4. ROLA PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH W ŚWIADCZENIU POMOCY W SYTUACJACH
4.1. Działania podejmowane w fazie zapobiegania i przygotowania
Czy pracownicy socjalni lub pracownicy ośrodka pomocy społecznej mogą coś zrobić za-nim nastąpi sytuacja kryzysowa? Zgodnie z teorią zarządzania kryzysowego każdy może zapobiegać i przygotowywać się na wypadek zdarzeń kryzysowych. Pierwszym sposobem jest uświadomienie sobie, że takie zdarzenia mogą mieć miejsce oraz zgłębianie wiedzy na ich temat oraz na temat sposobów postępowania w takich sytuacjach. Jeśli pracownicy po-siądą tą podstawową wiedzę (np. przy pomocy tego podręcznika), to już wykonają pierwszy krok fazy zapobiegania i przygotowania do sytuacji kryzysowej. Następnym krokiem jest podjęcie konkretnych działań leżących w obowiązkach i zadaniach pracowników jednostek gminnych, czyli planowanie działań ośrodka i pracowników na wypadek różnych zdarzeń, realizowanie różnych projektów edukacyjnych skierowanych do ludności oraz samokształ-cenie się, a także opracowanie wzorów informacji na temat postępowania w sytuacji za-grożenia ryzykiem, wystąpienia danego ryzyka oraz po jego ustąpieniu. Wszystkie działania mające na celu zmniejszać wystąpienie ryzyka, którego rodzina lub osoba nie będzie w sta-nie przezwyciężyć za pomocą własnych zasobów, należą do sfery profilaktycznej pomocy społecznej.
4.1.1. Planowanie działań ośrodka i pracowników na wypadek różnych
zagrożeń
Pracownicy ośrodka pomocy społecznej (głównie z kadry zarządzającej) zwykle uczest-niczą w opracowaniu gminnych planów kryzysowych i są zobowiązani do opracowania działań ośrodków pomocy społecznej i jednostkek im podległych oraz pracowników. Uczestnictwo w pracach takich zespołów daje możliwość opracowania sposobu po-stępowania i reagowania na wystąpienie zagrożenia, a także zapoznania się z możli-wościami i zadaniami innych instytucji. Sposoby te muszą być dostosowane do rodzaju
zagrożenia, które są dokładnie analizowane na początku planu kryzysowego84. Przy każdym rodzaju zagrożenia są wypisane instytucje oraz ich działania. Również dla po-szczególnych instytucji są opracowywane procedury wykonywanych przez nie zadań. Przykładowe opisy procedur postępowania znajdują się poniżej. Pierwsza z nich doty-czy zadań ośrodka w sytuacji kryzysowej, a druga szczegółowej procedury udzielania zasiłku celowego na pokrycie strat w wyniku wystąpienia sytuacji kryzysowej.
Ustalenie zadań i szczegółowych procedur, szczególnie związanych z udzielaniem po-mocy, na którą trzeba wystawić decyzję administracyjną, znacznie upraszcza i przy-spiesza działanie pracowników odpowiedzialnych za nie. Kierownicy ośrodków mogą również opracowywać sposób postępowania i zarządzania dla swoich pracowników, tak aby łatwiej koordynować działania przypisane w planie zarządzania kryzysowego do OPS.
PZK – 23
Rodzaj dokumentu
PROCEDURA REALIZACJI ZADAŃ Z ZAKRESU ZARZĄDZANIA
KRYZYSOWEGO
Data
Nazwa dokumentu
DZIAŁANIE
OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W NYSIE PODCZAS WYSTĄPIENIA SYTUACJI KRYZYSOWYCH Podmiot opracowu-jący KIEROWNIK OPS I. Cel procedury
Określenie procedury działania Ośrodka Pomocy Społecznej podczas: • zagrożenia powodziowego lub wystąpienia powodzi,
• pożarów,
• huraganowych wiatrów i trąb powietrznych, • mrozów i opadów,
• suszy i upałów,
• skażenia chemiczno-ekologicznego, • wystąpienia zdarzeń radiacyjnych,
• katastrofy budowlanej, drogowej i kolejowej, • zagrożenia epidemicznego i epidemii.
II. Lider/ Uczestnicy procedury
Burmistrz/kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej /pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej
III. Wejścia, wyjścia oraz formalne podstawy realizacji procedury
Wejścia Wyjścia Podstawy prawne realizacji procedury
Informacja o zagrożeniu wystąpienia sytuacji kry-zysowej
Zrealizowanie przy-jętych zadań zarzą-dzania kryzysowego
ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. nr 89, poz. 590, z późn. zm.), ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy
spo-łecznej (Dz. U. nr 175, poz. 1362, z późn. zm.), ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski
żywiołowej (Dz. U. nr 62, poz. 558, z późn. zm.), stosowne akty wykonawcze do ustawy o
pomo-cy społecznej.
IV. Opis postępowania
Przedsięwzięcia Wykonawcy
Ustalenie potrzeb materialnych, socjalno-bytowych i zdrowotnych ludności terenów zagrożonych sytuacją kryzysową, zarówno znajdujących się na tere-nie zagrożonym jak i ewakuowanych z tere-niego w bezpieczny teren.
Î Kierownik Ośrodka Pomocy Społecz-nej, Î pracownicy Ośrod-ka Pomocy Spo-łecznej
Dokonanie analizy możliwości gminy w zakresie realizacji zabezpieczenia po-trzeb oraz ustalenie zakładów, instytucji, magazynów i hurtowni mogących zapewnić realizację tych instytucji.
Wystąpienie z prośbą do szczebla nadrzędnego, gdy potrzeby gminy przekra-czają możliwości ich zaspokojenia.
Organizacja i realizacja pomocy dla poszkodowanej ludności.
Składanie meldunków Burmistrzowi z prowadzonych działań i udzielania po-mocy poszkodowanym.
Dokonanie na polecenie Burmistrza oceny, oszacowania i opisania strat Na podstawie oceny i opisu strat sporządzenie wykazu osób poszkodowanych z określeniem stopnia poniesionych strat oraz ustalenie najbardziej poszkodowa-nych.
Analiza możliwości gminy w zakresie udzielania wszechstronnej pomocy ma-terialnej, psychologicznej i zdrowotnej.
Realizacja przedsięwzięć pomocy poszkodowanym, w tym kierowanie i roz-dział jej do najbardziej potrzebujących.
Kierowanie pomocą udzielaną poszkodowanym przez Ośrodek Pomocy Spo-łecznej, organizacje pozarządowe i wolontariat.
Î Kierownik Ośrodka Pomocy Społecz-nej, Î pracownicy Ośrod-ka Pomocy Spo-łecznej
Systematyczne analizowanie potrzeb poszkodowanych w odniesieniu do udzielanej pomocy.
Składanie meldunków okresowych i dobowych z przebiegu procesu udziela-nia pomocy poszkodowanym.
Zakończenie działań i złożenie meldunku Burmistrzowi.
MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ
Procedura zewnętrzna nr MOPS-16
PRZYZNANIE ZASIŁKU CELOWEGO NA POKRYCIE STRAT PONIESIONYCH W WYNIKU WYSTĄPIENIA SYTUACJI KRYZYSOWYCH
NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KRAKÓW
1. Załatw sprawę elektronicznie Nie dotyczy.
2. Załączniki:
1) Zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości dochodu strony złożone pod rygorem odpowiedzialno-ści za składanie fałszywych zeznań.
2) Oświadczenia o uzyskaniu (lub braku) jednorazowego dochodu w ciągu ostatnich 12 miesięcy/ wyso-kości uzyskanego jednorazowo dochodu należnego za dany okres.
3) Oświadczenie o wysokości dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowa-dzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych.
3. Wersja w języku migowym Nie dotyczy.
4. Sprawę załatwia
1) Filia Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie właściwa według miejsca zamieszkania wniosko-dawcy: […]
2) Dział Pomocy Bezdomnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie os. Teatralne 24, tel. 12 425-78-09, fax 12 643-07-06.
5. Dokumenty od wnioskodawcy (klienta):
1) Protokół z ustnego zgłoszenia podania o pomoc lub pisemny wniosek o przyznanie zasiłku celowego. 2) Dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość wnioskodawcy – do wglądu. 3) Zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości dochodu strony złożone pod rygorem odpowiedzialno-ści za składanie fałszywych zeznań.
4) Oświadczenia o uzyskaniu (lub braku) jednorazowego dochodu w ciągu ostatnich 12 miesięcy/wyso-kości uzyskanego jednorazowo dochodu należnego za dany okres.
5) Oświadczenie o wysokości dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowa-dzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych.
6. Opłaty
Postępowanie nie podlega opłatom. 7. Forma załatwienia
Wydanie decyzji administracyjnej o przyznaniu lub odmowie przyznania zasiłku celowego. 8. Termin załatwienia
Bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu jednego miesiąca od dnia wszczęcia postępowania, a w spra-wie szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępo-wania.
9. Dokumenty uzyskiwane w postępowaniu:
1) Kwestionariusz rodzinnego wywiadu środowiskowego.
2) Zaświadczenie albo oświadczenie o wysokości dochodu, złożone przez stronę pod rygorem odpowie-dzialności za fałszywe zeznania.
3) Protokół z oszacowania strat, określający rozmiar szkód.
4) Zaświadczenie stwierdzające wystąpienie sytuacji kryzysowej wystawione przez Wydział Bezpieczeń-stwa i Zarządzania Kryzysowego UMK.
MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ
Procedura zewnętrzna nr MOPS-16
PRZYZNANIE ZASIŁKU CELOWEGO NA POKRYCIE STRAT PONIESIONYCH W WYNIKU WYSTĄPIENIA SYTUACJI KRYZYSOWYCH
NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KRAKÓW
10. Tryb odwoławczy
Od decyzji przysługuje prawo wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem organu, który ją wydał w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji. Odwołanie należy składać do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – Filia właściwa ze względu na miejscu zamieszkania. Odwołanie nie podlega opłatom.
11. Podstawa prawna:
1) Art. 8 ust. 1 pkt 1 i 3, art. 14, art. 17 ust. 1 pkt 5, art. 22 pkt 1, art. 40, art. 101 ust. 1 i 2, art. 102, art. 106, ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 182, z późn. zm.). 2) Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. nr 89, poz. 590, z późn. zm.). 3) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 czerwca 2012 r., w sprawie rodzinnego wywiadu środowisko-wego (Dz. U. z 2012 r. poz. 712).
4) Rozporządzenie Rady Ministrów z 17 lipca 2012 r., w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodo-wych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 823).
5) Uchwała Rady Miasta Krakowa z 03.11.2010 roku, nr CXV/1561/10 w sprawie wprowadzenia programu dotyczącego udzielania przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Krakowie pomocy dla osób poszko-dowanych w wyniku wystąpienia sytuacji kryzysowych na terenie Gminy Miejskiej Kraków (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego z 2010 r., nr 647, poz.5337).
6) Art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267).
12. Informacje dodatkowe dla klienta:
1) Zasiłek celowy może być przyznany niezależnie od wysokości dochodu osobie lub rodzinie, które po-niosły straty w wyniku sytuacji kryzysowej.
2) W celu ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób ubiegających się o za-siłek przeprowadza się wywiad środowiskowy w oparciu o część VII wzoru kwestionariusza rodzinne-go wywiadu środowiskowerodzinne-go, nawet w sytuacji gdy osoba poszkodowana nie korzystała wcześniej ze świadczeń z pomocy społecznej.
3) Sytuację dochodową strony ustala się w oparciu o oświadczenie złożone przez stronę pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania.
4) Podczas postępowania Komisja, w skład której wchodzą pracownicy MOPS, sporządza protokół z osza-cowania szkód, określający rozmiar i rodzaj szkód oraz szacunkową kwotę poniesionych szkód.
5) Zasiłek przyznawany jest bez względu na posiadany dochód, osobom które nie są w stanie pokonać trudnej sytuacji życiowej w jakiej się znalazły, w oparciu o własne uprawnienia, zasoby i możliwości. 6) Zasiłek przyznaje się w następujących wysokościach:
a) do 1000 zł - w sytuacji powstania drobnych szkód nieuniemożliwiających prawidłowe funkcjonowanie osób poszkodowanych,
b) od 1000 do 4000 zł – w sytuacji istotnych szkód, zakłócających prawidłowe funkcjonowanie osób poszkodowanych,
c) od 4000 zł do 7000 zł – w sytuacji znacznych szkód, które uniemożliwiają poszkodowanym prawidłowe funkcjonowanie.
7) Zasiłek przyznawany jest z przeznaczeniem na pokrycie w części lub całości niezbędnych kosztów, umożliwiających osobom poszkodowanym powrót do prawidłowego funkcjonowania.
8) Zasiłek udzielany jest jedynie w przypadku poniesienia strat w budynku, który stanowi centrum życio-we osoby poszkodowanej i w którym prowadzi ona gospodarstwo domożycio-we.
9) Pomocy nie udziela się w przypadku powstania strat w budynkach gospodarczych, budynkach letni-skowych, domkach rekreacyjnych, budynkach w budowie, budynkach niezamieszkałych.
MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ
Procedura zewnętrzna nr MOPS-16
PRZYZNANIE ZASIŁKU CELOWEGO NA POKRYCIE STRAT PONIESIONYCH W WYNIKU WYSTĄPIENIA SYTUACJI KRYZYSOWYCH
NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ KRAKÓW
10) Pomocy w ramach programu udziela się jedynie osobom, które złożą wniosek o udzielenie pomocy nie później niż 30 dni od dnia wystąpienia szkody.
Decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, wydaje się po przeprowa-dzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ust. 12 pkt 2 niniejszej procedury.
Źródło: wyciąg z Procedury Zewnętrznej nr MOPS-16 Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie.
4.1.2. Działania edukacyjne
W ramach działań profilaktycznych pomocy społecznej można i należy przeprowadzać działania edukacyjne na temat zagrożeń naturalnych oraz sposobów postępowania w takich sytuacjach. Działania te powinny być prowadzone szczególnie wśród grup osób wykluczonych (np. bezdomni, dzieci i młodzież przebywające w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, osoby starsze), które są najbardziej narażone na nega-tywne skutki zdarzeń kryzysowych. W przypadku, gdy pracujemy na terenie zagrożo-nym wystąpieniem danego ryzyka (np. wcześniej zdarzały się podtopienia lub powo-dzie) należy utrzymywać ciągłą świadomość zagrożenia, gdyż świadomość zagrożenia dość szybko zanika, jeśli dane zdarzenie (np. powódź) nie występuje przez dłuższy czas. Inne cele działań edukacyjnych prowadzonych dla klientów pomocy społecznej na przykładzie powodzi to:
Î uświadomienie, że dane osoby mieszkają na terenach zagrożonych powodzią i jaki jest stopień tego zagrożenia,
Î poznanie metod ograniczania strat powodziowych (sposoby zabezpieczania obiek-tów przed powodzią i w czasie powodzi oraz zasady likwidowania jej skutków),
Î poznanie zasad działania systemu ochrony przed powodzią, w tym systemu ostrze-żeń powodziowych (w jaki sposób będą ostrzegani, przez kogo) oraz systemu reago-wania (drogi i miejsca ewakuacji),
Î nabycie umiejętności właściwego reagowania na ostrzeżenia powodziowe (zasady postępowania po otrzymaniu ostrzeżenia – zabezpieczenie domu i dobytku, przygo-towanie do ewakuacji itp.).
Obecnie są opracowane programy edukacyjne, scenariusze lekcji z zakresu edukacji przeciwpowodziowej, szczególnie skierowane do dzieci i młodzieży szkolnej85. Na ich podstawie można opracowywać scenariusze i programy szkoleń dla innych katego-rii osób zagrożonych również innymi ryzykami naturalnymi i nie tylko. Przykładowy
(schematyczny) zakres tematyczny wraz z metodami prowadzenia zajęć znajduje się w tabeli obok.
Odrębnego potraktowania wymaga tematyka i metodyka edukacji powodziowej dzieci i mło-dzieży szkolnej, która powinna być nakierowana na zdobycie praktycznych umiejętności oraz być prowadzona metodami dostosowanymi do ich zainteresowań i możliwości poznawczych. Zajęcia takie powinny być realizowane przy współpracy lokalnych służb kryzysowych i sprzyjać przekazywaniu wiedzy dorosłym, np. w zakresie przygotowywania rodzinnego planu ewakua-cji (poprzez zadania domowe dla dzieci do wspólnego wykonania z rodzicami).
Projekty edukacyjne można organizować w ramach projektów socjalnych, programów fi-nansowanych ze środków Unii Europejskiej oraz we współpracy z różnymi instytucjami lokalnymi i krajowymi (np. organizacje pozarządowe, sanepid).
Przy prowadzeniu szkoleń warto pamiętać o kilku zasadach, które pomogą konstruować informacje przekazywane na szkoleniach (lub innych wydarzeniach edukacyjnych)86:
Moduł: Ocena stopnia zagrożenia.
Cel: poznanie zagrożeń, które mogą wystąpić na terenie, na którym mieszkamy.
Metody: wysłuchanie opowieści osób starszych, które pamiętają jakie żywioły powodowały znisz-czenia; wyszukiwanie informacji o katastrofach, które miały miejsce na naszych terenach; praca z dokumentami: przegląd map i analiz zawartych w gminnych planach kryzysowych.
Moduł: Lokalny plan ewakuacji.
Cel: opracowanie własnej mapy ewakuacji i wyznaczenie „miejsc kontaktowych”. Metody: gry i symulacje w terenie, praca z mapą.
Moduł: System ostrzegania.
Cel: poznanie znaków i sygnałów alarmujących o różnych typach zagrożenia (syreny, ostrzeżenia przekazywane za pośrednictwem głośników, bezpośrednie wizyty strażaków OSP itp.).
Metody: wykład, gry i symulacje.
Moduł: Informowanie w czasie katastrofy.
Cel: poznanie źródeł informacji o aktualnej sytuacji.
Metody: burza mózgów, tworzenie notesu z numerami telefonów (np. do zakładu energetyczne-go, gazoweenergetyczne-go, kanalizacyjneenergetyczne-go, straży pożarnej, sanepidu i najbliższego szpitala).
Moduł: Przygotowanie się do ewakuacji.
Cel: nabycie umiejętności właściwego reagowania w przypadku konieczności ewakuacji. Metody: gry i symulacje, burza mózgów (np. opracowanie listy ważnych przedmiotów, które trzeba ze sobą zabrać).
86 Na podstawie materiałów edukacyjnych Ośrodka Informacyjno-Koordynacyjnego Ochrony Przeciwpowodziowej: http://oki.krakow.rzgw.gov.pl/Default.aspx?tid=tabEdukacja.
Î im więcej informacji o zagrożeniu tym intensywniejsze poczucie zagrożenia;
Î poważne niebezpieczeństwo odległe w czasie jest niedoceniane, niebezpieczeń-stwo bliskie w czasie może być przeceniane;
Î im mniejszy udział własnej decyzji w angażowaniu się w niebezpieczne sytuacji, tym silniej odczuwamy niebezpieczeństwo;
Î informacja lepiej oddziałuje na ludzi przy większej koncentracji szkód (kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych katastrofy lotniczej wywiera większe wrażenie niż kilkaset ofiar w wypadkach drogowych w dłuższym okresie czasu);
Î im bardziej nieoczekiwanie zdarzenie, tym bardziej przeraża;
Î im większe obycie z niebezpieczeństwem tym mniej lęku;
Î im większe zrozumienie procesu prowadzącego do zagrożenia tym lepsza kontrola nad tym co się dzieje, a tym samym mniejszy niepokój;
Î im większa możliwość wpływu na bieg zdarzeń, tym mniejsze poczucie zagrożenia.
Oprócz szkoleń skierowanych do mieszkańców, działania edukacyjne mogą zawierać szkolenia dla pracowników ośrodków pomocy społecznej (lub innych instytucji pomocowych, np. organizacji pozarządowych). Szkolenia takie powinny dotyczyć całego personelu, a nie tylko pracowników socjalnych, gdyż w przypadku sytuacji kryzysowej wszyscy mogą być zaangażowani do pomocy ofiarom. Pracownicy powinni być zapoznani z planem i obowiązkami ośrodka pomocy społecznej zawartymi w gminnym planie kryzysowym. Na takich spotkaniach powinny być omówione oraz przećwiczone procedury udzielania pomocy oraz każdy pracownik powinien być przydzielony do zespołu wykonującego poszczególne czynności (np. szacowanie potrzeb, praca w ośrodku ewa-kuacyjnym itp.). Poza tym pracownicy powinni wiedzieć jakie są zasady udzielania wsparcia, jak się komunikować z ludźmi w czasie katastrofy (środki komunikacji), ale też jak do nich mówić i czego nie mówić. Kolejny temat szkoleń to współdziałanie z innymi służbami (służby ratownicze, mundurowe, pracownicy urzędu gminy) i innymi organizacjami biorącymi udział w akcji ratowniczej. Na szkole-niach tych nie powinno kłaść się nacisku jedynie na zdobywanie wiedzy teoretycznej, ale głównie na wykształcanie umiejętności poprzez odgrywanie scenek, symulacje. Więcej na temat szkoleń i innych form przygotowania się do udzielania wsparcia znajduje się w rozdziale „Przygotowanie do udzielania wsparcia w sytuacjach kryzysowych”.
4.1.3. Informowanie mieszkańców o stanie zagrożenia i sposobach
postępowania
W momencie wystąpienia sytuacji kryzysowej na szkolenia i inne formy edukacji jest już za późno, a ludność potrzebuje jasnych i konkretnych informacji co się dzieje, co mają zrobić, jak się przygotować. W związku z tym warto mieć przygotowane informacje w postaci ulotek, broszur lub zwykłych kartek z wydrukowanymi prostymi komunikatami, co zrobić przed wystąpieniem zagrożenia (ale w sytuacji gdy już wiemy, że ono nastąpi lub jest duże
prawdopodobieństwo, np. nadchodzi fala powodziowa), w czasie wystąpienia sytuacji kryzysowej oraz po jej ustąpieniu. Takie informacje powinny być przygotowane na wy-padek każdego ryzyka naturalnego, a także na wywy-padek awarii technicznych. Informacje te powinny być przygotowane w czasie, kiedy nie ma żadnego zagrożenia, tak, aby na spokojnie wyszukać i przygotować odpowiednią formę informacji.
Poniżej znajduje się przykład komunikatu opracowanego na wypadek powodzi, który można powielać i rozdawać ludziom w takiej sytuacji87.
PRZED POWODZIĄ:
Î Już dzisiaj przenieś wartościowe rzeczy na górne kondygnacje budynku.
Î Jeśli możesz – odeślij dzieci i osoby starsze w bezpieczne miejsce np. do znajomych, rodziny. Î Przygotuj dzieciom identyfikatory – naklejki na ubrania z imieniem i nazwiskiem dziecka oraz rodzica. Naucz dzieci (szczególnie mniejsze) jak mają na imię i nazwisko.
Î Ustal sposoby kontaktowania się z rodziną w razie stracenia z nią łączności np. przez krewnych, znajomych itp.
Î Naucz najbliższych członków rodziny odłączania źródeł energii, gazu, wody.
Î Zgromadź w domu niezbędną ilość niepsującej się żywności, wody i przygotuj odpowiednią odzież. Î Dbaj o to, by twój telefon komórkowy cały czas był w pełni naładowany.
Î Przenieś na górne kondygnacje miejsca do spania lub jeśli nie masz takiej możliwości – śpij u sąsiada, który taką możliwość posiada.
Î Miej włączone radio bateryjne na częstotliwości lokalnej stacji w celu wysłuchania komunikatów o zagrożeniu i sposobach postępowania.
Î Jeśli masz sprzęt pływający – utrzymuj go w sprawności (pontony, łodzie itp.), używaj go wyłącznie podczas zagrożenia życia – prąd wody może porwać sprzęt wraz z osobami.
Î Poznaj drogi ewakuacyjne i zapoznaj z nimi swoich najbliższych i sąsiadów.
Î Przygotuj w łatwo dostępnym miejscu dowody tożsamości (również akty urodzenia), kosztowności, pieniądze i papiery wartościowe, dokumenty dotyczące domu i posiadanych gruntów, dokumentację działalności gospodarczej, polisy ubezpieczeniowe.
Î Zapoznaj się z powodziowymi sygnałami ostrzegania i alarmowania – zazwyczaj jest to dźwięk syreny alarmowej, gong lub specjalny sygnał dzwonów kościelnych.
Î Podczas powodzi dostosuj się do poleceń prowadzących akcję ratunkową. Î Uszczelnij drzwi i piwnicę materiałami wodoodpornymi.
Î Pamiętaj, jeśli możesz – wykonaj część czynności już dzisiaj – później możesz nie zdążyć!
W CZASIE POWODZI:
Î Kiedy pojawi się nagłe zagrożenie powodziowe, wyłącz główne zasilanie elektryczne, odłącz sieć gazową i wodociągową, a także zamknij zasuwy (zawory) sieci kanalizacyjnej, zatkaj kratki ściekowe oraz uszczelnij szambo.
Î Jeśli posiadasz telefon komórkowy, miej go pod ręką.
Î W razie zagrożenia życia lub zdrowia nie wahaj się – dzwoń na numer alarmowy 112.
Î Włącz radioodbiornik zasilany bateriami na częstotliwość lokalnej stacji radiowej, aby uzyskać naj-nowsze informacje o sytuacji.
Î Przygotuj się do ewentualnej ewakuacji. Pamiętaj że osoby dorosłe powinny mieć przy sobie nie więcej niż 50 kg bagażu.
Î Miej pod ręką apteczkę pierwszej pomocy i niezbędne leki używane przez domowników, niezbędny za-pas jedzenia i wody pitnej, ciepłe ubrania, śpiwory i koce (zgromadź je w górnych partiach domu, mieszkania).