Geograficzno-demograficzne uwarunkowania

Chińska Republika Ludowa (ChRL) to najludniejsze państw o świata o populacji przekraczającej 1,3 mld mieszkańców, zlokalizowane w południowej Azji (rysunek 7.1). Pod względem powierzchni zajmuje trzecie miejsce na świecie, a biorąc pod uwagę param etry gospodarki, takie jak PKB - drugie miejsce (po USA).

Zarówno gospodarka chińska, jak i inne dziedziny życia rozwijają się bardzo dynamicznie. W 2011 roku liczba ludności żyjącej w m iastach po raz pierwszy prze­

kroczyła liczbę ludności wiejskiej (odpowiednio 51,27% i 48,73%). Liczba ludności w 2011 roku zwiększyła się o ponad 6,4 min osób i w połowic 2012 roku przekroczy 1 350 min. Rośnie szybko znaczenie klasy średniej, której liczebność szacuje się na 200 m in osób. Już ponad 90 m iast w Chinach m a powyżej 1 m iliona mieszkańców, a dwa najw iększe m iasta - Pekin i Szanghaj są aglom eracjam i zamieszkiwanym i przez ponad 40 m ilionów osób, czyli więcej niż wynosi populacja ludności Polski.

Chiny są państw em o olbrzym im terytorium , bardzo zróżnicow anym geograficz­

nie, złożonym z 33 prow incji i regionów o pow ierzchni porównywalnej do państw europejskich, z tego 6 prow incji spełnia kryteria ekonom iczne um ożliw iające za­

liczenie do grupy najwyżej rozw iniętych G-20. Podział kraju na prow incje o b razu­

je rysunek 7.2.

5S W rozdziale wykorzystano m ateriały pochodzące z Raportu pt. ^Analiza rynku krajowego oraz potencjału eksportowego na rynki zagraniczne maszyn i urządzeń górniczych”, przygotow anego przez autorki niniejszej m onografii w ram ach pracy Zespołu Instytutu Ekonom ii i Informatyki, Wydziału Organizacji i Z arządzania Politechniki Śląskiej, na zlecenie Polskiej Techniki Górniczej.

CeDeWu.p l

«WBwewimMywułga

1 1 7

ROSJA

Izabela Jonek-Kowalska, Aneta M ichalak - Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie...

Rysunek 7.1. Mapa Chin

Źródio: http://pl.wim.wikia.coni/w iki/Chiny

Wraz z szybkim rozwojem gospodarczym w ystępują zjawiska w łaściw e gospo­

darkom rynkowym. Rosną ceny produktów żywnościowych i przem ysłowych, opłaty za energię, w zrosła cena ziemi (której ciągle nie m ożna kupić na własność), rosną płace, ale głównie w grupach pracow ników wysoko kwalifikowanych (płaca

Rysunek 7.2. Podział Chin na prowincje

. ’• »uncu \ Ha»/*

R o z d z ia ł 7. K ry ty c zn a o cen a m o ż liw o ś c i in te r n a c jo n a liz a cji d z ia ła ln o ś c i p o ls k ic h p ro d u ce n tó w ..

m inim alna wynosi rów now artość 600 zł, a przeciętne w ynagrodzenie m iesięczne wynosi ok. 1,5 tys. zł) i zw iększają się koszty produkcji. W dużych m iastach zaczy­

na brakow ać wysoko wykwalifikowanych pracowników. Inflacja w połowie 2011 roku osiągnęła poziom 6,5% i według szacunków utrzym a się na poziom ie 5%

w roku 2 0 1259.

Językami urzędow ym i w Chinach są: m andaryński, języki mniejszości etnicz­

nych w poszczególnych regionach kraju, angielski w Hongkongu oraz portugalski w Makao.

Walutą jest yuan (CNY). Jeden yuan dzieli się na 10 jiao oraz na 100 fen (1 CNY

= 10 jiao = 100 fen).

7.2. Diagnoza perspektyw rozwojowych gospodarki

G ospodarka chińska w ostatnich latach uległa istotnym przekształceniom . Postę­

pujące zmiany cywilizacyjne w raz ze zm ianą jakości życia mieszkańców odbijają się na poziomie, charakterze i strukturze popytu konsumpcyjnego. Jednocześnie z ewo­

lucją cywilizacyjną postępują m echanizm y rozwoju gospodarczego. Do niedaw na kluczową rolę w rozwoju gospodarczym odgrywał eksport i inwestycje, ale w wyni­

ku zachodzącej ewolucji coraz większą rolę we wzroście gospodarczym odgrywa silnie rosnący popyt konsumpcyjny. Wraz z rosnącą rolą popytu konsumpcyjnego, zmieniają się wzorce konsumpcyjne. Rośnie popyt na dobra wyższego rzędu i tow a­

ry o charakterze luksusowym (około 100 min osób posiada sam ochód, a 220 min osób m a motocykl lub inny pojazd z silnikiem). Szybki wzrost posiadania jest nieste­

ty równocześnie źródłem poważnych problem ów środowiskowych. Na czoło no­

wych wyzwań dla gospodarki wysuwa się zatem elem ent ochrony środow iska i n a­

stawienie na stosow anie „czystych” technologii.

Podstawowe wskaźniki charakteryzujące chińską gospodarkę ujęto w tabeli 7.1.

Globalny kryzys gospodarczy z lat 2008-2010 dotknął gospodarkę Chin w sposób nieznaczny i krótkotrwały. Dynam ika wzrostu PKB z 9,6% w 2008 roku zmniejszyła się do 8,7% w roku 2009, co było najniższym wskaźnikiem w analizowanym okresie.

Światowy kryzys finansowy, poprzez spadek popytu zagranicznego, spowodował obniżenie eksportu o około 16% i im portu o ponad 11% w 2009 roku. Jednak już w 2010 roku w zrost PKB osiągnął poziom 10,3%. W 2011 roku produkt krajowy brutto Chin wzrósł o 9,2%, a więc w tempie o ponad 1 punkt procentowy wolniej­

szym niż w 2010 roku. Co gorsza, w kolejnych kw artałach następowało system a­

tyczne zm niejszanie się dynamiki wzrostu z 9,7% w I kw artale do 8,9% w IV kw ar­

tale60. Pomimo szybszego w zrostu wartości im portu (+24,9%), niż w artości

ekspor-59 Inside Track: China. Inside from European Corporates, rap o rt HSBC, 2011.

60 Kom unikat N ational B ureau of S tatistics of China z 7 stycznia 2012 r.

1 1 9

Izabela Jonek-Kowalska, Aneta M ichalak - Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie...

Tabela 7.1. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Chin w latach 2002-2011

Wyszczególnienie Rok

2007 2008 2009 2010 2011

Stopa wzrostu PKB [%] 13 9,6 8,7 10,3 9,2

PKB [m ld USD] 3 518 4 598 5 210 5 878 6 042

PKB per capita [USD] 2 660 3 454 3 895 4 393 4 522

Inflacja CPI - ceny tow arów konsum pcyjnych [%] 4,8 5,9 -0,7 3,3 5,4

Obroty handlowe [m ld USD] 2.173,8 2.561,6 2.207,3 2972,9 3640,6

Stopa wzrostu obrotów handlu zagranicznego [%] 23,5 17,8 -13,9 34,7 22,4

Eksport [mld USD] 1 218 1 428,5 1 201,7 1 577,8 1 898,1

Stopa wzrostu eksportu [%] 25,7 17,2 -16,0 31,3 20,3

Im port [m ld USD] 955,8 1 133,1 1 005,6 1 395,1 1 742,5

Stopa wzrostu Importu [%] 20,8 18,5 -11,2 38,7 24,9

Saldo [m ld USD] 262,2 295,5 196,1 182,7 155,6

Źródło: M inisterstw o Gospodarki.

tu (+20,3%), saldo bilansu handlowego wyniosło +155,1 mld USD (co było niższe o 27,1 mld USD od analogicznej w artości z 2010 roku).

Prognozując rozwój chińskiej gospodarki analitycy jeszcze na początku 2012 roku spoglądali optymistycznie na kolejne lata. Prognozując PKB w 2012 roku za­

kładali stopę wzrostu na poziomie 8,5-8,4%. Na podstawie danych m akroekono­

micznych za pierwszy kw artał 2012 roku, które nie stawiają Chin w najlepszym świetle, większość analityków obniżyła swoje prognozy wzrostu PKB na 2012 rok naw et do poziomu 7,6%61. Również chiński rząd obniżył tę prognozę do w artości 7,5%. W yhamowanie wzrostu PKB do takiego poziomu będzie oznaczało najniższą dynamikę tego wskaźnika w Chinach od 8 lat. Część odpowiedzialności za taki stan rzeczy przypisuje się ogólnemu spowolnieniu na świecie, które odbija się negatyw­

nie na chińskim eksporcie i prowadzi do spadku inwestycji. Należy jednak zauw a­

żyć, że prognozy wzrostu PKB na rok 2013 są już wyższe (według Banku Św iatowe­

go) niż w roku poprzednim i wynoszą około 8,2%.

Pomimo ostatnich prognoz dotyczących spowalniania rozwoju gospodarczego, Chiny nadal są najszybciej rozwijającą się gospodarką na świecie. W styczniu 2010 roku Chiny wyprzedziły gospodarkę niem iecką w rankingu największych eksporte­

rów i stały się jednym z największych eksporterów światowych, zachowując pozycję drugiego im portera światowego (po USA). Wartość eksportu i im portu w Chinach przedstaw iono na wykresie 7.1.

61 Prognozy analityków Bank of America, w w v.bankofam erica.com

1 2 0 _{CeDeWu.p l}

Wykres 7.1. Wartość eksportu i importu w Chinach w latach 2007-2011 Zródio: M inisterstw o G ospodarki.

R o z d z ia ł 7. K ry ty c z n a o c en a m o ż liw o ś c i in ter n a c jo n a liz a cji d z ia ła ln o ś c i p o ls k ic h p ro d u ce n tó w ...

Jak wynika z wykresu, poza rokiem 2009, kiedy gospodarka chińska odczuła skutki światowego kryzysu finansowego, obroty handlow e sukcesywnie rosną.

Wpływa na to w zrost zarów no eksportu, jak i importu.

Kraje UE pozostają największym partnerem handlowym Chin. Wartość dw u­

stronnych obrotów po I półroczu 2010 roku. wyniosła 219,4 m ld USD, co oznacza wzrost o 37,1%. Wartość eksportu do krajów UE wyniosła 140,7 m ld USD (wzrost o 36%). Im port z krajów UE do Chin zamknął się kwotą 78,7 mld USD, co oznacza wzrost o 39,4%. Stany Zjednoczone są drugim największym partnerem handlowym Chin. Łączna w artość wymiany wzrosła z 132,1 do 172 mld USD, co oznacza wzrost o 30,2%. Eksport Chin do Stanów Zjednoczonych wyniósł 124,5 mld USD (wzrost o 28,3%). W artość im portu do Chin zam knęła się kwotą 47,5 mld USD (wzrost o 35,6%). Japonia pozostaje trzecim największym partnerem handlowym Chin.

Wartość obrotów po I półroczu 2010 roku zamknęła się kwotą 136,5 mld USD (eks­

port do Japonii 55,1 mld USD, im port z Japonii 81,4 mld USD).

Polska jest największym partnerem gospodarczym Chin w Europie Centralnej, zarówno pod względem obrotów, jak i importu. Im port z Chin do Polski stanowi 3,1% całości chińskiego eksportu do krajów UE. Natom iast udział im portu z Chin w stosunku do całości im portu do Polski wyniósł 9,22%, co staw ia Chiny na 3. miej­

scu po Niemczech i Rosji. Chiny są naszym drugim po Turcji rynkiem eksportowym do Azji i zajm ują 20. pozycję wśród wszystkich krajów, do których eksportujem y polskie produkty. Udział eksportu do Chin w całości eksportu z Polski wyniósł 1,18%. W ostatnim 5-lcciu wym iana handlow a Polski z Chinami charakteryzow ała się szybkim wzrostem . Niestety, poziom nierównowagi wymiany istniejący już na początku tego okresu, w kolejnych łatach jeszcze bardziej pogłębiał się (wykres 4.8). W 2007 roku w artość polskiego eksportu do Chin wynosiła 986,5 m in USD, im portu z Chin 11 753,4 m in USD, zaś ujem ne saldo -10 767 min USD. W 2010 roku eksport z Polski do Chin wzrósł do 1 628 min USD, w artość im portu wyniosła 16 703 min USD, a ujem ne saldo bilansu handlowego zwiększyło się do -15 076 m łn

1218

955,8

1428,5

Ce d eWu.p l 1 2 1

Izabela Jonek-Kowalska, Aneta M ichalak - Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie...

USD (tabela 7.2). Pod względem wysokości ujemnego salda Chiny zajmują 1. miej­

sce wśród wszystkich p artnerów handlowych Polski.

Tabela 7.2. Wartość wymiany handlowej Polski z Chinami w latach 2007-2011 [min USD]

Wyszczególnienie Rok

2007 2008 2009 2010 2011

Eksport 986,5 1 278,4 1 469,6 1 627,5 1 860,0

Im port 11 753,4 16 797,9 13 914,4 16 703,3 18 380,0

Saldo -10 767,0 -15 519,5 -12 444,8 -15 075,9 -16 520,0

Źródło: Am basada Rzeczypospolitej Polskiej w Pekinie.

Wykres 7.2. Wartość wymiany handlowej Polski z Chinami w latach 2007-2011 20000

Źródło: Am basada Rzeczypospolitej Polskiej w Pekinie.

Strukturę tow arow ą polskiego eksportu i im portu przedstaw iono w tabeli 7.3.

W strukturze polskiego eksportu do Chin, według sekcji nom enklatury tow aro­

wej HS, dom inują cztery pozycje: metale i wyroby m etalurgiczne (662 min USD w 2010 roku), maszyny i urządzenia (352 min USD), produkty chem iczne (222 min USD) i sprzęt transportow y (114 min USD). Przy czym udział produktów chem icz­

nych w polskim eksporcie miał tendencję malejącą, zaś udział metali i wyrobów metalurgicznych oraz maszyn i urządzeń wykazał tendencję rosnącą. W uszczegó­

łowionej strukturze polskiego eksportu według działów HS, istotną rolę odgrywają:

miedź i wyroby z miedzi (621 min USD w 2010 roku), maszyny i urządzenia m echa­

niczne (212 m in USD), chem ikalia organiczne (194 min USD) oraz maszyny i u rzą­

dzenia elektryczne (140 m in USD). W dalszej kolejności m ożna wymienić: meble (60 min USD), pojazdy nieszynowc (60 min USD), statki powietrzne (50 min USD), kauczuk i wyroby z kauczuku (41 min USD), tworzywa sztuczne (39 m in USD), przyrządy, narzędzia i aparaty optyczne (29 min USD).

1 2 2

_______________ 1

CeDeWu.p l

R o z d z ia ł 7. K ry ty c zn a o cen a m o ż liw o ś c i in ter n a c jo n a liz a cji d z ia ła ln o ś c i p o ls k ic h p ro d u ce n tó w ...

Tabela 7.3. Struktura eksportu Polski do Chin w latach 2007-2011

Sekcja HS* Rok

2007 2008 2009 2010 2011

1 - Produkty zwierzęce 2,0 1,1 1,3 1,6 2,4

II - Produkty roślinne 0,4 0,3 0,2 0,3 0,19

III - Tłuszcze i oleje 0 0 0 0 0

IV - Przetwory spożywcze 0,3 0,2 0,2 0,4 0,34

V - Produkty mineralne 4,2 4,9 2,4 1,6 1,46

VI - Produkty chemiczne 20,9 10,9 13,1 13,6 12,2

VII - Tworzywa sztuczne 2,7 3,1 5,6 4,9 5,08

VIII - W yroby skórzane 0,1 0,3 0,4 0,3 0,25

IX - Drewno 1 wyroby 0,2 0,2 0,1 0,3 0,24

X - Ś c ie r i papier 1,8 1,2 0,8 0,7 0,48

XI - W yroby włókiennicze 0,6 0,5 0,3 0,3 0,39

XII - Obuwie 0 0 0 0 0

X III-W y ro b y ceramiczne 0,9 3,7 1,6 1,1 1,14

XIV - Metale szlachetne 0 0,5 0 0 0,03

XV - Metale i w yroby metalurgiczne 33,9 39,6 39 40,6 47,61

XVI - Maszyny i urządzenia 25,9 22,7 25,3 21,6 19,77

XVII - Sprzęt transportowy 2,3 3,9 4,6 7,0 2,36

XVIII - Przyrządy precyzyjne 1,0 1,8 2,3 1,8 1,26

X IX -B ro ń i amunicja 0 b.d. 0 0 0

XX - W yroby przem ysłowe różne 2,7 5,1 2,7 3,7 4,56

XXI - Dzieła sztuki 0 0 0 0,1 0

Pozostałe 0 0 0 0 0

Ogółem 100 100 100 100 100

* N om enklatura taryfow a H arm onised System (HS).

b.d. - brak danych

Źródło: Am basada Rzeczypospolitej Polskiej w Pekinie o raz http://www.kig.pl/fiIes/Znajdz% 20zagraniczne- go% 20partnera/chiny.pdf.

Podsumowując powyższe dane m ożna stwierdzić, że w polskim eksporcie do Chin największy udział m ają wyroby m etalurgiczne oraz wyroby przemysłu elektro­

maszynowego i chemicznego. Trzy wymienione grupy stanow ią łącznie ponad 70%

eksportu z Polski. Na liście najważniejszych towarów w naszym eksporcie do Chin pierwsze miejsce zajmuje miedź. Ważne miejsce zajm ują produkty chem iczne oraz maszyny specjalistyczne. Według danych chińskich, w polskim eksporcie do Chin dominują trzy grupy towarowe: m etale nieszlachetne, produkty przem ysłu chem icz­

nego oraz maszyny i urządzenia.

CeDeWu. R L 1 2 3

Izabela Jonek-Kowalska, Ane/a M ichalak - Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie..

7.3. Rynek górnictwa węgla i innych surowców w kontekście zastosowania maszyn

W dokumencie Prognozowanie kierunków internacjonalizacji na przykładzie branży maszyn i urządzeń górniczych (Stron 118-125)