.

2. Podatek od dochodów brutto (Impuesto sobre los Ingresos Brutos).

3. Podatek od wartości dodanej VAT (Impuesto al Valor Agregado TVA): stosowany w stosunku do definitywnego im portu, przy czym bazą dla jego kalkulacji jest jego wartość celna oraz opłacone narzuty im portow e. Od tej wartości jest liczo­

na staw ka 21%. W przypadku im portu realizowanego dla dalszej odsprzedaży, urząd cclny pobiera dodatkowy n arzut w wysokości 9%.

R o z d z ia ł 5. A rgen tyń ska b ra n ża m a szy n i u rzą d zeń g ó rn ic zy c h ja k o n isz a ryn kow a...

4. Podatki w ew nętrzne (Impuestos Internos)', odpraw a tow arów z im portu objętych tym podatkiem stw arza obowiązek wpłaty dla urzędu skarbowego kwoty wyni­

kającej z zastosowania odpowiedniej stawki: min. 4%, max. 60%.

Polscy eksporterzy powinni zwrócić uwagę na fakt, że ich możliwości będzie ograniczać przynależność Argentyny do M ercosur i powiązania traktatowe tego państwa z innymi krajam i. Kraje członkowskie M ercosur (Argentyna, Brazylia, Urugwaj, Paragwaj i Wenezuela) praktycznie wyeliminowały obciążenia celne w handlu w ew nątrz tego ugrupow ania oraz dysponują w spólną taryfą celną w sto ­ sunku do krajów trzecich. Sytuację uprzyw ilejow aną w eksporcie do Argentyny mają też niektóre kraje, takie jak Chile, Meksyk, Izrael, Indie, państw a Andyjskie, w związku z odrębnym i uregulow aniam i traktatowym i. Warto mieć też na uwadze fakt, że m imo istnienia traktatu integrującego kraje członkowskie Mercosur, jest on czasami lekceważony lub uzupełniany um owam i bilateralnym i, których postano­

wienia m ogą też odnosić się do krajów trzecich. Takim spektakularnym przykładem jest um owa motoryzacyjna Argentyny z Brazylią w ażna do 2014 roku. Jej postano­

wienia w odniesieniu do zasad im portu sam ochodów odnoszą się również do k ra­

jów trzecich. Z kolei Urugwaj m a również swoją um owę m otoryzacyjną z Brazylią, obowiązującą bezterm inowo. Ew entualne protesty innych krajów członkowskich M ercosur znajdują czasam i wyraz w wyrokach trybunału arbitrażow ego M ercosur -jed n ak że wyroki często nie są respektowane.

Władze usiłują też wpływać na poziom cen wew nętrznych. Oprócz w spom nia­

nych wyżej opłat, jakim i są cła i retenciones, są stosow ane jeszcze w eksporcie reje­

stry, które m ogą być, na polecenie rządu czasowo zamykane. Dzieje się tak w sytu­

acji niedoborów niektórych tow arów żywnościowych (np. mięsa) na rynku we­

wnętrznym. Eksport jest dopiero wtedy odblokowywany, kiedy ceny w ew nętrzne ulegną obniżeniu. Polityka zamykania rejestrów w eksporcie służy z jednej strony hamowaniu inflacji, a z drugiej m a zapobiegać niepokojom społecznym i polepszać wizerunek władz wśród przyszłych wyborców.

Poza cłami na rynku argentyńskim występuje cała gam a b arier pozataryfowych.

Generalnie w im porcie obowiązują licencje automatyczne. Zgodnie z przepisam i międzynarodowymi licencje autom atyczne winny zostać przyznane w ciągu 10 dni.

Licencje autom atyczne są uregulow ane w Argentynie ustaw owo na podstaw ie nor­

matywy WTO, umowy o procedurze uzyskiwania licencji importowych.

Stosuje się dwa rodzaje licencji autom atycznych:

L Automatyczne Licencje Im portow e - ALI {Licencias Automáticas Previas de Im ­ portación - LAPI),

2. Oświadczenia Przysięgłe o Składzie Produktu - OPSP (Declaración Jurada de Composición de Producto - DJCP).

Licencje ALI są wystawiane w celu bieżącej kontroli przywozu tow arów (zanim towar przekroczy granicę), aby w razie potrzeby na podstaw ie statystyk i

szczegóło-GeDeWu.r l 8 9

Izabela Jonek-Kowalska, Aneta M ichalak - Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie...

wej analizy podjąć właściwe środki. Istnieje lista towarów, do im portu których po­

trzebna jest licencja.

Licencje OPSP są niezbędne przy imporcie takich produktów, jak: dywany, ubra­

nia i obuwie, bowiem konsument ma prawo znać ich pochodzenie i skład. Na podsta­

wie formularzy licencji OPSP są prowadzone statystki i kontroluje się tow ar zanim zostanie on wprowadzony na rynek krajowy. Towary objęte OPSP muszą być ozna­

czone (etykiety muszą zawierać informację o składzie produktu i jego pochodzeniu).

W przypadku niektórych tow arów polscy eksporterzy m ogą natknąć się rów ­ nież na licencje nieautomatyczne. Zgodnie z przepisam i m iędzynarodowym i, li­

cencje nieautom atyczne w inny zostać przyznane w term inie 30-60 dni. W tym przypadku zgody na im port są w ydaw ane po spełnieniu szeregu wymogów, m ają­

cych często c h arak ter wyłącznie biurokratyczny, których w ypełnienie kosztuje i zaj­

m uje czas. N ieautom atyczne licencje im portow e są szeroko stosow ane (objętych jest nimi łącznic około 600 pozycji taryfowych). W styczniu 2011 roku nadwyżka bilansu handlow ego spadła o 58% w porów naniu do analogicznego okresu roku 2010, na skutek czego zostały w prow adzone jeszcze dodatkow e nieautom atyczne licencje im portow e.

Oprócz konieczności uzyskania różnych certyfikatów, w ydaw anych przez licz­

ne organizm y państw owe, w wiciu przypadkach kontrolow ane są ceny eksporto­

we tow arów w prow adzanych na obszar celny Argentyny. Szczególnie kontrolow a­

ne są tow ary pochodzenia azjatyckiego przy zastosow aniu specjalnej procedury kontroli im portu, łącznie z nagryw aniem całej odpraw y celnej przez zainstalow a­

ne kamery. Poza tym obow iązują też zakazy im portu pewnych tow arów (np. uży­

w anych maszyn) oraz w drażane są postępow ania antydum pingow e zgodnie z p ro ­ ceduram i WTO.

Od 30 października 2008 roku, dla realizacji im portu trzeba uzyskać zgodę urzę­

du celnego. Nowy przepis odnosi się do wszystkich krajów pochodzenia i dotyczy 50% towarów konsumpcyjnych. W celu ochrony produkcji lokalnej, rząd argentyń­

ski zdecydował się rozszerzyć kontrolę nad im portem . Pod lupą znalazła się połowra sprow adzanych z zagranicy towarów konsumpcyjnych, takich jak: samochody, ro ­ wer)', buty, zestawy audio, aparaty fotograficzne, opony, narzędzia, zabawki, telefo­

ny, zegarki i wiele innych. 1200 tow arów konsumpcyjnych musi uzyskać licencję autom atyczną w celu wejścia w obszar celny Argentyny. Rozszerzenie tego typu kontroli im portu ma na celu przeciw działanie nadm iernem u im portow i w w arun­

kach kryzysu światowego.

Istotne miejsce wśród barier zajm ują także zakazy importu. Zakazany jest m.in.

im port następujących towarów:

• produkty winiarskie w opakowaniach powyżej 5 litrów,

• prywatny sprzęt telefoniczny, bezprzewodowy, pracujący w zakresie powyżej 1880 MHz, ale poniżej lub równym 1900 MHz,

• używane motocykle i rowery,

• używane maszyny, instrumenty, aparaty i ich części oraz środki transportu,

9 0 CeDeWu.pl

R o z d z ia ł 5. A rgen tyń ska b r a n ia m a szy n i u rzą d zeń g ó rn ic zy c h ja k o n is z a rynkow a. stosowane w stosunku do niektórych pozycji towarowych w celu ochrony zdrowia człowieka, zw ierząt lub środowiska. Równolegle wprow adzono zakaz produkcji ww. produktów.

Inną b a rie rą są kontyngenty. Kontyngenty na im port m ogą być ustanaw iane w celu ochrony konkretnego przem ysłu lub sektora - są to ograniczenie wynikają­

ce z przyczyn ekonom icznych. Aktualnie nie m a żadnego tow aru objętego kontyn­

gentowaniem.

Wśród innych specyficznych barier, z jakim i spotykają się firmy eksportujące z obszaru Unii Europejskiej, m ożna wyróżnić:

1) kłopoty z używaniem znanych nazw geograficznych przez firmy argentyńskie, 2) skom plikowany i długi w czasie proces weryfikacji w artości celnej w u rz ę ­

dach celnych,

3) wysokie cła specyficzne na im port niektórych towarów,

4) restrykcje w stosunku do m ięsa wołowego im portow anego z UE, ze względu na ryzyko EEB,

5) skomplikowane procedury przy określaniu składu produktu i zasad dotyczących nalepek (dokładne specyfikacje),

6) komplikacje związane z w ydaw aniem św iadectw pochodzenia (legalizacje, ter­

miny ważności świadectw, tow arzysząca faktura itp.),

7) kosztowny i zasadniczo zbędny audyt sanitarny SENASA (wizyty pracow ni­

ków SENASA),

8) specjalne wymogi w odniesieniu do im portu niektórych towarów, np. mąki pszennej do Argentyny,

9) przymusowe b adania bakteriologiczne przy całym im porcie żywności do Argen­

tyny,

10) wyjątkowo uciążliwe wydaw anie certyfikatu im portu na niektóre towary, np. zabawki,

11) systematyczne opóźnienia w procesie przyznaw ania patentów, 12) wysoki poziom fałszerstw, falsyfikacji i piractw a,

13) preferencje narodow e przy przetargach,

C E DeW U . P L 9 1

Izabela Jonek-Kowalska, Aneta M ichalak - Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie...

14) wysokie opłaty dla importerów, kurierów i firm logistycznych w transporcie lot­

niczym,

15) nawigacja na wodach przybrzeżnych zastrzeżona dla flagi argentyńskiej.

Szansą dla polskich eksporterów jest prognozow any w zrost rynku argentyń­

skiego. Wśród regionów w schodzących Ameryka Łacińska zajm uje drugie m iejsce w świecie (z Brazylią, Meksykiem, Chile, Argentyną i Peru, jako najw ażniejszy­

mi m iejscami).

Producenci maszyn i urządzeń górniczych powinni upatryw ać szansy wejścia na argentyński rynek surow ców m ineralnych metalicznych. Wydobycie m etali koncen­

truje się w czterech wielkich ośrodkach górniczych.

1. Bajo de la Alum brera (własność X strata Cooper Ameritas 50%, W heaton River Minerais 37,5% i N orthern Orion 12,5%) - kopalnia jest położona w C atam arca i m a rezerwy rzędu 694 m in ton z zaw artością 0,51% miedzi i 0,62 g/tonę złota.

Produkuje koncentraty m ineralne miedzi i złota, które są eksportow ane głównie do Korei, Japonii i Kanady. Jest to kopalnia odkrywkowa, która zajmuje dziewią­

tą pozycję w rankingu światowym w zakresie produkcji miedzi i złota.

2. Cerro V anguardia (własność AngloGold Ashanti 92,5%, Fornicruz 7,5%) - ko­

palnia, zlokalizow ana w prow incji S anta Cruz, m a rezerw y obliczane na 9,1 min ton, z zaw artością 9,6 g/tonę złota i 114 g/tonę srebra, co powinno wystarczyć na około 16 lat wydobycia na poziom ie 2000 ton dziennie. Jest w niej produkow any k oncentrat złota i srebra, w celu dalszej rafinacji w Afryce Połu­

dniowej i w Szw ajcarii.

3. S alar del Hom bre M uerto (własność: FMC Lithium) - kopalnia prow adzi wydo­

bycie w Catam arca, podczas gdy obróbka w procesie chemicznym m a miejsce w Salta. Produkuje rocznie 1250 ton węglanu litu i 5400 ton chlorku litu. Dalsze funkcjonowanie kopalni ocenia się na 70 lat. Obecnie jest trzecim światowym producentem litu, m inerału niezbędnego przy produkcji baterii do telefonów ko­

mórkowych.

uncji. Obok Pascua-Lama kopalnia w Veladero jest największą taką złotonośną rezerw ą w świecie.

Szerokie perspektywy odkrywają też przed producentam i maszyn górniczych planow ane projekty inwestycyjne. W Argentynie istnieją projekty górnicze w formie zaaw ansow anej i inne, które będą jeszcze potrzebować znacznych inwestycji przed wejściem w fazę produkcyjną.

Najbardziej zaaw ansow ana inwestycja znajduje się w Pascua-Lama, w obszarze bogatym w złoto i srebro. Projekt ten jest własnością firmy kanadyjskiej Barrick Gold, która rozpoczęła przygotowania do budowy' kopalni. Inwestycja wym aga

na-9 2 ^CeDeWu.pl

R o z d z ia ł 5. A rgen tyń ska b ra n ża m a szy n i u rzą d zeń g ó rn ic zy c h ja k o n isza tyn k o w a ...

kładów rzędu 2,8-3,8 m ld USD i przew iduje się, że będzie produkow ać przez około 25 lat. Wejście w etap produkcyjny określa się na rok 2013. Roczna produkcja ko­

palni m a wynieść 700 tys. uncji złota i 25 m in uncji srebra.

Do innych ważnych projektów inwestycyjnych trzeba zaliczyć Agua Rica (złoto, miedź i molibden), którego okres eksploatacji ocenia się na 23 lata.

Podobna jest sytuacja projektu Farallón N egro (złoto, srebro i m angan). Z in­

nych projektów, będących w fazie rozwojowej, w arto w skazać Huevos Verdes i M anantial Espejo położone w prow incji San ta Cruz oraz Gualcam ayo, El Pachón i Casposo w prow incji San Juan, a także Pirquitas (złoto) w Jujuy. Projekty te, zgodnie z oceną S ek retariatu G órnictw a, wym agają inwestycji w artości 1 mld USD w infrastruk tu rę i rozwój. Jednakże po nałożeniu na eksport rud m etali p o ­ datku w wysokości 10%, wyłożenie koniecznych dla realizacji inwestycji środków finansowych jest niepew ne.

Inne planow ane projekty.

1. Projekt Agua Rica - wydobycie miedzi, m olibdenu i złota w Andalgala. Złoże (731 min ton) zapew ni kopalni wydobycie przez 24 lata.

2. Projekt Cerro Moro - wydobycie złota i srebra. Lokalizacja ok. 70 km na połu­

dniowy wschód od Puerto Deseado w prowincji Santa Cruz.

3. Cerro Vanguardia Expansion - AngloGołd Ashanti posiada 92,5% udziałów w kopalni Cerro Vanguardia. Prowincja Santa Cruz posiada pozostałe 7,5%.

4. Diablillos - projekt wydobycia sreb ra i złota. Lokalizacja 160 km na południowy wschód od miejscowości Salta na północy Argentyny

5. El Pachón - projekt prow adzony wspólnie przez górnictwo Argentyny i Chile 6. Lindero - złoże położone w prowincji argentyńskiej Salta.

7. Los Azules - odkryte złoża miedzi Los Azules są częścią dużych złóż porfiru, zlokalizowanych w zachodniej części prowincji San Juan. Los Azules posiada zasoby liczone na 922 m in ton.

8. Navidad - projekt eksploatacji sreb ra Navidad jest zlokalizowany w Gastre, w centrum prowincji Chubut. Zasoby Navidad dochodzą do 632 min uncji sre­

bra i 2,9 m ld funtów ołowiu w kategorii „zmierzone i zlokalizowane” oraz do­

datkowo 119 min uncji srebra i 580 min funtów ołowiu w kategorii „infeńdos”.

9. Projekt Rio Colorado - kopalnia potasu z rezerw am i ocenianymi na 410 min

11. Kopalnia Pirquitas - to pierwszy duży projekt górniczy firmy Silver Standard, który jest zlokalizowany na północy prowincji Jujuy.

Szansą dla polskich eksporterów maszyn górniczych jest zaangażowanie w za­

opatrzenie w sprzęt górniczy największej inwestycji w sektorze, czyli kopalni węgla kamiennego YCRT Rio Turbio, która zam ierza zintensyfikować wydobycie,

zwięk-9 3 CeDeWu.p l

Izabela Jonek-Kowalska, Aneta M ichalak - Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie...

Rysunek 5.8. Casposo Projekt, Troy Resources NL Rysunek 5.9. Pascua-Lama, Barrick Gold Corp

Źródło: O pracow anie własne. Źródło: O pracow anie własne.

Rysunek 5.10. El Pachón, Xstrata Rysunek 5.11. Cerro Negro, Andrean Resources

Źródło: O pracow anie własne. Źródło: O pracow anie własne.

szając produkcję sześciokrotnie w stosunku do jej obecnej wielkości. Kopalnia YCRT Rio Turbio będzie zgłaszać zapotrzebow anie na co najmniej kilka kompleksów ścia­

nowych, kom bajnów chodnikowych oraz części zam ienne do obecnie funkcjonują­

cych maszyn i urządzeń.

Wśród planow anych inwestycji niezwiązanych z przemysłem górniczym, gdzie polscy eksporterzy sprzętu ciężkiego mogą szukać szans wejścia na rynek wymienić można również:

1. Budowę gazociągu Noreste Argentino - planow ane nakłady 1400 min USD, 2. Budowę linii kolejowej i uruchom ienie pociągu Buenos Aires - Rosario - nakła­

dy 1350 min USD,

3. Budowę linii kolejowej pociągu Buenos Aires - M ar del Plata - 600-800 min USD, 4. Budowę dwóch elektrowni, każda o mocy 800 MW w Santa Fe i Cam pana

- 1100 min USD,

5. Remont linii kolejowej Buenos Aires - M endoza - 3250 min pesos,

6. Realizację budowy linii elektrycznej między północnym -zachodem i północnym- -wschodem Argentyny - 2208 min pesos (o kontrakt walczy 7 konsorcjów).

7. Dokończenie autostrady Rosario - Córdoba - 1000 m in pesos.

9 4 ^{CeDeWu.p l}

R o z d z ia ł 5. A rg en tyń sk a b ra n ża m a szy n i u rzą d zeń g ó rn ic zy c h ja k o n isz a rynkow a..,

W dokumencie Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie branży maszyn i urządzeń górniczych (Stron 88-96)