Elektroniczne Zwolnienie Lekarskie

Zakładka „zwolnienia” pokazuje wystawione e-Zwolnienia, po kliknięciu w szczegóły wyświetla się data wystawiania, okres na jaki przysługiwało oraz jaki lekarz wystawił zwolnienie. Zwolnienia w formie elektronicznej oraz szczegóły wystawionych zaświadczeń lekarskich – dane te są kopią z bazy danych ZUS Elektroniczne zwol-nienia lekarskie (e-ZLA). Pracodawca po zalogowaniu się do systemu PUE ZUS może zobaczyć zwolnienia lekarskie swoich pracowników. Lekarz, aby móc wystawić e-ZLA, musi posiadać profil na PUE ZUS lub mieć swoją aplikację gabinetową zintegrowaną z PUE. Elektroniczne Zwolnienie Lekarskie zostało wprowadzono pilotażowo od 1 stycznia 2016 roku, a od 1 grudnia 2018 roku obowiązują wyłącznie zwolnienia lekarskie wystawione w formie elektronicznej. W założeniu wystawienie takiego rodzaju zwolnienia ma trwać krócej niż tradycyjnego, dzięki automatycznemu uzupełnieniu informacji po wpisaniu numeru PESEL pacjenta. Dzięki zastosowaniu tego systemu, pacjent nie musi dostarczyć pracodawcy zwolnienia w ciągu 7 dni.

Wygodą dla pracodawcy jest posiadanie w swoim profilu płatnika wszystkich zwolnień lekarskich swoich pracowników.

4.6. E-skierowanie

E-skierowanie, jest kluczowym systemem wdrażanych w ramach procesu cyfryzacji ochrony zdrowia w Polsce. 16 października 2019 rozpoczął się pilotaż e-Skierowania.

Obecnie trwa podłączanie podmiotów leczniczych do systemu oraz testy. Docelowo pilotaż e-Skierowania przeprowadzony zostanie w około 200 placówkach. Pilotaż potrwa do połowy 2019 roku. Pacjenci nie będą musieli dostarczać skierowania do placówki medycznej w wersji papierowej osobiście – wystarczy telefon i zdalna rejestracja, zostanie rozwiązany problem nieczytelności skierowań, zostanie wyeli-minowane ryzyko zgubienia skierowania, a pacjent będzie miał wgląd do wystawionych e-skierowań poprzez IKP. Elektroniczne skierowanie będzie obowiązywać w całym kraju od 1 stycznia 2021 roku [32].

Pacjent po wypisaniu przez lekarza e-Zwolnienia, otrzyma dane dostępowe.

Wybiera placówkę, w której dane świadczenie medyczne ma być zrealizowane.

Następnie pacjent kontaktuje się z wybraną placówką i podaje dane dostępowe: kod (z numerem PESEL) lub klucz. Placówka przesyła otrzymane dane do systemu P1.

System weryfikuje otrzymane dane. W przypadku pozytywnej weryfikacji pacjent zostaje zapisany na wizytę.

5. Podsumowanie

System IKP po 12 latach wszedł do użytku publicznego, zbierając wszystkie systemy IT dostępne w publicznym systemie ochrony zdrowia w Polsce. Według postu zamieszczonego dnia 31 marca 2020 roku na facebookowym koncie IPK, konta posiadała 2 mln zarejestrowanych Polaków. Prace nad projektem P1, czyli Elektroniczną Platformą Gromadzenia, Analizy i Udostępniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych, którego częścią jest IKP trwają od 2007 roku, system ten napotyka na kolejne przeszkody. Trzeba kilku kolejnych lat, aby pacjent mógł skorzystać ze wszystkich zaplanowanych od początku funkcji systemu. Nie spełnia przewidywanej od początku funkcjonalności. Kartoteka medyczna, to kopia danych RUM z indy-widualnego konta ZIP czyli zrealizowane , e-skierowanie jest w fazie pilotażowej, oba

Marcin Flis

ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2021. Projekt miał być już ukończony wraz z wszystkimi podsystemami już w 2012 roku. Problemy które napotkał wtedy to m.in.

oskarżenia korupcyjne dotyczące przetargów czy brak kompatybilności poszcze-gólnych systemów. Zakończenie prac nad systemem musiało dojść do skutku, ze względu na współfinansowanie z UE i konieczność rozliczenia się z wykorzystanych funduszy. IKP zawiera w sobie „nową generację” systemów IT w ochronie zdrowia.

Centrum e-Zdrowia (dawniej CSIOZ) przeprowadziło badanie „Świadomość i postrze-ganie IKP” w kwietniu 2020 roku. W badaniu znajomości serwisów usług medycznych, 33% badanych zna IKP, 31% pod adresem www pacjent.gov.pl. System ZIP który jest protoplastą IKP nie został ujęty w badaniu. Za tym że e-Recepta (zdecydowanie/raczej) przydatna jest 84% badanych, 76% badanych tak ocenia przydatność IKP, aż dla 20%

IKP, jest ani nieprzydatna, ani przydatna. Wraz z rozwojem o nowe funkcję IKP przewiduję się zamknięcie serwisu ZIP. Kolejne lata będą kluczowe dla rozwoju systemu IKP w związku z poszerzaniem funkcjonalności. Kluczowa tu będzie wprowa-dzenie elektronicznej dokumentacji medycznej w roku 2021, ponieważ wprowawprowa-dzenie tego elementu było odraczane, spotykało się także ze sprzeciwem lekarzy, którzy twierdzą że nie są przygotowani technicznie. W dniu 14 kwietnia 2020 r. opubli-kowano nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.

Brakuje informacji dotyczących zabiegów medycznych wykonanych w prywatnych placówkach (posiadają swoje własne systemy, co pokazało badanie CZIOS), mają one mieć jednak obowiązek zgłaszania do NFZ wszystkich zrealizowanych zabiegów.

Spowoduje to zamknięcie cyfrowej rewolucji w polskiej ochronie zdrowia.

Przeanalizowanie schematów przepływu danych w systemach informatycznych działających w ramach polskiej publicznej ochrony zdrowia wskazuje role każdego z trzech aktorów. NFZ jest organem, który gromadzi bazy danych, wykorzystuje je na użytek pacjentów i usługodawców, a także zarządza nimi i administruje. Bazy danych wykorzystywane są w celu kontroli i weryfikacji realizowanych świadczeń medycznych.

Każdy z systemów spełnia inną rolę w systemie. Posiadanie informacji w formie elektronicznej umożliwia sprawniejsze wykrywanie nieprawidłowości w realizacji świadczeń (także przez osoby nieuprawnione) czy sprawdzanie ich dostępności.

Systemy informatyczne pomagają spełniać obowiązki nałożone przez ustawy na NFZ, ale także na usługodawców medycznych, udostępnienia informacji o dostępie i czasie realizacji świadczeń medycznych, obowiązek prowadzenia kartoteki medycznej w formie elektronicznej czy weryfikacji uprawnień świadczeniodawców. Pojawiają się jednak głosy świadczeniodawców, że systemy informatyczne zamiast ułatwiać im przeprowadzanie procedur medycznych, nadmiernie je komplikują. Tworzenie elektro-nicznej dokumentacji medycznej zajmuje czas, który mogliby poświecić pacjentowi.

Rozwiązaniem mogłoby być zatrudnienie dodatkowej kadry pomocniczej, zajmującej się obowiązkami informatycznymi i pomagającej lekarzowi w trakcie wizyty, dopiero w lipcu 2019 roku wprowadzono zawód Asystenta Medycznego do polskiego prawa.

Programy wykorzystywane w ochronie zdrowia należą do skomplikowanych, co wynika z mnogości występujących w nich opcji. Znaczna część usługodawców korzysta z pomocy informatyków we własnym zakresie. Lekarz nie musi się znać na kompu-terach, on ma leczyć. Należy jednak zwrócić uwagę, że dzięki elektronicznemu

rozli-E-government w systemie ochrony zdrowia – Internetowe Konto Pacjenta

czeniu się świadczeniodawców z NFZ, możliwa jest sprawniejsza wypłata należności za realizowany kontrakt.

IKP realizuje część zadań ochrony zdrowia, ale także przy odpowiednim wyko-rzystaniu danych, możliwe jest wykorzystanie ich w celu realizacji innych zadań polityki zdrowotnej. IKP pomaga w kalkulacji realnych kosztów leczenia, jednak są one i tak nie doszacowane po stronie NFZ, w wielu dziedzinach np. stomatologii, koszty świadczeń nie były podnoszone przez ostatnie kilka lat. Zbadanie kosztów indywidualnego pacjenta w leczeniu choroby przewlekłej, można zbadać wykorzystanie systemu ochrony zdrowia i proces udzielania pomocy w trakcie leczenia (wyko-rzystanie świadczeń medycznych). Dane można wykorzystać do analizy i oceny działania systemu, dokonać ewaluacji funkcjonowania za pomocą uzyskanych danych, co pozwoli na łatwiejsze przeprowadzenie analiz, które mogą być wykorzystywane w wielu miejscach jednocześnie .

Dzięki miesięcznym rozliczeniom, można dokonać ocenę zasobów które posiada system zdrowia, w których obszarach czas oczekiwania jest długi, na jakich terenach ten problem występuje. Możliwa jest realna analiza i rozpoznanie realnych potrzeb społeczeństwa dotyczących kwestii zdrowotnych, dzięki wykorzystaniu baz danych z zakresu zdrowia.

Należy zwrócić uwagę na wzrost umiejętności cyfrowych w grupie emerytów oraz w kategorii wiekowej 64-74 lat. W czasie pandemii wiele banków, ale także administracja publiczna zachęcała osoby starsze (a także młodsze do pomocy) aby skorzystały z możliwości zdalnego załatwienia wielu spraw, bez wizyty w placówkach bankowych czy urzędzie. Należy podejmować więcej takich działań w przyszłości, zwłaszcza gdy wejdą w życie e-Skierowania. Należałoby także zwiększyć ilość informacji dla niezalogowanych użytkowników, zwłaszcza a profilaktyce, programach zdrowotnych i działaniach pro zdrowotnych w gminach w całej Polsce. Pomoże to w uświadomienie uczestnikom kreacji polityki zdrowotnej współodpowiedzialności za stan zdrowia społeczeństwa, zwłaszcza na linii pacjent władza publiczna.

Systemy cyfrowe są nową i niezbadaną materią dla systemu administracji państwa.

Ochrona zdrowia w Polsce po wielu latach może stać się cyfrowa. Należy pamiętać jednak o wsparciu podmiotów medycznych w procesie cyfryzacji.

Literatura

1. Krzemińska W., Co z tą cyfryzacją, [w:] Krzemińska W., Nowak W. (red.), Cyfryzacja w procesach komunikowania, Sorus Wydawnictwo i Drukarnia, Poznań 2007, s. 11-23.

2. Stempnakowski Z., Administracja elektroniczna, [w:] Szewczyk A. (red.), Społeczeństwo informacyjne – problemy rozwoju, Difin, Warszawa 2007, s. 44-76.

3. Muchacki M., Cywilizacja informatyczna i Internet, Impuls, Kraków 2014, s. 87.

4. Przybyłka A., Systemy ochrony zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice 2001, s. 12.

5. Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia, Porozumienie zawarte przez Rządy reprezentowane na Międzynarodowej Konferencji Zdrowia i Protokół dotyczący

Międzynarodowego Urzędu Higieny Publicznej, podpisane w Nowym Jorku dnia 22 lipca 1946 r., Dz.U. 1948, nr 61, poz. 477.

6. Leowski J., Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne. Ochrona zdrowia w gospodarce rynkowej, CeDeWu, Warszawa 2009, s. 28.

7. Karski J. B., Polityka zdrowotna samorządu terytorialnego a członkostwo Polski w Unii Europejskiej, CeDeWu, Warszawa 2005, s. 10-11.

Marcin Flis

8. Włodarczyk C., Polityka zdrowotna w państwie demokratycznym, Vesalius, Łódź - Kraków - Warszawa 1996.

9. Grycner S., Polityka zdrowotna, CeDeWu, Warszawa 2015, s. 28.

10. Przybyłka A., Systemy…, poz. cyt., s. 11.

11. Włodarczyk C., Polityka zdrowotna w państwie demokratycznym, Vesalius, Łódź - Kraków - Warszawa 1996, s. 28.

12. Kulik T.B., Pacian A. (red.), Zdrowie publiczne, PZWL, Warszawa 2014, s. 248.

13. Karski J., Postępy promocji zdrowia- przegląd międzynarodowy, CeDeWu, Warszawa 2011, s. 14.

14. GUS, Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2015–

2019, Warszawa, Szczecin 2019.

15. Muchacki M., Cywilizacja informatyczna i Internet, Impuls, Kraków 2014, s. 57.

16. Jadczak A., CSIOZ rozstrzygnął przetargi na 256 mln zł,

https://www.computerworld.pl/news/CSIOZ-rozstrzygnal-przetargi-na-256-mln-zl,379683.html, data dostępu 14 VI 2020.

17. Uchwała Nr 117/2016 Rady Ministrów z dnia 27 września 2016 r. zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia programu rozwoju „Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa”.

18. Marklowska-Dzierżak M., Pierwsza faza programu pilotażowego e-recepty już się zakończyła, https://pulsfarmacji.pl/4706227,76237,pierwsza-faza-programu-pilotazowego-e-recepty-juz-sie-zakonczyla, data dostępu 1 VII 2020.

19. Centrum e-Zdrowia, E-usługi, https://cez.gov.pl/projekty/realizowane/e-uslugi/, data dostępu 1 VII 2020.

20. Szubkowska S., Zieliński R., EPUAP kosztuje miliony, a mało kto z niego korzysta, https://forsal.pl/artykuly/773790,epuap-kosztuje-miliony-a-malo-kto-z-niego-korzysta.html, data dostępu 1 VII 2020.

21. Interia Biznes, Już ponad milion osób ma dostęp do ePUAP,

https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-juz-ponad-milion-osob-ma-dostep-do-epuap,nId,4026465, data dostępu 1 VII 2020.

22. Ministerstwo Cyfryzacji, Mamy to! 3 miliony Polaków ma już Profil Zaufany. Dołącz do nas!, https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/mamy-to-3-miliony-polakow-ma-juz-profil-zaufany-dolacz-do-nas, data dostępu 1 VII 2020.

23. Ministerstwo Cyfryzacji, 4 miliony Polaków ma już Profil Zaufany!,

https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/4-miliony-polakow-ma-juz-profil-zaufany, data dostępu 1 VII 2020.

24. Ministerstwo Cyfryzacji, Ponad 5 milionów Polaków ma już profil zaufany!,

https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/ponad-5-milionow-polakow-ma-juz-profil-zaufany, data dostępu 1 VII 2020.

25. 6 milionów Polaków z profilem zaufanym, https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/6-milionow-polakow-z-profilem-zaufanym, data dostępu 1 VII 2020.

26. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135, art. 19-23.

27. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 kwietnia 2013 r. w sprawie Systemu Rejestru Usług Medycznych Narodowego Funduszu Zdrowia, Dz.U. 2013 poz. 514.

28. Marklowska-Dzierżak M., Pierwsza faza programu pilotażowego e-recepty już się zakończyła, https://pulsfarmacji.pl/4706227,76237,pierwsza-faza-programu-pilotazowego-e-recepty-juz-sie-zakonczyla, data dostępu 1 VII 2020.

29. Chmielewska M., Janusz Cieszyński: 7 stycznia wystawiono ponad 1.6 mln e-recept, https://www.medexpress.pl/7-stycznia-wystawiono-ponad-1-6-mln-e-recept/75968, data dostępu 1 VII 2020.