Endecja w dobie kształtowania się II Rzeczpospolitej

Porewolucyjne animozje endeków i socjalistów pogłębiały się z roku na rok. Dwie koncepcje polityczne ścierały się w kluczowym momencie dla utworzenia polskiego państwa. Endecy chcieli stworzyć państwo o charakterze inkorporacyjnym. Chcieli odzyskać wszystkie ziemie polskie, w szczególności Kresy Wschodnie. Koncepcja ta bazowała na co najmniej neutralnych stosunkach z Rosją68.

Drugim pomysłem na polskie państwo była koncepcja federacyjna. Polska miała być kontynuacją państwa Jagiellonów, ze sfederowanymi Białorusią, Litwą i Ukrainą. Państwa te miały być buforem politycznym przed zagrożeniem bolszewickim. Narodowcy odczytali tę propozycję za oddanie Kresów Wschodnich w niepolskie ręce. Ostatecznie żadna z tych koncepcji nie została w pełni zrealizowana. II Rzeczpospolita była wynikiem ich wzajemnego zwalczania się. Nie powstały państwa białoruskie i ukraińskie sfederowane z Polską. Niestety te obszary dostały się pod wpływy bolszewickie, którzy utworzyli tam socjalistyczne republiki. Konflikt między obiema koncepcjami zaważył nie tylko na kształcie granic Polski, ale i na całej jej polityczno – społecznej strukturze69.

Po odzyskaniu niepodległości ruch narodowy utracił swój prym pośród polskich organizacji. Cel, jakim było utworzenie państwa polskiego został osiągnięty. Rola narodowców została spłycona. Musieli przystać na przewodnictwo Piłsudskiego w II Rzeczpospolitej. Jak się szybko okazało, endecy byli jednym z wielu stronnictw politycznych, znajdujących miejsce na tworzącej się polskiej arenie politycznej.

68 Warto zauważyć, że w dn. 19 lipca 1918 roku utworzono na terytorium Rosji Carskiej Rosyjską Republikę Sowiecką. Za Kresy Wschodnie endecy uważali wschodnie pogranicze I Rzeczpospolitej. W środowisku endeckim panowała opinia, że Traktat Ryski był porażką Piłsudskiego i można było odzyskać wiele większe terytorium na flance wschodniej. – E. Maj, Narodowa demokracja

w województwie lubelskim 1918-1928, Lublin 2002, s. 113-115, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 92-93,

por. A. Czubiński, Historia Polski XX…, s. 111-113, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 104-105, por. P. Zychowicz, Federacja czy inkorporacja, w: Do Rzeczy Historia, nr 11/2018, Warszawa 2018, s. 6-7, por. R., Dobrowolski, dz. cyt., s. 48-49.

69 W. Muszyński, dz. cyt., s. 23, por. J. Krasuski, Między dwiema wojnami, Warszawa 1985, s. 27-31, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 92-93, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 102-104, por. P. Zychowicz,

str. 59 Czynnikiem integrującym to środowisko pozostała w dalszym ciągu tajnie działająca Liga Narodowa70.

Mapa 1.3. Koncepcja granic inkorporacji i federacji,

Źródło: P. Zychowicz, Federacja czy inkorporacja,

w: Do Rzeczy Historia, nr 11/2018, Warszawa 2018, s. 9.

Narodowcy uważali, że odzyskanie niepodległości jest w największej mierze ich zasługą. Według nich, koncepcja oparcia środka ciężkości wojennego oporu na Niemcach była trafna. Uważali za słuszną ideę ładu społecznego, którą proponowali jeszcze przed wojną. Jednak do samych wyborów obawiali się, że ich poparcie nie okaże się zadowalające. Do ostatnich chwil Stanisław Grabski usiłował odroczyć wybory do sejmu, proponując utworzenie Naczelnej Rady Narodu Polskiego. Jednak dzięki pracy u podstaw, założeniu szeregu organizacji zrzeszających i wychowujących Polaków we wszystkich zaborach, ruch narodowy cieszył się największym poparciem

70 W. Muszyński, dz. cyt., s. 23, por M. Chodakiewicz i in., dz. cyt., s. 121, por. J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, dz. cyt., s. 78, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 86-87, por. A. Czubiński, Historia Polski

str. 60 społecznym. Wotum zaufania zostało zrealizowane w dwóch wyborach do sejmu. Pierwsze z nich odbyły się w 1919 roku. Na ich mocy został ustanowiony Sejm Ustawodawczy. Drugie z nich odbyły się w 1922 roku i ustanowiły Sejm I kadencji. Poparcie przejawiło się również reakcją na zagrożenia państwowe, wynikające ze sporów o granice Polski. Narodowcy mieli zasługi w mobilizowaniu ludności polskiej w trakcie Powstań Śląskich oraz wojny polsko – bolszewickiej71.

Wojna polsko – bolszewicka wybuchła w chwili utworzenia II RP. Trwała od ataku na Wilno w styczniu 1919 roku do zawieszenia broni w Rydze w październiku 1920 roku. Społeczeństwo polskie było w dużej mierze mobilizowane przez narodowców. Natomiast walczyło pod wodzą Piłsudskiego i stawiało opór bolszewickiej rewolucji. Armia Budionnego nie dotarła pod Warszawę. 15 sierpnia 1920 roku napaść Sowietów na Europę została zatrzymana. 18 marca 1921 roku został podpisany traktat ryski, który ustanowił wschodnią granicę Polski72.

Granice z Niemcami na mocy Traktatu Wersalskiego miały być ustanowione głównie plebiscytami. W obliczu klęski z Sowietami, Polska na Warmii i Mazurach przegrała plebiscyty. Dlatego też Prusy Wschodnie z Królewcem zostały przyłączone do Niemiec. Niepokoje społeczne odczuwane były również na Górnym Śląsku. Niemcy aresztowali głównych członków piłsudczykowskiej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Spowodowało to oddolny wybuch powstania. Pierwsze powstanie miało miejsce w dn. 16 sierpnia 1919 roku. Po dziesięciu dniach zostało stłumione przez Niemców. Drugie wybuchło pod wodzą Alfreda Zagrzebnioka (który również przewodził pierwszemu) w dn. 19 sierpnia 1920 roku i trwało sześć dni. Jego przyczyną było niedopuszczenie polskiej strony do stanowisk administracyjnych na terenie Śląska. Walk zaprzestano pod wpływem Komisji Miedzysojuszniczej. Stworzyło to wówczas optymalne dla Polaków warunki do plebiscytu. Polska i niemiecka propagandy rozpoczęły wojnę informacyjną. Niemcy oddziaływały na odczucia spolszczenia Górnoślązaków, jakoby mieliby być cały czas Prusakami. Używano również

71 M. Chodakiewicz i in., dz. cyt., s. 121-122, por. A. Friszke, dz. cyt., s. 146-147, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 79-81, por. A. Czubiński, Historia Polski 1864…, s. 84-85, por. A. Czubiński, Historia Polski

XX…, s. 106-107 i 114-115.

72 Granica wschodnia została ustalona również w oparciu o konflikt z Ukraińcami z 1919 r. Natomiast granica południowa wynikała z zakończenia konfliktu polsko – czechosłowackiego z 1919 r. i przeprowadzonych na Śląsku Cieszyńskim plebiscytów. - J. Krasuski, dz. cyt., s. 39-48, por. N. Davies,

Europa. Rozprawa historyka z historią, Kraków 2010, s. 992-995, por. R. Kaczmarek, dz. cyt.,

s. 107-113, por. A. Czubiński, Historia Polski 1864…, s. 87-89 i 93-102, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 27-30, por. A. Czubiński, Historia Polski XX…, s. 114-116, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 109-119.

str. 61 argumentów odwołujących się do słabego położenia wojennego Polski, jak również jej słabości gospodarczej. Strona polska wywołała konotacje katolickie oraz historyczne. Propaganda skupiła się na rzekomo odwiecznej przynależności Górnego Śląska do Polski. Jednocześnie Polacy dostrzegali odrębność tej dzielnicy. Ta postawa znalazła odzwierciedlenie w postanowieniu Sejmu Ustawodawczego o utworzeniu autonomii w województwie śląskim73.

Jak się okazało, w warunkach plebiscytu nie było wzmianki o przynależności do Śląska ugruntowanej adresem zamieszkania. W związku z czym, Niemcy postanowili przywieźć masę rodaków na głosowanie. W okresie plebiscytu przybyło około 200 tysięcy Niemców niezwiązanych ze Śląskiem. Ponadto, oponent dominował nad Polakami w kulturze, prasie, był silniejszy gospodarczo oraz kościelno-religijne. Okazało się, że w prasie niemieckiej wykonano manipulacje związane z przedstawieniem przynależności religijnej ludności Śląska. Dzięki temu Niemcy wygrali plebiscyt. Polacy nie mogąc pogodzić się z takim stanem rzeczy wzięli sprawy w swoje ręce po raz trzeci. III powstanie wybuchło w dn. 2 maja 1921 roku pod wodzą Wojciecha Korfantego. W wyniku rocznych walk i podpisanego w 1922 roku porozumienia w Genewie, Polsce przypadła niespełna połowa terytorium Górnego Śląska, jednak była ona lepiej uprzemysłowiona74.

Na polskiej scenie politycznej był powstał w maju 1919 roku Związek Narodowo – Ludowy (ZLN,). Była to partia polityczna o charakterze demokratyczno – liberalnym. Skupiała one krajowych endeków. Nie miała zwartej struktury. Jej zadaniem było zwyciężanie w wyborach do sejmu i zagwarantowanie endekom stanowisk poselskich. ZLN był partią zrzeszającą na początku lat 20-stych do 90 tysięcy członków. Miał bardzo szeroki elektorat, obejmujący również chłopów i robotników. Najważniejszymi tubami propagandowymi ZLN były m. in.: „Kurier Poznański”,

73 Polska Organizacja Wojskowa – założona w Warszawie z inicjatywy Józefa Piłsudskiego

w październiku 1914 roku organizacja dywersyjna, skupiająca działaczy socjalistycznych. Działania wymierzone były w armię carską. W 1918 uczestniczyła w przejmowaniu władzy od Austriaków w Galicji. Na jej czele stał Józef Piłsudski, a następnie Edward Rydz-Śmigły. - H. Zieliński, dz. cyt., s. 92-94 i 97-99, por. J. Krasuski, dz. cyt., s. 50-52, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 29-30, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 93-105, por. A. Czubiński, Historia Polski 1864…, s. 90-93 i 102-105, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 30, por. A. Czubiński, Historia Polski XX…, s. 117-119, por. Encyklopedia wojskowa…, t. II, s. 158.

74 Zachodnia granica została ustanowiona dodatkowo poprzez zwycięskie powstanie na Wielkopolsce,

które miało miejsce w okresie listopad 1918 czerwiec 1919. Polsce przypadło 37% terytorium Górnego Śląska. - J. Krasuski, dz. cyt., s. 50-52, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 29-30, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 88-91 i 97-99, por. A. Czubiński, Historia Polski XX wieku…, s. 118, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 93-105, por. W. Roszkowski, dz. cyt.,s. 28-29.

str. 62 „Przegląd Wszechpolski”, „Gazeta Warszawska” oraz „Myśl Narodowa”. Łącznie wydawano 18 dzienników75.

Związek Ludowo-Narodowy miał być stronnictwem, które miało nie emanować nacjonalizmem. W kierownictwie partii liczono, że wszelkie stronnictwa wchodzące w skład ZLN, zrezygnują z autonomii politycznej. W pierwszych dwóch przeprowadzonych wyborach ZLN był najsilniejszym ugrupowaniem politycznym. W 1919 roku udało się dzięki niemu wprowadzić 109 posłów (po uzupełniających wyborach na Pomorzu i w Wielkopolsce doszło jeszcze 25), a w 1922 roku 98. Na czele Związku stał Roman Dmowski. Aktywnie wspomagali go m. in.: Stanisław Grabski, Jan Załuska i Roman Rybarski. W programie ZLN widniały głównie postulaty charakterystyczne dla nowoczesnego państwa narodowego: nienaruszalność własności prywatnej, nadanie państwu charakteru narodowego, wyparcie z handlu i przemysłu mniejszości narodowych oraz ograniczenia ich praw i przywilejów obywatelskich. Na wschodzie problem dostrzegano w mniejszości ukraińskiej i białoruskiej. We wschodnich województwach dochodziło do działań wywrotowych nacechowanych antypolsko. Endecy proponowali wprowadzenie stanu wyjątkowego, aby uspokoić sytuację i nastroje społeczne. Wiązało się to właśnie z ograniczeniem praw obywatelskich. Postulowano również dobrowolne kolonizowanie przez Polaków wschodnich rubieży Polski. Jednym z ważniejszych dezyderatów w sprawach mniejszościowych było wsparcie postaw propolskich pośród Białorusinów i Ukraińców. Związek Ludowo-narodowy w ostatecznym rozrachunku dążył do stworzenia jednolitego, polskiego społeczeństwa76.

Podstawy światopoglądowe miały być oparte na religii chrześcijańskiej. Proponowano ograniczenie prerogatyw prezydenckich do minimum – na wypadek kandydowania na ten urząd Piłsudskiego. W październiku 1919 roku odbył się drugi zjazd ZLN, na którym na przewodniczącego wybrano Grabskiego, a Stanisław Głąbiński został Prezesem Rady Naczelnej. Na zjeździe uwydatniono poprzednio

75 Według L. Kulińskiej zwany również Ruchem Narodowym. - A. Friszke, dz. cyt., s. 149-151,

por. L. Kulińska, dz. cyt., s. 18, por. W. Muszyński, dz. cyt., s. 24, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 86-87, por. A. Czubiński, Historia Polski 1864…, s. 84-85, por. A. Czubiński, Historia Polski XX…, s. 130, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 127-128, por. R., Dobrowolski, dz. cyt., s. 46-47, por. K. Komorowski,

Polityka…, s. 29-31, por. K. Mucha, Obóz narodowy w Łódzkiem w latach 1926-1939, Łódź 2009,

s. 22-23.

76 E. Maj, dz. cyt., s. 197-199, por. A. Friszke, dz. cyt., s. 149-151, por. J. Terej, Idee…, s. 88-90, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 86-87, por. A. Czubiński, Historia Polski XX…, s. 130, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 127-129.

str. 63 uchwalony program. Znacząco opowiedziano się za wzmocnieniem roli rozwoju małych i średnich miast oraz wspomagania rozwoju polskich rzemieślników, handlowców i przedsiębiorców. W kwestiach ziemi, postulowano, że polska ziemia miała należeć do Polaków. ZLN formalnie nie był nacjonalistycznym ugrupowaniem, jednak wszelkie propozycje programowe wynikały z narodowych poglądów jego liderów. Skutkowało to tym, że wiele osób nie sympatyzujących wprost z nacjonalizmem, akceptowało go tylko w łagodnej formie⁷⁷.

ZLN nie spełnił pokładanych w nim nadziei unii sił demokratycznych. Do 1920 roku wystąpili z niego posłowie chrześcijańskiej demokracji (44), którzy utworzyli Narodowe Zjednoczenie Ludowe (NZL) oraz 13 innych posłów, którzy zawiązali Zjednoczenie Mieszczańskie (ZM). ZLN liczył w 1920 roku już tylko 71 posłów i ostał się jako przedstawiciel sejmowy SDN. Natomiast na arenie międzynarodowej największym sojusznikiem miała być Francja. Sojusz ten miał ograniczyć ekspansję niemiecką. W 1922 roku udało się doprowadzić do aneksji Wilna i Litwy Środkowej. Sama akcja przyłączenia Wilna miała miejsce w październiku 1920 roku. Generał Lucjan Żeligowski upozorował niesubordynację wobec Naczelnika, przez co uśpił uwagę władz litewskich. Udało mu się ze swoimi wojskami zająć Wilno i utworzyć Litwę Środkową, która następnie została przyłączona do Rzeczpospolitej. Litwa długo jeszcze wyrażała roszczenia co do Wilna, jednak Piłsudski kategorycznie zagroził wojną, co uspokoiło bałtyckiego sąsiada78.

Szeroki zakres miały również działania państwotwórcze endeków. Oponowali oni za utworzeniem państwa demokratycznego. W tworzących się rządach byli głównymi ekspertami z zakresu architektury państwa. W grupie tej znajdowali się m. in.: ks. dr Kazimierz Lutosławski – autor preambuły Konstytucji Marcowej oraz mecenas Karol Wellisch – współautor prawa handlowego, a prof. Jan Pawlikowski wystąpił z programem ochrony środowiska w kraju i promocją polskiej turystyki. Ponadto, popierali oni pogłębianie kompetencji lokalnych samorządów, co miało uskutecznić wykorzystanie środków publicznych, jak i pozytywnie wpłynąć na rozwój

77 A. Friszke, dz. cyt., s. 149-151, por. J. Terej, Idee…, s. 88-90, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 86-87, por. A. Czubiński, Historia Polski 1864…, s. 83-84, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 28-29.

78 J. Krasuski, dz. cyt., s. 48-50, por. A. Friszke, dz. cyt., s. 149, por. M. Chodakiewicz i in., dz. cyt., s. 125, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 86-87 i 113-114, por. A. Czubiński, Historia Polski 1864…, s. 87-89 i 105-106, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 28, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 105-106 i 128-129.

str. 64 lokalny. Ograniczało to kompetencje organów centralnych, co bardzo nie odpowiadało piłsudczykom79.

ZLN robił wszystko aby ograniczyć wpływ socjalistów w Polsce. Prerogatywy prezydenckie zostały spłycone do tego stopnia, że głowa państwa nie miała nawet prawa blokowania ustaw. Sejm był wybierany w pięcioprzymiotnikowych wyborach na pięć lat. Szczególnym prawem sejmu była możliwość odwoływania poszczególnych ministrów w rządzie, co mogło paraliżować pracę premiera i ograniczać jego odpowiedzialność za kierowanie rządem. Do ciekawych należy jeszcze druga izba Sejmu – jaką miała być Straż Praw. Połowa jej członków miała być wybrana przez sejm, a druga połowa miała pochodzić z sejmików ziemskich, profesury, rad wielkich miast i sądownictwa. Jej najważniejszym zadaniem miało być weryfikowanie ustaw i ich ewentualne blokowanie. Kolejnym novum miała być zróżnicowana autonomia sejmików wojewódzkich. Otóż tam gdzie etnicznie dominowali Polacy, autonomia miała być maksymalnie szeroka. Natomiast w regionach gdzie społeczeństwo było mieszane, autonomia miała być ograniczona. Władze centralne zachowały sobie możliwość ingerencji. Pozostałe propozycje raczej nie wyróżniały się nowatorskimi rozwiązaniami. Jednakże za najważniejsze dla dobra Polski narodowcy uznali wytworzenie warstwy politycznej, która uważałaby dobro narodu za najwyższą wartość. Miała ona tworzyć podwaliny do służby administracyjnej, która miała być gwarantem sprawnego kierowania i funkcjonowania państwa, niezależnie od obranego kursu politycznego80.

Wzajemne animozje dwóch najistotniejszych ugrupowań politycznych pogłębiał fakt, że narodowcy całkowicie sprzeciwiali się powstawaniu wszelkich instytucji i mechanizmów o charakterze lewicowym. Do nich należało utworzenie m. in. milicji i rad robotniczych. Nie dopuszczono do nacjonalizacji fabryk oraz wywłaszczenia chłopów z ziemi. Nie pozwolono również na uznanie za godło narodowe orła bez korony, który był proponowany przez socjalistów81.

Ruch narodowy w II Rzeczpospolitej postulował model państwa rozwoju wzorowanego na krajach zachodnich. Do najważniejszych zaadaptowanych rozwiązań należały: podatek liniowy, wolny rynek, ograniczenie etatyzmu i interwencjonizmu

79 M. Chodakiewicz i in., dz. cyt., s. 123, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 83-86.

80 A. Friszke, dz. cyt., s. 157-160, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 30, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 81-86, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 127-129.

str. 65 gospodarczego oraz polityka prorodzinna. Stanisław Grabski proponował, aby wspierać maksymalnie rodzimy przemysł i rodzimy kapitał. Wyważony rozwój miał stworzyć klasę średnią, która miała spajać rozbitą substancję społeczeństwa. W kraju w którym ludność złożona była z Polaków wychowanych w trzech różnych zaborach, takie podejście do kształtu społeczeństwa wydawało się najbardziej rozsądnym. Tym bardziej, że ówczesne ludność polska składała się w 67% z Polaków. Wszelkie różnice gospodarcze wyrównać się miały w naturalny, wolnorynkowy sposób. Prorodzinna polityka o charakterze patriotycznym, miała być katalizatorem bumu demograficznego, który miał stworzyć nowe, wyrównane po rozbiorach, nowoczesne pokolenie Polaków82.

Grabski uważał również, że gwarancją dobrze rozwijającego się polskiego społeczeństwa będą: równoważenie roli wsi i miast, równowaga społeczna, którą zapewni nowopowstała klasa średnia oraz uprzemysłowienie kraju. Endecja naturalnie usiłowała oprzeć swoją rolę społeczną o powstającą klasę średnią. Miała ona być gwarantem stabilizacji społeczeństwa polskiego. Klasa średnia nie byłaby w ocenie narodowców podatna na rozchwiania nastrojów. Sytuacja w obozie narodowym z założenia była idealna – wytworzyć elektorat dominujący w społeczeństwie, który odwoływałby do światopoglądu narodowego83.

Tworzenie tego elektoratu miało się odbywać na poziomie lokalnym. Otóż endecy odnosili sukcesy nie w parlamencie, ale przede wszystkim w działalności społecznej. Utworzono sieć organizacji samopomocowych, dobroczynnych, samoobronnych i obronnych oraz edukacyjnych. Na prowincjach powstawały lokalne organizacje kościelne, koła i kluby, np. Koło Kobiet. Wielu działaczy było członkami organizacji, które pozornie nie były związane z działalnością polityczną. Na bazie tego w przeciągu dwudziestolecia zostało założonych wiele organizacji przez endeków, bądź odgrywali oni w nich kluczowe role. Tak szeroko gama wpływów społecznych pozwalała kształtować poglądy w wielu środowiskach. Najskuteczniejszym elementem tego układu był fakt, że endecy którzy byli ważnymi członkami lub założycielami tych

82 W początkach swego istnienia II Rzeczpospolita liczyła w 1919 r. 26 282 tys., a w 1921 r. już 27 177

tys. obywateli. Jej struktura wyglądała następująco: Polacy 69,2%, Ukraińcy 14,3%, Białorusini 3,9%, Niemcy 3,9%, Żydzi 7,8%, Inne 0,9%. - A. Friszke, dz. cyt., s. 170, por. M. Chodakiewicz i in., dz. cyt., s. 123, por. R. Kaczmarek, dz. cyt., s. 60-63 i 129-130, por. A. Czubiński, Historia Polski 1864…, s. 107-112, por. W. Roszkowski, dz. cyt., s. 32-33, por. A. Czubiński, Historia Polski XX…, s. 122-123, por. H. Zieliński, dz. cyt., s. 124-125.

str. 66 organizacji, byli zaznajomieni z jej działalnością. Oddziaływanie narodowe na społeczeństwo odbywało się na dużą skalę84.

Ruch Narodowy w 1908 roku utracił kontrolę nad Zetem, w skutek czego praktycznie do 1922 roku nie miał żadnej znaczącej organizacji akademickiej. Po wojnie polsko – bolszewickiej zdemobilizowana młodzież skierowała się na Uniwersytety. W dn. 25 marca 1922 roku w czasie zjazdu we Lwowie założono organizację zrzeszającą studentów – Związek Akademicki Młodzież Wszechpolska (MW, wszechpolacy)⁸⁵.