Finansowanie i obsługa Komitetu

Zapewnienie finansowania i obsługi Komitetu należy, zgodnie z art. 17 ust. 9 Konwencji, do ONZ. Artykuł ten stanowi, iż „Sekretarz Generalny Organizacji

Narodów Zjednoczonych zapewni niezbędny personel oraz środki materialne konieczne do efektywnego wykonywania przez Komitet funkcji przewidzianych w niniejszej konwencji”. Państwa-strony nie są bezpośrednio obciążane kosztami związanymi z

działalnością Komitetu, nie pokrywają także wydatków związanych ze sprawowaniem przez ich obywatela funkcji członka Komitetu. W podobny sposób została uregulowana kwestia finansowania funkcjonowania Komitetu Praw Człowieka (art. 36 MPPOiP) oraz Komitetu Praw Dziecka (art. 43 ust. 11 KPD). W przypadku Komitetu LDR oraz Komitetu przeciwko Torturom, obie konwencje konstytuujące te organy zawierają postanowienia o finansowaniu wydatków członków komitetu przez państwa-strony (art. 8 ust. 6 MKLDR oraz art. 17 ust. 7 KPT), jednakże w praktyce koszty te są pokrywane z budżetu ONZ²⁵².

Obowiązki Sekretarza Generalnego związane z zapewnieniem efektywnego funkcjonowania Komitetu CEDAW precyzuje Regulamin Komitetu. Stanowi on, iż na wniosek Komitetu i za zgodą Zgromadzenia Ogólnego, Sekretarz Generalny:

• zapewnia funkcjonowanie sekretariatu Komitetu (art. 21 ust. 1 Regulaminu Komitetu);

• zapewnia niezbędne środki i personel (art. 21 ust. 1 Regulaminu Komitetu); • jest odpowiedzialny za przygotowanie posiedzeń Komitetu i jego organów

pomocniczych (art. 21 ust. 1 Regulaminu Komitetu);

• przygotowuje oszacowanie kosztów wydatków związanych z propozycjami wysuwanymi przez Komitet. Do przewodniczącego Komitetu należy natomiast obowiązek omówienia potencjalnych kosztów z pozostałymi członkami Komitetu (art. 23 Regulaminu Komitetu).

252

W obu przypadkach uchwalono odpowiednie poprawki do konwencji, w świetle których wydatki tych komitetów będą w całości finansowane z budżetu ONZ, szerzej: W. Vandenhole, The Procedures…, s. 14 i s. 43.

73 W przeciwieństwie do pozostałych organów traktatowych, których obsługę zapewnia Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka w Genewie (Office of

the United Nations High Commissioner for Human Rights - OHCHR)²⁵³, obsługa Komitetu została powierzona Dywizji na rzecz Rozwoju Kobiet (Division for the

Advancement of Women – DAW), obsługującej także Komisję Statusu Kobiet²⁵⁴. Pierwsza sesja Komitetu odbyła się w Wiedniu, w którym w ówczesnym czasie zlokalizowana była DAW. Już wtedy poruszono kwestię odbywania obrad w Nowym Jorku²⁵⁵. Problem ten został także przywołany podczas dyskusji nad Regulaminem Komitetu, którego ówczesny art. 3 stanowił, że sesje Komitetu odbywają się zwykle w siedzibach ONZ, oraz iż Komitet może podjąć decyzję o odbyciu sesji w Biurze ONZ w Wiedniu. Kolejne dwie sesje Komitetu odbyły się w Nowym Jorku, a następnie, jak już wspomniano, przemiennie w Wiedniu i Nowym Jorku (w Nowym Jorku w latach, w których przypadały wybory nowych członków Komitetu²⁵⁶). Od 1993 r. wraz z przeniesieniem DAW do Nowego Jorku, sesje Komitetu odbywały się wyłącznie w tym mieście.

Poziom obsługi i finansowania Komitetu od początku uważane były za niedostateczne, co związane było w dużej mierze z kryzysem finansowym ONZ²⁵⁷. I. Creydt, pracownica DAW, wskazuje także na inne przyczyny związane ze specyfiką prac Komitetu: niewspółmierność budżetu Komitetu do wysokiej liczby ratyfikacji Konwencji i większą liczbę członków Komitetu w stosunku do pozostałych organów traktatowych²⁵⁸. Istotnym problemem pozostawało także odizolowanie Komitetu od

253

Wcześniej Centrum Praw Człowieka, przekształcone wraz z utworzeniem urzędu Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka (Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 48/141 z dn. 20 grudnia 1993 r.) w Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka.

254

Dywizja powstała w 1946 r. jako sekcja Departamentu Spraw Społecznych (Departament of Social

Affairs), w 1972 r. została włączona w ramy Centrum Społecznego Rozwoju i Spraw Humanitarnych

(Center for Social Development and Humanitarian Affairs) z siedzibą w Wiedniu. W 1993 r. Dywizja została przeniesiona do Nowego Jorku i włączona do Departamentu Spraw Gospodarczych i Społecznych (Departament of Economic and Social Affairs). Głównymi zadaniami Dywizji jest wspieranie tworzenia globalnej polityki, standardów i norm na rzecz równouprawnienia kobiet, promowanie, wspieranie działania oraz monitorowanie międzynarodowych instrumentów na rzecz kobiet w tym Platformy Pekińskiej; wspieranie implementacji Konwencji CEDAW i Protokołu Fakultatywnego oraz promocja strategii gender mainstreaming w ramach ONZ, jak i poza organizacją, szerzej: http://www.un.org/womenwatch/daw/daw/indexnew.html (data ostatniej weryfikacji: 10 maja 2010 r.).

255

Sprawozdanie z 1 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 18 – 22 października 1982 r., A/38/45, pkt 7.

256

R. Jacobson, The Committee…, s. 452.

257

Ibidem, s. 469-470.

258

I. Creydt, Support by the UN Division for the Advancement of Women (w:) The Circle of

Empowerment. Twenty-five years of the UN Committee on the Elimination of Discrimination against Women, red. H. B. Schöpp-Schilling, C. Flinterman, New York 2007, s. 262.

74 pozostałych organów traktatowych, korzystających z obsługi OHCHR²⁵⁹. Kwestia ta była dyskutowana na forum Komitetu. W sprawozdaniu z 13 sesji wskazano na próby zacieśnienia współpracy między DAW a ówczesnym Centrum Praw Człowieka²⁶⁰. Jednocześnie skierowano wiele krytycznych uwag odnośnie poziomu obsługi Komitetu, wskazując na potrzebę zapewnienia takiej samej jakości obsługi, jaką otrzymują pozostałe organy traktatowe. Wskazano na takie problemy, jak brak wystarczającej liczby personelu dysponującego odpowiednią wiedzą prawniczą, brak wystarczającej współpracy między sekretariatem a przewodniczącym Komitetu, brak czytelnego podziału kompetencji pomiędzy poszczególnych członków personelu²⁶¹. Również przewodniczący komitetów podczas spotkania w 1994 r. zwrócili uwagę na niedofinansowanie Komitetu, brak wystarczającej obsługi oraz współpracy z pozostałymi organami traktatowymi, rekomendując jednocześnie przeniesienie sekretariatu Komitetu do Genewy²⁶². Wskazując na potrzebę zacieśnienia współpracy z pozostałymi organami ochrony praw człowieka funkcjonującymi w ramach ONZ, Komitet wystosował w 1995 r. wniosek do Sekretarza Generalnego o przeniesienie do Genewy i włączenie sekretariatu Komitetu do Centrum Praw Człowieka, a także o zapewnienie adekwatnej obsługi i środków²⁶³. Wniosek Komitetu został jednak odrzucony w 1996 r. przez Sekretarza Generalnego, który opowiedział się za pozostawieniem DAW obsługi Komitetu, argumentując że skumulowanie w jednym miejscu organów ONZ zajmujących się prawami kobiet przyczyni się do stworzenia silnego, jednolitego programu na rzecz rozwoju kobiet²⁶⁴. Decyzja odmowna została

259

M. R. Bustelo, The Committee on the Elimination of Discrimination against Women at the Crossroads (w:) The Future of UN Human Rights Treaty Monitoring, red. P. Alston, J. Crawford, Cambridge 2000, s. 81. R. Brett oceniając tę sytuację z perspektywy pracowników organizacji pozarządowych pisze wprost,

że z uwagi na lokalizację sekretariatu Komitetu CEDAW w Nowym Jorku a nie w Genewie, gdzie znajdowały się sekretariaty pozostałych organów traktatowych, NGOs traktowały prawa kobiet jako oddzielną kwestię, odseparowaną od głównej problematyki praw człowieka, zob. R. Brett, State

Reporting: an NGO Perspective (w:) The UN Human Rights Treaty System in the 21st Century, red. A. F.

Bayefsky, The Hague 2000, s. 58.

260

Sprawozdanie z 13 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 17 stycznia – 4 lutego 1994 r., A/49/38, pkt 793.

261

Ibidem, pkt 801-802.

262

Sprawozdanie z 5 spotkania przewodniczących komitetów, które odbyło się w 1994 r., A/49/573, pkt 50; kwestia ta była poruszana także w następnych latach, zob. np. Sprawozdanie z 10 spotkania przewodniczących komitetów, które odbyło się w 1998 r., A/53/432, pkt 32.

263

Decyzja 14/II, Sprawozdanie z 14 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 16 stycznia – 3 lutego 1995 r., A/50/38.

264

List z Sekretarza Generalnego do przewodniczącego Komitetu z dn. 8 lutego 1996 r. cytowany w sprawozdaniu sekretariatu, Ways and means of expediting the work of the Committee, 6 grudnia 1996 r., CEDAW/C/1997/5, pkt 3. W praktyce powierzenie sekretariatu Komitetu DAW oraz prowadzenie obrad w Nowym Jorku nie przyczyniło się w znaczący sposób do zacieśnienia relacji z Komisją Statusu Kobiet, co wykazane zostanie w dalszej części niniejszego rozdziału.

75 ponowiona przez Sekretarza Generalnego w 2001 r.²⁶⁵ W międzyczasie, wraz ze zmianą składu osobowego Komitetu i poprawą obsługi ze strony DAW, sam Komitet opowiedział się za utrzymaniem dotychczasowego stanu rzeczy, odnosząc się negatywnie do propozycji przeniesienia do Genewy złożonej przez M. Robinson, ówczesnego Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka²⁶⁶. W 2005 r. L. Arbour, kolejny Wysoki Komisarz NZ ds. Praw Człowieka przedstawiła w załączeniu do raportu Sekretarza Generalnego „In larger freedom: towards development, security and

human rights for all” propozycję przeniesienia obsługi Komitetu do Genewy w ramach

przygotowań do przeprowadzenia reformy mającej na celu stworzenie jednego, wspólnego organu traktatowego²⁶⁷. W 2006 r. Sekretarz Generalny podjął decyzję o powierzeniu obsługi Komitetu OHCHR²⁶⁸. W konsekwencji, od 2008 r. sekretariat Komitetu i jego sesje co do zasady zlokalizowane są w Genewie, przy czym na skutek rekomendacji Komitetu jedna z sesji w roku odbywa się nadal w Nowym Jorku²⁶⁹. Rozwiązanie to ma przyczynić się do wzmocnienia relacji z mającymi tam swoje siedziby organami zajmującymi się prawami kobiet, zwłaszcza utrzymania współpracy z DAW, co podkreślone zostało w specjalnie wydanym oświadczeniu Komitetu²⁷⁰.

Znaczenie lokalizacji sekretariatu oraz umiejscowienia sesji Komitetu wykracza ponad praktyczny i funkcjonalny wymiar. Powierzenie obsługi Komitetu OHCHR stanowi ważny krok w procesie integracji Komitetu z pozostałymi organami traktatowymi po wielu latach jego izolacji. Daje to szansę na wzmocnienie relacji także z innymi organami, przede wszystkim z Radą Praw Człowieka, a także podkreśla ostatecznie rangę Komitetu jako jednego z głównych organów ONZ z zakresu praw człowieka. Jak zauważa H. B. Schöpp-Schilling, powierzenie sekretariatu Komitetu DAW działającej w ramach Centrum na rzecz Rozwoju Społecznego przyczyniało się do błędnego interpretowania Konwencji jako instrumentu rozwojowego, zawierającego

265

Sprawozdanie z 25 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 2 - 20 lipca 2001 r., A/56/38, pkt 19.

266

H. B. Schöpp-Schilling, Treaty Body Reform: The Case of the Committee on the Elimination of

Discrimination against Women, Human Rights Law Review 2007, nr 1, s. 218-219. 267

Zob. Plan of action submitted by the United Nations High Commissioner for Human Rights, załącznik do sprawozdania Sekretarza Generalnego: In larger freedom: towards development, security and human rights for all, 26 maja 2005 r., A/59/2005/Add.3, pkt 148.

268

Zob. Sprawozdanie z 37 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 15 stycznia – 2 lutego 2007 r., A/62/38, pkt 660.

269

Decyzja 39/I, Sprawozdanie z 39 sesji Komitetu, która odbyła się w dn. 23 lipca – 10 sierpnia 2007 r., A/62/38.

270

Oświadczenie z 2007 r. zatytułowane Statement by the Committee on the Elimination of Discrimination against Women on United Nations reform pertaining to the gender equality structure, opublikowane na www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/c-recent-stats/August%202007%20CEDAW%20 statement.pdf (data ostatniej weryfikacji: 25 maja 2010 r.).

76 postanowienia mające być progresywnie wdrażane przez państwo, a nie jako traktatu z zakresu praw człowieka²⁷¹.